Tự chế tạo động cơ điện một chiều

Kinh nghiệm: Tự chế tạo động cơ điện một chiều Năm học: 2011-2012
PHÒNG GD&ĐT CƯ JÚT
TRƯỜNG THCS NGUYỄN CHÍ THANH
KINH NGHIỆM
TỰ CHẾ TẠO ĐỘNG CƠ ĐIỆN MỘT CHIỀU
PHẦN I
LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
1/ LÝ DO KHÁCH QUAN
Trong những năm trở lại đây, việc tích cực đổi mới phương pháp dạy và học là một
trong những yêu cầu trọng tâm, quan trọng và mang tính quyết định đến sự phát triển
tư duy học sinh cho phù hợp với yêu cầu đổi mới. Chất lượng dạy và học phụ thuộc
vào nhiều yếu tố, xong xét đến cùng, yếu tố quyết định nhất là cách giảng dạy của
Thầy và cách học của Trò. Do đó, việc sử dụng thí nghiệm trong quá trình giảng dạy
nhằm mục đích phát huy tính tư duy tích cực, sáng tạo của học sinh.
2/ LÝ DO CHỦ QUAN
Trường THCS Nguyễn Chí Thanh là một trường mới thành lập trên cơ sở tách
từ phân hiệu của trường THCS Nam Dong từ 3/8/2007 với cơ sở vật chất còn thiếu
thốn khá nhiều, hiện nay trường đang trong thời gian xây dựng trường chuẩn quốc gia
giai đoạn I vì vậy thiết bị dạy học cũng được phần nào ưu tiên khi cấp mới. Môn Vật lý
là một môn khoa học thực nghiệm, việc sử dụng thiết bị, đồ dùng dạy học trong các tiết
dạy là thường xuyên nên số lượng đồ dùng dạy học môn Vật lý vì thế cũng nhiều hơn
các môn khác. Tuy nhiên trong quá trình sử dụng đồ dung dạy học vào quá trình giảng
dạy, một số dụng cụ không đảm bảo về yêu cầu.
Qua quá trình sử dụng tôi thấy: Như bộ dụng cụ thí nghiệm kiểm tra sự giãn nở
vì nhiệt của chất rắn (vật lý lớp 6), Khi chưa hơ nóng quả cầu thép thì quả cầu cũng đã
không thả lọt qua được vòng thép, vì vậy không thể cho học sinh thấy được “Chất rắn
nóng lên thì nở ra, lạnh đi thì co lại”.
Dụng cụ vật lý lớp 9 thì thiếu rất nhiều, hầu như không có một bộ thí nghiệm
nào hoàn chỉnh.
Gv: Cao Xuân Hùng Trường THCS Nguyễn Chí Thanh Trang: 1
Kinh nghiệm: Tự chế tạo động cơ điện một chiều Năm học: 2011-2012

Đối với bộ nam châm thẳng và nam châm chữ U dành cho khối 7: Khi mới được
cấp chỉ đảm bảo đúng tên cực từ còn từ tính thì rất yếu.
Từ thực trạng trên dẫn đến các giáo viên, học sinh hoặc làm thí nghiệm không
thành công hoặc kết quả thí nghiệm không chính xác.
Chính vì thế, tôi chọn đề tài “Tự chế tạo động cơ điện một chiều” làm đề tài để
viết kinh nghiệm của mình.
PHẦN II
Gv: Cao Xuân Hùng Trường THCS Nguyễn Chí Thanh Trang: 2
Kinh nghiệm: Tự chế tạo động cơ điện một chiều Năm học: 2011-2012
ĐỐI TƯỢNG VÀ CƠ SỞ CỦA PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1/ ĐỐI TƯỢNG
Dụng cụ thí nghiệm là một thết bị không thể thiếu được trong quá trình giảng dạy
của giáo viên và sự tiếp thu kiến thức một cách chủ động của học sinh. Đối với giáo
viên sự truyển tải thông điệp trở nên khó khăn rất nhiều khi chỉ thuyết trình bằng hình
vẽ, cử chỉ mà không có thí nghiệm thực hành để thuyết phục học sinh, thí nghiệm
không chính xác cũng làm cho giáo viên roi vào thế bị động khi các kết quả đem lại
không theo đúng với hiện tượng của nó cẩn thể hiện. Với một tiết học không có thí
nghiệm sẽ thiếu đi sự thuyết phục đối với học sinh, học sinh sẽ hiểu mơ hồ về các
hiện tượng, định luật, thụ động trong vấn đề tiếp thu kiến thức.
Vì vậy để tạo cho các em hứng thú trong học tập môn vật lý cần phải thay đổi
phương pháp dạy và học lấy học sinh là chủ đạo, sử dụng thí nghiệm trực quan để
thuyết phục từ đó kiến thức đó sẽ được học sinh ghi nhớ rất lâu trong đầu và áp dụng
tốt trong thực tiễn
2/ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CHẾ TẠO ĐỘNG CƠ ĐIỆN MỘT
CHIỀU
Để tự tay mình tạo được dụng cụ thí nghiệm bản thân tôi phải tự thân trau dồi kiến
thức, học hỏi đồng nghiệp, tham khảo một số thí nghiệm vật lý tự làm trên internet,
đồng thời những thí nghiệm đơn giản có thể phát huy tính sáng tạo của học sinh (cho
học sinh tự làm)
3/ PHẠM VI VÀ NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

Nghiên cứu nguyên lý cấu tạo và hoạt động của động cơ điện một chiều
Chương “Điện từ học” - Vật lý 9
Thời gian nghiên cứu: từ năm 2010-2011
PHẦN III
NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Gv: Cao Xuân Hùng Trường THCS Nguyễn Chí Thanh Trang: 3
Kinh nghiệm: Tự chế tạo động cơ điện một chiều Năm học: 2011-2012
1/ NHIỆM VỤ ĐỀ TÀI
• Thấy được vai trò quan trọng của việc chế tạo đồ dùng dạy học.
• Nhằm nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn vật lý trong phạm vi nhất định.
• Biết cách tự tạo một động cơ điện đơn giản.
• Phát huy tính sáng tạo của học sinh
2/ ĐỀ XUẤT PHƯƠNG ÁN CHẾ TẠO ĐỘNG CƠ ĐIỆN MỘT CHIỀU
a/ Chuẩn bị:
- Dây Đồng
5.0Φ
mm: 1m
- Ghim kẹp giấy: 2 cái, ghim bấm gỗ: 1 cái
- Một miếng gỗ.
- Nam châm nhỏ: 2 cái
- Pin (AA). (Pin Micro: 1 cái, Pin tiểu: 1 cái
- Dây điện
5.0Φ
mm: 40cm
- Kìm cắt, tuốt dây,
- Súng bắn keo (nếu có)
- Giấy ráp. 1 mảnh
Gv: Cao Xuân Hùng Trường THCS Nguyễn Chí Thanh Trang: 4
Kinh nghiệm: Tự chế tạo động cơ điện một chiều Năm học: 2011-2012
b/ Tiến hành chế tạo động cơ điện:

Tạo khung dây đồng: Hãy sử dụng dây đồng cuốn quanh một chiếc pin để tạo khung
dây đồng.
Khi cuốn dây đồng, nên nhớ chừa ra một đoạn dây đủ dài để thắt khung và tạo trục cho
khung dây đồng. Nhằm tạo độ chắc chắn cho khung dây, hãy thắt từ ba đến bốn vòng
Gv: Cao Xuân Hùng Trường THCS Nguyễn Chí Thanh Trang: 5
Kinh nghiệm: Tự chế tạo động cơ điện một chiều Năm học: 2011-2012
dây xung quanh khung dây sau đó kéo phần dây thừa sang hai bên để tạo trục cho
khung dây. Một điều cần lưu ý đó là hai đầu của trục phải đối xứng với nhau để khung
dây có thể chuyển động được dễ dàng.
Tiếp theo hãy dùng giấy ráp đánh nhẵn 2 đầu trục dây đồng để làm mất lớp cách điện
có trên dây đồng khiến điện từ 2 giá đỡ có thể truyền vào khung dây.
Gv: Cao Xuân Hùng Trường THCS Nguyễn Chí Thanh Trang: 6
Kinh nghiệm: Tự chế tạo động cơ điện một chiều Năm học: 2011-2012
Tạo giá đỡ cho động cơ: Việc tạo giá đỡ cho động cơ là rất đơn giản, chỉ cần sử dụng
hai chiếc ghim kẹp giấy cỡ lớn.
Uốn cong một phần của kẹp giấy thành hình chữ L như hình bên dưới.
Gv: Cao Xuân Hùng Trường THCS Nguyễn Chí Thanh Trang: 7
Kinh nghiệm: Tự chế tạo động cơ điện một chiều Năm học: 2011-2012
Dùng kìm uốn đầu còn lại tạo thành giá đỡ cho trục của khung dây đồng. Thực hiện
tương tự với chiếc kẹp giấy còn lại. Cuối cùng ta sẽ có hai chiếc giá đỡ.
Đặt thử hai chiếc giá đỡ lên thanh gỗ như hình vẽ để xem liệu chúng đã đứng vững hay
chưa. Nếu chưa đứng vững hãy dùng kìm để điều chỉnh lại các giá đỡ.
Gv: Cao Xuân Hùng Trường THCS Nguyễn Chí Thanh Trang: 8
Kinh nghiệm: Tự chế tạo động cơ điện một chiều Năm học: 2011-2012
Bước tiếp theo, hãy dùng hai đoạn dây điện nối với chân của hai chiếc giá đỡ ở trên.
Nối dây điện với giá đỡ.
Gv: Cao Xuân Hùng Trường THCS Nguyễn Chí Thanh Trang: 9
Kinh nghiệm: Tự chế tạo động cơ điện một chiều Năm học: 2011-2012
Sau đó dùng keo dán hoặc ghim kẹp giấy để cố định hai chiếc giá đỡ vào thanh gỗ như
hình bên dưới.

Gv: Cao Xuân Hùng Trường THCS Nguyễn Chí Thanh Trang: 10
Kinh nghiệm: Tự chế tạo động cơ điện một chiều Năm học: 2011-2012
Khi giá đỡ đã được gắn chặt vào khung gỗ, hãy sử dụng keo dán để gắn nam châm vào
chính giữa hai khung giá đỡ như hình bên dưới. Vậy là về cơ bản chiếc động cơ điện
đã được hoàn thành.
Để động cơ điện có thể hoạt động, hãy đặt khung dây đồng vào giá đỡ rồi nối hai đầu
dây điện của mỗi bên giá đỡ với nguồn điện mà ở đây là hai cục pin AA. Khung dây
đồng sẽ bắt đầu quay ngay khi được nối với nguồn điện nhưng có thể sẽ phải
tác động vào nó một lực để khiến nó chuyển động.
Gv: Cao Xuân Hùng Trường THCS Nguyễn Chí Thanh Trang: 11
Kinh nghiệm: Tự chế tạo động cơ điện một chiều Năm học: 2011-2012
Trong trường hợp đã tác động vào khung dây đồng nhưng nó chưa quay được thì ta sẽ
phải xem lại khung dây đồng, kết nối dây điện hay thay miếng nam châm bằng một
chiếc có lực từ mạnh hơn.
Để động cơ hoạt động hiệu quả hơn có thể bố trí thêm 1 nam châm như hình dưới
Gv: Cao Xuân Hùng Trường THCS Nguyễn Chí Thanh Trang: 12
Nam Châm
Nam ChâmNam Châm
Khung dây
Kinh nghiệm: Tự chế tạo động cơ điện một chiều Năm học: 2011-2012
3/ KẾT QUẢ ÚNG DỤNG ĐỀ TÀI VÀO GIẢNG DẠY BỘ MÔN VẬT LÝ 9 Ở
TRƯỜNG THCS NGUYỄN CHÍ THANH.
Qua quá trình ứng dụng đề tài tự chế tạo động cơ điện một chiều vào giảng dạy bộ môn
vật lý lớp 9 năm học 2010-2011 và học kỳ I năm học 2011-2012. Kết quả học sinh khá,
giỏi bộ môn tăng lên đáng kể.
a. Chất lượng bộ môn vật lý khối 9 học kỳ I năm học 2010-2011
b. Chất lượng bộ môn vật lý khối 9 học kỳ I năm học 2011-2012
PHẦN IV.
Gv: Cao Xuân Hùng Trường THCS Nguyễn Chí Thanh Trang: 13
Kinh nghiệm: Tự chế tạo động cơ điện một chiều Năm học: 2011-2012

KEÁT LUAÄN
Việc thiết kế, chế tạo và sử dụng các dụng cụ thí nghiệm tự làm đơn giản là một
hoạt động mang tính sáng tạo của giáo viên và học sinh. Nó góp phần trong việc nâng
cao củng cố trình độ của học sinh, giáo viên. Giúp học sinh nắm chắc kiến thức, kích
thích sự say mê học tập, yêu thích môn học, ham hiểu biết, phát triển năng lực tư duy,
rèn luyện được tính độc lập, chủ động và phát huy tính sáng tạo cao nhất của thầy và
trò trong quá trình sáng chế, cải tiến đồ dùng dạy học.
Như vậy, ngoài việc góp phần tích cực nâng cao chất lượng dạy và học (như đã
phân tích) việc thiết kế, chế tạo và sử dụng các dụng cụ thí nghiệm tự làm đơn giản
trong dạy học vật lý (mặc dù bây giờ dụng cụ thí nghiệm trong phòng thí nghiệm của
nhà trường đã hiện đại và nhiều hơn) còn có ý nghĩa về mặt kinh tế trong dạy học.
Trong điều kiện hiện tại, nó giải quyết vấn đề vừa mang tính cấp thiết, vừa lâu dài.Tính
đơn giản của các dụng cụ thí nghiệm và tính định tính của các thí nghiệm đơn giản
không làm lu mờ vai trò phát huy tính độc lập, năng động sáng tạo trong hoạt động dạy
và học vật lý của thầy và trò.
Để cho hoạt động này đem lại hiệu quả thiết thực cần được góp ý của các đồng
nghiệp.Được sự quan tâm của ban giám hiệu, chuyên môn.
Nam Dong, ngày 18 tháng 10 năm 2011
Người viết

Cao Xuân Hùng
PHẦN V.
Gv: Cao Xuân Hùng Trường THCS Nguyễn Chí Thanh Trang: 14
Kinh nghiệm: Tự chế tạo động cơ điện một chiều Năm học: 2011-2012
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách giáo khoa vật lý 9 trường THCS
2. Website: o
MỤC LỤC
Gv: Cao Xuân Hùng Trường THCS Nguyễn Chí Thanh Trang: 15
Kinh nghiệm: Tự chế tạo động cơ điện một chiều Năm học: 2011-2012

Phần I Lý do chọn đề tài 1
Lý do khách quan 1
Lý do chủ quan 1
Phần II Đối tượng và cơ sở của phương pháp nghiên cứu 3
Đối tượng 3
Phương pháp nghiên cứu Tự chế tạo động cơ điện một
chiều
3
Phạm vi nghiên cứu 3
Phần III Nội dung nghiên cứu 4
1/ Nhiệm vụ đề tài 4
2/ Đề xuất phương án chế tạo động cơ điện một chiều 4
3/ Kết quả ứng dụng đề tài vào giảng dạy bộ môn vật lý
9 ở trường THCS Nguyễn Chí Thanh
13
Phần IV Kết luận 14
Phần V Tài liệu tham khảo 15
Mục lục 16
Gv: Cao Xuân Hùng Trường THCS Nguyễn Chí Thanh Trang: 16