skkn Một số phương pháp để dạy tốt môn Tự nhiên-xã hội lớp 1

MỤC LỤC
A. ĐẶT VẤN ĐỀ Trang 2
B. NỘI DUNG Trang 3
I. ĐẶT ĐIỂM TÌNH HÌNH LỚP Trang 3
II. THUẬN LỢI VÀ KHÓ KHĂN Trang 3
1. Thuận lợi Trang 3
2. Khó khăn Trang 4
III. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN Trang 4
1. Mục tiêu Trang 4
2. Phương pháp thực hiện Trang 5
3. Thiết kế bài học Trang 6
4. Kết quả Trang 11
5. Bài học kinh nghiệm Trang 12
6. Kết luận Trang 13

A. ĐẶT VẤN ĐỀ
- Ở nhà trường tiểu học nói chung và ở khối lớp 1 nói riêng, các em đã được
học tất cả các môn học. Trong đó môn Tự nhiên-xã hội là một môn học hấp dẫn
và thú vị, mang tính thực tế cao.Vì sau mỗi bài học học sinh có khả năng vận
dụng kiến thức vào thực tế hằng ngày của cuộc sống. Nhưng thực trạng hiện nay
tôi thấy môn học này chưa thật sự được chú trọng đầu tư nhiều. Mà giáo viên
chủ yếu là dầu tư để dạy tốt cho những môn học như Toán, Tiếng Việt. Học
sinh lớp 1 mới làm quen với môn học này nên các em chưa khắc sâu được kiến
thức sau mỗi bài học Đồ dùng dạy học còn hạn chế, đa số các em chỉ được quan
sát các hình vẽ ở trong sách giáo khoa, không có vật thật nên không gây hứng thú
học tập của học sinh.
- Bản thân tôi luôn đổi mới phương phương pháp dạy học và học tập kinh
nghiệm của đồng nghiệp. Tôi mong muốn sau mỗi bài học làm sao học sinh phải
lĩnh hội được kiến thức một cách có hệ thống và phải biết vận dụng những kiến
thức đã học vào trong thực tế hằng ngày của các em. Luôn tìm mọi cách để tạo
được sự hứng thú, thoải mái trong từng tiết học. Sử dụng các phương pháp dạy

học như thế nào cho phù hợp với từng loại bài? Để có hiệu quả cao trong mỗi tiết
học là rất quan trọng nên tôi nêu lên :“Một số phương pháp để dạy tốt môn Tự
nhiên-xã hội lớp 1”. Bài: CHĂM SÓC VÀ BẢO VỆ RĂNG
B. NỘI DUNG
I.ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH LỚP:
Năm học ………c BGH phân công chủ nhiệm lớp 1
.
với:

-Tổng số học sinh: ……
- Tổng số học sinh nữ: ………
- Tổng số học sinh nam: ……
Học sinh ở độ tuổi:
+ .
Chất lượng văn hóa qua các kì kiểm tra đạt:
Trình độ học sinh Số lượng
Giỏi
Khá
Trung bình
Yếu
II. THUẬN LỢI VÀ KHÓ KHĂN
1.Thuận lợi:
Trong năm học này tôi đã gặp những thuận lợi sau:
- Cơ sở vật chất của trường tôi tương đối đầy đủ,thư viện có các loại sách
tham khảo phục vụ cho việc dạy và học cho tất cả các môn học như: Sách giáo
khoa, sách giáo viên, sách vở bài tập…Có đồ dùng dạy học phục vụ cho tất cả
các môn học.
- Khuôn viên của trường có nhiều cây xanh, thoáng mát, sạch sẽ.
- BGH thường xuyên tổ chức dự giờ, thao giảng nhằm rút ra những kinh
nghiệm để xây dựng cho bài dạy tốt hơn ở hầu hết các môn học.

- Tất cả học sinh lớp tôi đều có sách giáo khoa để học.
2.Khó khăn:
- Học sinh của lớp tôi còn chênh lệch nhau về độ tuổi,về trình độ, cụ thể là
còn một vài em tiếp thu kiến thức còn chậm và mau quên, nên việc tiếp thu kiến
thức mới của các em còn gặp nhiều khó khăn. Do đó chất lượng học tập của học
sinh lớp tôi cũng không đều.

- Tài liệu cho môn học này chủ yếu là sách giáo khoa, sách giáo viên, vở bài
tập; tranh ảnh phóng to để phục vụ cho môn học này còn hạn chế.
- Chưa có điều kiện để tổ chức cho học sinh thực hành khi học các bài học về
địa phương.
Tuy có nhiều khó khăn nhưng tôi vẫn cố gắng và mong muốn học sinh của
lớp tôi tiếp thu được bài một cách tốt nhất, giúp các em có được vốn kiến thức
cơ bản ban đầu về con người, tự nhiên và xã hội.
III. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
1. Mục tiêu
Qua môn học Tự nhiên-xã hội lớp 1 nhằm giúp học sinh đạt được:
- Một số kiến thức cơ bản ban đầu về con người và sức khỏe ; cơ thể
người;cách giữ vệ sinh cơ thể và phòng tránh một số bệnh tật, tai nạn thường gặp
; một số sự vật hiện tượng đơn giản trong tự nhiên và xã hội.
- Học sinh đạt được một số kỹ năng ban đầu về chăm sóc sức khỏe cho bản
thân và phòng tránh một số bệnh tật, tai nạn.Quan sát, nhận xét nêu thắc mắc,
đặt câu hỏi và diễn đạt những hiểu biết của mình về sự vật hiện tượng đơn giản
trong tự nhiên và xã hội.
- Học sinh có được một số thái độ và hành vi tự giác thực hiện các qui tắc giữ
vệ sinh an toàn cho bản thân,cho gia đình, cho cộng đồng.Yêu thiên nhiên, gia
đình, trường học, quê hương.
2. Phương pháp thực hiện.
- Để dạy học môn Tự nhiên-xã hội đạt hiệu quả cao đòi hỏi người giáo viên
phải có sự đầu tư cho tiết dạy . Trong đó khâu giới thiệu bài mới phải làm sao

gây được sự hứng thú cho học sinh ngay từ phút đầu tiên của tiết học.
- Giáo viên phải chuẩn bị đồ dùng dạy học cho phù hợp với nội của bài học,
đồ dùng dạy học phải phong phú, đa dạng, tránh sự nhàm chán cho học sinh.
- Tùy vào nội dung của từng bài mà giáo viên tổ chức trò chơi nhằm giúp học
sinh không chỉ thư giãn đơn thuần mà còn có tác dụng rèn luyện về mặt trí tuệ,
giúp các em tiếp thu kiến thức một cách thoải mái, dễ dàng.

- Trong khi dạy học người giáo viên chỉ là người đóng vai trò là người tổ
chức các hoạt động để dẫn dắt học sinh quan sát, tìm tòi, thu nhận kiến thức và
hình thành kỹ năng.
- Cần có sự phối hợp giữa các phương pháp và hình thức tổ chức dạy học
khác nhau trong mỗi tiết học một cách sang tạo, linh hoạt theo hướng : Giảm sự
can thiệp của giáo viên và tăng cường sự tham gia của học sinh vào các hoạt
động phát hiện,tìm tòi kiến thức. Khêu gợi được sự tò mò khoa học, thói quen đặt
câu hỏi, tìm câu giải thích trong các hoạt động ở lớp.
- Vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học như: phương pháp quan sát,
phương pháp hỏi đáp, phương pháp thảo luận, phương pháp thực hành, phương
pháp đóng vai, phương pháp tham quan, phương pháp điều tra, phương pháp trò
chơi, phương pháp trình bày.
- Phải tạo được không khí thoải mái trong mỗi tiết học, nhất là phải có sự chỉ
dẫn nhiệt tình của giáo viên và hoạt động nhiệt tình của học sinh, nhằm khai thác
hết được nội dung của bài học. Hình thành cho học sinh về kiến thức,kỹ năng,
thái độ ở mỗi bài học.
- Giáo viên tổ chức cho học sinh hoạt động nhóm để các em được tự do thảo
luận, nêu lên những ý kiến, những nhận định của mình.Nhằm rèn cho học sinh
đức tính mạnh dạn trong trao đổi,giao tiếp. Học sinh có thể thay nhau lên trình
bày kết quả đã thảo luận của nhóm mình.
- Tùy vào nội dung của bài học mà giáo viên tổ chức cho học sinh đóng vai,
nhằm giúp học sinh thể hiện được cảm xúc của bản thân trong những tình huống
cụ thể.

- Cần có những hoạt động thực hành để học sinh bày tỏ kiến thức,kỹ năng,
thái độ của các em.
- Có hình thức đánh giá, khích lệ học sinh, nhằm tạo hứng thú cho các em mỗi
khi học môn Tự nhiên-xã hội.
- Cuối mỗi bài học nên tổ chức cho học sinh vẽ hoặc chơi trò chơi để giúp

các em khắc sâu kiến thức của bài và phát triển trí tưởng tượng của học sinh
đồng thời làm cho tiết học trở nên hấp dẫn và nhẹ nhàng, thoải mái.
3. Thiết kế bài học:
Môn:Tự nhiên-xã hội
Bài:CHĂM SÓC VÀ BẢO VỆ RĂNG
A. Mục tiêu:
Giúp học sinh biết:
- Cách giữ vệ sinh răng miệng để đề phòng sâu răng và có hàm răng khỏe, đẹp.
- Chăm sóc răng đúng cách.
- Tự giác súc miệng sau khi ăn và đánh răng hằng ngày.
B. Đồ dùng dạy học:
* Giáo viên: Sưu tầm một số tranh ảnh về răng miệng, bàn chài người lớn, trẻ
em, kem đánh răng, mô hình răng, muối ăn .
- Chuẩn bị 10 chiếc que sạch, nhỏ dài khoảng 20 cm
- Hai vòng tròn nhỏ đường kính 10 cm.
* Học sinh:Sách giáo khoa, bàn chải, kem đánh răng.
C. Các hoạt động dạy học:
1. Ổn Định: ( 2 phút) Cả lớp hát bài :
“Mẹ mua cho em bàn chải xinh
Như các anh em đánh răng một mình
Mẹ khen em bé mà vệ sinh
Thật đáng yêu, răng ai trắng tinh”
2. Bài cũ : ( 3 phút ) Vệ sinh thân thể.
- GV gọi 2 học sinh lên trả lời câu hỏi:

+ Vì sao chúng ta phải giữ gìn thân thể?
+ Kể những việc nên làm và không nên làm để giữ vệ sinh thân thể?

- GV nhận xét câu trả lời của học sinh.
3. Bài mới: (25 phút)
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
* Giới thiệu bài: 1 (phút )
- GV cho HS chơi trò chơi “Ai nhanh
hơn”
- GV chia lớp thành 2 đội. Mỗi đội cử
5 HS và xếp thành đội hình hàng dọc
- GV nêu cách chơi: Mỗi HS ngậm một
chiếc que sạch như phần chuẩn bị đã
nêu. GV đặt vào mỗi đầu que của 2 HS
đầu hàng một chiếc vòng tròn.Sau khi
GV hô “bắt đầu”, hai HS ở đầu hàng
chạy nhanh chống chuyển chiếc vòng
sang đầu que của HS thứ 2( Không
dùng tay)HS thứ 2 tiếp tục chuyển cho
HS thứ 3…Cứ như thế cho đến người
cuối cùng. Trong khi chuyển nếu rơi
vòng phải làm lại từ đầu. Đội nào xong
trước, vòng không rơi là đội đó thắng.
- GV nhận xét đội thắng đội thua.
- GV hỏi : Con làm thế nào để vòng
không bị rơi?
- GV: Các con thấy đấy, răng có khỏe
mới giúp ta giữ chặt que để chuyển
vòng cho nhanh, cho khéo và giành
chiến thắng. Răng khỏe còn giúp các

con ăn uống được ngon hơn, dễ dàng
hơn. Vậy làm thế nào để răng chắc và
khỏe lại trắng và đẹp, Bài học hôm nay
- Lớp theo dõi GV nêu cách chơi
- Hai đội tiến hành chơi trò chơi cả lớp
cổ vũ và nhận xét đội thắng, đội thua

- Con cắt chặt que.
- HS theo dõi GV giới thiệu

cô sẽ giúp em hiểu điều đó.
- GV ghi tựa bài lên bảng :
Chăm sóc và bảo vệ răng
* Hoạt động 1: Quan sát - Thảo luận.
(8phút)
* Mục tiêu : Học sinh biết thế nào là
răng khỏe, răng bị sâu, bị sún hay thiếu
vệ sinh.
* Cách tiến hành:
- Bước 1:GV chia nhóm: Chia lớp theo
nhóm đôi
- Bước 2 : 2 HS ngồi cùng bàn quay
mặt vào nhau, lần lượt từng người quan
sát và nhận xét xem răng của bạn như
thế nào? (trắng, đẹp, bị sâu, bị sún?)
- Bước 3: Giáo viên nhận xét và kết
luận: Răng trẻ em có đầy đủ 20 chiếc
Gọi là răng sữa.Khoảng 6 tuổi răng sữa
sẽ bị lung lay và rụng. Khi đó răng mới
mọc lên chắc chắn, gọi là răng vĩnh

viễn. Khi các con thấy răng của mình
lung lay thì phải nhờ người lớn, bác sĩ
nhổ ngay để răng mới mọc đẹp hơn. Vì
vậy, việc giữ gìn vệ sinh và bảo vệ răng
là rất cần thiết và quan trọng.
* Ho ạt động 2: Làm việc với sách
giáo khoa. (9 phút)
Mục tiêu: Học sinh biết những việc
nên làm và những việc không nên làm
- HS nhắc lại tựa bài
- Cả lớp đọc lại tựa bài
- HS thảo luận nhóm đôi
- Một số nhóm lên trình bày kết quả
quan sát.
- HS các nhóm khác nhận xét – bổ sung
(nếu có)

để bảo vệ răng.
Cách tiến hành:
- Bước 1: Giáo viên chia lớp thành 4
nhóm (mỗi nhóm 8 HS ). nhóm 1 và
nhóm thảo luận trang 14 SGK và trả lời
câu hỏi :
* Việc nào làm đúng, việc nào làm sai?
Vì sao?
- Nhóm 3 và nhóm 4quan sát ở trang
15 và thảo luận câu hỏi:
* Vì sao bạn bị sún, bị sâu răng?
- Bước 2:Giáo viên nhận xét và rút ra
kết luận:

* Những việc nên làm: đánh răng súc
miệng, khám răng….
* Những việc không nên làm: cắn mía,
xước mía, không ăn kẹo, bánh…
* Hoạt động 3: Làm thế nào để chăm
sóc răng và bảo vệ răng. (7 phút)
Mục tiêu: Học sinh biết chăm sóc và
bảo vệ răng đúng cách
Cách tiến hành:
- Bước 1: Giáo viên đưa cho HS quan
sát một số bức tranh về răng (đẹp và
xấu) và đặt câu hỏi để HS trả lời :
Câu hỏi:
* Nên đánh răng súc miệng vào lúc nào
là tốt nhất?
* Vì sao không nên ăn nhiều đồ ngọt
- Học sinh cả lớp chuẩn bị sách giáo
khoa.
- HS thảo luận nhóm đại diện nhóm lên
trình bày
- Các nhóm khác nhận xét bổ sung
- Cả lớp quan sát tranh trên bảng và trả
lời câu hỏi
- Vào buổi sáng khi ngủ dậy và buổi tối
trước khi đi ngủ.
- Vì đồ ngọt, bánh, kẹo dễ bị sâu răng.

như : bánh, kẹo….?
* Khi đau răng hoặc lung lay, các con
phải làm gì?

GV nhận xét
4 củng cố: ( 4 phút )
* Mục tiêu: Giúp học sinh nhớ và khắc
sâu kiến thức.
* Cách tiến hành:
Bước 1: Giáo viên nêu câu hỏi cho học
sinh trả lời:
+ Chúng ta nên làm gì và không nên
làm gì để bảo vệ răng ?
+ Nên đánh răng, súc miệng vào lúc
nào là tốt nhất?
Bước 2: - Giáo viên nhận xét các câu
trả lời của học sinh.
- GV nhắc nhở HS phải thường xuyên
súc miệng đánh răng.
- Giáo viên nhận xét tiết học
- Tuyên dương một số em hăng hái
phát biểu ý kiến.
- Phê bình những HS không ngoan
- Chuẩn bị tiết sau học bài: Vệ sinh
thân thể.
* Hoạt động nối tiếp dặn dò:(1 phút)
- Thực hành đánh răng và rửa mặt
- Đi khám răng.
- 2 HS trả lời
- 1 HS nhận xét
- HS chuẩn bị bàn chải, khăn lau mặt.
4. Kết quả:
-Trong năm học 2007 - 2008, tôi đã áp dụng phương pháp mới vào dạy học
tất cả các môn học nói chung và môn Tự nhiên-xã hội nói riêng. Tôi thấy học

sinh của lớp rất thích khi học môn Tự nhiên-xã hội. Hầu hết các em đã hiểu và
biết vận dụng kiến thức đã học vào cuộc sống hằng ngày của các em như : Biết
giữ vệ sinh thân thể của chính bản thân các em, biết mặc áo quần phù hợp với
thời tiết, biết giữ vệ sinh môi trường như sân trường, lớp học ; Biết yêu thích và
chăm sóc các con vật có lợi :chó, mèo gà… Biết phòng tránh và tiêu diệt các con
vật có hại như : ruồi, muỗi, chuột, gián…
- Khi ở nhà thì học sinh đều biết các việc nên làm và không nên làm để giúp
đỡ cha mẹ và bảo vệ chính bản thân của các em tránh không xảy ra tai nạn như :
Không chơi dao, không lại gần bếp lửa, không nghịch lửa, cẩn thận khi đến gần
chỗ có bình thủy nước sôi.
- Bản thân tôi cảm thấy rất hài lòng khi áp dụng phương pháp dạy học mới
vào dạy trong tất cả các môn học nói chung và môn Tự nhiên-xã hội nói riêng. Vì
tôi nhận thấy kiến thức về tự nhiên xã hội của học sinh lớp tôi rất khả quan,các
em biết vận dụng kiến thức đã học vào cuộc sống hằng ngày và rất yêu thích môn
học.
- Qua gần một năm học ,kết quả học tập môn Tự nhiên-xã hội của học sinh
lớp tôi đạt được kết quả rất khả quan như sau:
- Hoàn thành tốt (A+) : 27 học sinh
- Hoàn thành (A) : 8 học sinh
5. Bài học kinh nghiệm:
-Tôi nghĩ môn học nào có sự chuẩn bị chu đáo thì sẽ mang lại kết quả tốt
nhất. Ngoài việc chuẩn bị kế hoạch bài học,đồ dùng dạy học còn đòi hỏi người
giáo viên phải tận tình với học sinh, linh hoạt xử lý các tình huống sư phạm có
thể xảy ra, nhất là đối với khối lớp 1.
- Trong tiết học người GV phải tổ chức kết hợp tốt giữa các hoạt động học
tập, vui chơi… Nhằm giúp cho HS tiếp thu bài học được nhẹ nhàng thoải mái.
- Học sinh yêu thích môn học này thì sẽ học tốt, mà học tốt môn học này thì
sẽ giúp các em có được nền tảng kiến thức về tự nhiên-xã hội. Các em sẽ biết tự
phục vụ cho mình, cho người thân và học tốt các lớp trên.

6. Kết luận:
- Môn học Tự nhiên-xã hội lớp 1 mang tính tích hợp.Bao gồm 3 chủ đề: Con
người và sức khỏe, tự nhiên, xã hội. Vì thế môn học này rất hấp dẫn. Nhờ học tốt
môn học Tự nhiên-xã hội mà học sinh hiểu, biết được về con người, sức khỏe, tự
nhiên, xã hội.
- Qua môn học rèn cho học sinh có kỹ năng về giữ gìn vệ sinh thân thể, vệ
sinh môi trường. Biết chăm sóc các con vật có ích, chăm sóc một số loại cây hoa,
cây gỗ, phòng tránh được các bệnh do muỗi gây ra…
- Học sinh có thái độ rõ về các trò chơi có ích không mang tính bạo lực, nguy
hiểm.Không đồng tình với các bạn chơi các trò chơi nguy hiểm mang tính bạo
lực, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của bản thân, của bạn bè, của người thân…
Trên đây là một số kinh nghiệm đã giúp tôi dạy tốt môn học Tự nhiên-xã hội.
Tôi nghĩ bài viết của tôi trên đây vẫn còn thiếu sót mà bản thân tôi chưa tự tìm
ra. Và tôi mong muốn sẽ nhận được nhiều ý kiến đóng góp của các cấp quản lý
giáo dục và các anh (chị) đồng nghiệp để bài viết của tôi được hay hơn, hoàn
thiện hơn, hiệu quả hơn.
Xin chân thành cảm ơn.