Bài giảng môn học Đạo đức kinh doanh PHÂN TÍCH HÀNH VI ĐẠO ĐỨC KINH DOANH VÀ HÀNH VI KINH DOANH

ĐĐ KINH DOANH

(CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO THẠC SĨ KINH TẾ)

Bài giảng

PHÂN TÍCH HÀNH VI ĐĐ
& XÂY DỰNG ĐĐ KINH DOANH

GiẢNG VIÊN: LÊ CAO THANH – TIẾN SĨ KINH TẾ QUẢN TRỊ


NỘI DUNG
I. PHÂN TÍCH HÀNH VI ĐĐ TRONG KINH DOANH

1. Nhận diện các vấn đề ĐĐ
2. Ra quyết định ĐĐ bằng algorithm

II. XÂY DỰNG CHƯƠNG TRÌNH ĐĐ KINH DOANH

1. Một chương trình tuân thủ ĐĐ hiệu
quả
2. Xây dựng và phổ biến tiêu chuẩn ĐĐ
3. Điều hành, kiểm tra việc tuân thủ ĐĐ
4. Cải thiện liên tục chương trình tuân
thủ ĐĐ


I. PHÂN TÍCH HÀNH VI
ĐẠO ĐỨC KINH DOANH

1. Nhận diện các vấn đề ĐĐ


TẠI SAO PHẢI NHẬN ĐỊNH VẤN ĐỀ ĐĐ ?

 Để định hướng hành động

Công an

Có kẻ
phá hoại bên
ngồi

Mất dữ liệu
trong máy
Sự cố kỹ thuật

Nhà thầu

Ai đó trog cơ
quan

Lãnh đạo


1. Nhận diện các vấn đề ĐĐ


Vấn đề ĐĐ là gì?

 là một tình huống, một vấn đề hoặc một cơ
hội đòi hỏi cá nhân / tổ chức phải lựa chọn,
đánh giá là đúng hay sai, có ĐĐ hay vơ ĐĐ.


.... Nhận diện các vấn đề ĐĐ


Vấn đề ĐĐ nảy sinh do đâu?
các triết lí và tiêu
chuẩn ĐĐ cá
nhân

các tiêu chuẩn
của TC và xã hội
họ đang sống và
lv

Tổ chức

Nhân viên

Tổ chức

Khách hàng

Tổ chức

Đối thủ

Tổ chức

Cá nhân và
tổ chức khác


.... Nhận diện các vấn đề ĐĐ


Có bao nhiêu loại vấn đề ĐĐ ?

Các vấn đề mâu thuẫn lợi ích
các triết lí và tiêu
chuẩn ĐĐ cá
nhân

Các vấn đề về sự cơng bằng
Các vấn đề về tính trung thực

các tiêu chuẩn
của TC và xã hội
họ đang sống và
lv

Các vấn đề về giao tiếp
Các vấn đề về q/hệ của tổ chức


...mâu thuẫn lợi ích

khi cá nhân phải lưa chọn giữa: lợi ích
của mình, của TC, của nhóm khác

...sự cơng bằng

Khi có vi phạm về sự cơng bình, vơ tư
và khơng thiên vị

... tính trung thực

Khi có vi phạm về sự thật thà, liêm
chính, và đáng tin

... giao tiếp

Khi giao tiếp sai và ko trung thực phá
hoại lòng tin của KH vào tổ chức

... q/hệ của tổ chức

hành vi cá nhân đối với khách hàng,
đồng nghiệp, cấp trên và bạn bè


Một số hành vi phi ĐĐ

Hối lộ quan chức chính
phủ để dành hợp đồng
Thoả hiệp với cơ quan

môi trường để giảm giá
thành SP
SX sản phẩm chất lượng
kém nhưng báo là tốt
Hứa nhưng khơng hồn
thành Sp nên khơng thể
giao hàng
Khốn việc nhiều NV
trọng thành tích > phục
vụ KH

Vấn đề gì

Liên quan
tới ai

Lợi ích

Khách hàng

Lợi ích

Khách hàng

Quan hệ
trong tổ
chức
Quan hệ
trong tổ
chức

Lợi ích

Khách hàng
Khách hàng
Nhân viên


NV phải đối mặt với các vấn
đề ĐĐ khi họ buộc phải tiến
hành nhiệm vụ mà họ biết là
vô ĐĐ


Làm thế nào nhận diện vấn đề ĐĐ?
Xác định những
người tham gia
tình huống ĐĐ
xem xét các đối
tượng quan trọng
Xác
Xã định
định quan
quan
điểm, triết lý của
các đối tượng này,
Xác
định
hành
Xác
định

hành
động
tiềm
ẩn
chứa
động
tiềm
ẩn
nhân
đựng
nhân
tố phi
tố phi
ĐĐ
ĐĐ

Xác định mối
quan tâm, mong
muốn của
những người
hữu quan

trả lời câu
hỏi: vấn đề
ĐĐ bắt
nguồn từ
mâu thuẫn
chủ yếu nào?

Xác định mối

quan tâm,
mong muốn mà
các đối tượng
mâu thuẫn

VẤN ĐỀ
ĐƯỢC
XÁC
ĐỊNH


Ví dụ về nhận diện vấn đề ĐĐ
Xác
Nhiều
địnhngười
nhữngMỹ
người
cùngtham
mua,gia
bántình
xe
huống ĐĐ
hơi
Trong
đó
đáng
chú ý
xem
xét
các

đối
làtượng
người
gốc trọng
Âu và
quan
người gốc Phi
Xã
“dađịnh
trăngquan
mớiđiểm,
đáng
đi
triết
xe hơi”,
lý của“ai
cáccũng
đối
có tượng
quyềnnày,
đi xe”
Người
gốc
Âuđộng
bán
Xác định
hành
tiềmngười
ẩn chứa
đựng

cho
gốc
Phi
nhân
tố phi
ĐĐ
giá cao
hơn

Người gốc Phi
muốn bình đẳng
về giá, cách phục
vụ / Người gốc
Âu thì khơng

Ai là người
xứng đáng ngồi
trên xe hơi:
Quan điểm về
bình đẳng

vấn đề ĐĐ
bắt nguồn từ
mâu thuẫn
chủng tộc

Vấn đề
ĐĐ:
Phân biệt
chủng tộc

... Nhận diện vấn đề ĐĐ
 Tại sao phải nhận diện vấn đề ĐĐ?

 ĐĐ là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến
những hậu quả về uy tín, sự tồn tại và
phát triển của DN.
 Khắc phục hậu quả hành vi phi ĐĐ rất
khó khăn.
 Nhận diện vấn đề DĐ ảnh hưởng đến
việc ra quyết định đúng đắn, hợp đạo lý


Xác định mức độ quan trọng của vấn đề
ĐĐ








Mức độ của vấn đề về ĐĐ là tầm quan
trọng của vấn đề ĐĐ đối với một cá
nhân, một nhóm hoặc một tổ chức.
Mức độ của vấn đề ĐĐ phản ánh tính
nhạy cảm ĐĐ
Người ta chỉ phản ứng khi nhận thấy

mức độ của vấn đề là quan trọng
Có thể gây ảnh hưởng tới nhận thức của
NV về mức độ của vấn đề về ĐĐ bằng
khen, thưởng, phạt


Ra quyết định ĐĐ trong kinh doanh
Xác định
Mức độ
vấn đề của vấn đề
ĐĐ
ĐĐ
Nhân tố cá nhân
Sự phát triển ĐĐ
nhận thức
Văn hóa cơng ty
Cá nhân có Ả/hưởng
Các cơ hội

Đánh giá
và dự
định về
ĐĐ kinh
doanh

Ra quyết
định:
hành vi có
ĐĐ / phi
ĐĐ

2. Ra quyết định đạo đức bằng algorithm


Algorithm là gì ?

 Là hệ thống các bước đi có quy tắc,
nguyên tắc, tạo thành chuỗi thao tác
logic để giải bài toán sáng tạo
 Là cơng cụ sử dụng tốn học vào phương
pháp suy luận trong các lĩnh vực nhất
định.


… Ra quyết định ĐĐ bằng algorithm


Algorithm ĐĐ là gì?

 Là một hệ thống các bước đi với một quy
tắc, trật tự nhất định để chỉ ra những
quan điểm và giải pháp có giá trị về mặt
ĐĐ.
 Là cơng cụ giúp nhận diện giải pháp ĐĐ
tối ưu trong kinh doanh.




Trong nghiên cứu ĐĐ, algorithm gồm
một tập hợp có hệ thống những câu hỏi
logic làm cơ sở xác định những nhân tố
cơ bản của hành vi, quyết định sự khác
nhau về hành vi ĐĐ của các cá nhân
trong các hoàn cảnh khác nhau.


Những câu hỏi logic

Các câu hỏi logic

1. Mục tiêu:
DN muốn điều gì?
2. Biện pháp:DN cần làm gì để đạt mục
tiêu?
3. Động cơ:
Điều gì thơi thúc DN theo
đuổi M.tiêu?
4. Hậu quả:
DN có thể lường trước
cơ sở
hậucủa
quả các
nào?câu hỏi logic
 Có nhiều đáp án cho 1 vấn đề ĐĐKD
 Cư xử của mỗi người đều có động cơ
 Mọi hành động đều gây ra hậu quả.
 Giá trị ĐĐ tuỳ quan điểm từng người

Mục tiêu
Tầm nhìn,
sứ mệnh,
chiến lược
của DN

Động cơ,
quan
điểm,triết lý
ĐĐ của
người ra
quyết định

Mục tiêu
tổng quát động lục
thúc đẩy:
Mong muốn
cuối cùng
cần đạt tới

Mục tiêu cụ
thể:
doanh thu,
lợi nhuận,
thị phần,
công nghệ,
việc làm…