ĐỀ CƯƠNG MÔN HỌC TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ DÂN CHỦ VÀ PHÁP QUYỀN HO CHI MINH’S THOUGHT ON DEMOCRACY AND JURISDICTION

1
Đại học Quốc gia Hà Nội
Trƣờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
Bộ môn Khoa học Chính trị

ĐỀ CƢƠNG MÔN HỌC
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ DÂN CHỦ VÀ PHÁP QUYỀN
HO CHI MINH’S THOUGHT ON DEMOCRACY AND JURISDICTION

1. Thông tin về giảng viên:
Họ và tên: Hoàng Chí Bảo
Chức danh, học hàm, học vị: Giáo sư, Tiến sỹ
Thời gian, địa điểm làm việc: Chiều thứ Ba và thứ Năm hàng tuần trong giờ hành chính,
HĐLLTƯ, 2A Nguyễn Cảnh Chân, Ba Đình, Hà Nội.
Địa chỉ liên hệ: Bộ môn Khoa học Chính trị, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, P.
210 nhà C, 336 Nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội.
Điện thoại: 0912018531
E-mail:
Các hướng nghiên cứu chính:
- Lý luận và lịch sử chủ nghĩa xã hội
- Dân chủ và hệ thống chính trị
- Con người, nhân cách và văn hoá
- Tư tưởng, phương pháp và phong cách Hồ Chí Minh
- Phát triển xã hội và quản lý sự phát triển xã hội
- Chủ thuyết phát triển của Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh
2. Thông tin chung về môn học
- Tên môn học: Tư tưởng Hồ Chí Minh về dân chủ và pháp quyền
- Mã môn học: POL 6021
- Số tín chỉ: 02
- Môn học: Tự chọn

- Môn học tiên quyết: POL 6005

2
- Địa chỉ khoa/bộ môn phụ trách môn học: Bộ môn Khoa học Chính trị, trường Đại học
Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội.
3. Mục tiêu của môn học:
- Mục tiêu kiến thức
Cung cấp kiến thức cơ bản và hệ thống về những quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh,
của Đảng và Nhà nước ta về dân chủ và pháp quyền.
- Mục tiêu kỹ năng:
Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về dân chủ và pháp quyền để: Rèn luyện khả năng
nghiên cứu và phân tích đời sống chính trị Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh, những thành
tựu cũng như vấn đề đặt ra đối với yêu cầu xây dựng và phát triển chế độ dân chủ và Nhà
nước pháp quyền XHCN.
4. Tóm tắt nội dung môn học:
Môn học trang bị kiến thức về sự hình thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh về dân
chủ và pháp quyền, bản chất khoa học, cách mạng và nhân văn trong tư tưởng dân chủ và
pháp quyền của Hồ Chí Minh và ý nghĩa của tư tưởng dân chủ và pháp quyền Hồ Chí
Minh với thực tiễn hiện nay.
5. Nội dung môn học, hình thức tổ chức dạy và học:
Nội dung
Hình thức tổ chức dạy và học
Tổng
30
Lên lớp: 20
Thực
hành
điền
dã
0

Tự học.
tự
nghiên
cứu
10
Lý
thuyết
14
Bài
tập
4
Thảo
luận
2
Chƣơng 1. Khái luận chung về dân
chủ và pháp quyền trong tƣ tƣởng
Hồ Chí Minh
1.1. Bản chất dân chủ và pháp quyền
trong tư tưởng chính trị Hồ Chí Minh
1.1.1. Bản chất của dân chủ trong tư
tưởng Hồ Chí Minh
1.1.2. Pháp luật và pháp quyền trong tư
tưởng Hồ Chí Minh
1.2. Nội dung chủ yếu về dân chủ và
thực hành dân chủ trong tư tưởng Hồ
4
2
0
0
3

9

3
Chí Minh
1.2.1. Dân chủ và quyền làm chủ của
nhân dân
1.2.2. Thực hành dân chủ trong nhà
nước pháp quyền
1.2.3. Đấu tranh chống quan liêu, tham
nhũng để đảm bảo dân chủ và quyền
làm chủ của dân
1.3. Vận dụng tư tưởng dân chủ và
pháp quyền của Hồ Chí Minh trong sự
nghiệp đổi mới
1.3.1. Chăm lo lợi ích của dân
1.3.2. Xây dựng và thực hiện pháp luật
để bảo vệ dân
1.3.3. Giáo dục đạo đức công chức và
kỷ luật công vụ trong nhà nước pháp
quyền
Chƣơng 2. Xây dựng và phát triển
nền dân chủ ở Việt Nam trong tƣ
tƣởng Hồ Chí Minh
2.1. Sự hình thành nền dân chủ kiểu
mới ở Việt Nam
2.1.1. Quyền lực của nhân dân, thuộc
về nhân dân
2.1.2. Lợi ích của dân trong các lĩnh
vực của đời sống
2.1.3. Nghĩa vụ của dân với tư cách

người chủ xã hội
2.2. Vai trò của nhà nước trong việc
thực hiện và bảo vệ quyền lực nhân dân
2.2.1. Bản chất của nhà nước của dân,
do dân, vì dân
2.2.2. Vai trò và trách nhiệm của nhà
nước trước nhân dân
2.2.3. Mối quan hệ giữa nhà nước và
nhân dân trong nhà nước pháp quyền
2.3. Phát triển nền dân chủ xã hội chủ
nghĩa ở Việt Nam
2.3.1. Đặc tính pháp lý và nhân văn của
dân chủ
2.3.2. Văn hóa trọng dân và trọng pháp
5
1
1
0

3
10

4
của cán bộ, đảng viên và công chức
2.3.3. Thực hành dân chủ rộng rãi trong
Đảng, trong nhà nước
2.3.4. Quan hệ giữa dân chủ với đoàn
kết và đồng thuận xã hội hướng tới phát
triển
Chƣơng 3. Xây dựng nhà nƣớc pháp

quyền Việt Nam dƣới sự lãnh đạo
của Đảng Cộng sản Việt Nam
3.1. Sự hình thành nhà nước pháp
quyền ở Việt Nam
3.1.1. Sự ra đời của chế dộ dân chủ
cộng hoà sau cách mạng tháng Tám
3.1.2. Xây dựng chế độ nhà nước dân
chủ trong những năm đầu cách mạng
tháng Tám và kháng chiến chống thực
dân Pháp
3.1.3. Xây dựng chế độ nhà nước dân
chủ trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa
xã hội ở miền Bắc và kháng chiến
chống Mỹ cứu nước
3.2. Vai trò của Hiến pháp và luật pháp
trong nhà nước pháp quyền
3.2.1. Bản Hiến pháp lịch sử năm 1946
3.2.2. Hiến pháp 1959
3.2.3. Hệ thống luật pháp của Nhà nước
3.3. Quyền và nghĩa vụ công dân trong
nhà nước pháp quyền
3.3.1. Những quyền cơ bản của công
dân
3.3.2. Nghĩa vụ và trách nhiệm của
công dân
3.3.3. Mối quan hệ giữa quyền và nghĩa
vụ của công dân
3.4. Đảng lãnh đạo nhà nước pháp
quyền
3.4.1. Khái niệm về đảng lãnh đạo và

đảng cầm quyền
3.4.2. Nội dung và phương thức đảng
lãnh đạo nhà nước trong điều kiện đảng
cầm quyền
5
1
1
0
4
11

5
6. Học liệu
6.1. Giáo trình môn học
6.2. Danh mục tài liệu tham khảo
6.2.1. Danh mục tài liệu tham khảo bắt buộc
1/ Phạm Thành, Nguyễn Khắc Mai, Tư tưởng dân chủ của Hồ Chí Minh, Nxb Sự thật, Hà
Nội, 1992.
2/ Nguyễn Đình Lộc, Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Nhà nước, Nxb CTQG, Hà Nội,
1997.
3/ Nguyễn Khắc Mai, Hồ Chí Minh và văn hóa dân chủ, Nxb Lao động, Hà Nội, 1995.
6.2.2. Danh mục tài liệu tham khảo thêm:
4/ Hồ Chí Minh về Nhà nước và pháp luật, Nxb Pháp lý, Hà Nội, 1988.
5/ Kỷ yếu khoa học về xây dựng Nhà nước pháp quyền, Chương trình KH-CN cấp NN,
2001-2005.
* Các tài liệu trên đều có tại thư viện của Bộ môn Khoa học Chính trị hoặc/và trong các
thư viện lớn tại Hà Nội: Thư viện Quốc gia, Thư viện Đại học Quốc gia Hà Nội, Thư viện
Quân đội, Thư viện Khoa học Xã hội …
7. Phƣơng pháp, hình thức kiểm tra - đánh giá kết quả học tập môn học:
7.1. Kiểm tra - đánh giá thường xuyên

- Hình thức:
+ Có mặt 80% giờ lên lớp lý thuyết
+ Hoàn thành các bài tập được giao
+ Tham gia đầy đủ và có phát biểu trong các buổi xemina
- Thang điểm: 10
- Tỷ trọng: 10%
7.2. Kiểm tra – đánh giá định kì
- Kiểm tra giữa kì:
+ Hình thức: 01 tiểu luận
+ Điểm: 10

6
+ Tỷ trọng: 30 %
- Thi hết môn học/chuyên đề:
+ Hình thức: vấn đáp
+ Điểm: 10
+ Tỷ trọng: 60%

Phê duyệt của Trường


Chủ nhiệm khoa

Chủ nhiệm bộ môn

Người biên soạn

GS.TS Hoàng Chí Bảo