1
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
KHOA SƯ PHẠM
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP
Đề tài:
Giáo viên hướng dẫn
:
Sinh viên thực hiện
:
Lớp
:
Hµ néi - 2009
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
NGUYỄN THỊ THẢO
NGHIÊN CỨU CA DAO, TỤC NGỮ
HIỆN ĐẠI TRÊN BÁO MẠNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ
CHUYÊN NGÀNH : VĂN HỌC DÂN GIAN
Hà Nội - 2013
2
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
KHOA SƯ PHẠM
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP
Đề tài:
Giáo viên hướng dẫn
:
Sinh viên thực hiện
:
Lớp
:
Hµ néi - 2009
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
NGUYỄN THỊ THẢO
NGHIÊN CỨU CA DAO, TỤC NGỮ
HIỆN ĐẠI TRÊN BÁO MẠNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ VĂN HỌC
Chuyên ngành : Văn học dân gian
Mã số : 60 22 36
Người hướng dẫn khoa học: GS. TS. Lê Chí Quế
HÀ NỘI 2013
Hà Nội - 2013
1
MỤC LỤC
MƠ
̉
ĐÂ
̀
U 3
1. L do chn đ ti 3
2. Mục đch nghiên cu 4
3. Lch s vn đ 4
4. Đi tƣơ
̣
ng va
̀
pha
̣
m vi
̣
nghiên cƣ
́
u 8
4.1. Đi tƣợng nghiên cu 8
4.2. Phạm vi nghiên cu 8
5. Phƣơng pha
́
p nghiên cƣ
́
u : 8
5.1. Phƣơng pháp phân tch - tổng hợp 8
5.2. Phƣơng pháp thng kê 9
5.3. Phƣơng pháp so sánh đi chiếu 9
6.Câ
́
u tru
́
c luâ
̣
n văn 9
CHƢƠNG 1: NHƢ
̃
NG KHA
́
I NIÊ
̣
M LIÊN QUAN ĐÊ
́
N ĐÊ
̀
TA
̀
I LUÂ
̣
N
VĂN 10
1.1. L thuyết chung v báo mạng 10
1.1.1. 10
1.1.2. 14
1.1.1.1. Trên thế giơ
́
i. 14
1.1.2.2. Vit Nam 15
1.1.3.
17
1.2. Nhƣ
̃
ng ly
́
thuyê
́
t chung vê
̀
ca dao va
̀
tu
̣
c ngƣ
̃
18
1.2.1. 18
1.2.1.1. Khi nim ca dao c truyn 18
1.2.1.2. Khi nim tc ng c truyn 20
1.2.2. Nhâ
̣
n điê
̣
n ca dao cô
̉
truyê
̀
n 21
1.2.2.1. Đặc trưng ci tôi tr tình trong ca dao, tính tập thể trong sáng tác và
tính truyn ming trong lưu hành. 21
1.2.2.2. Thời gian và không gian 24
1.2.2.3. Các biểu tượng ph biến: 26
1.2.2.4. Thể thơ lc bát 30
1.2.3.
35
2
1.2.4.
, 43
CHƢƠNG 2: CA DAO MƠ
́
I NA
̉
Y SINH SAU CA
́
CH MA
̣
NG THA
́
NG
TM (KHO ST TRÊN TƢ LIU BO MNG) 49
2.1. Ca dao mơ
́
i na
̉
y sinh trong xa
̃
hô
̣
i hiê
̣
n đa
̣
i 49
2.1.1.
49
2.1.2.
54
2.1.3.
55
2.2. Ca dao hiê
̣
n đa
̣
i – kê
́
thƣ
̀
a va
̀
đô
̉
i mơ
́
i 58
2.2.1.
59
2.2.1.1.Đi mi v đ tài và cm hng ch đo 59
2.2.1.1. Đi mi v nhân vật tr tnh. 67
2.2.2.
75
2.2.1.2.Về cấu tru
́
c biê
̉
u hiê
̣
n 75
2.2.1.3.Về thi pha
́
p ngôn tư
̀
80
TIÊ
̀
U KÊ
́
T 83
CHƢƠNG 3: TỤC NG MI NY SINH SAU CCH MNG THNG
TM (KHO ST TRÊN TƢ LIU BO MNG) 85
3.1. Tục ng mi ny sinh trong x h i hiê
̣
n đa
̣
i 85
3.1.1.
. 85
3.1.2. 87
3.1.3.
87
3.2. Nghiên cƣ
́
u tu
̣
c ngƣ
̃
hiê
̣
n đa
̣
i trên ba
́
o ma
̣
ng – kê
́
thƣ
̀
a va
̀
đô
̉
i mơ
́
i. 88
3.2.1.
: 89
3.2.1.1.Tc ng hin đi tiếp nhận nguyên xi tc ng c truyn. 89
3.2.1.2.Tc ng hin đi tiếp nhận mt cch ci biến 92
3.2.2.
102
TIÊ
̉
U KÊ
́
T 109
KÊ
́
T LUÂ
̣
N 110
TI LIÊ
̣
U THAM KHO 139
3
MƠ
̉
ĐÂ
̀
U
1. L do chn đ ti
Trong nhng sáng tác dân gian ,
t th loi khá tiêu biu và
có mt v trí quan tri sng xã hi. Tìm hiu và nghiên c
, ta s thy cách th hi sc v i sng tâm hi Vit
Nam qua bao th h.
t th loi có sc sng lâu bn ca sáng tác
dân gian.
c t, ca dao, tc ng vng, bii. Trong tin
trình lch s, th lo
ó s vng rõ rt t b ph
n thn b ph
c bit b ph
i, thc s là mi mi l khám phá.
ng là v gây nhiu ý kin tranh lun trong gii nghiên
cn khnh s tn ti t nhiên và vai trò quan
trng ci sng ca xã hi hii. Song, bên ct s
ý kin phân vân, thm chí ph nhn c s tn ti cc dân gian hii.
Nhi t khi v c dân gian hii,
c chính thc nêu ra tranh lun vt thông tin
khoa hc mang tính thi s,
i vn tn ti và vng theo
quy lut ca nó. Chng c là vn có mt s cu m, nghiên cu và
nhng bài vin th y, nhng ý kin
khnh s tn ti cc dân gian hi,
n
c th thách qua thi gian.
c cun hút mnh m và l lùng
i v
lu
Tuy nhiên, nghiên cu mt hic nói chung,
n
i nói riêng là v gin, cn dm khoa hc duy vt
bin chng và phi có trong tay mt s u nhnh v nó. Do vc
,
n din ca dao hii, p hp, s lý h thu là
nhng thao tác khoa hc cn thit pht ra.
t b phn mi nên còn ít các công trình nghiên cu v nó. Và càng
hing công trình nghiên c
i thng tip
4
c
.
,
, ,
, không gian Tuy nhiên,
,
,
.
Vì th chúng tôi quyt nh chn: Nghiên cƣ
́
u ca dao tu
̣
c ngƣ
̃
hiê
̣
n đa
̣
i trên ba
́
o
mng.
lunày, chúng tôi m, , nghiên cu nhng
tác phm c th, vi mong mun ch m c
i.
T c s k tha và sáng to trong vic th hi
hii v
truyny chúng
tôi có th c ht ching và giá tr ngh thuc sc ca
nhng li ca dao hii trong quá trình nghiên cu.
2. Mc đch nghiên cu
,
.
Tìm hi
.
.
, 1000
,
.
3. Lch s vn đ
Ca dao, loi tiêu biu và có sc sng lâu bn trong sáng tác dân
, hai th loc bit vi vic th hii sng
tâm hi Vit bao th h. Có nhiu công trình nghiên cu, tìm hiu v th loi
c này. Tuy nhiên, nghiên cu tác phng tip c
vn ng nghiên cu mi ha hn nhiu trin vng. i th,
.
. Trong s các tài liu chúng tôi có trong tay ,
5
liu sau là kt qu nghiên cu ca dao Ving tip c
chung,
.
,
.
ng tài li tài mà chúng tôi nghiên cu:
c dân gian Vit Nam, nhóm tác gi
cp ti cách cu t tình dân gian,
truyn thng ngh thut cu phân loi ca dao Vic
bit các tác gi i thic lch s c dân gian Vit Nam tng thi k
và vim, nghiên cc dân gian Vit Nam. Tài liu này giúp chúng
tôi thc bên cnh b phn ca dao truyn thng còn có s xut hin và tn ti
ca ca dao mi t
Mng ca dao hii t c các nhà nghiên cu
quan tâm, song vic tìm hiu v nó còn rt hn chcó mt s công
n ni dung và hình thc ngh thut ca b ph
Theo các tài lic, nhng tài li
tài nghiên cu:
Nhà nghiên cn vic “Phát huy nghệ thuật truyền
thống của ca dao xưa trong sáng tác ca dao mớit bn tham lun ti
h toàn quc ln th bn tham lun này tác gi n mnh vai
trò quan trng ca hình thc ngh thui v
nhin hình thc ngh thu cn
không gian ngh thut.
Trong bài vit Vấn đề nghiên cứu văn học dân gian hiện đại nhà nghiên cu
t v tho lun v c dân gian hii.
Tác gi cho rng phm lch s thì mi có th nhìn nh
b phc dân gian mi này. Tác gi nhn mn các v
n cht thi bit cng c
hc dân gian hii; mi quan h gic dân gian hii vc qun
ch s, xã hi cc dân gian hi
nhng v ht sc nhy cn trong gii nghiên cu.
6
m qua ý kin ca mt s tác gi xung quanh vn
c dân gian hii” tip tc nêu v tho lun v c dân gian
hii. C th là: Nhc dân gian tn ti và bi
th nào trong sáng tác ca nhân dân ta hin nay? Nhng sáng tác mi ca qun
chúng vn mang nhc dân gian thì có nên gc
dân gian hii không? Quan h cc dân gian hii vc qun
c chuyên nghip u kin xã hi lch s xã hi
hi ci vi b phc dân gian hii này ra
sao? y, bài vit này l cn v thi s nóng hi v c
dân gian hii.
Trong bài viMt ít ca dao ch nông thôn hin nay
Tt T t vài tinh thn chi. Nhng phân
tích và dn liu v ca dao ch u sng
v s tn ti và vai trò ca ca dao mi sng hôm nay.
Tác gi Trn TiMt s c dân gian hii
cc dân gian t Cách mn nay. T
gi kt luc dân gian hi loi ca dao vn c là mt tn
thính bn thân cuc sng vy. Bài vi lun
t ln na khnh s tn ti và phát trin cc dân gian hin
i.
Trong bài vic dân gian hôm nayng
vn bn xung quanh s tn ti cc dân gian
i sng xã hi hing phân tích và dn liu
v ca dao mi - mt b phn tiêu biu, có sc sng lâu bn trong sáng tác dân gian.
Nhng dn liu v c dân gian m bài vit này tuy thiên
v ch châm biu sng v s tn
ti và vai trò cc dân gian, ca ca dao mi sng hôm nay.
Nguy Vit Nam 1945 i thiu v c
m ngh thut ca ca dao thi k chng Pháp và ch- k tha và
phát huy nhng pha ngh thut ca dao c truyn chú
n ngôn ng, cách cu t theo kiu phú, t, hng và mt s truyn thng ngh
7
thui m u bng mô típ có sn, vic s dng th ng
u v ngh thut ca nhng l
tác gi luu yu t không gian ngh thut trong ca dao hii.
Xem xét các tài liu nói trên chúng tôi thy, các tác gi u ch mi dng li
vic khnh s tn ta ca dao hii trong tin trình phát trin
cc dân gian nói chung và ca dao nói riêng. Tuy nhiên nhng tài liu này là
chúng tôi tìm hiu v i sng và sinh mnh ca ca dao hin
i trong quá trình nghiên cu.
Vi luS chuyi thi pháp t ca dao c truyn ca dao hii
tác gi Nguyn Ht ra v nghiên cu các yu t thi pháp ca dao
u nhn din, lý gii nhng quy lun chi
phi s chuyi thi pháp ca lon trình lch s
thc s là nhng v khoa hc quý báu, giúp tác gi lun v th
và toàn din v ng nghiên cu.
Vi chuyên lun Thi pháp ca dao, nhà nghiên cu Nguyn Xuân Kính tìm hiu
các v ngôn ngng, kt cu, th ng, thi gian và
không gian ngh thut ca ca dao truyn thng. Theo tác gi thì không gian ngh
thut trong ca dao truyn thng ch yu là không gian trn thng, bình d,
phim ch vi nhng nhân v c cá th hóa, mang tâm trng tình cm
chung ca nhii.
Trong Những thế giới nghệ thuật ca dao, tác gi Phm Thu Y cn
v i gian và không gian ngh thut v v này tác
gi kh không gian ngh thut trong ca dao gm không gian vt lý và
không gian tâm lý. T vic kho sát nhng li ca dao c truyn, tác gi
a yu t ngh thut này [76, tr.145-151]. Trong cun Thi
pháp văn học dân gian, nhà nghiên cu v
không gian ngh thut trong ca dao. Tác gi khnh, không gian trong ca dao là
không gian vc tn có. Ngoài ra
còn có không gian xã hi n ra mi hong ci sng vi nhng mi
quan h gii vi. Không gian xã hi này nhiu khi tr thành
không gian tâm trc l, ch ng ca
nhân vt tr tình.
8
T nhng công trình nghiên c nhn di
không gian ngh thut trong ca dao truyn thng. T c s k tha ca
vic th hin không gian ngh thut trong ca dao hii vi ca dao truyn thng.
Có th thy rng m
i, s nghiên ci ch là
nhn thm hin nay,
tru
cn v này mt cách h thng. Mc dù vy, công trình nghiên cu
c k tha t nh
c nhng thông tin khoa hc b ích, nhu khoa hc
t hiu qu là nhng ti khoa hc quý báu, là nn tng vng chc cho
chúng tôi thc hi tài này. Thc hi tài này, chúng tôi mong mun có
nhnh vào vic nghiên cu thi pháp ca dao hii nói riêng và
thi pháp dân gian nói chung.
4. Đi tƣng v phm v nghiên cu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
ng nghiên cu c tài là nhng li ca dao, tc ng hi
tm, biên son và xut bn
.
Nhc nhc t ,
m m , so sánh làm ni b m c ng
nghiên cu.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Trong khuôn kh lu tôi ch xem xét mt yu t
nhng li ca dao hii t n nay m và biên so
.
5. Phƣơng pha
́
p nghiên cƣ
́
u :
vào mng c tài, lu d
nghiên cu sau:
5.1. Phương pháp phân tích - tổng hợp
B phân tích tài liu lý thuyt v Thi pháp
hc dân gian ,
, v
hii và nhng l
9
có th tng hp nhng du hic thù thành h thu
sâu sc và toàn ding v ng nghiên cu,
.
5.2. Phương pháp thống kê
S d n hành kho sát
,
.
T
i.
5.3. Phương pháp so sánh đối chiếu
Cùng vng kê, chúng tôi tii chiu nhng
l
i vi nhng l
truyn. S dng
tôi có th
hii, nhn rõ s k tha và sáng t
thut ca ca dao hin
i vi ca dao c truyn.
6. Câ
́
u tru
́
c luâ
̣
n văn
Ngoài phn m u, kt lun, lun ph lc:
- Nhng khái ni tài lu
- 2:
8 .
- 3: 8 .
- Phn ph lc: : Nhng li ca dao, i do tác gi tp
hm.
- Cui cùng là danh mc tài liu tham kho.
10
CHƢƠNG 1
NHƢ
̃
NG KHA
́
I NIÊ
̣
M LIÊN QUAN ĐÊ
́
N ĐÊ
̀
TA
̀
I LUÂ
̣
N VĂN
.
,
,
.
, ,
,
. , nh khoa hc này s là công c hu ích giúp
i nghiên cu phát hin ra chân lý mi v i.
.
Nghiên cƣ
́
u ca dao tu
̣
c ngƣ
̃
trên ba
́
o ma
̣
ng
. ,
,
. ng th
.
1.1. L thuyt chung v bo mng
1.1.1. Khái niệm
i và phát trit tn dng mt màu m
làm giàu cho chính mình. Bi vy s xut hin ca báo mn t là xu th tt
yu ca thi hình hi t nhm ca báo giy, báo phát
thanh, báo hình. Nó mang trong mình nht tri mà không ai có th
ph nhn. Tuy nhiên,
;
:
, , , .
Bo đin tƣ
̉
.
, , Nhân dân
,
.
11
,
,
.
.
Bo trƣ
̣
c tuyê
́
n
.
.
:
(online publishing),
(online media), (online
jourmalist), (online radio ),
(online
television)
.
Bo mng
.
,
,
.
(A network of networks),
, ,
internet.
Bo internet .
,
.
(newspaper),
.
,
trên internet.
.
,
. Qua
.
12
.
,
.
Bo mng đin t
:
.
:
-
,
,
, , , .
- ,
h
: , , ,
, ,
, h
, .
-
.
-
: ng,
.
,
:
,
,
,
,
,
.
, .
:
-
internet , ,
,
,
.
-
Internet,
(website),
(blog),
(portal) .
13
-
, ,
,
. TRang thông
.
-
(blog)
12 3
97 3 97/2008/-
:
.
.
-
,
,
,
(forum),
(chat) .
-
(portal)
.
Sự khác bit giữa báo mng đin t v trang thông tin đin t
Có mt thc t là trong thi gian qua vic phân bit gia báo mn t,
n t tng hn t y,
có nhiu ý kin v vin t hong gi
n t tng hn tu tng hp ho
ng
n t,
Trong thc t, hon t trên Internet c ta trong thi gian
qua ch yu là cung cp, truyi dn t.
nh ca Lut Công ngh n t la
trang thông tin hoc tp hp trang thông tin phc v cho vic cung ci
ng Internet, bao gn t (website), trang
n t cá nhân (blog), cn t (portal) và các hình thc
14
nh ca Ngh nh s -CP ngày 28-8-2008 v
Qun lý, cung cp, s ch v n t trên Internet, trang
n t bao gm các hình thc sau:
n t không phi cn t
ng).
n t tng hp c
n t
p.
Mng xã hi trc tuyn.
n t cá nhân (blog).
V mt khái nit trên, n s khác nhau
n gia báo mn t vn t không thu
báo chí, . Trong
khuôn k
,
.
,
,
.
1.1.2. Quá trnh hnh thnh v phát trin
1.1.2.1.
.
S i và phát trin co ti cho s i và phát trin ca
báo mn t. T báo mn t c bin trên th gii là t
Chicago i vào tháng 5-1992 có máy ch t ti nhà cung cp dch v
tài liu cho rng t n t i tháng 10-
1993 ti Khoa Báo chí thui hc Floria).
n t ca tp chí Hotwired chy nhng banner qung
u tiên, tin là hang loi ting ca M lt cho
i phiên b n t ngeles Times, USA Today, New York
u t báo t hin trên m
t B
15
n gi ng 768 t báo mn t, châu Âu có
169 t, Nam M có 25 t, Australia có 20 t, châu
Phi có 6 t.
Theo thng kê ca gii có 1.335 t báo mng
n tn tháng 9-1998 là 4.925 t. Bu t
2000 tr n hình l
truyu có t báo mn t
c phát trin thêm công chúng báo chí. S báo
mn t t cách chóng ma thi thông tin trc
tuyn thc s u.
Thi k u báo mn t còn gp phi mt s rào c i
có máy tính còn ít, s hn ch và trc trc trong khâu k thuc còn
e ngi trong vic s d i s phát trin nhanh chóng ca
Internet và nht tri ca mình, báo mn t thành mt
tin ích quan trng, là mt b phn không th tách ri ca Internet và xã hi hin
i. Hin nay, hu ht các t n hình lt
trên Internet.
1.1.2.2.
ng VARENET (Viet Nam Academic Research
c thành lp to ti cho s hình thành mi Internet
u s xut hiu tiên ca mng Internet Vit Nam.
Sau VARENET, mng máy tính ln th hai hình thành Vit Nam là mng
VINANET (Vietnam Network). Mng này tuy không kt ni là
mng duy nht cung ci vào th 1997.
n 19-11-1997, Chính ph Vit Nam quynh chính thc kt ni Internet
vi tên min (.vn). T u hình thành hàng lot các nhà cung cp dch v
Ineternet. Và t báo trc tuy u tiên ca Vi i là t Tp chí Quê
n t Tp chí ca U ban v i Vit Nam c ngoài trc
thuc B Ngoi Giao, phát hành s u tiên vào ngày 6/2/1997, chính thc ra mt
ngày 3/12/1997.
16
ng phc v ch yu là ci Ving
a h c và nhc gi quan tâm tìm
hiu v các v i Vit Nam c ngoài. S ki
m t du n quan trng trong lch s c nhà. T
thn truyi chúng Vit
thành viên mi, mt loi hình báo chí mi va hii vc bit hu dng.
Nhn thy th mc bit ca báo mn t, ngay sau khi tp chí Quê
t hin, n hành th nghim và
lt xut bn n phm ca mình trên mng Internet. Ngày 21-6-1998, báo Nhân
n t () chính thc phát hành trên mng Internet. Ngày 3-2-
ng nói Vit Nam hòa mng vi tên min (). Ngày 1-
9-n hình Vit Nam phát hành n t (n
nay, hu hng, Thanh Niên. Tui
Tr, Thông tn xã Vi báo m n t. T ch u
nhng t báo mn t này gn là phiên bn ca nhng t báo in thì
n dn thoát kh
trùm ca t báo in và ngày càng t t tri ca mình.
2005 xut hin hàng lon t mà tiêu bi
n nay xut hin thêm các da ch web c
các dio nên cái g
Hin nay, quy mô báo mn t Vit Nam ngày càng l
báo mn t c lp và nhiu t báo ph thuc, hon t ca
chc khác.
Theo B Thông tin và Truyn thông, c c hin có 46 báo mn t và
tn t, 287 trang tin cn t
tng hp. Bên cn t n
n t tên min quc t ng ti
Ving. 63/63 tnh, thành ph, 20/22 bng thông
n t hon t. Tt c o ra mt b
phong cách trong làng báo mn t Vit Nam.
17
1.1.3. Vai tro
̀
va
̀
ha
̣
n chê
́
cu
̉
a ba
́
o ma
̣
ng
Trong nn báo chí cách mng Vit Nam, báo mn t i sau nhng
lon v s ng, chng và
ngày càng khc v trí ci si sng xã hi
cc.
Báo mn t là loi hình truyn thôi chúng tích hp tt c các chc
a c báo in, báo phát thanh và truyn hình. Báo mng cung cp thông tin vi
hình thc c bng ch vit, âm thanh và hình nh. Vì vy có th thng
tip nhn ca báo mn t rt phong phú, h va c gi, va là thính gi và
ng th.
m ca báo mn t
i hình giúp chúng ta cp nht tin tc mt cách nhanh chóng. S kin
luôn luôn xy ra bt k i thông tin mt cách
kp thi ng nhu cu cc giu này, th nhn
cht ca internet. Internet có t truyn tin nhanh chóng. Th hai cách th
n hình (các loi hình
này khi thc hin gm nhiu khâu và b kim duyt cht ch, gt gao).
Báo mn t hp dn vng bi s ng vào nhiu
giác quan. Chúng ta có th vc, va nghe, vu
này là lí do khin cho rt nhin bn t mi khi cn tìm kim
thông tin.
Có kh u d dàng nhn th i vi loi hình
ln t. Bi vy
c mun tra cu, tìm hiu v s kin, tin txy ra ru hoàn
toàn có th thc hin bm mà báo phát
thanh và báo truyc.
m không th không k ti ca báo mng.
n t không ch ài vit ca các nhà báo, phóng viên mà nó còn
ngay lp tc nhc s phn hi ca bc thông qua nhng dòng comment
i mi bài vi sáng tác các tác ph
18
i lên báo mng. Có th thy báo mng là mt dii
phóng viên và bc có th i, chia s thng thn v mt v trong xã hi.
Hn ch ca báo mn t
làm báo m m
trong vic qun lí thông tin. Không ít các bài vit kém chng, các bài vi
nhng thông tin sai li mà không có s
kim duyt cc nào. Ngoài ra còn có hing copy bài t báo
này sang báo khác mà không trích rõ ngun.
ng tip cn t ch yu là nhi tr nhi nm bt
và tip thu sn phm công ngh mt cách nhanh chóng hoc là nhu
kin tip cn vu này rt hn ch i vng thanh niên vùng
sâu vùng xa, nhng internet hoc nhi không không bit
s dng mng. Lúc này, báo phát thanh bc l rõ nht c
n t.
Muc báo mn t, chúng ta phi b mt khon tin không nh
mua các thit b có th truy cc mt ni mng và
chi tr n b qua mua t báo gii có
chi phí thi v coi là mm ca báo mn t.
Dù còn tn ti nh rt ít so vi nht tri mà
báo mn t i tip cn. Bi vt ln mnh và
phát trin không ngng, ha hn nhng nhi
1.2. Nhƣ
̃
ng ly
́
thuyê
́
t chung vê
̀
ca dao va
̀
tu
̣
c ngƣ
̃
1.2.1 Khái niệm
1.2.1.1
Có th nói nhiu v n vic nhn din ca dao c truy
ch tài, ch nh. Các
nghiên cu v ca dao c truyn ca gii khoa hnhiu nhà
folklore hc không nhnh s tn ti ca th loi ca dao mà còn xác
nhn rng có thi pháp ca dao. Tt c nho nên mt quan nim khá
nht quán v ca dao c truyn. Tuy nhiên khái nim ca dao c truyn vn cc
thng nht cách hiu.
19
Thut ng c dùng vi nhi ng, hp khác nhau.
u
[18, tr.26]
Và mt thca dao là danh t chung ch toàn b nh ph
bin trong dân gian có houng hp này,
i dân ca.
c t, ni hàm khái nin dn có s thu hp. Hin
nay, các nhà nghiên cn thng nhdùng danh t ca dao ch riêng thành
phn ngh thut ngôn t (phn la dân ca (không k nhng ti m,
ting láy, ti [18, tr.26]. V phn ch yu và
quan trng nht cn thng.
Thí d li ca dao:
Gió mùa thu m ru con ng
v
c xem là rút ra t bài dân ca Nam B Ru con vi nhng tim, ting
láy, ti ru (mà) con ng
v
Hay li ca dao:
a ô anh thng kiu vàng
Anh tra khp b
vc xem là lt lõi ca bài dân ca Lý nga ô có phn l
(bao gm c tim, ting láy, ti
Nga ô anh thng (anh thng) kiu vàng
Anh tra khp bc, lc l
Bông sen là rng thm
Cán roi anh bng (h
dinh ( [38, tr 98]
Sau Cách mng Tháng Tám 1945, gii nghiên c dng tp hp
t ca dao hii hay ca dao m phân bit vi ca dao c truyn còn gi là ca
dao c).
20
y, ca dao c truyn (hay ca dao c) là khái nim ch riêng thành phn
ngh thut ngôn t (phn la dân ca (không k tim, ting láy, ting
m ch yu t Cách mng Tháng Tám tr v c.
1.2.1.2
ng Hàm trong Việt Nam văn học sử yếuTc ng (tc:
i, ng: li nói) là nhng câu nói gn gh
i do ca ming c i truy t trong
nh tc ng
t hin st s
c
c mt s n ca tc ng.
MLịch sử văn học Việt Nam (tp1): Tc
ng ng ngn gn có vn hoc không có vn, có nh u hoc
không có nht kinh nghim sn xuu tranh xã hi, rút ra mt
chân lí ph bin, ghi li mt nhn xét v tâm lí, phong tc tp quán ca nhân dân,
tc ng c toàn th xã hi công nhn. Hay g
trong giáo trình Văn học dân gian (tp 2) ca c n Tu dit
l tc ng trên gc ng là th loi VHDG nhm
t kinh nghim, tri thc, nêu lên nhng nh
c i hình thc nhng câu nói ngn gn, gin d súc tích, có nhp
u, d nh, d truy
Nh tc ng càng v c nhng tính
cht vn có ca th loy các nhà nghiên c
ra nhit, t
tc ng.
n ch
ma tc ng. Tc ng còn có cht ni
dung tri thc và nh c mt mp
ct kinh nghim; giáo hun mu tn ch
cái xu; bày t , quan nim, chính kic mt hi
tính lp lun khi trình bày mt v, mt s vic, mt s bin gii mà không cn
gii thích, bin lun nhiu l
21
T nhng v n mt khái nim v tc ng
sau: Tc ng là nhng câu nói g, xuôi tai,
,
:
,
,
(
, , ).
1.2.2 Nhâ
̣
n điê
̣
n ca dao cô
̉
truyê
̀
n
tình trong ca dao, tính tp th trong sáng tác và
tính truyn mi
tình trong ca dao là thông ni dung tác phm tr
c th hin gn lin vng nhân vt tr i
trc tip th l m xúc, tâm trng trong tác phm. Nhân vt tr tình
không có din mng, li nói, quan h c th hân vt t s và kch
t tr tình c th trong giu, cm xúc, trong cách c
th hic tâm hi, ti.
Tp th là mt biu hin khác ca nhn
c dân gian. Có nhng tác phc dân gian ngay t ngun g
n bng ca trí nh. Dùng trí nh không
th gi nguyên vc c ni dung và hình thc ca tác phm, vì th mà sáng tác
y mi có th i tùy ý ít nhiu. Ha khi hát hoc k li theo s
thích, ma mình và ci nghe, th u có th là do mt
n qua nhi khác nhau, tác phm
c luôn luôn có kh p nhn nhng yu t sáng tác mi và tr thành s
hu tp th.
Truyn mi
hc truyn mii t khi dân t vit. Tuy nhiên khi dân t
có ch vic truyn ming vn tip tc phát trin. Mt m
u kin h ng th thành tc vit, mt
c vit không th hi ng, tình cm, nguyn vng, th
hiu và tp quán sinh hot ngh thut ca nhân dân. Vì th nhii có hc mà
chu c
dân gian.
22
Ca dao là lo tình dân gian, là ting nói cng, tình c
c, khát vng ci bình dân. Vì l i và
truy phai dn cái tôi tr tình sáng tác ca mt cá
c s thành ca c cng, ca c nhng con
i có cùng tình th vy mà qua ca
dao ta cm nhn c sâu sc nhi bình dân vi tt c
s m áp, ngc quan, ngh lng
t lên mi kh cc ca cuc sng.Vì th nhân vt tr i
, nhi ding, thng nht vi
nhau.
- Ch th tr t trong mi quan h hng tr
tình, biu hin qua hai loi nhân vt:
+ Nhân vt hic trc tip th hin tình cm,
bc l m xúc trong li ca.
+ Nhân vt bing: thông qua bii bc l m xúc
v ng bi ng g i Vit Nam: con cò, con
thuy
u phi cành mm ln c xung ao."
"Thuyn v có nh bn thì mt d i thuyn."
Các nhân vt tr t trong nhiu mi quan h:
+ Quan h -con, cha-con, m chng-nàng dâu, v-chng, anh-
em,
a nng l bng tr
chân tay/ c, d
Quan h l-cô gái, bn bè,
i li nh ai/ Mt bui tr
+ Quan h xã hi nông dân-quan li, ch-t
lp ngày là quan."
"Con vua thì li làm vua/ Con vi chùa l
23
Nhân vt tr tình hin lên trong sinh hot hng ngày, cuc sng,
trong mi quan h vi thiên ni thoc
thoi
VD: i thoi:
quên cái áo trên cành hoa sen.
làm tin trong nhà."
Hoc:
a mi mèn m
c thoi:
"Nh ai con mt thii.
Nh ai hng li ngng nh mi tình nhân."
Ca nhân vt tr c bc l bng nhiu giu: tâm
tình sâu lng, trách móc, gin hn, xót xa, nói bóng gió, hn nhiên vui
"Hoa cúc vàng n hoa cúc tím/ Em có chng ri tr ym cho anh."
Nu th i k vi coi trng vt cht,
so bì thi nhen, x s không mp i thì li ca cô giá
sn ging tr ming:
"Hoa cúc vàng n ra hoa cúc xanh/ Ym em, em mc, y
u ch th u) thì c cô gái và chàng trai
u là nhi x x p. Yêu nhau không li con gái ch
ng tr li k vc v cô gái, anh ta không có quyn nhn ly
c nghch cn, s nui tic v mi tình dang d ca chàng trai và cô
gái.
n hình v nhân vt tr tình trong ca dao. Do có s n
cn cá nhân c th là
ng: cá
nhân, cá th ng c hin
hóa.