SKKN MỘT CÁCH SOẠN GIẢNG MỚI BÀI “THUỐC ” (LỖ TẤN- LỚP 12 BAN CƠ BẢN) THEO PHƯƠNG CHÂM TÍCH HỢP, NÊU VẤN ĐỀ, TRAO ĐỔI THẢO LUẬN

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
ĐỘC LẬP - TỰ DO - HẠNH PHÚC

ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
A – SƠ YẾU LÝ LỊCH:
Họ và tên : Lê Thị Hường
Sinh năm :1978
Năm vào ngành :2000
Chức vụ :Giáo viên
Đơn vị công tác : Trường THPT Mỹ Đức A – Hà Nội.
Trình độ chuyên môn : Cử nhân
Bộ môn giảng dạy : Ngữ Văn
Ngoại ngữ : Tiếng Anh – Trình độ B
Trình độ chính trị : Sơ cấp
Khen thưởng :Nhiều năm liền là chiến sĩ thi đua cấp cơ sở
B - NỘI DUNG ĐỀ TÀI :
MỘT CÁCH SOẠN GIẢNG MỚI BÀI “THUỐC ”(LỖ TẤN- LỚP 12
BAN CƠ BẢN) THEO PHƯƠNG CHÂM TÍCH HỢP, NÊU VẤN ĐỀ,
TRAO ĐỔI THẢO LUẬN
Hà Nội, tháng: 5 năm 2009
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm Trường THPT Mỹ Đức A
LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Đất nước đang trong giai đoạn đổi mới. Nhìn một cách toàn diện, ta thấy tất cả
xã hội đang “thay da đổi thịt”. Hoà chung với không khí biến đổi chung ấy, ngành giáo
dục nước nhà đã và đang thay đổi cách dạy, cách học, cũng như chương trình nội dung
sách giáo khoa, để phù hợp với xu thế chung của thời đại để có thể sánh vai cùng các
cường quốc năm châu.
Từ năm 2001 đến năm 2006 : SGK văn học của lớp 10, 11, 12 được biên soạn
theo một kết cấu chặt chẽ gồm ba phần là văn học Việt Nam ; Văn học nước ngoài ; Lí
luận văn học. Nhưng từ năm học 2006-2007 đến nay SGK ngữ văn của cả ba khối lớp

học trên đã hợp nhất ba phần trên và cuốn sách tiếng Việt thành bộ sách Ngữ Văn. Vì
thế mà kết cấu có phần khác biệt . Đặc biệt phần văn học Việt Nam và văn học nước
ngoài được thiết kế đan xen vào nhau , giúp học sinh không chỉ có cái nhìn toàn diện
hơn về nền văn học Việt Nam mà còn có cơ hội so sánh đối chiếu với nền văn học thế
giới. Đây là sự đổi mới hết sức đúng đắn và phù hợp với phương pháp dạy văn và học
văn hiện nay.
Chương trình sách giáo khoa có sự thay đổi, vì vậy không có lí gì mà người dạy
và người học văn chỉ “dậm chân tại chỗ”. Đặc biệt chúng ta không chỉ quan tâm và
hứng thú với những tác phẩm văn học nước nhà, mà còn cần chú ý tìm tòi, cảm nhận
hơn nữa với những tác phẩm văn học nước ngoài.
Thực tế học văn cho thấy, vấn đề giảng dạy và học văn học nước ngoài chưa
thực sự được chú trọng. Nguyên nhân là:
- Về phía người dạy : Giáo viên giảng dạy những tác phẩm văn học nước
ngoài chủ yếu là thụ động, ngại khai thác kĩ tác phẩm, quan niệm của họ là dạy những
tác phẩm văn học nước ngoài là cho học sinh có được học. Bởi vì nó không quan
trọng, không liên quan đến thi, nếu có chỉ là những câu hỏi tái hiện kiến thức ở kì thi
tốt nghiệp. Chính vì vậy mà việc soạn giảng những tác phẩm văn học nước ngoài
thường sơ sài, qua loa. Còn phương pháp dạy học phần lớn là thuyết giảng, còn nếu có
nêu vấn đề thì chỉ là chiếu lệ.
- Về phía người học : Các em cũng mang tư tưởng chung là các tác phẩm
văn học nước ngoài không quan trọng, không nằm trong chương trình thi là bao. Đồng
thời, những tác phẩm văn học nước ngoài có phần xa lạ với suy nghĩ và tâm lý của các
Giáo viên : Lê Thị Hường - 2 - Bộ Môn: Ngữ Văn
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm Trường THPT Mỹ Đức A
em. Đặc biệt có những tác phẩm rất ngắn ngọn, cô đọng, súc tích đòi hỏi người học
phải biết khám phá giá trị của nó, thì phần lớn học sinh của chúng ta rất lười suy nghĩ
để phát hiện (ví dụ: tác phẩm Thuốc - Lỗ Tấn). Do đó, khi tìm hiểu những tác phẩm
văn học nước ngoài thường các em không hứng thú. Học sinh chỉ chiếm lĩnh tác phẩm
một các chung chung, thậm chí mơ hồ không đúng với ý nghĩa, chủ đề của tác
phẩm.Có khi các em “học xong là quên ngay”.

Vì những lí do trên, tôi nhận thấy việc đổi mới phương pháp dạy và học tác
phẩm văn học nước ngoài là một yêu cầu bức thiết hiện nay. Chúng ta không nên nghĩ
đơn giản là tác phẩm văn học nước ngoài đưa vào chương trìng SGK cho phong phú,
mà phải nhìn nhận một cách đúng đắn rằng những tác phẩm văn học nước ngoài cũng
như văn học Việt Nam là những sáng tạo nghệ thuật chân chính của các nghệ sĩ văn
chương. Cho nên chúng ta phải đón nhận nó bằng tất cả tấm lòng, sự nhiệt huyết và cả
sự rung động của con tim mới có thể phát hiện ra những vẻ đẹp thực sự của tác phẩm
nghệ thuật.
Là một giáo viên trẻ (cả tuổi đời lẫn tuổi nghề) có tâm huyết là dâng hiến tất cả
tài năng và tấm lòng của mình cho sự nghiệp giáo dục. Cho nên tôi đã vận dụng
phương pháp giảng dạy truyện ngắn Thuốc của Lỗ Tấn (lớp 12 – Ban cơ bản) theo
phương châm tích hợp các kiến thức lịch sử; kĩ năng làm văn, và phương pháp nêu vấn
đề, trao đổi thảo luận nhằm kích thích hứng thú học sinh học và tìm hiểu những tác
phẩm văn học nước ngoài.
Mong rằng các đồng chí góp ý và động viên.
Giáo viên : Lê Thị Hường - 3 - Bộ Môn: Ngữ Văn
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm Trường THPT Mỹ Đức A
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
I -Tiến trình nghiên cứu:
Xuất phát từ yêu cầu đổi mới phương pháp dạy - học văn trong giai đoạn hiện
nay. Đặc biệt là phát huy tính chủ động, sáng tạo kích thích hứng thú học tập và thêm
yêu thích văn học nước ngoài. Hơn nữa để có cơ hội cho chính các em có những chính
kiến , quan điểm của mình về một vấn đề được nêu trong tác phẩm. Tôi và một số
đồng nghiệp đã tiến hành nghiên cứu , cái tiến cách dạy truyện ngắn Thuốc (Lỗ Tấn)
trong chương trình văn lớp 12 – Ban cơ bản, theo các bước sau:
Bước 1: Khảo sát học sinh để tìm hiểu nguyên nhân vì sao các em “ngại” học
văn học nước ngoài .
Bước 2 : Áp dụng việc đổi mới phương pháp vào bài soạn.
Bước 3 : Kết quả rút ra sau khi áp dụng
II - Phạm vi và thời gian thực hiện đề tài

Đề tài này được tôi áp dụng thử nghiệm từ năm học 2006 – 2007 : năm học
2007 – 2008 và năm học 2008 – 2009 ở một số lớp 12 Trường THPT Mỹ Đức A
( 12A4 ; 12A13 ; 12A11 ; 12A14 ) mà tôi được phân công giảng dạy. Tôi đã thu
được một số kết quả đáng kích lệ.
PHẦN I : KHẢO SÁT HỌC SINH ĐỂ TÌM HIỂU VÌ SAO CÁC EM LẠI
“NGẠI” HỌC NHỮNG TÁC PHẨM VĂN HỌC NƯỚC NGOÀI.
Qua khảo sát việc dạy và học văn phần văn học nước ngoài ở một số lớp 12
trong nhiều năm, tôi nhận thấy có một số nguyên nhân khiến việc học và tiếp nhận
những tác phẩm văn học nước ngoài không được nhiều học sinh hứng thú, say mê.
I. Từ phía người học :
Từ khi đổi mới chương trình sách giáo khoa, phần văn học nước ngoài
(Ngữ văn 12) đã được giảm tải hơn so với sách giáo khoa cũ. SGK Ngữ văn hiện nay
chỉ còn ba tác phẩm văn học nước ngoài: Thuốc (Lỗ Tấn) ; Số phận con người (Sô - lô
- khốp) ; Ông già và biển cả (Hê - minh - uê). Việc giảm tải chương trình như sách
hiện hành là phù hợp với lượng kiến thức mà các em cần tiếp nhận. Tuy nhiên phần
lớn các em vẫn ít có cảm hứng khi học những tác phẩm văn học nước ngoài. Một phần
là do những tác phẩm ấy khó học và khó tiếp thu, mặt khác, nội dung kiến thức của
những tác phẩm ấy không liên quan nhiều đến thi cử, nhiều tác phẩm chỉ được học
một đoạn trích, còn có tác phẩm được học hoàn chỉnh thì lại là một văn bản ngắn gọn,
Giáo viên : Lê Thị Hường - 4 - Bộ Môn: Ngữ Văn
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm Trường THPT Mỹ Đức A
cô đọng, nhiều tầng nghĩa nên rất khó hiểu. Qua phiếu điều tra nhanh ở tất cả các lớp
12 trường THPT Mỹ Đức A kết quả cho thấy:
- 80% học sinh không thích học phần văn học nước ngoài, lí do vì khó tiếp
nhận, khó đọc.
- 10% thích phần văn học nước ngoài, song số giờ dạy trên lớp ít khiến việc
tiếp nhận nội dung kiến thức của các em còn lơ mơ.
- 5% trả lời thẳng thắn: Học cũng được mà không cũng được. Các em còn
mạnh dạn đề xuất không nên đưa phần văn học nước ngoài vào trong chương
trình.

- 5% không có quan điểm hay đề xuất nào cả.
Từ kết quả điều tra trên tôi thấy : tình hình học sinh học phần văn học nước
ngoài còn chống đối, chưa có ý thức đúng đắn trong việc học và chiếm lĩnh những văn
bản văn học nước ngoài .
Để học sinh không quay lưng lại với văn học nước ngoài thì việc làm cấp thiết
của giáo viên là : Hướng dẫn cách học cho các em, giúp các em đổi mới phương pháp
học văn , đọc và biết cách tiếp cận để hiểu đúng ý nghĩa văn bản. Đồng thời nhắc nhở
các em phải chuẩn bị tốt các khâu đọc - hiểu văn bản ở nhà cũng như ở trên lớp : đọc
kĩ văn bản, tìm và đọc các tư liệu tham khảo, lắng nghe để khắc sâu kiến thức của thầy
cô, trả lời các câu hỏi trong SGK
Làm được như vậy, thì những tác phẩm văn học nước ngoài dần dần gắn bó mật
thiết hơn với nền văn học Việt Nam và người học sẽ có hứng thú hơn khi tiếp nhận
văn học nước ngoài.
II. Từ phía người dạy :
Qua dự giờ một số đồng nghiệp và những buổi thảo luận, họp tổ rút kinh
nghiệm tôi thấy : những tác phẩm văn học nước ngoài thường thì các thầy cô dạy một
cách chiếu lệ, qua loa. Mặt khác, phương pháp dạy vẫn theo cách cũ, chủ yếu là thuyết
trình; chưa phát huy tính chủ động sáng tạo của học sinh; chưa tích hợp các kiến thức
có liên quan tới bài dạy (đặc biệt là kiến thức lịch sử).
Trong giờ dạy, khi giáo viên ở dụng phương pháp trao đổi thảo luận thường gặp
phải nhược điểm: gây ồn làm ảnh hưởng tới các lớp học khác
Như vậy muốn khắc phục được tình trạng trên, thiết nghĩ:
Giáo viên : Lê Thị Hường - 5 - Bộ Môn: Ngữ Văn
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm Trường THPT Mỹ Đức A
- Giáo viên phải luôn luôn có ý thức tự giác, tự trau dồi kiến thức cho mình
qua tài liệu, qua sách tham khảo và qua Internet .
- Muốn dạy tốt giáo viên phải thường xuyên dự giờ rút kinh nghiệm, học tập
các phương pháp dạy học khác của các đồng nghiệp để tự nâng cao năng lực dạy
văn của mình.
- Ngoài phương pháp nêu vấn đề, thuyết giảng khi dạy giáo viên cần sử

dụng hợp lí những câu hỏi thảo luận để vừa phát huy tính chủ động và rèn luyện
kĩ năng nói trước tập thể vừa có ý thức bảo vệ chính kiến, quan điểm của mình về
một vấn đề mà giáo viên đặt ra.
Có như vậy giờ học văn, nhất là văn học nước ngoài mới hứng thú, hấp dẫn học
sinh.
Giáo viên : Lê Thị Hường - 6 - Bộ Môn: Ngữ Văn
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm Trường THPT Mỹ Đức A
PHẦN II - MỘT CÁCH SOẠN GIẢNG MỚI BÀI “THUỐC” ( LỖ TẤN -
NGỮ VĂN 12 BAN CƠ BẢN) THEO PHƯƠNG PHÁP TÍCH HỢP , NÊU
VẤN ĐỀ VÀ TRAO ĐỔI THẢO LUẬN
I. Mục tiêu bài học.
Giúp học sinh:
1. Về kiến thức.
- Cảm nhận được giá trị, tư tưởng của tác phẩm thuốc: là hồi chuông cảnh
báo căn bệnh u mê, đớn hèn của người dân Trung Hoa đầu thế kỉ XX .
- Lỗ Tấn chủ trương tìm một phương thuốc hữu hiệu để chữa bệnh cho quốc
dân: làm cho họ giác ngộ cách mạng và gắn bó với cách mạng.
- Hiểu được đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm : cốt truyện đơn giản, cách viết
cô đọng, súc tích, xây dựng những hình ảnh mang tính biểu tượng.
2. Về kĩ năng.
- Nâng cao kĩ năng đọc - hiểu một truyện ngắn của nước ngoài
- Rèn luyện kĩ năng đọc tác phẩm, hiểu tác phẩm một cách chủ động, tích
cực và sáng tạo.
3. Về tư tưởng thái độ .
- Có quan điểm đúng đắn về lí tưởng cách mạng.
- Có cái nhìn đúng đắn, quý trọng những người đấu tranh cho sự nghiệp cách
mạng.
II. Phương pháp , phương tiện.
1. Phương pháp :
- Nêu vấn đề, thảo luận nhóm, phân tích.

- Tích hợp các kiến thức liên quan (đặc biệt là lịch sử).
2. Chuẩn bị phương tiện:
- Giáo viên: SGK, SGV, thiết kế bài dạy, các phương tiện trực quan như ảnh
Lỗ Tấn; ảnh người chiến sĩ cách mạng Thu Cận
- Học sinh: SGK, vở bài soạn, đọc các tài liệu có liên quan đến bài học
III. Tiến trình.
1. Ổn định tổ chức.
Giáo viên : Lê Thị Hường - 7 - Bộ Môn: Ngữ Văn
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm Trường THPT Mỹ Đức A
2. Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi: Vì sao tác giả Nguyễn Khải gọi nhân vật cô Hiền là “một hạt bụi vàng
của Hà Nội” ?
Dự kiến học sinh trả lời:
- Nói đến hạt bụi, người ta nghĩ đến vật nhỏ bé, tầm thường, có điều là “hạt
bụi vàng” thì dù nhỏ bé nhưng có giá trị quý báu
- Nói đến hạt bụi , người ta nghĩ đến vật nhỏ bé, tầm thường, có điều là “hạt
bụi vàng” thì dù nhỏ bé nhưng có giá trị quý báu.
- Cô Hiền là một người Hà Nội bình thường nhưng đã thấm sâu bản sắc của
người Hà Nội  Đó chính là phẩm giá, truyền thống, cốt cách của người Hà Nội.
3 – Bài mới
Lời vào bài : Lâu nay chúng ta thường hiểu “thuốc” là một loại dược liệu để
chữa bệnh cho con người. Đối với nhà văn Lỗ Tấn “thuốc” lại được ông lấy để đặt tên
cho “đứa con tinh thần của mình”. Nhan đề ấy có thể hiện ý nghĩa trên hay còn bộc lộ
một dụng ý sâu sắc nào khác ? Buổi học hôm nay chúng ta cùng đi vào tìm hiểu, khám
phá văn bản văn học này !
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
VÀ HỌC SINH
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
I . Vài nét về tác giả , tác phẩm.
1. Tác giả:

GV : Dựa vào phần tiểu dẫn và bài soạn đã
chuẩn bị ở nhà, em hãy trình bày những nét
chính về nhà văn Lỗ Tấn ?
HS : Trả lời dựa vào mục tiểu dẫn
và các nguồn tài liệu khác.
 Trên cơ sở hs trình bày gv nhấn mạnh
sau đó treo ảnh nhà văn Lỗ Tấn.
I . Vài nét về tác giả , tác phẩm.
1. Tác giả:
- Lỗ Tấn (1881- 1936) là nhà văn
vĩ đại của Trung Quốc.
+ Tên khai sinh : Chu Thụ Nhân
+ Quê : Triết Giang
+ Thời trẻ ông làm nhiều nghề : khai mỏ ;
hàng hải ; y khoa ; viết văn.
-Mục đích viết văn của ông : thức tỉnh quốc
dân đồng bào.
- Quan điểm sáng tác: Phê phán những căn
bệnh tinh thần khiến cho quốc dân mê muội
tự thấy mình “ngủ say trong cái hộp bằng sắt
không có cửa sổ ”.
 Lỗ Tấn được tôn vinh là “linh hồn của
dân
tộc” ; là danh nhân văn hoá thế giới và là nhà
Giáo viên : Lê Thị Hường - 8 - Bộ Môn: Ngữ Văn
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm Trường THPT Mỹ Đức A
văn được Bác Hồ kính trọng .
2. Những tác phẩm chính:
Gv : Hãy kể tên những tác phẩm
của Lỗ Tấn mà em biết ?

2. Những tác phẩm chính.
- Truyện ngắn : Gào thét (1923 ); Bàng
hoàng (1926)
- Tạp văn : Cỏ dại ; Nấm mồ
3. Truyện ngắn Thuốc
GV nêu vấn đề và hỏi : Bối cảnh xã hội của
một giai đoạn lịch sử có vai trò làm nảy sinh
cảm hứng sáng tạo cho người nghệ sĩ. Vậy
theo em thì truyện ngắn Thuốc ra đời trong
hoàn cảnh nào ?
HS trả lời .
GV tích hợp kiến thức lịch sử nhấn mạnh và
bổ sung.
3. Truyện ngắn Thuốc.
a) Hoàn cảnh sáng tác .
 Thuốc được viết vào năm 1919, đúng
vào lúc cuộc vận động ngũ tứ bùng lên. Đây
là thời kì đất nước Trung Hoa bị các nước
đế quốc như : Anh , Pháp , Đức , Nhật xâu
xé. Xã hội Trung Hoa biến thành xã hội
thực dân nửa phong kiến, nhưng nhân dân
lại an phận chịu nhục . Họ đang bị nhiễm
một căn bệnh tinh thần không có thuốc
chữa, đó là bệnh đớn hèn, tự thoả mãn với
chính mình. Điều đó đã cản trở nghiêm
trọng con đường giải phóng dân tộc.
 Thuốc ra đời trong bối cảnh lịch sử
ấy.
b- Mục đích sáng tác.
GV dẫn dắt và nêu vấn đề : Trước khi cầm

bút viết chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đặt câu
hỏi “ Viết cho ai ? Viết để làm gì ? Viết cái
gì ? Viết như thế nào ?” Từ quan điểm trên
của Bác em hiểu gì về mục đích sáng tác của
truyện ngắn Thuốc ?
HS trả lời
GV nhấn mạnh, bổ sung.
b - Mục đích sáng tác
 Khi sáng tác truyện ngắn Thuốc, Lỗ Tấn
chủ trương : tìm một phương thuốc hữu hiệu
có thể chữa căn bệnh tinh thần cho người
dân Trung Hoa để cứu dân tộc ra khỏi cảnh
nô lệ, lầm than.
Giáo viên : Lê Thị Hường - 9 - Bộ Môn: Ngữ Văn
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm Trường THPT Mỹ Đức A
GV chuyển ý : Từ mục đích trên, chúng ta
cùng cắt nghĩa giá trị văn bản.
1. Đọc – tóm tắt văn bản.
GV yêu cầu học sinh đọc tác phẩm ở nhà,
đến lớp gọi một, hai học sinh tóm tắt tác
phẩm.
HS tóm tắt.
GV nhận xét.
II - Đọc - hiểu văn bản.
1. Đọc – tóm tắt.
Tóm tắt tác phẩm : tác phẩm xoay quanh
gia đình nhà lão Hoa mua bánh bao tẩm máu
ngườicho con trai (tên là Thuyên), ông bà
Hoa tin rằng liều thuốc ấy có thể chữa được
bệnh cho con. Trong khi đó tại quán trà của

lão, mọi người tụ tập bàn tán về vị thuốc và
chửi bới người liệt sĩ. Cuối cùng con trai lão
Hoa vẫn chết.
Trong ngày tết thanh minh, hai bà mẹ họ
Hoa và Hạ gặp nhau ở nghĩa địa. Bà mẹ Hạ
Du cảm thấy xấu hổ vì con mình bị chôn
bên nghĩa địa của người bị chết chém và hết
sức ngạc nhiên vì vòng hoa được đặt trên
mộcon mình, ngỡ là con trai hiển linh. Bà
không hiểu nổi ý nghĩa của vòng hoa. Bà
lẩm bẩm một mình “thế này là thế nào ?”
2- Tìm hiểu văn bản.
a. Nhan đề “Thuốc” và hình tượng chiếc
bánh bao.
+ Nhan đề.
GV dẫn dắt và nêu vấn đề: Truyện ngắn
Thuốc là một sự sáng tạo độc đáo của Lỗ
Tấn. Điều đó được thể hiện ngay ở nhan đề
tác phẩm . Vậy theo các em thì tác phẩm này
có bao nhiêu lớp nghĩa ? Đó là những lớp
nghĩa nào?
HS chia nhóm thảo luận . Mỗi nhóm cử một
bạn phát biểu.
GV nhận xét , nhấn mạnh.
2- Tìm hiểu văn bản.
a. Nhan đề “Thuốc” và hình tượng chiếc
bánh bao.
+ Nhan đề : Thuốc là một nhan đề có nhiều
tầng nghĩa.
- Trước hết : hiểu theo đúng nghĩa đen,

ấy là thứ thuốc chữa bệnh laocủa người
Trung Quốc lạc hậu, u mê một cách chữa
bệnh đầy mê tín - lấy máu người để chữa
bệnh. Rốt cuộc con bệnh chết. Chết trong
không khí ẩm mốc hôi tanh mùi máu của
nước Trung Quốc lạc hậu.
- Thứ hai : không chỉ có vậy Lỗ Tấn
muốn đề cập đến một vấn đề sâu xa hơn .
Đó là thứ thuốc mà bố mẹ thằng Thuyên đã
trị bệnh cho nó là thuốc độc . Vì thế mọi
người phải giác ngộ ra là thuốc độc thì
không có tác dụng chữa bệnh lao.
- Thứ ba : hơn nữa nhà văn Lỗ Tấn còn
muốn tìm một liều thuốc để có thể chữa
khỏi căn bệnh tinh thần cho người dân
Trung Hoa, và quan trọng hơn là quần
chúng phải được giác ngộ cách mạng và làm
Giáo viên : Lê Thị Hường - 10 - Bộ Môn: Ngữ Văn
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm Trường THPT Mỹ Đức A
cho cách mạng gắn bó hơn với quần chúng.
+ Hình tượng chiếc bánh bao
GV dẫn dắt vấn đề : Từ ý nghĩa nhan đề tác
phẩm , em có cảm nhận gì về hình ảnh chiếc
bánh bao?
HS trả lời
GV nhận xét, nhấn mạnh
GV : Từ cảm nhận của em, hãy rút ra ý nghĩa
của hình tượng “chiếc bánh bao”.
HS suy nghĩ trả lời.
GV nhận xét và định hướng.

+ Hình tượng chiếc bánh bao.
- “Bánh bao tẩm máu người” là thần dược
mà người dân Trung Hoa dùng để chữa
khỏi bệnh lao  cách chữa thật ghê sợ,
phản khoa học.
 Qua hình ảnh chiếc bánh bao tẩm máu
người, mà người dân Trung Quốc dùng để
chữa bệnh, ta thấy bản chất “ngu muội, u
mê” của quần chúng. Vì vậy Lỗ Tấn đặt ra
một vấn đề hệ trọng : Cần phải giác ngộ
quần chúng nhân dân.
b. Hạ Du - biểu tượng của người chiến sĩ
cách mạng
GV dẫn dắt và nêu vấn đề : Hạ Du tuy không
trực tiếp xuất hiện trong tác phẩm, song nhân
vật này đóng một vai trò quan trọng - thể hiện
được chủ đề tư tưởng tác phẩm.Em hãy phân
tích nhân vật này ?
HS suy nghĩ , trả lời :
GV chốt vấn đề (tích hợp kiến thức lịch sử -
nhân vật lịch sử Trung Quốc).
b. Hạ Du - biểu tượng của người chiến sĩ
cách mạng
- Hạ Du là con trai bà Tứ , nhà nghèo.
- Anh là người được giácngộ cách
mạng khá sớm, dũng cảm , hiên ngang,dám
tuyên truyền cách mạng ngay trong nhà tù
(rủ lão Nghiã mắt cá chép đi làm giặc).
- Bị lão ta đánh nhưng Hạ Du vẫn lẩm
bẩm “thật đáng thương”. Vì anh thấy sự u

mê của quần chúng.
- Hạ Du bị xử chém, rồi bị nhà lão Hoa
mua máu của mìnhđể chữa bệnh cho con
 số phận thật bi thảm.
 Hạ Du là một chiến sĩ cách mạng kiên
trung, có tấm lòng yêu nước sâu sắc rất đáng
Giáo viên : Lê Thị Hường - 11 - Bộ Môn: Ngữ Văn
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm Trường THPT Mỹ Đức A
khâm phục.
- Nguyên mẫu của Hạ Du là Thu
Cận(một nữ chiến sĩ cách mạng trẻ tuổi đã
khắc sâu trong tâm khảm của Lỗ Tấn).
c. Quần chúng đám đông - những người
dân u mê, đớn hèn.
GV dẫn dắt nêu vấn đề: Một dân tộc mà bị
các nước Đế quốc xâu xé, đô hộ ,thì lực
lượng quan trọng nhất có thể giải phóng ách
áp bức ấy chính là nhân dân. Thế mà nhân
dân Trung Hoa thời kì Mãn Thanh lại đớn
hèn , xa rời cách mạng. Em hãy làm sáng tỏ
trạng thái tinh thần , suy nghĩ và hành động
của họ ?
HS suy nghĩ trả lời
GV tổ chức thảo luận:
Qua thái độ của quần chúng đám đông trên
Lỗ Tấn muốn nói gì với người đọc ?
HS thảo luận rồi cử đại diện nhóm trình bày ý
kiến.
GV nhấn mạnh , nâng cao và chốt.
c. Quần chúng đám đông - những người

dân u mê, đớn hèn.
- Mẹ Hạ Du : không hiểu được đứa
con mình, chỉ biết khóc kêu “oan” .
- Cụ Ba - người trong họ với Hạ Du :
tố giác anh để nhận thưởng hai mươi lạng
bạc.
- Ông cả Khang : bán bánh bao tẩm
máu Hạ Du.
- Nghĩa mắt cá chép : tước được cái áo
của tử tù.
- Nhà ông Hoa : mua được “thuốc”
chữa bệnh lao.
- Cậu Năm gù : cho rằng Hạ Du là
“thằng khốn nạn”, là “điên”
 Qua thái độ, suy nghĩ, hành động của
đám đông trên, nhà văn muốn nói :
• Đối với cách mạng: cách mạng còn xa
Giáo viên : Lê Thị Hường - 12 - Bộ Môn: Ngữ Văn
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm Trường THPT Mỹ Đức A
d. Hình ảnh “ vòng hoa trên mộ Hạ Du”
GV dẫn dắt nêu vấn đề thảo luận:
Khi con người ta đã đi vào cõi vĩnh hằng, thì
người còn sống thường phúng viếng người
chết bằng vòng hoa, thể hiện niềm thương
tiếc , kính trọng Ở cuối tác phẩm Thuốc có
chi tiết “vòng hoa ” xuất hiện trên mộ Hạ Du
bất ngờ. Người đọc không rõ ai là người đặt
nó trên mộ của Hạ Du . Theo các em thì ai đặt
vòng hoa đó ? Và hình ảnh ấy có ý nghĩa như
thế nào?

HS bàn bạc , trao đổi ý kiến . Sau đó cử đại
diện nhóm phát biểu .
GV bổ sung , nhấn mạnh.
GV : Như trên đã nói , vòng hoa trên mộ có ý
nghĩa như thế , nhưng tại sao bà mẹ Hạ Du
khi thấy nó lại kinh ngạc ? Tại sao tác giả lại
đặt ra câu hỏi “Thế này là thế nào ?”. Ý kiến
của các em ?
HS trình bày ý kiến cá nhân.
GV nhận xét và chốt lại vấn đề.
rời quần chúng, khiến cho quần chúng
không hiểu họ , coi họ như giặc , thậm chí
khinh ghét họ như kẻ điên.
• Đối với quần chúng: họ hoàn toàn
không hiểu gì về cách mạng, vô cản , tìm
mọi cách để hưởng lợi từ cái chết của người
cách mạng. Thậm chí họ còn khinh bỉ, giễu
cợt . Đó là một đám đông u muội u mê .
d. Hình ảnh “ vòng hoa trên mộ Hạ Du”
- Hình ảnh vòng hoa xuất hiện trên mộ
Hạ Du là sự khâm phục, thương tiêc, kính
trọng của một số ít người dân Trung Hoa
đối với người cách mạng Hạ Du. Họ hiểu và
cảm phục tinh thần dũng cảm hi sinh vì
nghĩa lớn của anh.
- Hơn thế vòng hoa trên mộ Hạ Du, cho
ta thấy một điều rằng những người như anh
không thể chết vô nghĩa được và khi đã bị hi
sinh thì có người hiểu và tiếp bước anh để
đấu tranh đến cùng.

 Mẹ Hạ Du kinh ngạc trước mộ con mình
vì có những cánh “hoa trắng hoa hồng xếp
Giáo viên : Lê Thị Hường - 13 - Bộ Môn: Ngữ Văn
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm Trường THPT Mỹ Đức A
e. Thuốc - một kết cấu độc đáo.
GV dẫn dắt và nêu vấn đề : Kết cấu là một
trong những hình thức của tác phẩm văn học.
Xây dựng kết cấu thành côngcũng tạo nên giá
trị, sức hấp dẫn của văn học. Như thế truyện
thuốc được sắp xếp theo một kết cấu độc
đáo.Vậy kết cấu ấy là gì ? hãy chứng minh ?
HS trả lời .
GV nhận xét, nhấn mạnh.
GV hỏi : em hãy nhận xét hình ảnh quán trà ?
GV nêu vấn đề : Không gian của nghĩa địa
thành vòng tròn” và hỏi di hỏi lại “Thé này
là thế nào ?” Nó như một điệp khúc gợi
nhiều day dứt . Câu hỏi của bà chính là sự bế
tắc khi không thể hiểu được hết được việc
làm của cậu con trai , cũng như ý nghĩa cao
đẹp của vòng hoa.
- Việc tác giả đặt câu hỏi ở phần cuối
truyện khi mọi sự gần như lắng xuống, là
muốn người đọc suy ngẫm để hiểu ý nghĩa
cái chết của Hạ Du. Đồng thời nhà văn
cũngmuốn gửi gắm sự day dứt về mối quan
hệ gắn bó giữa quần chúng và cách mạng.
e . Thuốc - một kết cấu độc đáo
- Thuốc có kết cấu độc đáo, chia thành
bốn cảnh, mỗi cảnh có thời gian và không

gian cụ thể
• Ba cảnh đầu kế tiếp nhau
+ Thời gian: mùa thu tàn tạ, héo úa
+ Không gian : sự việc chủ yếu diễn ra
ở quán trà cũ kĩ nhà lão Hoa
 Đó là một nơi tù hãm, ẩm mốc, bế tắc.
• Cảnh bốn :
+ Thời gian : vào mùa xuân cảnh vật
thay đổi , sự sống như được hồi sinh.
+ Không gian : diễn ra ở nghĩa địa “
Miếng đất dọc chân thành phía ngoài cửa
Tây vốn là đất công. Ở giữa có con đường
mòn nhỏ hẹp cong queo do những người hay
đi tắt giẫm mãi thành đường. Đó cũng lại là
cái ranh giới tự nhiên giữa nghĩa địa những
người chết chém hoặc chết tù, ở phía tay trái,
và nghĩa địa những người nghèo ở về phía
tay phải ”
Giáo viên : Lê Thị Hường - 14 - Bộ Môn: Ngữ Văn
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm Trường THPT Mỹ Đức A
nói chung và hình ảnh “con đường mòn” nói
riêng trong đoạn văn trên có ý nghĩa như thế
nào?
HS suy nghĩ và trả lời.
GV nhận xét và bổ sung
GV mở rộng và nâng cao.
HS nghe .
Không gian nghệ thuật của truyện là tù hãm
ẩm mốc , tối tăm nhưng thời gian lại có sự
tiến triển từ mùa thu “trảm quyết” đến mùa

xuân thanh minh . Đặt câu chuyện vào thời
gian hai mùa : một mùa có tính chất tàn tạ và
khép lại ; còn một mùa có tính chất hồi sinh
 Tác giả dường như muốn gửi gắm vào đó
một niềm hi vọng : sự hồi sinh về một cuộc
sống mới cho những số phận tối tăm , đau
khổ
GV chốt lại vấn đề.
HS nghe và ghi.
III. Tổng kết.
GV hỏi : Qua bài học em hãy đánh giá những
 Khung cảnh nơi nghĩa địa mang nhiều ý
nghĩa sâu sắc.
- Thứ nhất : không hề có sự phân biệt
giữa những người làm cách mạng với
những kẻ trộm cướp ,giết người.  Từ đó
ta cũng thấy người chiến sĩ cách mạng
cũng giống như bọn xấu xa kia.
- Thứ hai : số người bị chết chém chết
tù cũng nhiều như số người bị chết nghèo
đói  Gợi lên sự tàn bạo đen tối của đất
nước Trung Hoa .
- Thứ ba : hình ảnh con đường mòn
xuất hiện nơi nghĩa địa để phân cách hai
khu  Đó là sự chia rẽ của người dân
Trung Hoa . Đó cũng chính là danh giới vô
hình của lòng người , của những định kiến
xã hội  Qua đây nhà văn Lỗ Tấn muốn
xoá bỏ con đường của sự lạc hậu cổ hủ ấy.

 Xây dựng kết cấu thời gian và không gian
như trên , truyện ngắn Thuốc xứng đáng
được coi là truyện hiện đại độc đáo của Lỗ
Tấn .
III. Tổng kết.
Giáo viên : Lê Thị Hường - 15 - Bộ Môn: Ngữ Văn
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm Trường THPT Mỹ Đức A
nét chính về nội dung và nghệ thuật của tác
phẩm ?
HS khái quát lại vấn đề trên và trả lời .
GV đánh giá , nhận xét và chốt lại vấn đề.
IV . Luyện tập, củng cố
1. Ở lớp.
Bài tập số 1.
GV phát đề trắc nghiệm.
Câu hỏi: Sự biến đổi về thời gian từ mùa thu
sang mùa xuân có ý nghĩa gì trong việc thể
hiện chủ đề tác phẩm ?
A- Thể hiện qui luật biến đổi của thời gian
B- Thể hiện mạch suy tư , tin tưởng lạc quan
của tác giả.
C- Thể hiện sự biến đổi của cảnh vật
Bài tập số 2 (dành cho học sinh khá và giỏi)
Câu hỏi : Từ hình ảnh hai bà mẹ họ Hoa và
họ Hạ gặp nhau ở nghĩa địa nhà văn Lỗ Tấn
muốn nói gì về bi kịch của đất nước Trung
Hoa cuối thế kỉ 19 đầu thế kỉ 20 ?
HS dựa vào bài soạn và kiến thức lịch sử liên
quan tới bài học, suy nghĩ và trả lời.
GV tích hợp vói kiến thức lịch sử bổ sung,

nhấn mạnh.
1- Nội dung .
- Thuốc vừa là tiếng “Gào thét” để “trợ
uy cho những dũng sĩ đang bôn ba trong
chốn quạnh hiu”, vừa là sự bộc bạch tâm
huyết của một ngòi bút lạc quan , tin tưởng
vào sự thắng lợi của cách mạng
- Từ tác phẩm Thuốc , người đọc hiểu
sâu hơn về tấm lòng yêu nước nồng nàn
của một nhà văn từng được tôn vinh là
“linh hồn dân tộc ” của đất nước Trung
Hoa
2- Nghệ thuật .
Cốt truyện dung dị đơn giản mà sâu sắc
- Cách lựa chọn tình tiết sắp xếp thời
gian không gian nghệ thuật độc đáo thành
công.
- Sử dụng ngôn ngữ có tính đa nghĩa và
xây dựng
- thành công những hình tượng nghệ
thuật có ý nghĩa.
IV. Luyện tập, củng cố.
1. Ở lớp.
Bài tập số 1.
- Đáp án : B
Bài tập số 2.
 Hai bà mẹ họ Hoa và họ Hạ găp nhau ở
nghĩa địa thể hiện bi kịch của người Trung
Giáo viên : Lê Thị Hường - 16 - Bộ Môn: Ngữ Văn
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm Trường THPT Mỹ Đức A

2. Bài tập ở nhà :
GV hướng dẫn h/s :
Học bài cũ.
- Viết một đoạn văn ngắn : Nêu ý
nghĩa của nhan đề tác phẩm và nhận xét
nghệ thuật viết truyện của Lỗ Tấn ?
- Soạn bài : Rèn luyện kĩ năng
mở bài, kết bài trong bài văn nghị
luận.
Quốc. Mọi người đều biết : Hoa Hạ là tên
gọi của nước Trung Hoa cổ xưa. Tên gọi
thống nhất ấy bỗng chia rẽ thành hai nửa
không hiểu nhau, máu của Hạ dùng làm
thuốc chữa bệnh lao. Cả Hoa và Hạ đều bị
tổn hại. Sự chia rẽ Hoa - Hạ chỉ có lợi cho
thế lực thống trị mà thôi. Đây cũng chính là
dụng ý nghệ thuật khi Lỗ Tấn viết Thuốc.
2. Bài tập ở nhà .
- Học bài.
- Làm bài tập.
- Soạn bài : Rèn luyện kĩ năng viết mở
bài , kết bài trong bài văn nghị luận.
Giáo viên : Lê Thị Hường - 17 - Bộ Môn: Ngữ Văn
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm Trường THPT Mỹ Đức A
PHẦN III. KẾT QUẢ ĐỐI CHIẾU SAU KHI ÁP DỤNG GIÁO ÁN TRÊN
Sau 3 năm áp dụng bài soạn Thuốc của Lỗ Tấn theo phương pháp “Tích hợp,
nêu vấn đề, trao đổi thảo luận” ở một số lớp 12 của trường THPT Mỹ Đức A. Tôi
đã thu được một số kết quả đáng khích lệ :
Xin nêu con số thống kê qua một đề khảo sát chung cho tất cả các lớp, thời
gian 15 phút.

Đề bài : Từ truyện ngắn Thuốc của Lỗ Tấn, em hiểu gì về đất nước Trung
Hoa cuối thế kỉ 19 đầu thế kỉ 20 ?
Đề bài yêu cầu học sinh phải nắm được nội dung tư tưởng của truyện ngắn
Thuốc, qua đó thấy được bức tranh chân thực của xã hội đất nước Trung Hoa trong
giai đoạn này : là một đất nước chìm đắm trong u mê, tăm tối, ngu muội. Nó giống
như một cái “nhà hộp bàng sắt không có cửa sổ”
Đây là một tác phẩm đưa vào trong chương trình giảng dạy từ nhiều năm nay
và có nhiều tài liệu tham khảo. Nhưng với cách ra đề trên, đòi hỏi học sinh phải có
sự chuẩn bị kĩ lưỡng bài học ở nhà. Đồng thời ở lớp phải có sự tư duy, sáng tạo để
tiếp thu kiến thức trọng tâm của bài học thì mới đáp ứng được yêu cầu của đề bài.
KẾT QUẢ THU ĐƯỢC:
* Ở những lớp chưa áp dụng :
Lớp, năm học, sĩ số học
sinh
Số bài lạc đền
và để giấy trắng
Số bài viết lan man
Số bài viết dúng
yêu cầu của đề
12A4(2006-2007),52h/s 40bài =76,9 % 8 bài =15,3 % 4 bài = 7,8 %
12A6(2007-2008)50h/s 38 bài = 76 % 5 bài = 10 % 7 bài = 14 %
12A9(2008-2009)52h/s 42 bài = 80,8% 6 bài = 11,5% 4bài = 7,7%
* Ở những lớp áp dụng giáo án này.
Lớp, năm học, sĩ số
học sinh
Số bài lạc đề và
để giấy trắng
Số bài viết lan man
Số bài viết đúng
yêu cầu của đề

12A11(2006-2007),51h/s 5 bài = 9,8% 2 bài = 3,9 % 44 bài = 86,3 %
12 K1(2007-2008)58h/s 7 bài = 12 % 1 bài = 1,8 % 50 bài = 86,2 %
12A14(2008-2009)52h/s 2 bài = 3,9 % 1 bài = 1,9 % 49 bài = 94,2 %
Giáo viên : Lê Thị Hường - 18 - Bộ Môn: Ngữ Văn
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm Trường THPT Mỹ Đức A
Trên đây là một trong những giáo án được tôi thiết kế theo phương pháp mới
với phương châm tích hợp, nêu vấn đề, trao đổi thảo luận, được áp dụng trong ba
năm liên tục và được đông đảo đồng nghiệp thử nghiệm trong nhà trường. Đặc biệt
năm học 2008-2009 giáo án này đã được tổ chuyên môn nhất trí đưa vào dạy đại trà
tại các lớp 12 ban cơ bản Trường THPT Mỹ Đức A.
Để thiết kế được giáo án này một phần là sự tìm tòi, cải tiến sau nhiều năm
giảng dạy, một phần lớn là tôi tiếp thu ý kiến đóng góp của các thầy cô trong tổ
chuyên môn cùng áp dụng, cùng rút kinh nghiệm. Vì thế tôi không cho rằng đây là
sáng kiến của riêng cá nhân mà là kết quả của cả tập thể. Chỉ có điều nó được được
tôi tích luỹ và thiết kế lại, với mong muốn được đóng góp một phần nhỏ vào quá
trình dạy Ngữ Văn trong nhà trường hiện nay. Cũng như muốn được góp một tiếng
nói “Chống gian lận trong thi cử”. “Dạy và học thực chất” mà Bộ giáo dục đang
phát động trong toàn ngành. Rất mong nhận được sự đóng góp chân thành của các
thầy cô giáo, cũng như của các bạn đồng nghiệp.

Mỹ Đức, tháng 5 năm 2009
Ý KIẾN CỦA TỔ CHUYÊN MÔN Người viết

Lê Thị Hường
NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CƠ SỞ
Giáo viên : Lê Thị Hường - 19 - Bộ Môn: Ngữ Văn