ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
NGUYỄN TIẾN THÀNH
LÃI SUẤT TRONG HỢP ĐỒNG VAY TÀI SẢN
THEO PHÁP LUẬT DÂN SỰ VIỆT NAM
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
HÀ NỘI - 2011
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
NGUYỄN TIẾN THÀNH
LÃI SUẤT TRONG HỢP ĐỒNG VAY TÀI SẢN
THEO PHÁP LUẬT DÂN SỰ VIỆT NAM
Chuyên ngành : Luật dân sự
Mã số : 60 38 30
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Đinh Văn Thanh
Hà nội - 2011
MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các bảng
Danh mục các biểu đồ
MƠ
̉
ĐÂ
̀
U
1
Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ HỢP ĐỒNG
VAY TIỀN
6
1.1.
Khái niệm và bản chất hợp đồng vay tiền
6
1.1.1.
Khái niệm
6
1.1.2.
Bản chất ca hợp đồng vay tiền
10
1.2.
Quyền và nghĩa vụ pháp lý trong hợp đồng vay tài sản
11
1.2.1.
Quyền sơ
̉
hư
̃
u đối vơ
́
i ta
̀
i sa
̉
n vay
11
1.2.2.
Nghĩa vụ ca các bên trong hợp đồng vay tiền
13
1.2.2.1.
Nghĩa vụ ca bên cho vay
13
1.2.2.2.
Nghĩa vụ trả li ca bên vay
14
1.3.
Li suất
16
1.3.1.
Kh¸i niÖm vÒ l·i suÊt
16
1.3.2.
Li suất cho vay
17
1.3.3.
Li suất cơ bản
22
1.3.3.1.
Li suất cơ bản là công cụ quan trọng ca chính sách tiền tệ
và hạn chế việc cho vay nặng li
22
1.3.3.2.
Sự cần thiết tiếp tục áp dụng cơ chế điều hành li suất cơ bản
26
Chương 2: THỰC TRẠNG A
́
P DU
̣
NG PHA
́
P LUÂ
̣
T LA
̃
I SUÂ
́
T -
HỢP ĐỒNG VAY TIỀN
29
2.1.
Nguyên nhân, điều kiện tính li suất
29
2.1.1.
Tranh chấp hợp đồng vay tiền
29
2.1.2.
Chậm thực hiện nghĩa vụ
31
2.1.3.
Vấn đề hụi, họ, biêu, phường
32
2.2.
Thực tiễn áp dụng quy định li suất theo Bộ luật Dân sự và
các văn bản hướng dẫn thi hành
35
2.2.1.
Quy định ca pháp luật về tính li suất
35
2.2.1.1.
Li suất trong hợp đồng vay tiền
35
2.2.1.2.
Li suất trong giao dịch hụi, họ
39
2.2.1.3.
Li suất chậm trả
42
2.2.2.
Những tồn tại quy định về li suất
53
2.2.2.1.
Về tính li trong hợp đồng vay tiền
53
2.2.2.2.
Mức li
63
2.2.2.3.
Li suất thỏa thuận
65
2.2.2.4.
Xác định khoản nợ để tính li
67
2.2.2.5.
Phạm vi áp dụng Bộ luật Dân sự
68
2.2.2.6.
Nghĩa vụ ca Tòa án
70
2.3.
Đánh giá kết quả công tác xét xử ca ngành Tòa án
71
Chương 3: VẤN ĐỀ HOÀN THIỆN QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ
LÃI SUẤT TRONG HỢP ĐỒNG VAY TIỀN VÀ MỘT
SỐ GIẢI PHÁP
74
3.1.
Sự cần thiết phải hoàn thiện các quy định ca pháp luật dân
sự về li suất
74
3.2.
Phương hướng hoàn thiện
76
3.2.1.
Về li suất cơ bản
76
3.2.2.
Tính li suất trong hợp đồng vay tiền
77
3.2.3.
Bổ sung chế tài
78
3.2.4.
Giải pháp đối với công tác xét xử ca ngành Tòa án
80
KẾT LUẬN
81
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
85
PHỤ LỤC
89
DANH MỤC CÁC BẢNG
Số hiệu
bảng
Tên bảng
Trang
2.1
Số liệu các vụ việc dân sự ca ngành Tòa án
71
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Số hiệu
biểu đồ
Tên biểu đồ
Trang
1.1
Các mức li suất cơ bản
23
1
MƠ
̉
ĐÂ
̀
U
1. Tnh cp thit ca đ ti
Trê
T
: "
" [9] t
. V
,
.
2
01/01/2011.
Thực tiễn quy Bộ luật Dân sự năm 2005 đã tồn
tại những bất cập, một số ch-a phù hợp
nay;
t
sa
Dõn
2005 về
trong hợp đồng vay tài sản
Dõn
"Lói sut trong hp
ng vay ti sn theo phỏp lut dõn s Vit Nam"
3
2. Tnh hnh nghiên cu đ ti
l·i suÊt trong hîp ®ång vay tiÒn.
gành ngân hàng, t
- -
, chúng
,
luËt
Vit Nam, ,
.
3. Mc đch v nhim v nghiên cu
ân dâ
ã
n,
:
-
lãi
- Phâlãi
lãi xét
, báo
àn
4
-
4. Đi tƣng, phm vi nghiên cu ca lun văn
:
nhân
và v
Khi c lãi su giao dh vay tài s là ph t, t tài s
là tng r, nên trong ph vi nghiên c, lu vn ch t trung i sâu
v lãi su trong h vay ti theo pháp lu dân s Vi Nam.
th nó liên quan tr ti th ti trong công tác xét x ngành Tòa án i
v các v vi tranh ch h vay ti hi nay.
5. Phƣơng pha
́
p nghiên cƣ
́
u
-
- Lên
5
-
: nghiê
,
,
,
, ,
,
,
,
.
6. Đo
́
ng go
́
p cu
̉
a luâ
̣
n văn
lut
,
.
;
;
c c
là: "
" [8].
,
,
công tác trong ,
.
7. Kê
́
t câ
́
u ca luâ
̣
n văn
,
, ,
3 c:
-
:
6
Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ HỢP ĐỒNG VAY TIỀN
1.1. KHÁI NIỆM VÀ BẢN CHẤT HỢP ĐỒNG VAY TIỀN
1.1.1. Khi nim
hng
,
,
,
,
Giao
bên,
.
, "
,
" (394
Dân
.
bên. Song
(
) .
nhau,
.
: 1101
:
(
)
ng
,
. Theo lut
,
. 644
1931 nêu:
,
. 653
:
7
,
,
.
,
Dân s.
hai bên (bên cho vay, bên vay ). N
,
,
. M
, .
,
.
c
, ,
.
,
. :
,
ngân
.
.
.
,
.
,
8
.
,
,
.
,
khi
,
,
,
.
,
. ,
Dân
:
,
, t
[22, 1 141].
Hay "
T "
(1 142
Dân
1995).
"
, hiu "
(2 137 ).
,
:
-
,
;
-
, ,
,
,
.
Khái
h
,
o cho
;
,
.
9
471
Dân
2005
bên. ,
. Cho nên,
471 nêu trên,
Dân
2005
. Tuy nhiên,
.
,
, "
"
"
". Tuy nhiên,
, ,
.
, ,
tiêu hao
,
.
g thuê, cho
.
,
,
.
Dân
2005
n.
,
u 468
Dân
1995,
10
.
,
,
.
, h
:
-
.
-
.
.
-
-
.
1.1.2. Bn châ
́
t cu
̉
a hơ
̣
p đô
̀
ng vay tin
B tn
,
vay.
. V
,
,
ng, bên cho vay
,
.
.
,
.
"
"
1
474
Dân
2005
.
,
11
,
,
vay.
cho vay
.
(theo kh2 474
Dân
2005).
,
Dân
2005
"
",
.
"
"
.
"
vay,
" (3 474 ).
1.2. QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ PHÁP LÝ TRONG HỢP ĐỒNG VAY TÀI SẢN
1.2.1. Quyê
̀
n sơ
̉
hƣ
̃
u đô
́
i vơ
́
i ta
̀
i sa
̉
n vay
, n
Tiền - Theo
12
.
,
.
,
,
,
(:
.
).
.
: A vay 100
.
150
.
.
.
472
Dân
2005
. Tuy nhiên,
,
.
,
.
,
13
,
.
, ,
. V,
.
1.2.2. Ngha v ca cc bên trong hp đng vay tin
1.2.2.1. Ngha v ca bên cho vay
,
.
,
,
.
, "
ch
,
"
, .
,
ng
vay ,
k1 473
Dân
2005 :
,
,
g vay
284 285
Dân
2005
.
14
[24].
,
,
.
,
475
Dân
2005
.
.
y
c
;
.
,
a
:
nêu có
(475
Dân
2005);
.
1.2.2.2. Ngha v trả lãi ca bên vay
4 k5 474
Dân
2005
,
.
(4)
15
. Tuy nhiên,
, quy
.
: A cho B vay 200
,
12 ,
. 3 p
,
,
200
+ (200
x 0,6% x 3 ) = 203,6
(, 0,6%
g 3 ).
,
. : A cho B vay 200
,
12 , 1%/. 3
,
,
: (200
x 1%
x 12 ) + (200
0,6 x 3 ) = 227,6
(, 0,6 %
3 ).
k4,
,
.
,
,
.
,
.
,
. B, khi bên vay
,
. Tuy
nhiên,
16
,
,
"
".
hác.
k4 k5 474 Dân
2005
k4 k5 471
Dân
1995
,
.
:
+ ,
,
Dân
1995
; Dân
2005
.
+ ,
, Dân
1995
; Dân
2005
.
1.3. LÃI SUẤT
1.3.1. Kh¸i niÖm vÒ l·i suÊt
.
. ,
17
cho vay. "
". ""
.
, ,
, ,
,
, .
,
. C:
Lãi = giá tr ti sản vay x lãi suất x thơ
̀
i gian vay
1.3.2. Li sut cho vay
tùy
.
,
,
. ,
.
,
.
,
.
587
(
),
15
;
18
; , m
.
,
,
.
u 638,
:
C
,
( ),
cho .
,
[27].
,
, i
.
16/1999/
01/2/1999
, dân
, ,
, :
,
,
79/-NH1
16/4/1993
[34].
: "
,
19/4/1993
" [34].
,
19/4/1993
19/4/1993
79/Q-NH1
. N,
c
19
19/4/1993, 19/4/1993
79/QD-NH1 .
,
Dân
. Theo k1 473
Dân
1995, "
50%
" [22].
,
Dân
2005 : "L
150%
ng" [24, 476].
, .
, 1%/
1,5%/.
,
"
",
vay, k1 476
Dân
2005
"
150%
".
473
Dân
1995: "
50%
" [22].
Dân
2005
,
473
Dân
1995. ,
Dân
1995
: 1. C
20
50%
; 2.
150%
(
).
, "
"
" "
Dân
1995.
,
.
Hi
. G
trên nhân trong và ngoài
T
lý
-
Ngân