KHOA LUẬT
BÙI THÀNH CƢƠNG
CƠ CHẾ BẢO VỆ
HIẾN PHÁP Ở VIỆT NAM
Chuyên ngành: Lý và luận và lịch sử nhà nƣớc và pháp luật
Mã số: 60 38 01 01
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
Cán bộ hướng dẫn khoa học: GS. TS. NGUYỄN ĐĂNG DUNG
HÀ NỘI - 2014
LỜI CAM ĐOAN
Xin chân thành cảm ơn!
Bùi Thành Cƣơng
MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU 1
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC BẢO VỆ HIẾN PHÁP 9
1.1. 9
1.2. 11
1.3. 15
1.3.1. 15
1.3.2. 17
1.3.3. 21
KT LUN 23
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG CƠ CHẾ BẢO VỆ HIẾN PHÁP Ở
VIỆT NAM HIỆN NAY 25
2.1. 25
2.2.
41
KT LU 47
Chƣơng 3: HOÀN THIỆN CƠ CHẾ BẢO HIẾN Ở VIỆT NAM
HIỆN NAY 49
3.1. 49
3.1.1. n 49
3.1.2.
50
3.1.3.
50
3.2.
51
3.3.
58
3.3.1. 58
3.3.2. 63
3.3.3. 64
KT LU 77
KÊ
́
T LUÂ
̣
N 79
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 82
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
.
u
-
2
Nam.
-
,
trong D
“Cơ chế bảo vệ hiến pháp ở Việt Nam”
3
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
-
-
- GS.TS
-
-
-
-
4
- ,
, 2009.
- Quyền giám sát của Quốc hội, Nội dung
và thực tiễn từ góc nhìn tham chiếu
- Cơ chế bảo hiến
- Bảo hiến ở Việt Nam,
- - Hiến pháp: những vấn đề lý
luận và thực tiễn,
- Tài
phán Hiến pháp và vấn đề xây dựng mô hình tài phán Hiến pháp ở Việt Nam,
.
-
- Tìm hiểu mô hình giám sát tính hợp hiến của văn
bản quy phạm pháp luật của một số nước và một số kiến nghị trong điều
5
kiện của Việt Nam, L
- Cơ sở lý luận và thực tiễn của việt hoàn thiện cơ chế
bảo vệ Hiến pháp ở Việt Nam,
3. Mục đích nghiên cứu và nhiệm vụ của luận văn
c
6
-
-
ta
-
4. Giới hạn của luận văn
i
7
,
5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu
n -
6. Giá trị khoa học và thực tiễn của đề tài
vi p
8
7. Kết cấu của luận văn
3
Chương 1:
Chương 2:
Chương 3:
9
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC BẢO VỆ HIẾN PHÁP
1.1. Vị trí, vai trò của Hiến pháp
“được dùng với nghĩa là pháp
lệnh, kỷ cương, phép nước” [4, tr.35]. ,
.
Theo
chính trị: “hiến pháp tổ chức nhiều quyền lực trong nhà nước và
tương quan giữa các quyền lực đó với nhau để quyền lực, một hiện tượng
đáng sợ, trở thành ôn hòa. Một chính thể ôn hòa là một chính thể tốt nhất,
như Aristote đã quan niệm từ thời cổ đại Hy Lạp” [12].
T G.I..
.
[4, tr.35],
10
q
[24].
,
,
,
,
Nguồn gốc của chủ nghĩa
hợp hiến hiện đại
-
[23].
(
1999): “Hiến pha
́
p, đa
̣
o luâ
̣
t cơ ba
̉
n, văn ba
̉
n quy pha
̣
m pha
́
p luâ
̣
t co
́
hiê
̣
u lư
̣
c pha
́
p ly
́
cao nhất do Quốc hô
̣
i thông qua , quy đi
̣
nh ca
́
c vấn đề quan
trng nhất và chung nhất của nhà nước . Hiến pha
́
p la
̀
văn kiê
̣
n cơ ba
̉
n quy
đi
̣
nh tô
̉
chư
́
c Nhà nước va
̀
viê
̣
c điều ha
̀
nh quyền lư
̣
c” [19].
,
,
, , p . ,
, ,
11
. ,
n
. , Hiến pháp là một đạo luật
cơ bản cu
̉
a quốc gia, do cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất ban hành, quy
định việc tổ chức bô
̣
ma
́
y nhà nước , cơ cấu , thẩm quyền các cơ quan nhà
nước và quyền, nghĩa v cơ bản của công dân” [4, tr. 35].
,
,
, ,
,
.
Trong các vấn đề về quyền lực, đừng nói thêm gì nữa về lòng tin vào đức
tính tốt của con người, mà phải trói anh ta lại bằng sợi dây xích Hiến pháp để
anh ta không còn làm được những điều ác [3, tr.61].
1.2. Vi phạm Hiến pháp và các loại hình vi phạm Hiến pháp
vi phạm pháp luật là hành vi trái pháp
luật, có lỗi do chủ thể có năng lực trách nhiệm pháp lý thực hiện, xâm hại đến
các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ[16, tr.537].
12
Tu
“Vi phạm
Hiến pháp là hành vi trái Hiến pháp, xâm phạm đến các quan hệ xã hội được
Hiến pháp bảo vệ do chủ thể có năng lực trách nhiệm pháp lý thực hiện một
cách cố ý hoặc vô ý” [18].
Một là,
Hai là,
-
tro
Ba là,
13
-
,
-
-
Trong hoa
̣
t đô
̣
ng lâ
̣
p pha
́
p :
, , ,
.
Trong hoa
̣
t đô
̣
ng ha
̀
nh pha
́
p:
,
14
Trong hoa
̣
t đô
̣
ng tư pha
́
p ,
,
,
, ,
,
.
.
15
,
“theo thống kê cho thấy trong khoảng 1,5 %. Nhưng con số nhỏ nhoi đó cũng
đủ sức mạnh cho việc răn đe các cơ quan công quyền trong việc đối nhân xử
thế với công dân, ở mặc người công dân nhỏ bé cũng cảm nhận được vị thế
lớn lao của mình được Hiến pháp bảo vệ” [22].
-
-
1.3. Bảo vệ Hiến pháp và cơ chế bảo hiến
1.3.1. Khái niệm bảo hiến
16
-
,
,
;
-
-
-
17
-
1.3.2. Mô hình cơ quan bảo hiến
H
. Do
.
,
.
,
.
.
,
.
18
.
,
.
( )
,
- : , t
,
- : , ,
- :
k
;
-
V
-
19
.
74 2013 ,
,
.
- ,
, b
,
,
.
,
,
, , ,
,
, ,
,
,
,
;
;
,
, ,
,
20
,
.
,
;
,
,
, ;
,
,
,
,
, ;
,
,
, ,
,
,
,
;
.
, ,
,
t.
,
,
, 10 ,
,
.
,
;
Qu
.
,
.
Về chủ thể có quyền yêu cầu bảo vệ Hiến pháp:
21
Thủ tc bảo hiến:
, ,
.
,
:
Một là,
Hai là,
Ba là,
Mô
̣
t la
̀
Hai la
̀
Ba la
̀
, ;
Bốn la
̀
,
a H
1.3.3. Cơ chế bảo vệ Hiến pháp
, Với nghĩa hẹp, cơ chế
bảo vệ Hiến pháp là một thiết chế được tổ chức và hoạt động theo những nguyên