Thực hiện pháp luật về thuế trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa

1
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT


HOÀNG THỊ THU TRANG

THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ THUẾ TRÊN
ĐỊA BÀN TỈNH THANH HÓA

Chuyên ngành: Lý luận và lịch sử nhà nước và pháp luật
Mã số : 60 38 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Cán bộ hướng dẫn khoa học: PGS. TS. VŨ TRỌNG HÁCH

HÀ NỘI




2
MỤC LỤC
Trang
Lời cảm ơn
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các chữ viết tắt

MỞ ĐẦU
 1
 4
 5
 6
  7
 7
 9
CHƯƠNG 1: CƠ SƠ
̉
LY
́
LUÂ
̣
N VÊ
̀
THƯ
̣
C HIÊ
̣
N PHA
́
P LUÂ
̣
T THUÊ
́

 10
1.1.1.  10
1.1.1.1.  10

 12
1.1.2.  13
1.1.2.1.  13
1.1.2.2.  15
1.1.3.  18
1.1.4.  19
1.1.5.  22
 22
 22
 23
 24


3
 25
 26
 27
 28
 28
1.1.6. 









 28

1.2.  33
1.2.1.  33
1.2.1.1. Khái niệm thực hiện pháp luật thuế 33
1.2.1.2. Đặc điểm thực hiện pháp luật thuế 35
1.2.2. Các hình thức và quy trình thực hiện pháp luật thuế 36
1.2.2.1. Các hình thức thực hiện pháp luật thuế 36
1.2.2.2. Quy trình thực hiện pháp luật thuế 39
1.2.2.3. Các điều kiện thực hiện pháp luật thuế 42
1.3.  45
1.3.1. 


 45
1.3.2.             
Hòa (Phú Yên) 48
1.3.3. 


 49
1.3.4. 


 52
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT THUẾ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THANH HÓA
2.1. Các 
 54
2.1.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, tình hình kinh tế - xã hội 54
2.1.2. Giai đoạn 2005-2015 56

4
2.1.3. M 60
2.1.3.1.  60
2.1.3.2. Mục tiêu phát triển 60
2.2. Tình  64
2.2.1. 






















Thanh Hóa 64
2.2.2. 




,  67
2.2.3. 

,  








 68
2.2.4. 









 ,  70
2.2.5. 










 73
2.3. 
 76
2.3.1. 

 , 
 76
2.3.2. Nguyên nhân 79
2.3.2.1.  79
2.3.2.2. Nguyên nhân khách quan 82
2.3.2.3. 



 85
CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯƠ
́
NG VA
̀
GIA
̉
I PHA
́

P NÂNG CAO
CHÂ
́
T LƯƠ
̣
NG THƯ
̣
C HIÊ
̣
N PHA
́
P LUÂ
̣
T THUÊ
́
TRÊN
ĐI
̣
A BA
̀
N TỈNH THANH HO
́
A
3.1
  90
 95
3.2.1. 























  95
3.2.2. 





  , 


 99

5
3.2.3. 









 , 

, 
 103
 
 108
3.2.4.1.  ,  108
3.2.4.2. 




























a
 . 111
3.2.4.3. ,  114
3.2.4.4.  117
3.2.4.5. 



, thanh tra, 





 
 122
KẾT LUẬN 125
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 127




6
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

UBND : Ủy ban nhân dân
HĐND : Hội đồng nhân dân
NNT : Người nộp thuế
CQT : Cơ quan thuế
QLT : Quản lý thuế
NSNN : Ngân sách nhà nước
TTHC: Thủ tục hành chính



7
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Pháp lu u chnh các quan h xã hi, trt t
hóa, cng c và phát trin các quan h xã hi theo nhng mong
mun nhc nhng mnh.  mi quc gia, vic ban
hành và thc hin pháp lut thu có ng to ln v nhiu mi vi
nn kinh t i sng xã hi. Vic s dng pháp lut thu  nào ph

thum cc, vào nhn thc khoa hc v vai trò ca
pháp lut thu trong tng thi kì. Hiu qu thc t ca vic thc hin pháp
lut thu ph thuc vào h thng chính sách pháp lut thu  áp dng
i sng xã hi. V.I. Lênin cho rng, v quan trng không phi là ban
hành tht nhiu lut, mà quan trng là thc hin chúng trên thc t. Nguyên
Tng Cng sn Vi i nhn mnh:
Có mt h thng pháp lung b i ch là
c mt yu t cn cc pháp quy.
c pháp quyn Vit Nam ci
pháp lut phc thi hành mt cách nghiêm chnh, thng nht và
công bng, theo nguyên tc m i  c pháp
lut [43].
Do vy, nghiêm chnh thc hin pháp luu kin không th thiu
ca mc pháp quyn xã hi ch a nhân dân, do nhân dân và
vì nhân dân. Qua các thi kì cách mc ta luôn quan tâm
n vic tc xây dng h thng pháp lut thu ca chính quyn dân
ch nhân dân. Tuy vy, trong m kinh t, pháp lut thu c Nhà
c nhìn nhn và s dng vi các m


8
 k hoch hóa tp trung vai trò pháp lut thu  c ta
 c nhn th  , pháp lut thu có ph  u chnh hp.
Cùng vi mi m kinh t, nhm
 n c   c ta v s dng công c pháp lut thu 
i mc th hin  cuc ci cách ch  thu ngân sách
c (NSNN) tiu nha th k u
bng s i ca h thng pháp lut thu áp di vi tt c các thành
phn kinh t trong nn kinh t v th ng. Pháp lut thu
c s dng là công c ch y ng viên tài chính cho NSNN và thc

hin các chính sách kinh t - xã hi cc. T  phù hp
vi s vng ca nn kinh t và xã hn pháp lut thu
c si, b sung, thay th và ban hành mi. Công tác qun
lý thu (QLT) trin khai theo ngành dc t  Tài chính, Tng
cc Thu    nh (thành), huyn (qun)). Quá trình thc thi
pháp lut thu din ra trên ta bàn phân gii hành chính, áp dng trc
ting np thu s bc l nhng thun l ng mc,
hn ch trong công tác qun lý và thu ngân sách.
Tnh Thanh Hóa là mt trong nhn ca c c v
a gii rng và dân s u kin t nhiên thun li cho s phát trin
 ng, hi t nhiu ngành ngh  c, có các khu công nghip, cng
bin, hàng không Công tác QLT ca Tnh có v trí, vai trò ht sc quan
trng trong vic hoàn thành, bm ngung thi th hin
vic thc hin pháp lut thu, tính nghiêm minh, phù hp, hiu qu hay bt
cp ca h thng chính sách pháp lut thu hi  các nhà
làm luc có thm quyn si, b sung, thay th, ban
n pháp lut mi nhu qu trong vn
 quc ht sc quan trng này, sao cho thích ng vi s phát


9
trin ca nn kinh t, s hi nhp cc ta vào kinh t khu vc và th gii,
nhi ca các quan h kinh t, mc tiêu kinh t - xã hi ca giai
n công nghip hóa, hic và ca
tc hin pháp lut nói chung, thc hin pháp lut
thu i phm nhim công tác qun lý
c tii vi tng phân cp qun lý, theo ma gii hành
chính và áp dng vng NNT c th 
tng kt thc tin áp dng pháp lut, tip thu có chn lc kinh nghim quc t
nhng yu t phù hp vu kin kinh t - xã hc ta s có nhng quy

nh mn, hiu qu và tt ra nhim
v cho khoa hc lut hc là phi t nghiên cu làm sáng t v mt khoa hc
nhng v n thc hin pháp lut thu  tnh Thanh H có
 xut nhi pháp cho công tác qun lý và thu ngân sách
c hiu qu n nay các công trình nghiên cc
nhu cu thc tin. Thc hin pháp lut nói chung là mt trong nhng phm
c coi là thành tu ca khoa hc v lý lun chung v c
pháp lut. Song, thành ti cùng bi nhng yêu cu
t thc t ci sng xã hi. Nói mt cách khác, phsthc hin pháp
lu cc c th hóa trong tc ci sng xã hi. Thc hin
pháp lut thu tht thc, ht sc quan trng là
to nguu tic ngun thu ca nn kinh t xã hi
không ch m b duy trì quyn lc ca b c, mà
 chi tiêu cho các nhu cu phúc li chung và kinh t. Thc hin pháp
lut v thu là mc quen thun ti nhiu hn ch, bt
cp do có nhng nguyên nhân c v khách quan và ch quan. Nên vic thc
hin pháp lut thu còn có nhng sai phm, trn, lu thu, gây tht thoát ngân
c hiu qu tri. Thanh Hóa là mt t


10
s liu th trên 3,7 trii vi nhiu khu kinh t,
khu công nghip, doanh nghip, h kinh doanh cá th. Vì vy, v thc
hin pháp lut thu t ra c v mt lý lun và tng kt thc ti
 xut các gii pháp bu qu thc hin pháp lut
c này. S dn gii, nhìn nht lun
r tài nghiên cu khoa hc pháp lý  c luThc hin
pháp lut thu a bàn t là cn thit
thc c n lý lun và thc tin.
2. Tình hình nghiên cứu của đề tài

Pháp lut thu, thc hin pháp lut thu và nhi cho
hou kin thc hin s nghip công nghip hóa, hii
i cnh hi nhp kinh t quc t hin nay là
v c nhiu nhà nghiên cu quan tâm.
 u công trình nghiên cu v v thc
hin, ci cách và hoàn thin h thng pháp lut thu. Hu ht, nghiên cu
 khoa hc kinh t, còn v u chnh ca pháp lui vi các
quan h c thu, thc hin chính sách pháp lut thu ng
 hoàn thin pháp lut thu c gii quyt th
nghiên cu chuyên kho v pháp lu   c thu còn hn ch, s
ng và mng tip cp, ví d Lut án tit hc
v Pháp lut qun lý thu trong nn kinh t th ng  Vi
, 

, 

  ,          


11

  hiu tng
 lut hc v thc hin pháp lut thu trên phm vi c c
 c th tnh Thanh hóa nói riêng.
Tnh Thanh Hóa không nm ngoài guc trong
công cui mi, tc hi nhp vi nn kinh t quc t, cn có công
trình lut hc nghiên cu mt cách toàn di lý lun và thc ti tip
ty mnh vic thc hin, chp hành tt chính sách pháp lut thu a
bàn tnh Thanh Hóa, ngoài ra nghiên cu thc tin nhc thù thun li và
a Tnh s a hiu qu trong thc hin pháp lut

thu ca Tnh Thanh Hóa.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn
Mu ca lui gó lut
hc là xây dng lun c và lun ch khoa hc và thc tin ca
vic thc hin pháp lut thu a bàn tu kin thc
hin công nghip hóa, hii hóa và hi nhp kinh t quc t, phu xây
dng Thanh Hóa tr thành tnh kiu mu:  vào mu,
nhim v nghiên cu ca lunh c th 
Th nht, phân tích vai trò và nhng ng cu kin lch s, t
nhiên, kinh t - xã hi ca tnh Thanh Hóa nhm to l lý lun cho vic
c trng và xây d án thc hin pháp lut thu  Thanh Hóa.
Th  thc tic trng vic thc hin
pháp lut thu hin hành  Thanh Hóa.
Th  ra và lun chng khoa hn v thc
hin pháp lut thu, cho nhng nn cnh ca pháp


12
lut thu cn si, b sung và nhng gii pháp chung tip tc hoàn thin
nh thc hin pháp lut thu  Thanh Hóa theo các tiêu chí
khoa hc.
4. Phạm vi và đối tƣợng nghiên cứu
4.1. Phạm vi nghiên cứu
 thc hin nhim v, m tài, phm vi nghiên
cu bn lunh là nghiên cu nhng v lý lun và thc
tin trc tip phc v vic thc hin pháp lut thu  Thanh Hóa, nhng quy
phm pháp lut ch yu liên quan vic làm rõ thc trng và thc tin áp dng
pháp lut thu Vi       ca vic tip tc hoàn thin,
nghiên cu các gii pháp chung ca ving hiu qu trong vic thc
hin pháp lut thu  Thanh Hóa theo các tiêu chí khoa hc. Lu

nghiên cu toàn b nu chnh ca pháp lut thu hin hành, không
nghiên cu nhng v phát sinh t thc tin áp dng mà không liên quan
n ving thc hin pháp lut thu xut nhng gii pháp
hoàn thin pháp lut thu không gn vi các tiêu chí khoa hc.
4.2. Đối tƣợng nghiên cứu
ng nghiên cu ca lum lý lun v u
chnh bng pháp lut các quan h thu, các quy phm pháp lut v thu ca
Nhà c áp dng, trin khai thc hin  n
nhng v cn si, b sung, hoàn thin cng Cng
sn Vi c Cng hòa xã hi ch t Nam v thu, v
pháp lut thu; các tài liu nghiên cu, ng kt ca ngành tài chính
v thu; mt s báo và tp chí.



13
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
 thc hin mu, gii quyt nhim v nghiên cu
 t ra, luc thc hi phép bin chng duy vt
háp nghiên cu c th - tng hp,
logic - lch s
6. Điểm mới và giá trị lý luận, giá trị thực tiễn của luận văn
Luu lut hc có nh
Làm sáng t c vai trò ca pháp lut thu  t
cách toàn din thc trng vic thc hin pháp lut thunh nhng quan
ng cho quá trình hoàn thin, gii pháp nâng cao hiu
qu thc hin pháp lut thu  Thanh Hóa, lun chng khoa hc cho nhng
si, b nh pháp lut lut thum bo
cho vic thc hin hiu qu.
Lu      u lut hc góp phn làm sáng t

nhng v lý lun và thc tin thc hin tt pháp lut thu 

a) Là công trình nghiên cu lut hu tiên nghiên cu thu vi tính
cách là mt hing xã hi gn vc và pháp lu
mà nhân lo  s dng; ch ra nhng thuc tính quy lut ca
thu trong nn kinh t i sng xã h  c có chính
sách thích hp trong vic s dng thu làm công c u tit
sn xut, kinh doanh và tiêu dùng ca xã hi.
nh h   thc hin pháp lut thu
 si, b u qu trong thc hin pháp lut thu.


14
c) Làm rõ mt cách có h thng và toàn din các nhân t ng
n nu chnh ca pháp lut thu, giúp các nhà honh chính
sách, nhà lp pháp có cách nhìn toàn dii các li ích, các mc tiêu
trong vic ban hành pháp lut thuc bit, luc nhng
thun li, thách thc ca hi nhp kinh t quc t i vc, c th vi
c s dng pháp lut thu làm công c u tit xut, nhp
khu, bo h mu dm gii quyt nhng v phát sinh.
 thng và toàn din thc trng pháp lut thu theo
các tiêu chí khoa hc, ch ra nhng bt cp cnh hin hành so vi
yêu cu cu kin tin hành công nghip hóa, hii hóa
và hi nhp kinh t quc t.
u lun ch lý lu
thc tin ca vic tip tc tìm và trin khai các gii pháp, bin pháp nht
hiu qu trong thc hin pháp lut thu ng theo yêu cu ca công nghip
hóa, hii hóa và hi nhp kinh t quc t ca Vit Nam nói chung, ca
tnh Thanh Hóa nói riêng.
i pháp nâng cao hiu qu thc hin pháp lut thu

theo h thng các tiêu chí khoa hc.
Lung trình nghiên cu lut hc góp phn làm rõ lí thuyt
u chnh bng pháp lui vi các quan h xã hi phát sinh trong quá trình
c thu thu; góp phn gii quyt nhng v thc tii vi
c trong vic trin khai áp dng pháp lut thu   n
u tham kho hu ích cho các nhà honh chính sách pháp lut
thu, nhà làm lut, là tài liu nghiên co pháp lut.



15
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phn m u, kt lun, danh mc tài liu tham kho và ph lc,
ni dung ca lu
:  lý lun v thc hin pháp lut thu.
  Thc trng thc hin pháp lut thu  a bàn tnh
Thanh Hóa.
 ng và gii pháp nâng cao chng thc hin
pháp lut thu a bàn tnh Thanh Hóa.


16
CHƢƠNG 1: CƠ SƠ
̉
LY
́
LUÂ
̣
N VÊ
̀

THƢ
̣
C HIÊ
̣
N PHA
́
P LUÂ
̣
T THUÊ
́


1.1. Khái quát chung về thuế và pháp luật thuế
1.1.1. Khái niệm và chức năng của thuế
1.1.1.1. Khái niệm
Thu là hi ng tt yu, xut hin và tn ti cùng vi các hin
ng kinh t - xã hi khác. S xut hin, phát trin ca thu gn vi mi giai
n, lc s dng nó làm công c u tit ngun thu ca
nn kinh t xã hi. Thu xut hin t rt lâu, cùng vi s xut hin ca Nhà
i do nhu cu chi tiêu cc và s tn ti ca nó không tách
ri quyn lc. c s dng thu t công c  phc v
cho vic thc hin các chm v ca mình. H thng thu khóa,
các hình thc thu khóa và pháp lut thu ng, hoàn thin cùng
vi s phát trin ca kinh t th ng, các khoc
nh công khai bng lut pháp. Các khon thu
c bi dân to thành qu tin t cc. Cùng vi s hoàn
thin cha Nhà c, phm vi s dng qu tin t c c
ngày càng m rng. Nó không ch m b duy trì quyn lc ca
b  chi tiêu cho các nhu cu phúc li chung và kinh
ty gn lin vc, thu luôn là mt v thi s nóng bng

i vi các hong kinh t xã hi và vi mi tng l
 m v thu n. Các nhà kinh
t hu sâu sc  nhiu khía cnh khác nhau nhm
tìm khái nim thu ánh giá ca mình. C. Mác vit: Thu 
kinh t ca b c, là th  kho bc tin
hay tài sn c dùng vào vic chi tiêu cc [42]. Bng
u kinh t cho rng thu là mt hình


17
thc phân phi thu nhp tài chính c thc hin cha
mình, da vào quyn lc chính tr, tin hành phân phi sn phm th
ca xã hi mng ch và không hoàn li [44].  khía cnh nghiên
cu thu vách là mt nu chnh ca lut pháp, các chuyên gia
v lut thu nh "thu là mt trt t xã hc thit lp
hòa bình gia chính ph vi cng trong s tôn trng thc hi
thu, np vào ngân sách. Thu không có bt k s phân bii x nào gia
các bang hay vùng lãnh th" [77].
Có rt nhim nhìn nhn thu i nhiu hình thc khác
 tài chính, có th xem xét thu i khái nim
 là mt trong nhng bin pháp tài chính bt buc cc
nhng viên mt s b phn có thu nhp t ng, t ca ci, t vn, t
các chi tiêu hàng hóa và dch v, t tài sn ca các th nhân và pháp nhân
nhm t trang tri các khon chi phí cho b máy
c và các nhu cu chung ca xã hi. Các khong viên qua thu
c th ch hóa bng lut. Thu không phi là mt hing t nhiên mà là
mt hing xã ht ra bi giai cp thng tr i din quyn lc
c, cho nên bn cht ca thu gn lin vi bn cht giai cp ca Nhà
c. Thu là mt thc th nh [58 i và tn ti
ca nó không phi là mt s t duy ý chí mà b chi phi bu kin

kinh t - xã hi và s ng có tính khách quan ca s vng xã hi.
Thu là khot bt bui vi cá nhân hay t chc,
bng tin, hin vt, mt l   c
nh bn pháp lu mi t chc, cá nhân thuc din np thu
phi np vào    chi tiêu vào nhng vic công.  c ta,
u 80 Hinh   và lao
nh ca pháp lut pháp lí quan trng


18
nh c ban hành các lut thu và áp dng ng trong
din np thu. Thu là mt hình thc phân phi xã hi và thu nhp quc dân
do các t chc kinh t i dân tp trung ln
nht quc gia  NSNN) nhm tài tr cho vic chi tiêu cc. Thu
biu hic bit ca mi quan h kinh t gi kinh t
và các t chc xã hi, nó là mt b phn thu nhp qung
nhm thc hin chc. Chính vì vy, vinh, sa
i, b sung, bãi b các sc thu phi thuc thm quyn tuyi c
lp pháp - n lc cao nht c
l chung cc trên th gii.  c ta, tu 84 Hi
1992 (si, b nh: Quc hi có nhim v và quyn
hn si hoc bãi b các th thu u chnh kp thi các
quan h thu vi tình hình thc t, Quc hi có th giao cho ng
v Quc hnh si, b sung hoc bãi b mt s loi thu thông qua
hình thc ban hành Pháp lnh hoc Ngh quyt.
Mc dù, có nhi thu  
ra mt khái nim chung v thu  là khot buc
mà các pháp nhân và th nhân phi n 
bn pháp lut do Quc hi,   ng v Quc hi ban hành không
mang tính chi giá và hoàn tr trc ting np thu.

1.1.1.2. Chức năng
Thu có chn sau:
Chức năng phân phối và phân phối lại: là chc thù
ca thu. T i thu  ng viên ngun tài chính
vào NSNN (có  tt c các kic).V mt lch s, ch
ng ngun tài chính là chu tiên, phn ánh nguyên nhân ny sinh


19
ra thu.Thông qua ch     tin t tp trung c  c
 m b vt cht cho s hong xuyên và
tn ti cc.
Chức năng điều tiết đối với nền kinh tế. Thc hin ch  u
chnh ca thu thông qua vinh các hình thc thu thu khác nhau, xác
ng chu thu ng np thu; xây dng chính xác,
hp lý các mc thu phi nn kh i np thu (NNT).
     c kích thích các ho ng kinh t    o
chung ca nn kinh t quc dân, phù hp vi li ích ca toàn xã hi. Trong
u kin chuy th ng, vai trò kích thích kinh t thông qua
thu c s dng thu  ng lên li ích
kinh t ca các ch th vì li ích ca nn kinh t quc dân. Vi công c thu,
s can thip cc không mang tính cht mnh lnh, bt buc các ch
th phi kinh doanh hay không kinh doanh mà ch yu to ra s la chi
vi các ch th kinh doanh.
1.1.2. Đặc điểm, phân loại thuế
1.1.2.1. Đặc điểm
Thu là mt trong nhng bin pháp tài chính bt bu
s cc nhng viên mt s b phn thu nhp t ng, t ca
ci, t vn, t các chi tiêu hàng hóa và dch v, t tài sn ca các th nhân và
pháp nhân nhm t trang tri các khon chi phí

cho b c và các nhu cu chung ca xã hi. Các khong viên
qua thu c th ch hóa bng lut. Vi nhn thy, có th thy rõ s
khác nhau gia thu vi các hình thc phân phi khác da trên nhc
m ch yu sau 


20
Đặc điểm thứ nhất: Thu là mt bin pháp tài chính c c
mang tính quyn lng ch bt buc này
là phi hình s.
  ng viên ngun thu t thu c  c là quá trình
chuyi quyn s hu mt b phn thu nhp ca các pháp nhân và th
nhân thành quyn s hu cc phi dùng quyn
l thc hin quyn chuyi. Tính quyn lc to nên s bt buc là mt
tt yng thu nhp ca th nhân và pháp
nhân không gây cn tr cho xã hi nên tính bt buc này là phi hình s. Vì
vy, có th nói vi không mang tính hình phc
th ch hóa trong Hin pháp ca mi quc gia, vi cho Nhà
c coi là mt trong nh bt bui vi công dân. Mi
  theo nhng lut thu n
lc tnh và nu không thi hành s b ng ch theo nhng hình
thc nhnh.
Đặc điểm thứ hai: Thu tuy là bin pháp tài chính cc mang
tính bt buc, song s bt buc xác lp trên nn tng kinh
t-xã hi ci làm nhim v  bao gi a
ng các yu t kinh t và xã hi.
Yu t kinh t th hin: H thng thu c ht phi k n thu nhp
i ca mt quu kinh t, thc tin vng ca
u kinh t  qun lý cc. Cùng
vi yu t i k n phm vi, m chi tiêu cc nhm

thc hin các ch ca mình.


21
Yu t xã hi th hin: H thng thu phi da trên phong tc, tp
quán ca quc gia, kt cu giai ci sng thc t ca các thành
viên trong tn lch s. Mt khác thu còn thc hin phân phi li
thu nhp xã hm bo công bng xã hi.
y, mng viên qua thu trong GDP ca mt quc gia ph
thuc vào nhu cu chi tiêu cc và các v kinh t, xã hi ca
qu
Đặc điểm thứ ba: Thu là mt khot
hoàn tr trc tia công dân bng hình thc thu
i phi hoàn tr ng s ng và khoc thu
t t khon. Nó s c hoàn tr li cho NNT
   a NSNN cho vic sn xut và cung cp hàng hóa
công cng. m này làm ni rõ s khác nhau gia thu và l phí. L phí
c coi là mt khoi giá gic vi công dân, khi công dân tha
ng nhng dch v công cc cung cp phi tr mt phn thu
nhp cc. Tuy nhiên, ving không tuân
th theo hình thi ngang giá da trên quy lut ca th ng.
Tóm li, thu là mt bin pháp kinh t ca m c
thc thi khi hong kinh t to ra thu nhp hoc s dng ngun thu nhp
tc bit, trong nn kinh t th ng vai trò cc ngày càng
tr nên quan trng thì vai trò ca thu m v trí không th thic
trong công tác quu tin kinh t.
1.1.2.2. Phân loại
Trong honh chính sách thu, xây dng pháp lut thu vic phân
loi thu c ch ng trong vic thc hing

22
u tii vi sn xut kinh doanh và tiêu dùng ca xã hi.
Da trên nh và mnh khác nhau mà thu c phân
làm các loi khác nhau.
Căn cứ vào tính chất các nguồn tài chính động viên vào NSNN, mục
đích điều tiết thì thuế được phân làm hai loại: thuế trực thu và thuế gián thu.
Thu trc thu: là loi thu c thu trc tip vào phn thu
nhp c   ng np thu, làm cho mt phn thu nhp c  i
ng np thu tr thành thu nhp cc.  c ta, thuc loi thu
này có các th thu  thu nhp doanh nghip, thu thu nhp cá nhân
Thu trc hiu là mt loi thu c tip lên mt khon
thu nhi tc c phn hoc trên tài st, nhà
ca ca NNT. Thu trm  ch, do vic thu thu d
tính toán thu nhp và tài sn ca NNT, NNT bic chính xác s thu phi
nc thu thu trng trc tin li ích NNT nên d
gây ra tâm lý gánh nng thu trong nhân dân và d b phn ng.  c ta,
sau cuc ci cách thu  thng thu t khá rõ nét thu
trc thu và thu gián thu.
Thu gián thu: là loi thu i vi tiêu dùng hàng
hóa, dch v thông qua vic np thu ci sn xut, kinh doanh. Tính
gián thu th hin  ch, NNT không phi chu thu, vì thu 
vic tiêu th các hàng hóa, dch v nh là mt khon ph thêm,
cu thành trong giá c hàng hóa hoc phí dch v i
quan h gii chu thu c th hin mt cách gián tip.
Trong mi quan h này, khon thu gián thu s c chuyi tiêu
dùng gánh chu và khon thu i kinh doanh thu h cho
c, hay nói cách khác là các doanh nghip np thu h i tiêu

23
i chu thui tiêu dùng chi tr  mua hàng hóa, dch
v thì phn thu c v s hc. Chính vì vy,
theo PGS, TS. Trnu trn lu thu gián thu tc là chit tài
sn cc nên pháp lunh s x lí n
vic trn lu thu tr [31]. Thu ng hn ch s
phn ng thu t i gánh chu thu i không to ra s ng
v u tit thu nhp ca nhng có thu nhp chênh lch.
Thc tin cho thy, thu ng b ch trích vì các sc thu
ng l ng v
thu càng cao. Do vc trên th ging rt thn tr ra
mt sc thu gián thu. Tuy vy, vic thit k mt cu trúc thu quá thiên v
thu trp nhiu tr ngi vì bt c mt loi thu tr
u trc tip và chn li ích cng. Vì vy, rt
nhic gng vai trò ca thu c
ht là thu giá tr gia    ng chính sách pháp lut, vic xác
nh trc thu hay gián thu ca tng loi thu   c thc hin
u tit. Theo nghiên cu ca các nhà kinh t gánh nng do
thu i vi l [77].
Căn cứ vào đối tượng tính thuế, có thuế đánh vào tài sản, thuế đánh
vào thu nhập và thuế tiêu dùng. Thu tài sn là thu n thân tài sn
ch không phn thu nhp phát sinh t tài si thu
 t, thu vn, thu chuyng tài sn, chuyng vn
là loi thu tài sn. Thu p ch thc hii vi nhi
ng có giá tr th tài sn ca h. Các loi thu 
thu nhp doanh nghip, thu thu nhng tính thu là nhng
phn thu nhp phát sinh trong quá trình s dng tài sn ca mình hay do kt


24

qu c tiêu dùng, phn ln là loi thu 
giá tr  tiêu th c bit. Ngoài các tiêu chí phân loi và ni dung
phân lot nhiu tiêu chí phân loi và ni dung phân loi
thu, tùy theo mi nghiên c
Hu ht các nhà kinh t u thng nht rthu là mt kho
góp bt buc ca các th c nh thông
qua h thng pháp lu ng, các quan h thu s
chu s u chnh ca các quy phm pháp lut v thu  hình thành nên các
quan h pháp lut thu. Các quan h pháp lut thu gm hai nhóm:
Nhóm th nht, các quan h xã hi phát sinh gic vi
ng np thu. Trong mi quan h c bao gi t bên
ch th, có quyn ban hành các th thu  nh các nguyên tc xác lp
quyng chu thu và mc thu sui vi tng sc thu,
c thu thu  cng np thu.
Mt bên ch th quan h pháp lut thu là các th 
v np thu nh ca các quy phm pháp lut thu.
Nhóm th hai, các quan h xã hi phát sinh trong qun lý thu, np
thu gic vi nhau hoc gic v
quan, t chc y quyn thu thu.
1.1.3. Khái niệm pháp luật thuế
Pháp lut thu là toàn b các quy phm pháp lu    
c ban hành nhiu chnh các quan h xã hi phát sinh trong quá trình
thu, np thu, là b phn ch yu và quan trng nht ca pháp lut v thu
NSNN. Tng hp các qui phm pháp lut thu n mc
 nh ni dung ca tng sc thu, xác


25
lp quy ca các ch th, các bim bo thc hin thu
np thunh các hình thc, trình t thu thu. Các quy phm pháp lut

  hình thành hoc chm dt các quan h thu gic vi
t chc, cá nhân trong xã hi, các quan h v qun lý thu, np thu.
Pháp lut thu không phi là mt ngành luc lp trong h thng
pháp lut Vit Nam, mà ch là mt b phn ca pháp lut NSNN thuc ngành
lut tài chính. B  tr thành mt ngành lu c lp, ph  ng
u chu chc lp, riêng bii
u chnh ca pháp lut thu ch là mt khâu trong toàn b chu trình
NSNN thuu chnh ca ngành lut tài chính. Pháp lut thu là
b phn ch yu và quan trng nht ca pháp lut v thu NSNN.
y, pháp lut thu là tng hp các quy phm pháp luc ban
u chnh các quan h xã hi phát sinh gic vi các t chc
 c tp trung mt b phn ca ci xã hi
i hình thc thu  to l xã hi khác trc tip
n vic thu thu cc.
1.1.4. Đối tƣợng điều chỉnh của pháp luật thuế
Viu chnh ca lut thu ch nh
rõ nhng loi ch th vi nhc tính nhnh s ng ti
hoc cc bo v bn pháp lun
pháp lut quc t v thu c hong và ni dung hot
ng ca các ch thi u chnh ca pháp lut thu bao gm: nhóm
các quan h phát sinh trong quá trình QLT, nhóm các quan h phát sinh trong
quá trình x lý vi phm và khiu ni v thuc v
là ch th quyn lc, luôn là mt bên tham gia quan h thu và trc tip chi
phi quan h  u nhng ti vic chuyn giao bt buc