Nghiên cứu cơ sở khoa học để tuyển chọn Thông nhựa pinus merkusil Jungh. et de Vrises kháng Sâu róm thông ( Dendrolimus Punctatus Walker) và có sản lượng nhựa cao



====================







(PINUS MERKUSII JUNGH. ET
(DENDROLIMUS PUNCTATUS WALKER)














 2015


====================





(PINUS MERKUSII JUNGH. ET
(DENDROLIMUS PUNCTATUS WALKER)








02 11
: 




 2015
i



Luo tin s khóa 22 (2010-
2014) ti Vin Khoa hc Lâm nghip Vit Nam.


lun án.
               
.

163 n2015






ii



Tôi xin trân      
o Trung tâm Nghiên cu Bo v
rng.

l
.
Tôi xin trân trng c Thu Thy -
- Vin Công ngh
- Vin Hàn Lâm Khoa hc và Công ngh Vit Nam; PGS. TS. Nguyên
- Vin Công nghip Thc phm; TS. Tadakaru NAKASHIMA - Vin Nghiên
cu Lâm nghip và Lâm sn Nht Bn (FFPRI) 
/MS; nghiên cng di truyn 
 thut sinh hc phân t
k thut sinh hc phân t.
Tôi xin trân trng cTrung tâm Khoa hc Sn xut Lâm nghi

Bc B, Trung tâm Nghiên cu Thc nghim Lâm nghip Hà Trung - Thanh Hóa,
Công ty TNHH 1 thành viên Lâm nghip Qu  Ngh An, Công ty TNHH 1
thành viên các Ht kim lâm, UBND các xã thuc các vùng nghiên
cu kin thun l tác gi trong vic thu thp mu, thu thp
s liu ti hing.
ng nghip thuc Trung tâm Nghiên cu
Bo v r tr tác gi trong vic thc hin mt s thí nghim và
ng ý ki hoàn thành tt lun án.


.

iii




Trang
 i
 ii
 iii
 viii
 x
 xii
 1
1.1. Tính cp thit ca lun án 1
 3
 3
 3
 4

 4
 4
 4
 4
 4
1.5. 5
 6
 6
 6
1.1.2. Bin pháp phòng tr SRT 8
1.1.3. Nghiên cu v tính kháng sâu hi 9
1.1.4. Nghiên cu v ng tính kháng sâu hi 13
 16
iv

 16
1.2.2. Bin pháp phòng tr SRT 17
1.2.3. Nghiên cu v tính kháng sâu hi 20
1.2.4. Nghiên cu v ng tính kháng sâu hi 22
 23
--
 24
 24
2.1.1. m t nhiên ca huy- 24
m t nhiên ca huy- 25
m t nhiên ca huy- 26
 28
 28
2.3.1. Chn các cá th Thông nha kháng SRT và sng nha cao 28
2.3.2. Nghiên cu tính kháng SRT c 29

 n vt liu và
khu kho nghim hu th 29
u 29
2.4.1. n cá th Thông nha kháng SRT và sng
nha cao 29
 29
n cá th Thông nha kháng SRT và sng
nha cao 31
 nghiên cu tính kháng SRT c 32
 khác bit v m gi
n c 32
ánh giá tính kháng SRT ca các cá th Thông nha
32
v

2.4.2.3. ánh giá phn ng ci vi các cá th
 33
u lá ca các cá th Thông
nha kháng và mn cm vi SRT 33
nh thành phn VSVNS 36
ng cn tp tính ca sâu
ng thành và sâu non mi n 38
2.4.2.7. nh VSVNS bsinh hc phân
t 39
2.4.2.8. ng di truyn ngun gen các cá th
n c 40

n vt liu và khu kho nghim hu th 46
 lý và phân tích s liu nghiên cu 47
 48

3.1. Chn các cá th Thông nha kháng SRT và sng nha cao 48
 48
3.1.2. Chn các cá th Thông nha kháng SRT và sng nha cao 49
3.2. Nghiên cu tính kháng SRT c 58
3.2.1. S khác bit v m gia a kháng và mn c
SRT 58
m hình thái cây 58
m hình thái lá 60
m cu to lá 61
n ng ci vi các cá th
SRT 64
3.2.2.1. Tính kháng SRT ca các cá th Thông nha 64
3.2.2.2. Tp tính cng thành 65
3.2.2.3. Tp tính ca sâu non mi n 65
vi

3.2.3. Phân tích sinh hóa các mu lá ca các cá th Thông nha kháng và
mn cm vi SRT 66
) 66

 68
3.2.4. Thành phn VSVNS cây Thông nha kháng và mn cm vi SRT 73
3.2.4.1. Thành phi sinh 73
3.2.4.2. Thành phi sinh 78
ng cn tp tính cng thành
và sâu non mi n 83
3.2.4.4. nh VSVNS bsinh hc phân t 85
ng di truyn ngun gen các cá th Thông nha kháng
và mn cm vi SRT 87
3.2.5.1. Kt qu tách chit ADN tng s 87

3.2.5.2. Kt qu phân tích RAPD 91
3.2.5.3. Kt qu phân tích SSR 95
3.2.5.4. Kt qu nh h s PIC, s allen và allen him trên các ch th
nghiên cu 96
3.2.5.5. Kt qu ng di truyn 100
 n vt liu và khu
kho nghim hu th 102
3.3.1. Xây dn vt liu 102
3.3.2. Xây dng khu kho nghim hu th 102
3.3.3. ng ca các dònga 103
 106
3.3.4.1. Phân cp m b hi ca 106
3.3.4.2. Tp tính cng thành 107
3.3.4.3. Tp tính ca sâu non mi n 107
- 111
vii

 111
4.2. Tn ti 113
4.3. 113

 114
 115
 115
 120
1.3. Tài liu tham kho t các trang web 130
 131

viii



/
T

ACIAR
Australian Centre for International Agricultural Research
n
ADN
Acid Deoxyribo Nucleic
ARN
Acid ribonucleic
CFU

cpSSR
Chloroplast simple sequence repeats
CT

D
1.3

1,3 m
DDT
dichloro-diphenyl-trichloroethane (C
14
H
9
Cl
5
)



D
0


Fpr
Xác xut kim tra ca F
GC/MS
Gas chromatography/mass spectrometry
(Sc ký/khi ph)
GPS
Global Positioning System
(H thnh v toàn cu)
HT

H
vn


KH

LSD
Khong sai d
MC

N

NN và PTNT


NA

ÔTC

ix

P%

PCR
Polymerase Chain Reaction ()
PDA
Potato Dextrose Agar
PIC
Polymorphism Information Content (

R

RAPD
Random Amplified Polymorphic DNA (
)
Sd
Sai tiêu chun
SLN

SLNTB

SRT

STT


TB
Trung bình
TCLN
Tng cc Lâm nghip
TBLP

TCN
Tiêu chun ngành
TH

TN

TNHH

V%
H s bing %
VK
Vi khun
VSV

VSVNS

Xtb
Giá tr trung bình

x






Trang
2.1:  34
2.2: Trình t các mi RAPD và cp mi SSR 41
2.3: Thành phn phn ng SSR - PCR 44
3.1: T l và ch s b hi ca 15 ô tiêu chun 48
3.2: Tng h t ca các cây d tuyn 49
3.3: Tng hng nha thc t  t ca các cây d tuyn 53
3.4: Mt s m hình thái gia cây Thông nha kháng và mn cm 58
m hình thái lá cây Thông nha kháng và mn cm 61
m cu to lá cây Thông nha kháng và mn cm 61
3.7: Theo dõi nuôi sâu SRT bng các cá th Thông nha 64
3.8: Tng hp theo dõi tp tính ca sâu non mi n 66
3.9: Các hp cht trong thành phn tinh du các mu lá Thông nha 68

Carene <D-3->, Pinene <a-> 73
3.11: Kt qu phân lp các chng nm ni sinh Thông nha 73
m h si ca các chng nm ni sinh Thông nha 77
3.13: Kt qu phân lp các chng VK ni sinh Thông nha 78
m các chng VK ni sinh Thông nha 81
3.15: Ký hiu các công thc thí nghing ca VSVNS 83
3.16: ng cn tp tính ca sâu non mi n 84
3.17: Kt qu nh danh VSVNS cây Thông nha 86
3.18: Kt qu  hp th c sóng 260 nm, 280 nm và n ADN
tng s ca 89
3.19: Kt qu tách ADN vi kt qu t nht 91
 3.20: H s PIC và s allen  các ch th phân t nghiên cu 96
3.21: T l khuyt s liu ca các mu lá Thông nha 97
xi

B 103
 104
 105
 106
3.26: Tng hp theo dõi tp tính ca sâu non mi n n vt liu) 107
3.27: Tng hp theo dõi tp tính ca sâu non mi n (Thanh Hóa) 108
3.28: Tng hp theo dõi tp tính ca sâu non mi n (Ngh An) 109
3.29: Tng hp theo dõi tp tính ca sâu non mi n  109

xii





Trang
3.1: Góc phân cành cây KH 59
3.2: Góc phân cành cây MC 59
3.3: V ca cây KH 59
3.4: V ca cây MC 59
3.5: Nha ca cây KH 59
3.6: Nha ca cây MC 59
3.7: Hình thái lá cây KH và MC 61
3.8: Bt lá cây KH và cây MC 61
3.9: Mt ct ngang lá già cây KH 63
3.10: Mt ct ngang lá già cây MC 63
3.11: Mt ct ngang lá bánh t cây KH 63
3.12: Mt ct ngang lá bánh t cây MC 63
3.13: Mt ct ngang lá non cây KH 63
3.14: Mt ct ngang lá non cây MC 63

3.15: Trng SRT trên lá cây MC 65
3.16: Trng SRT trên lng nuôi 65
---
 71
---
câ 71
---
 72
3.20: nh các chng nm ni sinh Thông nha 76
3.21: nh các chng VK ni sinh Thông nha 81
3.22: Kt qu n di tinh sch ADN tng s ca mt s mu Thông nha 88
3.23: n di sn phm PCR cp mi OPC2 vi 16 mu (t mu 1-16) 92
xiii

3.24: n di sn phm PCR cp mi OPC2 vi 16 mu (t mu 17-32) 92
3.25: n di sn phm PCR cp mi OPC2 vi 12 mu (t mu 33-45) 92
3.26: n di sn phm PCR cp mi OPC20 vi 16 mu (t mu 1-16) 92
3.27: n di sn phm PCR cp mi OPC20 vi 15 mu (t mu 17-31)
93
3.28: n di sn phm PCR cp mi OPC20 vi 14 mu (t mu 32-45)
93
3.29: n di sn phm PCR cp mi OPE15 vi 15 mu (t mu 1-15) 93
3.30: n di sn phm PCR cp mi OPE15 vi 14 mu (t mu 16-29)
93
3.31: n di sn phm PCR cp mi OPE15 vi 16 mu (t mu 30-45)
94
3.32: n di sn phm PCR cp mi OPE11 vi 15 mu (t mu 1-15) 94
3.33: n di sn phm PCR cp mi OPE11 vi 13 mu (t mu 16-28)
94
3.34: n di sn phm PCR cp mi OPE11 vi 17 mu (t mu 29-45)

94
3.35: n di gel polyacrylamide sn phm SSR cp mi Seq10E10 v
u; M: marker 50 bp ca biolabs 95
3.36: n di gel polyacrylamide sn phm SSR cp mi Seq10E10 vi
20 mu nghiên cu; M: marker 50 bp ca biolabs 95
3.37: n di sn phm PCR cp mi OPE15 vi 15 mu (t mu 1-
15;marker 1kb Ladder Fermentas) 99
3.38: n di sn phm PCR cp mi OPE11 vi 17 mu (t mu 29-
45;marker 1kb Ladder Fermentas) 99
3.39: Bi quan h di truyn gia 100

1


1.1. 
Theo s 3322/Q--
28/7/2014 v vic công b hin trng rng toàn quc
nm 2013, tính n ngày 31/12/2013 tng din tích rng ca c c là 13,954 triu
ha mt  che ph 41,0% vi t3.556.294 ha (B NN
và PTNT, 2014a [7])m khong
400.000 ha. Vm sinh lý, sinh thái ca cây thông, mt loài cây chu hn có
th sng và phát trin trên nhng la xu, khô hn. 
trng rng mu hecta rc chn là
cây trng chính quan trng cn. 
c s d khai thác nha  c ta thì Thông nha là loài cây cho nhiu
nha nht (khong 5-6  Mt khác, v  c khai thác bng
o máng, chu k khai thác nha ca loài thông này có th kéo dài 40-
Vì vy, ma các rng trng Thông nha  c ta hin
nay ch y khai thác nha.
T


. V kinh t, cây thông d
trng, sng nhanh, bin, d áp dng, trng mt ln
cho thu nh kinh t cao, nh. Thân cây thông có th s dng
trong xây dng, trong công nghip giy, công nghip sn xut ván nhân to. V mt
xã hi, cây thông tp, ci thin mc si
c bii dân vùng trung du, min núi. 

                .

(B NN và PTNT, 2014b [8]). Thông nha là
ngun cung cu thông (turpentine oil) ch yu.
2

Tinh dc s dng rng rãi trong công ngh hoá m phm, là nguyên li
ch terpineol, terpin, borneol, camphor tng hp, sn xu    
Colophan c dùng nhiu trong công nghip cao su, hoá do, vt lin,
keo dán, sn xut các cht ty rc bit là trong công nghip sn xut giy (Lã
i, 2002 [31]). c, tinh dc s dng làm thuc cha
viêm thp khp, ho, làm thuc kích thích, gim mt mi, thuc dit khun, sát

Tuy vy, sâu, bng làm i sng ca
cây trng, gim kh ng, git rng, thng
trn dch làm cht hàng lot cây con ng không nh n sn xut lâm nghip.
u tra khc có 45 loài côn trùng gây hi thông, bao gm
Sâu róm thông (SRT)c cành
c ng (Lê Nam Hùng và Nguyn , 1990 [23]) 
loài gây hi nguy him nht là SRT (Dendrolimus punctatus Walker) thuc h Ngài
kén hay Ngài khô lá (Lasiocampidae), b cánh vy (Lepidoptera). Theo kt qu u
tra nghiên cu v a lý côn trùng hc ca Trung Quc thì SRT phân b t sông

Hoàng Hà tr xung.  c ta, SRT gây hi  hu ht tt c các vùng trng thông,
c bit là vùng trng thun loài a hoa hn giao
vi Thông nh An, Thanh Hoá, Thái Nguyên,
Qung Ninh. V mt phân b theo  cao, SRT ch phân b trên nhi
thoi bát úp và có  cao t 400 m tr xung, hn hu mi lên ti 600 m.
Khi dch SRT xut hin, chúng không ch gây thit hi v kinh t do làm
ging, gim sng nhng nghiêm
trn cng. V mt kinh t rng, nu b nn SRT phá hi thì
vic chích nha thông phi ngng l    ng thi s ng rng,
a rng b tn hi rt nhiã có rt nhiu các bin
c nghiên cng trong phòng tr loài SRT này, t các bin
pháp riêng l n pháp vi, bin pháp hoá hc, bin pháp sinh hc
n áp dng bin pháp phòng tr tng hn hin nay dch SRT vn
3

xut hing xuyên ti mt s ng - Bc Giang; Hà Trung
- Thanh Hoá; Nghi L- Ngh - 
Qung Trch - Qung Bình. Vì vy cn phi có nhp cn mi
trong vic phòng chng SRT nói riêng và sâu hi nói chung vi mc tiêu hiu qu,
bn vng và thân thing.
Hin nay,  ng ti xây dng mng sinh
thái bn vng, nhiu nhà khoa hc trên th gi     u v vic
phòng tr sâu bnh bng bin pháp chn ging kháng sâu bnh. Trên thc t trong
mt t hp các cá th cùng loài sng trong cùng mu kin sinh thái có nhng cá
th b c li có nhng cá th không b c ít b y
có th trong a mt cht hay phc hp cht hóa hc làm sâu không thích
hoc lá cây quá cng làm gim s hp dn vt nhiu gi thuy
 ch kháng sâu ca các loài này
là rt quan trng.
  s khoa hc trong vic chn ging Thông nha kháng SRT cn tìm

hiu tính kháng SRT ca Thông nha thông qua s khác nhau gia cây kháng và
mn cm vi SRT v: (1) m hình thái, gii phu lá; (2) Các nhóm cht hóa
hc chính có trong lá; (3) Thành phn  ni sinh.
Xut phát t nhng lý do trên, luNghiên c
   (Pinus merkusii Jungh. et de Vriese    
(Dendrolimus punctatus Walker) và có sng nha caot ra là rt cn thit,
 v lý lun và thc tin.
1.2. 
1.2.1. 
     khoa hc và lý lun thc tin cho vic  chn
Thông nha kháng Sâu róm thông và sng nha cao.
1.2.2. 
 Chc mt s cá th Thông nha kháng SRT và sng nha cao.
4

     c tính kháng SRT ca các cá th Thông nha kháng
thông qua so sánh , m cu to lá,
(VSVNS) 
.
1.3. 
1.3.1. 
 (Dendrolimus punctatus Walker).
 Các lâm phn Thông nha (Pinus merkusii Jungh. et de Vriese) ti Hà Trung -
Than, Qu- NghCan Lc - .
1.3.2. 
so sánh hình thái,
m cu to lá, 
SRT.
1.4. 
1.4.1. 

 Lun án là mt công trình nghiên cu khoa h cp my
 tínhSRT c ta. Kt qu nghiên cu ca lun án
su chn ging cây kháng sâu, ng th
s khoa h u góp phn nh tính kháng sâu ca cây trng.
 Lun án cung cp nhng dn liu khoa hc v s khác nhau m hình thái,
im cu to lá, vi sinh
vt ni sinh SRT.
1.4.2. 
 Kt qu nghiên cu ca lun án góp phn nâng cao hiu qu
t Nam, tu kin cho rng trng Thông
nha ng tt, sng nha cao và phát huy ch.
 To ngun ging Thông nha kháng SRT, có sng nha cao phc v công
tác trng rng, gim chi phí trong vic phòng tr SRT.
5

1.5. 
u tiên nghiên cu mt cách có h thng, chi tit v
tínhSRT Vit Nam.
 30u
sng nht tri t 16,87-74,55% so vi trung bình
lâm phn kháng và t 122,29-302,76% so vi trung bình lâm phn mn cm.
 tính :
 Lá ca nhng cây          c lá
a nhng cây mn cm.
 Cây kháng có góc phân cành nh (35- so vi thân cây), ít cành, cành
mc chch lên hình ch Y; ít lá, lá cng, ít r xung, lá mc tu
cành, rt ít lá mc  t ít nón qu (thm chí
không có qu), qu ít ht; v n.
 Cây kháng có  l cht Carene <D-3-> cao và  l cht Pinene <a-> thp
 so vi cây mn cm.       và   cht

--.
 S ng chng nm và khun phân lc  lá các cây Thông nha kháng
lt nhiu so vi cây mn cm;  lá cây kháng m bào t ca các
chng vi khun  t nhiu so vi lá cây mn cm, cao nht là chng
KT17 (8,6x10
8
CFU/gam), thp nht là chng KT14 (3,7x10
5
CFU/gam),  lá
cây mn cm m bào t cao nht là chng KT11 (1,3x10
5
CFU/gam) và thp
nht là chng KT19 (4,3x10
4
CFU/gam).
 42 mu Thông nha nghiên cc chia làm 3 nhóm ln khác nhau v khong
cách di truyn:
 Nhóm I gng cách di truyn so vi nhau là 0,3 và so vi hai
nhóm còn li là 0,35.
 Nhóm II gc chia làm 2 phân nhóm.
 Nhóm III gng cách di truyn so vi nhau khong 0,49 và
c chia làm 5 phân nhóm.
6




1.1. T
1.1.1. SRT
Sâu róm thông (Dendrolimus punctatus Walker) phân b i rng t

các tnh phía Nam Trung Qun mic ta, ngoài ra còn mt s loài
SRT thuc ging Dendrolimus    D. sibericus, D. pini, D. spectabilis
phân b  phía Bc Trung Quc và mt s  (Billings,
1991 [55]; Zhang et al., 2003 [141]).
T nhch SRT c ghi nht hin  Trit Giang,
Trung Quc và trn dch kéo dài such SRT
tip tc xut hin và kéo dài ti Giang Tô (Bassus, 1974 [52]; Chen,
1990 [62]). Các nhà nghiên cu cho thy mng 3 triu ha rng thông
 Trung Quc b sâu róm tn công, thit hc tính mng khong 5
triu m
3
g. G        tính riêng  huy c Khánh
thuc tnh Quc, din tích rng thông b hi lên ti 40.000 ha,
sn ng nha gim 6.510 tn (Lu et al., 1997 [103]).
Nhng nghiên cu v SRT c thc hin ch yu là    
Trung Quc, ng xuyên xy ra dch và gây tn tht nng n. T c nhng
1970, rt nhiu công trình v SRT c công b
bao gm các kt qu nghiên cu v m sinh h
tính d báo, phòng tr bng bin pháp hoá hc (Cai, 1995 [57]; Chen, 1990 [62];
Chen et al., 1980 [63]; Jian, 1984 [87]; Zhang et al., 2001 [140]; Zhang et al., 2003
[141]; Zhao et al., 1993 [142]; Zhu, 1986 [143]).
 Trung Quc, SRT có t  n 5 th h  thu
(Chen, 1990 [62]; Zhang et al., 2003 [141]),  v  Bc có 2-3 th h (He,
1995 [82]; Li et al., 1993 [100]), t 
h (Ying, 1986 [138]). Theo nghiên cu ca Chen (1990) [62],  khu vng
7

Giang - Trung Quc mSRT có 2-3 th h, còn các khu v
Qung Tây thì có 3-4 th h trong n các khu vc này thì sâu
 n sâu non, chúng có th  trên lá, trong

v cây hoi lp lá rng trên mt quanh g nhng
vùng có nhi u th h (Bassus, 1974 [52];
Lu et al., 1997 [103]).  u tháng 5 mi vào
nhng,  hai vùng H Nam và Qu        
Nghiên cu ca Li (1999) [99] cho thy nu tng tích ôn m  t khong
5.010-5.900
o
C thì m-3 th hu tng tích ôn mi
7.694
o
C thì m-4 th h.
Kt qu nghiên cu ca Zhang và ng tác gi (2003) [141]  ra rng 
vùng Qung Tây - Trung Quc, SRT có 3 th h i gian hoàn thành
vòi là 72-84 ngày, c th 
 Th h 1: trng (8 ngày); sâu non (54 ngày); nhng (13 ngày); tng thành (7-8
ngày).
 Th h 2: trng (6 ngày); sâu non (46 ngày); nhng (16 ngày); tng thành (7-8
ngày).
 Th h 3: trng (6 ngày); sâu non (54 ngày); nhng (17 ngày); tng thành (7-8
ngày).
Thi gian phát trin c n phát trin ca sâu và thi gian qua
 ng Giang và H i vùng Qung Tây-
.
 n sâu non, có s i v c, màu sng th
tiêu th  thuc vào tui sâu. Sâu non mi n có t
trng, sn tui 2-3 mi phân tán tìm ngun thi 1-
2 rt nhy cm v   ng t     ng mnh hoc gió thi
 phát tán rng ra các khu vc xung quanh. Sâu non tui 1-
3 có t l sng rt thp, ch t 30-50% (Chen, 1990 [62]).
8

Thng thành din ra trong khong thi gian t 7-8
gi tng thành cái ti hp dn sâng
c và tin hành giao phi ngay, thi gian  giao phi kéo dài ti 16 gi sau
. Mng thành ch giao phi 1 ln và thi gian giao phi pht
trên 7 gi mm bo trc th tinh, nu ch giao phi 6 gi thì trng
không th n c hay nói cách khác trc th tinh (Kong et al., 2001
[93])  sung và có th s15
ng thành cái m trng 1-3 ln vào khong thi gian t 7-10
gi ti. S ng tr t 300-400 trng/con cái. S ng trng ca
mng thành cái  l thun vi trng ca nhng.
1.1.2. SRT
SRT
ng tác gi
(2001) [93]ng tác gi (1997) [103], SRT
  . Tuy nhiên, t cui nh    u nh 
1970, phòng tr SRT bng bin pháp sinh hc quan
trng  Trung Quc (Hsaio, 1981 [84]; McFadden et al., 1982 [104]).
Nhiu công trình khoa hc công b nhng kt qu nghiên cu v các bin
pháp sinh hc phòng tr SRT bng Nm b(Beauveria bassiana) và Ong
m ký sinh trng Trichogramma dendrolimi; s dng qun lý phòng tr tng
hp (IPM) trong phòng tr SRT (Billing, 1991 [55]). ng tác gi (2000)
[139]SRT
.
Nghiên cu ca Ying (1986) [138] cho kt qu kh quan v vic phòng tr
SRT bng bin pháp sinh hc, tác gi  dng nm Isaria farinosa và vi khun
Bacillus thuringiensis  phun cho th h th nht (t 
u kin phù hp vi s phát trin ca nm (m và lnh); S dng vi rút
 n t bào cht CPV (Cytoplasmic Polyhedrosis Virus) và vi khun Bacillus
9

thuringiensis cho th h th 2 (tháng 4, 5) hoc sâu non ca th h th u
kin phù hp vi s phát trin ca vi rút (nóng và khô).
ch là mt trong nhng nhân t quan trng trong viu chnh s
ng qun th m Theo kt qu u tra ca Zhangng tác gi
(2003) [141], có khoch ca SRT
sinh, 11 loài rui ký sinh, 58 loài côn trùng bt mi, 87 loài chim, 18 loài nhn, 6
ng vt khác, 5 loài nm gây bnh, 5 loài vi khun và 3 loài vi rút. Ti
vùng Trit Giang  Trung Quc 
loài côn trùng, 22 loài nhng vt bt mi. Mt s 
c tìm hiu và s dloài Ong ký sinh trng (Trichogramma
dendrolimi Matsumura.), nm Beauveria bassiana Bals.  vi khun Bacillus
thuringiensis Berliner. (Ying, 1986 [138]).
1.1.3. tính 
Nhng nghiên cn tính kháng ci vi sâu, bnh h
c nhiu tác gi trên th gi cp. Có ít nht 10 dng tính 
trng ca cây rc các nhà khoa hc bin (Clancy, 2002 [64]). Nhng
dng tính kháng này không tn tc lp, mà chúng có quan h cht ch vi nhau:
1. Quan h ng nht gia vt hu hc ca cây ch và sâu hitính
kháng quan tri vi nhng loài sâu hng
ca cây, khi bu có s xut hin ca chi và lá non (Lawrence et al., 1997)
[97]; Quiring, 1992 [114]). S xut hit ngt chi non sc mun
u ng trc tip s ng và chng
ngun thi vi sâu hi ti mt thm nhnh. Nu giai
n sâu non xut hin quá sm so vn sng ca cây, sâu non s
c g tìm ngun thp. S phân tán này s dn tình
trng  l chch hoc do b t khác, nu sâu non xut
hin quá mun so vng ca cây, sâu non s c g
 la chn tm này, tuy nhiên s dn tình
10

trng t  ng ca sâu non ch  ng thành nh
(sâu cái có s ng tr l cht.
2. Cây ch khe mnh chng chu vi sâu hi: Tính chng chu này có th c
 c hi ca cây trng bng cách to sc sng m thay
th các b phn thân, lá hay r b côn trùng tn công gây thit hi (Painter, 1958
[109]).
3. Cây ch ng và quang hp: ng phn ng li s mt
ng bù, hay nói cách khác là kích thích quang hp
ng N có trong lá, và gi li mt phn C phát
trin lá mi ch không phát trin thêm r (Clancy et al., 1995 [65]). S 
trình quang hng ca cây có th giúp cho cây nhanh phc hi li
sau khi b mt lá.
4. S cng và xù xì ca lá: Lá cng có th là mt nhân t n s tn công ca
sâu. Ví d loài thông Pinus ponderosa vc tính lá c
lá thông Neodiprion fulviceps cng ca lá tng ln
quá trình tn công cng th bo v khi sâu
 trng ch  trng trên các lá bánh t
(Wagner and Zhang, 1993 [131]).
5. Lá cây thiu ch  ng: Mô thc vt không cung c  protein,
carbohydrate và các khoáng cht nên làm gim s ng ca sâu non và
gim  l  trng cng thành.
6. Lá cây có cha các nhóm cht chng chu sâu hi: Thành phn các cht 
monoterpenes có kh ng chu sâu hng tp trung  lá cây
c bi thng hàng rào có . H thng hàng rào phòng th này
m s i vi sâu, hoc có th gim s
phá hi ca sâu non và s  trng cng thành.
7. Tính kích kháng ca cây ch: Tính kích kháng ca cây ch có th bao gm c
quá trình tit ra chi vi sâu hng hp này các cht
hóa hc s phn ng li s r