Một số vấn đề về phát triển nguồn lực trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở Việt Nam

DAI
HOC
QUÓC GIÀ HA
NÓI
TRirÒMe BM HOC KHM HOC Xl HÒIYÀ
NIUN
YÀII
BÙI
THI THIÈM
MOT SO
VAN
DE VE
PHAT
TRIÉN
NGUÓN
NHAN
Ll/C
• a
TRONO QUA TRÌNH GÒNG NGHIÉP HOA,
HIÉN
DAI HOA
Ò VIÈT
NAM
Chuyen ngành: Kinh
téchinh
tri xà hòi chù nghia
Ma
só:
50201
LUAN
VAN TRAC

St KHOA HQC
KINH TE
NGirÒI Hl/ÒNG DAN KHOA
HOC:
1.
PTS.
Kboa hoc kinh té:
Le Danb TÓn
2.
PTS
Kboa hoc kinb
té:
Pban
Huy
Duùng
\
A
HA NOI
-1998
MUCLUC
•
•
Mò
dàu:
1
Chucmg 1 : Nguón
nhan
luc-nhang vàn de
1^
luàn va

kinh
nghièm
5
1.1.
Càc
khài
nièm
co
bàn
5
1.1.1. Khài niem nguón nhàn
lue
5
1.1.2.
Thuóe
do
dành
già
su phàt trièn nguón nhàn
lue 11
1.2. Vai
tiò
nguón nbàn
lire
trong
qua trình cóng ngluép
hoà,
15
hién
dai

hoà
ò Viét Nam
1.2.1.
Quan
diém,
muc
ti6u va nOi dung ca
bàn cùa
qua
trình
1?
còng nghièp
hoà, hién
dai hoà
1.2.2.
Vai
trò
nguón nhan
lue
trong
qua
trình
cOng nghiep
hoà, 19
hién
dai hoà
•
*
1.3. Kinh
nghiem mot sónuóc

trong phàt
trìèn
nguón nhàn
lue
11
1.3.1. Ciào due
va
viée
làm ò
My 22
1.3.2.
Vàh de
giào
due
va su
dung
lao
dòng
ò
Nhàt
Bàn 25
1.3.3.
Phàt
trièn giào
due
ór mot sÓ
nuóe khàc thuòc Chàu A
26
Chtfofng
2:

Tlnh hình
phàt trién nguÓn nhàn
lue ò
Viet
Nam 34
2.1.
Dòng
thài cùa nguÓn nhàn lire
34
2.1.1.
Su
già
tàng
dàn
só 34
2.1.2.
Su
già
tàng
lue
lugng
lao
dòng
39
2.2.
Tình
hình
giàó
due
va dào tao

42
2.2.1.
Quy mò
giào
due 43
2.2.2.
He
thóng
giào
due 47
2.2.3.
Ngàn sàch
cho
giào
due
dào tao 50
2.2.4.
Chat
lugng giào
due 52
2.3.
Thu nhàp va mùc song 55
2.4.
Giài
quyét
vièc
làm
va sa
dung nguón
nhàn lire

2.4.1.
Giài quyét viee làm
2.4.2.
Sìr
dung nguÓn nhàn lue theo ngành kinh té
quóc
dàn
2.4.3.
Su
dung nguón nhàn lue theo thành phàn kinh té
Chvang
3: Quan
diém,
phucmg hiróng va bién
phàp chù yéu phàt
trién nguón nhàn
lue
trong
qua
trình cóng
nghiép
hoà,
hién dai hoà
• »
3.1.
Quan diém chung
ve
phàt trién nguón nhàn lue trong
qua
78

trình
eóng
nghiép
hoà,
hién
dai
hoà
3.
L1.
Bòi
cành
quóe
té
va
khu
vue
78
3.1.2.
NhOng nhiém
vu
Jdnh
té - xà hòi chù yéu cùa Viét Nam 80
trong thói gian tdi
3.1.3.
Phàn
tfch
két
qua
du bào dàn sÓ
va nhOng

vàn
de 81
kinh té
-
xà hòi
3.1.4.
Quan diém phàt trién nguón nhàn
lue
84
3.2.
Phiiang
huóng va bién phàp chù yéu phàt trién nguón 87
nhàn lue
*
3.2.1.
Phàt trièn dàn só 87
3.2.2. Phàt trièn giào due
va
dào tao 88
3.2.3.
Dinh duòng
va
y té 93
3.2.4. Phàt trién thi truòng lao dòng 94
3.2.5.
Giài quyét
viéc
làm 95
3.2.6.
£)ói

mdi càc
chinh
sàch xà hòi 97
3.2.7. Tàng cuòng quàn \f nhà nuòc
ve linh vuc
phàt trièn nguÓn 98
nhàn lue
Két luàn
100
Tài
liéu
tham khào
102
MÒDAU
1.
Tfnh càp thiét
càa
de
tài
Tìir
nhGng nam 50 dén
nhfing
nàm 70 cùa
thè
ky này dà dién ra su thay
dói rat Idm
trong ehién
luge
phàt trièn cùa càc quÓe
già.

Thè
gidi dang
chuyèn
ttr mot
nén kinh té chù yéu
dua
vào nguón tài nguyen han hep cùa
hành tinh sang nén kinh té tri
tue.
NhGng nàm 50 tàng
truómg
kinh té chù
yéu dua vào còng nghiep hoà. Thiéu vón
va nghèo
nàn
ve
co
so vàt chat
là
khàu
chù yéu ngàn
càn tÓc
dò tàng truòng kinh té. Càc nghién cùru
trac
lugng gàn
day
cho
thày
chi
mot

phàn
tuong
dói nhò cùa su tàng truòng kinh
té là
co
thè giài
thfeh
duge
bang
dàu vào là nguÓn vÓn.
Mot
phàn
rat
quan
trong cùa san
phàn
thàng du gàn
lién
vói
chat
lugng cùa lao dòng góm trình
dò hoc vàn, tình trang
surc
khoé
va chat
lugng
song
cùa con nguói.
Ky
nguyén

kinh té mdi dà
bàt
dàu trong
dò
dàu tu cho nguón nhàn lue
duge eoi là quan trong
hon
càc
loai
dàu tu khàc. Ngày nay truòc su phàt
trièn manh me cùa khoa hoc
va
còng nghé, su giao
luu
tri
tue va
tu tuòng, su
ra dói cùa nhiéu còng ty
xuyén
quÓe
già,
su hình thành càc lién minh kinh té
trén càc khu vue cùa
thè
gidi dà tao ra
toc
dò tàng truòng kinh té
cao
chua
ttmg

co.
lình
hình
dò
dàn dén su quÓe té hoà nén kinh té
thè
gidi,
gay
nén
nhGng dào
lòn ve
kinh tè xà hòi sàu sàe mang
tfnh
toàn càu
va
dang di dén
thiét
làp mot tràt
tu thè giòi mòi. Trong bòi cành dò, khu vue Chàu A Thài
ffinh
Ducmg
dang nói
lén
nhu là
mot
khu vue phàt trièn kinh té nàng dòng
nhàt
ma
trong càc nhàn
tó thùc

d^y
tàng truòng nhanh
co
vai trò cùa nguÓn
nhàn lue.
Su
dung nguÓn nhàn lue eó hiéu qua là
mot
trong
nhihig bi
quyét
dua
nhOng
nuòc này dat su thàn ky
ve
phàt trièn kinh té.
£)Ói
vói Viét Nam,
mot
nuòc dang trong
qua
trình chuyèn sang nén
kinh
té thi
truòng, phàt trién nguón nhàn
lue vtìra
là muc
tiéu,
vGa
là dòng lue

cùa
qua
trình cóng nghiep hoà - hién dai hoà
dàt
nuóe. Màc dù còng nghiép
hoà dà
duge
trién khai
ò nuóe
ta
ttr
nhGng nam dàu cùa
thàp
ky 60 nhung
trình do
cOng nghd con lac
hàu,
co
cin
kinh tè
con
nhiéu bàt hgp
1^,
ty trong
cOng
nghiép
tiong
GDP
con
thàp, chua khai thàc eó hiéu

qua
càc nguón tài
nguyén trong nuóe,
m&
càn
bang ve
sinh thài
va
tình trang ò nhiém mòi
truòng ngày càng
tram
trong,
Co
nhiéu nguyén nhàn dàn dén
thue
trang
trén, trong
dò
nguyén nhàn quan trong là chua nhàn
thóe day
dù vai trò cùa
nguón nhàn lue dÓi vói su nghiép còng nghiép hoà, hién dai hoà, viéc phàt
trièn nguón nhàn lue chua duge dat dung vào vi tri cùa nò trong ehién luge
phàt trién kinh tè xà hòi cùa dàt nuóe. Cùng vói viéc hoach dinh ehién luge
kinh tè - xà hòi, càn
xày
dung ehién luge phàt huy nhàn tÓ con nguói. Càn
thue su eoi con nguòi là nguón vón
qu^
nhàt, là tài nguyén

lón
nhàt, là yéu
tó quan trong nhàt dàm bào thue hién ed hiéu
qua
ehién luge phàt trièn kinh
té - xà hòi nói chung
va
ehién luge còng nghiép hoà nói riéng
va
do vày,
nghién
citu
nhGng vàn
de
lién quan tdi viéc phàt trièn nguón nhàn lue là hét
sGc
càn
thiét,
eó f nghia
ìf
luàn
va
thue tién.
Xuàt phàt
tG
dòi hòi càp bàch
dò,
chung tòi chgn
de
tài

"Mot sé
vàh
de ve
phàt trién
ngaón
nbàn lac trong
qua
trìnb cóng nghiép
boa,
bién
dai
boa ò Viét Nam "ìkm de
tài cho luàn vàn cao hoc.
2.
llnh
hình nghién
curu ve de
tài
Trong nhGng nàm gàn
day,
vàh
de
phàt trièn nguÓn nhàn lue dà thu
hùt
khòng
it
su quan
tàm
cùa càc nhà quàn
1;^,

càc nhà khoa hoc, dàc
biét
là
càc nhà nghién cGu, càc vién, càc truòng dai hoc, Dà
co rat
nhiéu
de
tài,
nhiéu còng trình khoa hoc duge còng
bó
trén càc sàch bào, tap chi, nghién
curu
ve phuong
huóng, giài phàp phàt trién nguón nhàn
lue va su
dung nguón
nhàn lue ed hiéu
qua
phù hgp vói ehién luge phàt trién kinh té xà hòi:
- Nguyén Quang Hién: Thi truòng lao dòng -
Thue
trang
va
giài phàp.
NXB Thóng
ké.
Ha
Nói
1995
-

Tran Dinh
Hoan,
Le
Manh Khoa: Sìr dung nguón lao dòng
va
giài
quyét viéc làm ò Viét
Nam.
NXB
Su thàt 1992
-
Tran
Cao
Sem:
Dàn
sÓ
- con nguòi - mOi truòng. Mòi quan
he
phGc
hgp
va
nhiéu bién só. NXB Khoa hoc xà hòi 1997.
- Dàng Thu:
Mot sÓ vàh de ve
dàn
sÓ
Viét Nam. NXB Khoa hoc xà hòi
1996.
-
Tran

Vàn Tùng: Phàt trién nguón nhàn
lue
- Kinh nghiém thè gidi
va
thue tién nuóe ta. NXB
Chinh
tri Quóe
già.
Ha Nói
1996, .v.v
Ngoài ra eó càc bài dàng trén càc bào, càc tap
chi.
Tuy
nhién,
nhOng
két qua dat duge trong nghién cGu
ve
nguón nhàn lue mdi chi
de
càp tdi
tùng vàn
de
riéng biét cùa nguòn nhàn lue
va
mdi chi
tùng
buóc giài quyét
va
thào gò nhGng khó
khan

truòc màt cùa vàh
de
co bàn này.
Vi
vày, vièc
nghién cùru
mot
càch co bàn,
he
thÓng cà
ve
1^^
luàn
va thue
dén cùa vàn
de
phàt trièn nguón nhàn
lue
là
rat
càn thiét.
3.
Muc
dfch
nghién
etìru
cùa
de
tài
Luàn vàn eó muc dfch:

- Làm sàng tè
mot sÓ
vàn
de If
luàn, phuong phàp luàn
ve
phàt trién
nguón nhàn
lue
trong
qua
trình phàt trièn kinh té xà hòi à nuòc ta.
- Góp phàn xàc dinh co so khoa hoc cho viec hoach dinh phuong
huóng, giài phàp
va
hoàn chinh
he
thóng chinh sàch phàt trièn nguón nhàn
lue phù hgp vói yéu càu phàt trièn kinh té xà hòi cùa dàt nuóe theo huóng
còng nghiép hoà, hién dai hoà.
4.
Dói tugng
va
pham vi nghién
cihi
Luàn vàn
tàp
trung nghién curu nhung vàh
de ly
luàn cor bàn

ve
phàt
trién nguón nhàn lue trong
qua
trình phàt trién kinh té xà hòi ò Viet Nam.
De co dGòc nhCng
luàn
co klioa
hoc cho viéc
de
xuàt
phuòng
huóng
va bièn
phàp chù yéu phàt trién nguón nhàn lue nhàm nàng cao vai trò nguón nhàn
lue,
luàn vàn
co
luu f phàn tfch
thue
tién phàt trièn nguón nhàn lue ò Viét
. p 1 mj «di
mói
va
kinh nghiém phàt trién nguón nhàn lue cùa
mot
80 noóc
trén thè giói.
5.
Phuong phàp nghién

c^
De thue
hién
nói
dung nghién
cGu
cùa luàn vàn,
chGng
tòi da
su
dung
tdng
bop nhGng quan diém phuong phàp luàn cùa chù
ngtua
duy vàt bién
chGng va
chù nghia duy vàt
lieh
su.
Ngoài ra
con
chù f dén càc
phucfng
phàp
so sành, tóng hgp, phàn tfch, phuong phàp nghién cGu
he
thÓng, phuong
phàp thóng ké kinh tè, phuong phàp diéu tra, khào sàt thue tè, coi trong tÓng
két thue tién
de

tìm ra nhGng giài phàp hGu hiéu
de
phàt trién nguón nhàn
lue.
6. Dóng góp
eùa
luàn vàn
-
He
thóng hoà
ve
màt
1^
luàn
ve
phàt trién nguón nhàn lue
va
vai trò
eùa nguón nhàn lue trong
qua
trình còng nghiép hoà, hién dai hoà dàt nuóe.
- Néu duge nhGng
net
co bàn
ve
thue trang nguón nhàn lue ò nuóe ta
hién nay, làm rò co
so
khoa hoc cùa viéc
de

xuàt càc phuong huóng, giài
phàp co bàn
ve
phàt trièn nguón nhàn lue phù hgp vdi diéu
kièn
dói mdi à
Viét Nam.
- Góp phàn xàc làp càch nhìn nhàn, dành già
ve
phàt trièn nguón nhàn
lue
ò
nuóe ta trong giai doan hién nay.
- Luàn vàn eó thè dùng làm tài liéu tham khào, làm co
so
cho viéc xày
dung
ehfnh
sàch phàt trién kinh tè xà hòi
ve su
dung nguón nhàn lue cGng
nhu cho còng
tàc
giàng day
va
nghién cùru khoa hoc.
7.
Kèt
c^u
cùa luàn vàn

Ngoài
phàn mò dàu, kèt luàn
va
danh muc tài liéu tham khào, luàn vàn
góm 3 chuong:
Cbaang
1:
Nguón
nhàn
lac -
nhOng vàh de If
luàn
va
kinh nghiém
Cbac/Dg
2:
Tình
hình phàt
trién
nguón nbàn
lue ò
Viét Nam
Cbaang
3:
Quan
diém,
phaang
huóng
va bién
phàp chù yéu phàt trìén

nguón nbàn
lire trong qua trình
eóng nghiép
hoà,
hién
dai
hoà.
4
Chuong 1
NGUÓN NHAN Ll/C-
NHCNG
VAN
DÉ
Lt
LUAN
VA
KINH NGHIÈM
LL
CÀC KHÀI NIÈM CO BÀN
1.1.1. Khài niém
ngnón
nhàn lue
*
Sue
lao dòng
va
tbànb té cùa nò
Lao dòng cùa con nguói là yéu tó chù
thè
quyét dinh su phàt trièn

kinh tè - xà hòi trén nhGng
bàc
thang tién hoà san xuàt xà hòi là
san phàm
cùa nhGng tuong tàc giGa con nguòi vdi tu nhién
va nguge
lai,
klìòi
phàt
tu
con nguòi
de
cài bién tu nhién, chinh
phue
tu nhién nhàm tu bào tón
va
phàt
trién. Nhàn tÓ con nguòi, dàc biét là nhàn tÓ sue lao dòng co dàc trung thè
hién khà nàng phàt trièn khòng
ngùng
cùa lue lugng san xuàt xà hòi, co tàc
dung quan trong dói vdi su phàt trién cùa xà hòi
loài
nguòi.
Sue
lao dòng,
tue
nàng lue cùa nguòi lao dòng, bao gÓm "toàn bò
nhGng nàng lue thè
chat va

tinh thàn tón tai trong
mot
co thè, trong
mot
con
nguòi dang
song va
duge nguòi dò dem ra vàn dung mòi khi san xuàt ra
mot
già tri
su
dung nào dò"
[
11,
218 ]
* Thè
chat
Thè lue cùa con
nguòi
duge xàc dinh bòi két càu co thè sinh hoc cùa
con nguòi (chiéu cao, càn nàng, su càn dÓi cùa co thè, su nhay càm,
sGc
chiù
dung, ) boat dòng theo nhGng chGc nàng tu nhien do càc quy
luàt
sinh
hoc diéu khién
va
diéu
tiét.

Cùng vói su phàt trìèn nén kinh té, nén vàn minh
xà hòi, co thè sinh hoc cùa con nguòi cùng ngày càng phàt trièn
va
hoàn
thién theo quy luàt tién hoà. Co thè khoé manh, thfeh nghi vói mòi truòng
song thi
nàng lugng do nò sinh ra sé dàm bào dàp umg yéu càu
mot
hoat
dòng cu thè nào dò. Nhàn tÓ này
chiù
ành huòng cùa
mGc song
vàt
chat va
su chàm sóc
sue
khoè, nhàt là trong giai doan phàt trièn ban dàu. Phuong
thiìc
cOng nghé cùa
san
xuàt vàt
chat
nhu
hai
lugm,
san
bàn,
san
xuàt vói

nhGng còng cu
thO
so dòi hòi su hao
phf
chù yéu là nàng lugng sinh hoc cùa
nguòi lao dòng.
Vai trò quyét dinh cùa nhàn
tÓ
thè lue kéo
dai tu
thuò so khai cùa
Uch
sG
loài ngoài (tGc là khoàng 8000 nàm truòc còng nguyén) cho tdi khi
làn
song thù
hai - nén vàn minh còng nghiép
tran
tdi. Tuy nhién dÓi vdi nhGng
nuóe kém phàt trién chua
su
dung hét nàng lugng cùa làn
song
thG hai thi
vói dàn só dòng,
sGc
lao dòng du
thùa,
vàn ed thè
su

dung
va
nén
tàn
dung
uu thè cùa nhàn
tÓ
thè lue, màc dù nò khòng
con
eó
f
nghia quyét dinh. Thè
lue eó f nghia quan trong quyét dinh nàng lue hoat dòng cùa con nguòi.
Phài
co
thè lue con nguói mói eó thè phàt trién tri
tue va
càc quan he cùa
minh
trong xà hòi.
*. Tinh
thàn
Tri lue duge xàc dinh bòi càc tri thùc chung
ve
khoa hoc (khoa hoc tu
nhién, khoa hoc ky thuàt, khoa hoc xà hòi), trình dò kièn
thGc chuyèn
mòn,
ky nàng, kinh nghiém làm viéc
va

khà nàng tu duy xét doàn cùa mòi con
nguói. Theo
ngMa
don gian, thóng tin là co so cùa su hiéu biét
ve mot sÓ
dÓi
tugng nhàt dinh. Vi vày dói vói mòi con nguòi, tri lue
ve
thue
chat
là
mot
he
thóng thóng tin dà duge xù \f
va
luu
giQ
lai trong bò nhó cùa mói cà nhàn
con nguói
va
duge thue hién qua nhiéu
kénh
khàc nhau. Nhò tri tue, khà
nàng dành già
va
xù \f thóng tin cùa minh, con nguòi dà
che
ngu
va Igi
dung

duge
sue
manh ciia thién nhién
de
bào tón
va
phàt trién xà hòi cùa
ntình mot
càch eó hiéu
qua.
Màc dù
sue
manh thè lue,
tinh ben
bi, khéo
léo co
f nghia
to lón dói vdi con nguòi, song nhGng
phim chat
này dàn duge dua xuóng
hàng thG hai.
C:àe
khà nàng tri
tue,
tinh
linh
hoat,
nhanh nhen tao nén truòc
day bay
giò do nghé thuàt

so
hGu thóng tin dàm bào.
Nhu vày, f nghia cùa tri thùc trong cuòc
song
con nguòi khòng
nhùng
khòng giàm di nhu eó thè tuòng sau khi con nguòi
duge
khàng dinh dùt
khoàt là chù nhàn cùa hành tinh,
ma
trai lai, càng ngày càng tàng
lèn
vi vi tri
cùa con nguòi
tiong
xà hOi phàn nhiéu duge xàc dinh bòi khà nàng xù ìf
thOng tin cùa
ndnh.
Thóng tin nuOi duòng tri thGc dà giàm nhe còng viéc
cùa con
ngiród.
Tri thGc cho phép con nguòi tao ra
va su
dung càc còng cu
lao
dOng tur don
giàn nhàt dén phGc tap nhàt, hién dat nhàt.
T&
cà nhGng

^ ma
con nguòi eó duge hién nay déu là nhò ò khà nàng
biét tièp nhàn, xù ìf thóng tin eùa
minh.
Toàn bò lieh
su
hình thành
va
phàt
trién cùa con nguòi déu gàn lién vói viéc hoàn thién khà nàng này cùng vói
su
già
tàng
khói
lugng thóng tin
ma
xà hòi thu thàp duge.
Tri
lue
cùa con nguòi duge phàt trién thOng qua lao dòng
san
xuàt,
giào due
va
dào tao.
Khi nói tdi tinh thàn khòng thè bò qua càc yéu tÓ tình càm, tap quàn,
truyén thóng, quan niém, càc hình thài tu tuòng, dao
due,
tón giào, nghé
thuàt, Thành tó này là

mot
bò phàn cùa "san
phàm
tinh thàn chung cùa su
phàt trièn xà hòi" cùng tÓn tai
va
phàt trièn vói
qua
trình cùa lieh
su
xà hòi
loài nguòi, eùa lieh
su
phàt trién
tìrng
quÓc
già,
dàn
toc,
F. Angghen dà
nhiéu làn nhàn manh già tri ciia yéu
tÓ
tinh thàn trong dò eó già tri khoa hoc
trong su phàt trièn lue lugng san xuàt. Òng cho ràng con nguòi tham
già
vào
san
xuàt vói nhGng tfnh
ch^
vàt

chat va
tinh thàn, ràng ngoài càc thành phàn
sàng tao
va
tàt nhién, yéu
tÓ
tinh thàn sé thuòc loai càc yéu tÓ eùa san xuàt
va
nàm trong chi phf
san
xuàt Theo dà phàt trién cùa
san
xuàt xà hòi, cùa
khoa hoc ky thuàt, khòng ehi càc phuong tién ky thuàt
tu dò
dà phàt trièn
qua tùng nàc thang dén mày móc phGc tap tinh vi
ma
ehfnh bàn thàn con
nguòi cung phàt trièn
tG
trình dò thàp dén cao
ve
cà yéu tÓ vàt
chat
làn tinh
thàn.
Yéu tó tinh thàn là két
qua
cùa

mot qua
trình tfch
luy làu dai
cùa xà
hòi.
Mot
nén vàn hoà vói bàn sàe riéng cùa
minh luòn
là diéu kien
song con
cùa
mot
dàn
toc.
Nò luòn là sGc manh phàt huy tièm nàng vò tàn cùa
mot
dàn
toc ve
tri
tue,
tài nàng, tình càm
va
f chi, dò ehfnh là sGc manh nói tai
cùa
mot
dàn
toc.
Kinh nghiém thành còng trong phàt trièn kinh té cùa Nhàt
Bàn
va

càc
nuóe NICs
chàu A là
ti^
thu ky thuàt phuong Tày trén co so
khai thàc
va
phàt huy nhGng già tri
tòt
dep cuà nén vàn hoà dàn
toc de
dói
mói
va
phàt
trièn.
TG
hàng
tram
nàm nay, Nhàt Bàn vàn theo phuong chàm
"ky thnat
phuong Tày + dao ìf Nhàt Bàn". Còng nghé dù cao dén dàu
cQng
mói chi là "phàn cóng", ehfnh vàn hoà con nguòi mói dóng vai trò "phàn
mém" trong viéc vàn dung còng nghé vào diéu kién kinh té cu thè cùa dàt
nuóe
de
dat duge kèt
qua tói
uu. SGc manh cùa càc nuóe NICs duge

1^
giài
bòi su kèt hgp giGa "phàn cùng"
va
"phàn mém" ày.
Su phàt trién kinh tè cùa
mot
quÓc
già
luòn gàn lién vdi su phàt trièn
xà hòi. Phàt trién nhGng già tri tinh thàn mdi là nén tàng eùa
mot
quóe
già
manh.
Kièn thGc cùa xà hòi,
san
ph^
tinh thàn chung
ciia
su phàt trièn xà
hòi eó khà nàng phàt trièn khòng
ngùng va
vói cuòng dò ngày càng cao,
nhàt là trong giai doan
ma
càch mang khoa hoc ky thuàt phàt trièn nhu
vQ
bào,
trong su bùng

nó
cùa nhGng phàt minh, sàng
che,
thòng tin,
Nhu vày nhàn tÓ
sGc
lao dòng bao góm cà dàc trung
ve
vàt
chat
(thè
lue)
va nhOng
dac trung
ve
tinh thàn (tri lue
va
yéu tó xà hòi).
Chtìng
luòn
tón tai, tuong tàc
va
cùng phàt trièn trong
dò
yéu
tÓ
tinh thàn dàc biét là tri
lue eó vai trò quyét dinh hàng dàu.
* Nguón nbàn lac
Nguón nhàn lue theo nghia róng duge hiéu nhu nguón lue con nguòi

(Human Resources) cùa
mot
quÓc
già,
mot
vùng
lành
thó (vùng, tinh, ) là
mot
bò phàn cùa càc nguón lue eó khà nàng huy dòng, quàn ìf
de
tham
già
vào
qua
trình phàt trièn kinh tè - xà hòi nhu nguÓn lue vàt
chat
(Physical
Resources), nguÓn lue tài ehfnh (Financial Resources) khài niém lue lugng
lao dòng (Labuor force) theo ILO là dàn sÓ hoat dòng kinh té - xà hòi bao
góm cà lue lugng quàn dòi
va
tu nhàn nhung khòng bao góm nhGng nguòi
làm
nói
trg
va
nhGng viéc khòng duge
tra
còng khàc. Lue lugng lao dòng

dmc
xàc dinh thòng qua tóng só dàn, ty le dàn sÓ theo nhóm
tuoi,
gidi
U'nh
va nhfing
yèn
ì6
xà
hOi
nhu càc loai
tdnh
giào due dào tao, su tu nguyén làm
viéc ngoài xà
hOi
cùa nguòi lao dòng, dàc biét là phu nG.
Nguón nhàn
lue
(theo ngMa hep
va co
thè lugng hoà duge) là
mot
bò
phàn eùa dàn sÓ, bao góm nhGng nguòi trong dò
tuoi
quy dinh eó khà nàng
lao dOng.
Nguón nhàn lue nói chung khòng phài san sinh ra
de
dàp

lìng
yéu càu
kinh tè
ma
chù yéu do càc yéu
tÓ
xà hòi
va
sinh hoc quyét dinh. Tuy nhién
su phàt trièn nguón nhàn lue eó tàc dòng manh me dén phàt trièn kinh té xà
hòi
va
nguge lai. Vàh
de
dat ra là làm sao sG dung eó hiéu
qua
nguón nhàn
lue
de
tàng truòng, phàt trièn nén kinh té. Nguge lai càn phàt trièn kinh té
nhu thè nào
de
eó khà nàng
su
dung eó hiéu
qua
nguón nhàn lue, dóng thòi
dem lai nhGng thay dÓi tién bò
ve chat
lugng cung nhu ca càu nguón nhàn

lue.
SÓ
lugng nguón nhàn lue
óuac
xàc dinh dua trén quy mò dàn só, co
càu
tuoi,
giói tfnh
va
su phàn bó theo khu vue
va
vùng lành thó cùa dàn sÓ.
Ò nuóe ta,
sÓ
lugng nguÓn nhàn lue duge xàc dinh bao góm tÓng sÓ nguòi
trong dò
tuoi
lao dòng (nam : 15 dén 60; nG 15 dén 55)
vi
nguòi lao dòng
phài ft nhàt dù
15 tuoi
(diéu 6)
va
"duge huòng
che
dò huu tri hàng nàm khi
eó dù diéu kién
ve tuoi
dòi (nam dù 60

tuoi,
nG
dù 55
tuoi) va
thòi gian dóng
bào hièm xà hòi (20 nàm trò lén) [3,71 ].
Day
là lue lugng lao dòng tiém
tàng cùa nén kinh té
-
xà hòi.
Su
già
tàng tÓng dàn
sÓ
là co so
de
hình thành
va già
tàng nguón nhàn
lue,
co
nghia là su
già
tàng dàn
sÓ
sau
15
nàm sé kéo theo su
già

tàng nguÓn
nhàn lue. Nhung nhip
dò
tàng dàn sÓ chàm lai cung khòng giàm ngay làp
tue
nhip dò tàng nguón nhàn lue.
c:hàt
lugng nguón nhàn lue thè hién trang thài nhàt dinh cùa nguÓn
nhàn lue vói tu càch vite là
mot
khàeh thè vàt
chat
dàc biét, vGa là chù thè
cùa mgi hoat dòng kinh té
va
càc quan
he
xà
hOi.
Chat
lugng nguón nhàn
lue
là tóng thè nhGng
net
dàc trung, phàn ành bàn
chat,
tinh
dàc thù lién quan
Q
trac

tié^
tói hoat dòng san xuàt
va
phàt trièn con nguói. Do vày,
chat
lugng
nguón nhàn
lue
là khài niém tóng hgp, bao góm nhGng
net
dàc trung
ve
trang thài thè
lue,
tri
lue,
ky nàng, phong càch dao dGc,
lói song va
tinh thàn
eùa nguón nhàn lue. Trong dò trình dò hoc vàh là quan trong nhàt
vi
nó
khòng chi là co
so de
dào tao ky nàng nghé nghiép
ma con
là yéu tÓ hình
thành nhàn càch
va lói song
eùa mòi con nguòi.

Chàl
lugng nguÓn nhàn lue
lién quan truc tièp dèn nhiéu
linh
vue nhu dàm bào dinh duòng
va
chàm sóc
sGc
khoè, giào due
va
dào tao, lao dòng
va
viéc làm gàn vói tién bò ky thuàt,
tra
còng lao dòng
va
càc mói quan
he
xà hòi khàc.
Chat
lugng nguón nhàn
lue cao eó tàc dòng làm tàng nàng suàt lao dòng. Trong thòi dai cùa tién bò
khoa hoc ky thuàt,
mot
nuóe càn
va
eó
thè
dua
chat

lugng nguón nhàn lue
vuoft
truòc trình dò phàt trièn cùa ca
so
vàt
chat
trong nuòc
de
san sàng
dòn
nhàn tién bò ky thuàt - còng nghé
va
hoà nhàp vdi nhip dò phàt trièn cùa
_
0
nhàn loai. Kinh nghiém phàt trién cùa Nhàt Bàn
va
càc nuóe NICs chàu A
cho thày, do coi trong
va
thue hién thành còng càc bién phàp phàt trién
nguón nhàn lue nhàm nàng cao
chat
lugng nguÓn nhàn lue nén dà dat thành
còng trong tang truòng
va
phàt trién kinh tè.
Phàt trièn nguón nhàn lue là su bién dÓi
sÓ
lugng

va chat
lugng nguón
nhàn
lue ve
càc màt co
cà^u,
thè lue, ky nàng, kién thùc
va
tinh thàn càn thiét
cho cóng viéc, nhò vày
ma
phàt trièn duge nàng lue cùa ho,
ón
dinh duge
còng àn viéc làm, nàng cao dia vi kinh tè
va
xà hòi cùa ho
va cuòi
cùng là
dóng góp cho su phàt trièn cùa xà hòi.
Phàt trién nguón nhàn lue ò tàm vi mò là càc hoat dòng nhàm tao ra
nguón nhàn lue eó
sÓ
lugng
va chat
lugng dàp Gng nhu càu phàt trién kinh té
xà hòi trong tùng giai doan. Theo quan diém mò róng hon, phàt trièn nguón
nhàn lue
con
bao hàm cà vàn

de
bào dàm viéc làm cho nguòi lao dòng,
su
dung eó hiéu qua nguón nhàn
lue.
in
1.1.2.
ThuiAc
do dành già su phàt
trién
nguón nhàn
lue
Lua
chon chi tiéu dành già su phàt trién nguón nhàn lue là
mot
vàh
de
duge
co quan phàt trién
lién
hiép quóc
rat
quan tàm, néu dua vào thu nhàp
Unh
quàn dàu nguòi
thi
chua phàn ành mGe dò thoà man nhu càu toàn dién
cùa con nguòi
vi
khòng phài

bài
cG nuóe nào eó thu nhàp cao déu eó màt
bang
dàn tri cao. Nguge lai, khòng ft nuóe màc dù eó thu nhàp
Unh
quàn
dàu nguòi thàp, dòi
song
vàt
chat
khó
khan
nhung phàt trién dàn tri lai ò
trình dò tuong dÓi khà. Màt khàc, nhu càu phi vàt
chat
cùa con nguòi ngày
càng tàng
va
da dang
cOng
chua duge phàn ành rò trong chi tiéu thu nhàp
bình quàn dàu nguòi.
Oifnh vi
vày, co quan phàt trièn nguÓn nhàn lue cùa
Lién hiép quóe dua ra khài niém "chi
sÓ
phàt trién nguón nhàn lue" (Human
Development Index -
HDI).
HDI

là
mot
chi tiéu tÓng hgp phàn ành toàn dién su phàt trién cùa
nguón nhàn lue thòng qua viéc dành già nhGng yéu tó càu thành nguón nhàn
lue cùa mói quÓc
già va
so sành duge trén màt
bang
thÓng nhàt toàn thè
giói.
HDI bao góm su két hgp
va
lugng hoà 3 yéu tÓ co bàn lién quan dén
su phàt trièn nguón nhàn lue,
dò
là:
-
Tuoi
thg
- Tri thGc (bao gÓm
t^
le biét
chG va
só nàm di hoc trung tónh cùa dàn
cu).
- Thu nhàp (thòng qua chi tiéu GDP thue té bình quàn dàu nguòi dà
duge diéu chinh theo phuong phàp PPP (Parchasing Power Pariting) -
phuong phàp ngang
bang
sGc mua).

* Càch tfnh chi
sÓ
HDI =
ì-l^^LEZ^
3
Trong
dò:
lA,
lE,
IW
là càc
he
só dành già mGc dò
tuoi
thg, kién thùc
va
thu nhàp
tinh
theo dàu nguòi cùa
mot
quóe
già.
n
He SÓ
mGc dò
ve tuoi
tho:
• •
•
A max-Ai

L\
=
Ata2x-Anàn
Trong dò:
An^,:
Tuoi
tho trung
Wnh
cao nhàt cùa thè gidi
Anjùi-
Tuoi
thg trung Wnh thàp nhàt cùa thè gidi
\: Tuoi
thg trung
tành
cùa nuóe i
He
SÓ
mGc dò
ve
kién thGc:
TT-
E
max-
Ei
IE=
£max-£inin
Trong dò:
E^^.
Chi só kién thGc cao nhàt cùa thè gidi

Ej^:
Chi
SÓ
kién thGc thàp nhàt thè gidi
Ej:
Chi
SÓ
kién thGc trung bình cùa nuòc i
Chi
SÓ
kièn thGc duge tfnh bang còng thGc:
E,
=
2aj,
+
a,2
Trong dò:
Ty
le
biét chG eùa
nuòci
a,,
= '•
Ty le biét chG cao nhàt thè gidi
SÓ
nàm di hoc trung bình cùa nuóe i
SÓ
nàm di hge trung bình cao nhàt thè gidi
He SÓ
mGc dò

ve
thu nhàp :
_,,-
W^max-W/
IW =
W max-W
min
Trong
dò
:
^joax ' ^^^ ^^^ ^**^P ^^^ ^^ ^^h
quàn cao
nhIÈL
cùa thè gidi
Wnan :
mGc thu nhàp thue tè Wnh quàn thàp nhàt cùa thè giói
Wj
: mGc thu nhàp thue té bình quàn cùa nuóe i
Nhu vày, chi sÓ HDI chi
co
thè lón nhàt
bang
1
va
lón hon 0.
19
^i^
•^
U)
Q

<*
•
-^
UJ
<«
vo
M
0\
t0
\o
o
^
0
L/ì
8
p
'I—
vO
•^
Q
e
nuóe
phàt
trié
9
1
^
^
Ni*
00

s
adivo
o\
a
VO
o
4:=-
0
L/ì
•
S)
8
P
ty»
H-»
^
N^
H^
o\
<
5r'
•J5
Z
C\
4i^
00
00
1*
0\
-1^

^0
VO
•
bO
LA
o
p
Ui
H-»
•^
Ui
-p^
^
àiLan
C\
ex
-^
-J
-^
U)
^
VO
•
bs)
o
o
"-^
VO
00
Q

e
niróc
phàt
trié
9
trung
bìn
sr
U)
•^
-J
00
>0
C\
VO
VO
o
^_
o
1«
00
VO
•
UJ
8
O
VO
«o
VO
to

t
s
uysy
>j
00
VO
VO
o
^^
1—^
^
a\
to
(
-^
00
O
o
•'vO
Ud
^^
Ni^
•
p
nada
-0
'0
to
VO
VO

o
1—4
to
>«
to
VO
LU
IO
o
o
<>
UJ
to
Q
c
ntfóc
phàt
trié
9
§
^
Ténnuió
rj
fiy
'^
€
&
•o
?
^«

S^
-cS
o
^
!> 05
^
1
e^
^
sj.
ta
•O
go,
vi
1^3
^
^
.13
b
Pbìnhqu
girai
theo
(USD)
^ ^
^
1
s
^^
•^ ^
^

05
Co
I
I
Si
Vf du : Tfnh chi
sÓ
HDI cho Viét Nam nàm 1991 :
Theo quy uóc eùa Lién hgp quÓc nàm
1991
:
+
Tuoi
tho trung tónh cao nhàt cùa
thè
giói là 78,6
va
thàp nhàt là 42
+ He só
ve tiình
dò hge vàh cao nhàt là 3 (vói ty
le
biét chG cao nhàt
là
99%
va
só nàm di hoc trung bình cao nhàt là
12,3
nàm);
he sÓ

thàp nhàt là
0 (vói ty
le
biét
chG va sÓ
nàm di hoc trung bình déu
bang
0).
+ MGc thu nhap duge tfnh
bang
GDP theo dàu nguòi (dà diéu chinh
theo
sGc
mua tuong duong) cao nhàt là
5.075
USD va
thàp nhàt là 367 USD.
Tfnh chi só HDI cùa Viét Nam vói càc chi
sÓ
trung bình nhu sau :
Tuoi
thg trung
hdnh
cùa Viét Nam
:
A,
= 62,7
Chi só hge vàh trung bình :
Ej
=

2aji
+
a^j
= 2,09 vói ty le biét
chO
là
85,14%
(a^,
= 0,86), só nàm di hge trung bình là 4,6 nàm
(aj2
= 0,37)
MGc thu nhàp trung bình tfnh
bang
GDP theo dàu nguòi (dà diéu
chinh theo sGc mua tuong duong)
Wj
=
1100
USD.
Do vày :
He
só mGc dò
ve tuoi
tho cùa Viét Nam :
•
•
• •
^ 78,6-62,7
^Q^
78,6-42

'
He só
mGc
dò
ve
kièn thGc cùa Viét Nam :
• • •
/£.3-^
=
0,303
3-0
He só
mGc
dò
ve
thu nhàp eùa Viét Nam :
^^5075-1100^
5075-367
Cuòi
cùng ta eó duge chi
sÓ
phàt trién con nguòi cùa Viét Nam là :
3
Vói chi só HDI dà
óuac
tfnh ò trén, Viét Nam dGng thG
115
trong sÓ
173 nuóe trén thè giói, màc dù chi tiéu GDP theo dàu nguòi cùa Viet Nam
xèp thG 156 trong

sÓ
nuòc nói trén.
14
L2.
VAI TRÒ NGUÓN NHÀN
L^TC
TRONG QUA TRÌNH CÓNG NGHIÉP HOÀ,
mÉN DAI HOÀ Ò VIÉT NAM
• • •
1.2.1. Quan diém, muc tiéu
va
nói dung co bàn cùa
qua tiinh
còng
nghiép hoà, hién dai hoà
B& cG mot
nuóe chàm phàt trién nào
muón
dat trình dò
mot
nuóe phàt
trién déu phài trai qua nàc thang eó tinh Uch
su,
dò là
qua
trinh còng nghiép
hoà. Trén thè giói eó nhiéu nuóe dà tién hành còng nghiep hoà
va
hién nay
con

nhiéu nuóe dang tién hành còng nghiép hoà. Trong nhGng giai doan
khàc nhau ciia lieh
su
phàt trièn xa hòi loai nguòi, còng nghiép hoà ò nhGng
nuóe khàc nhau eó su khàc nhau
ve
quy mò, dò
dai
thòi gian thue hién
va
cùng eó tàc dòng khàc nhau tdi su phàt trièn kinh té xà hòi.
Dà tG làu Dàng ta xàc dinh còng nghiép hoà là nhiém vu trung tàm
trong suót thòi ky
qua
dò lén chù nghia xà hòi. Diéu dò eó nghia là còng
nghiép hoà dàt nuóe quyét dinh dò
dai
thòi
k^^
qua
dò lén
mot
xà hòi phón
vinh, bình dàng
va
vàn minh
ò
nuóe ta.
Hon 30 nàm qua, su nghiép còng nghiép hoà dàt nuóe màc dù dat
duge nhGng tién bó dàng ké, nhung Viét Nam vàn

con
là nuóe nghèo
va
lac
hàu. Trong khi dò càc nuóe NICs
va
ASEAN lai dat duge su phàt trièn "thàn
ky", "nàng dòng" trong su nghiép còng nghiép hoà dàt nuóe. Diéu dò dòi
hòi phài eó phuong phàp tièp càn mdi
ve
còng nghiép hoà. Chung ta dang
buóc vào
mot
thòi ky mói cùa su phàt trièn, thòi ky
diy
tdi
mot
buóc còng
nghiép hoà, hién dai hoà dàt nuóe, tùng buóc hòi nhàp vào còng dÓng quÓc
tè
Còng
nghiép
hoà, hién dai hoà là nhàm tao thèm còng àn viéc làm,
day
nhanh
toc
dò tàng truòng kinh té, cài thien hon
nCa
dói
song

vat
chat,
tinh thàn cùa nhàn dàn.
(jiGa
phàt trièn nguón nhàn lue
va
còng nghiép hoà,
hien dai hoà eó mói quan he bién chGng vói nhau. Còng nghiep hoà, hién dai
hoà bao giò cung kéo theo
va
dàt ra nhGng yéu càu mdi dÓi vói nguón nhàn
lue.
Con
nguón nhàn lue luòn luòn là nguón
lue
to lón cùa su phàt trién kinh
l*>
tè xà
hOi,
là yéu
tÓ
vàt
chàì
quan tiong nhàt, quyét dinh nhàt cùa lue lugng
xàn
xuàìt,
cùa nhàn
thGc,
Hnh
hòi

va su
dung tién bò khoa hoc ky thuàt, còng
nghé
mói
vào
qua
trình san
xuàL
Dói vói nuóe ta trong giai doan hién nay, còng nghiép hoà, hién dai
hoà là nhàm chuyèn dóì
mot
càch càn bàn nén
san
xuàt - xà hòi
tG
lao dòng
thù còng là chù yéu, sang lao dòng dùng mày móc, phuong tién ky thuàt tién
tién là
phó
bièn. Dò ehfnh là
qua
trình nhàm cài tó lai toàn bò nén kinh tè -
xà hòi. TG dò, dòi hòi phài tién hành
mot
cuòc càch mang trong linh vue
nguón nhàn lue huóng vào làm thay dói
va
nàng cao
chat
lugng (thè lue,

trình dò, ky nàng tay nghé, nàng lue quàn ìf nén kinh té thi truòng) cùa
nguón nhàn
lue.
* Quan diém :
+ Còng nghiép hoà, hién dai hoà phài theo dinh huóng xà hòi chù
nghia.
+ Giù vQng
dòc
làp tu chù di dòi vói mò róng hgp tàc quóe té, da
phuong hoà, da dang hoà quan
he
vdi nuóe ngoài. Xày dung
mot
nén kinh té
mò,
hòi nhàp vói khu vue
va
thè
giói,
huóng
nianh ve
xuàt
kh^u,
dÓng thòi
thay thè nhàp khàu eó hiéu
qua.
+
C^ng
nghiép hoà, hién dai hoà là su nghiép eùa toàn dàn, eùa mgi
thành phàn kinh tè, trong dò kinh tè nhà nuóe là chù dao, trong co

che
kinh
té thi truòng eó su diéu tiét
ciia
Nhà nuóe.
+ Lày viéc phàt huy nguón lue con nguòi làm yéu tÓ co bàn cho su
phàt trién. Tàng truòng kinh té gàn vdi cài thién dòi
song
nhàn dàn, phàt
trién vàn hoà, giào due, thue hién tién bò
va
còng
bang
xà hòi, bào
ve
mòi
truòng.
+ Khoa hoc, còng nghé là nén tàng cùa còng nghiep hoà, hien dai hoà.
Két hgp còng nghé truyén thóng vói còng nghé hién dai.
+ Lày hiéu
qua
kinh tè - xà hòi làm tiéu
chuin
co bàn
de
xàc dinh
phuong àn phàt trièn, lua chon du àn dàu tu
va
còng nghé. Dàu tu chiéu sàu
16

de
khai thàc
tóì
da nàng lue san xuàt hién eó. Un tién quy mò
vìia va
nhò,
cOng nghé tién tién, thu hói vÓn nhanh; dóng thòi xày dung
mot
sÓ còng
trình quy
mO
lón thàt càn thiét
va
eó hiéu
qua,
tao ra nhGng
mùi
nhgn trong
tùng buóc phàt trièn. Tàp trung thfeh dàng nguón lue cho càc
linh
vue, càc
dia bàn trong diém; dóng thòi quan tàm dàp Gng nhu càu thiét yéu cùa mgi
vùng trong nuóe; eó ehfnh sàch
ho
trg nhGng vùng khó
khan,
tao diéu kién
cho càc vùng déu phàt trién.
+
Kèt hgp kinh tè vói quÓe phòng - an ninh.

* Muc tiéu cùa còng nghiép hoà. hién dai hoà :
Muc tiéu cùa còng nghiép hoà, hién dai hoà là bién nuóe ta thành
mot
nuóe còng nghiép eó co
so
vàt
chat
- ky thuàt hien dai, co càu kinh té hgp
1^,
quan
he
san xuàt tién bò, phù hgp vdi trình dò phàt trièn
cìia
lue lugng
san
xuàt,
dòi
sÓng
vàt
chat
tinh thàn cao, quÓc phòng an ninh vGng chàc,
dàn giàu nuóe manh, xà hòi cóng
bang
vàn minh.
TG
nay dén nàm 2020, ra sGc phàn dàu
de
bién nuóe ta
ve
co bàn trò

thành nuóe còng nghiép. Lue lugng
san
xuàt nuóe ta dén lue dò sé dat trinh
dò tuong dói hién dai, phàn lón lao dòng thù còng duge thay thè
bang
lao
dòng
sG
dung mày móc, dién khf hoà toàn quÓc co bàn duge thue hién, nàng
suàt lao dòng xà hòi
va
hiéu
qua
san xuàt kinh doanh cao hon nhiéu so vdi
hién nay. GDP Wnh quàn dàu nguói tàng tG 8 - 10 làn so vói nàm
1990.
Trong co càu kinh té, tuy nòng nghiép tiép tue phàt trièn cao song eóng
nghiép
va
dich vu sé chièm
t^
trong
rat
lón trong GDP
va
trong lao dòng xà
hòi.
Khoa hge tu nhién
va
còng nghé eó khà nàng nàm bàt

va
vàn dung
duge
nhiéu thành tuu mói nhàt cùa càch mang khoa hoc
va
còng nghé. Khoa
hoc xà hòi
va
nhàn vàn eó khà nàng làm co
so
cho viee xày dung hình thài f
thGc cùa xà hòi mói. Su phàt trién cùa khoa hoc dù sGc cung càp luàn
cG
cho
viéc hoach dinh càc ehfnh sàch, ehién luge
va
quy hoach phàt trièn.
17
IR']»;
\xin^
Ve
quan
he
san
xuàì,
che
dò só hGu, co
che
quàn ìf
va che

dò phàn
phói
gàn kèt vói nhau, phàt huy duge càc nguón lue, tao ra dòng lue thùc
óày
manh me tàng truòng kinh
té va
còng
bang
xà hòi.
Ve dèd song
vàt
chàì va
vàn hoà, nhàn dàn eó cuòc
song
no dù, ed nhà
ò tuong dói
tòt,
eó diéu kién thuàn
Igi ve
di lai, hoc hành, chGa bénh,
co
mGc huòng thu vàn hoà
khà.
Quan
he
xà hòi lành manh,
lói song
vàn minh.
Dò là
nhOng

muc tiéu co bàn dàt ra cho
nhOng
nàm tdi
va
làm duge
nhGng diéu nói trén sé là
mot
buóc tién lón trén con duòng
qua
dò lén chù
nghia xà hòi ò nuóe ta.
* Nói dung co bàn eùa còng nghiép hoà. hién dai hoà :
Trong nhGng nàm
con
lai cùa thàp ky 90, nói dung co bàn cùa
qua
trình còng nghiép hoà, hién dai hoà dàt nuóe là tàp trung vào còng nghiép
hoà, hién dai hoà nòng nghiép
va
kinh tè nòng thòn, phàt trién toàn dién
nòng, làm, ngu nghiép gàn vdi còng nghiép
che
bièn nòng, làm, thuy
san;
phàt trién cóng nghiép
san
xuàt hàng tiéu dùng
va
hàng xuàt khàu. Mò róng
thuong nghiép, du lieh, dich vu ò cà thành thi

va
nòng thòn.
Day
manh càc
hoat dòng kinh té dÓi ngoai. Nàng càp, cài tao, mò róng là ehfnh
va
xày
dung mdi
co
trong diém kèt càu ha tàng kinh tè, truòc hét ò nhGng khàu àch
tàc
va
yéu kém nhàt dang càn trò su phàt trièn. Xày dung
co
chgn
Ige mot
sÓ
co sò còng nghiép nàng trong
nhOng
ngành trong yéu
ma
nhu càu dòi hòi
bGc
bàch
va
eó diéu kién
ve
vÓn, cóng nghé, thi truòng, phàt huy tàc dung
nhanh
va co

hiéu
qua
cao. Phàt trién manh su nghiép nghién cGu
va
Gng
dung khoa hoc còng
nghé,
giào due
va
dào tao, vàn hoà, thòng tin, y té, thè
due thè thao, bào
ve
mòi truòng. Làm tòt còng tàc dàn só
va
ké hoach hoà
già
dinh.
Hình thành dàn
mot
sÓ ngành mui nhgn nhu
che
bién nòng, làm,
hai
san,
khai thàc
va che
bièn dàu khf,
mot
só ngành co khf
che

tao, còng
nghiép dién
tu va
còng nghé thòng tin, du lieh.
Qua
trình còng nghiép hoà, hién dai hoà là
qua
trình sé thu
hùt lue
lugng lao dòng ngày càng tàng vào càc hoat dòng kinh té. Quy mò còng
i«
nghiép càng lón sé thu hut càng nhiéu lao dòng. Song lao dòng
ò day
phài là
lao dOng eó trình dò mói dàp Gng duge còng nghé san xuàt,
day chuyèn
san
xuàl hién
dai. Bàn thàn còng nghiép hoà là
qua tiình
tao ra viéc làm
va
nàng
cao
chàìt
lugng lao dòng, nhung dóng thòi còng nghiép hoà cùng dàn tói thàt
nghiép. Bòi
vi
vói
mot

nuóe
qua
dòng dàn nhu Viét Nam chàng han,
chat
lugng lao dòng
con
thàp eó thè chua dàp Gng nói dòi hòi eùa còng nghé hién
dai,
khi tién hành còng nghiép hoà sàu sàe sé tién tói du
thùa
lao dòng
khòng eó trình dò tay nghé.
Qua
trình còng nghiép hoà nhu
mot
bò
Igc
tinh
giàm
nhOng
lao dòng khòng eó trinh dò tay nghé.
1.2.2.
Vai trò nguón nhàn lue trong
qua
trình còng nghiép hoà,
hién dai hoà
Day
tdi
mot
buóc su nghiép còng nghiép hoà, hién dai hoà dàt nuóe

vi
muc tiéu dàn giàu, nuóe manh, xà hòi còng
bang,
vàn minh, dua nuóe ta
tùng buóc tién lén xà hòi chù ngMa, khòng thè khòng coi trong
bòi
duòng
va sG
dung nguón tài nguyén
qu^
già nhàt là con nguòi.
Ò
Viét Nam hién dang tÓn tai ft nhàt 5 loai nguón lue thùc
day qua
trình còng nghiép hoà, hién dai hoà : nguón lue con nguòi, tài nguyén thién
nhién, co sò vàt
chat va
khoa hge - ky thuàt, vi tri dia
1^
va
nguón lue nuóe
ngoài. Càc nguón lue này eó vai trò
va
tàc dòng khòng nhu nhau trong toàn
bó
qua
trình còng nghiép hoà, hién dai hoà dàt nuóe.
Ò day
nguón
lue

con
nguòi là
qu5^
nhàt, quyét dinh nhàt. Vai trò quyét dinh eùa nguón lue con
nguòi dói vói
qua
trình còng nghiép hoà, hién dai hoà duge thè
hiéh
trén 2
màt.
ThG nhàt : Càc nguÓn lue nhu vÓn tài nguyén thién nhién khòng
co
sGc manh tu
thàn.
Chung chi phàt huy tàc dung
va
eó f nghia tfch cuc xà hòi
khi
ómc
kèt hgp vói nguón lue con nguòi, thòng qua hoat dóng eùa con
nguòi.
IQ
ThG
hai : Con nguòi - vói tri
tue
cùa
nùnh
- là nguón
lue
khòng bao

giò
can
ki^
co
khà nàng phue hói
va tu
tài sinh.
Ve
màt ìf luàn, vai trò quyét dinh cùa nguón lue con nguòi dà duge
chù ngMa Màc dàc biét chù f
va
luàn giài
mot
càch khoa hge, Theo càc nhà
kinh dién, con nguòi là diém khòi dàu
va
cung là diém kèt
thue
cùa moi
qua
trình bièn dói lieh
su;
càch mang - su bièn dÓi xà hòi tàp trung
va
sàu sàe là
su ngMép
ci!ia
quàn chGng lao dòng.
Quan diém phàt trìèn nguón nhàn lue dà duge nMéu quóe
già

quan
tàm
va
vàh
de
này dang nói lén ò khu vue Dòng À. Xuàt phàt là nhGng nuóe
nghèo, chi eó thè rùt ngàn thòi ky còng ngMép hoà
va
dat duge tÓc dò tàng
truòng cao,
ben
vGng trong truòng hgp dàu tu phàt trién manh nguón nhàn
lue.
Su dàu tu duge Mèu ò cà 3 màt : chàm sóc
sGc
khoè, nàng cao mGc
song
va
phàt trién giào due, trong dò dàu tu eó Méu
qua nhàì
là dàu tu cho giào
due.
Dàu tu phàt trièn nguÓn nhàn lue ò càc nuóe là khàc nhau nén eó su
chénh
léch
khà lón
ve
thu nhàp Wnh quàn dàu
ngu6'<
ò khu vue Dòng À

(khòng ké Trung QuÓc) so vói càc nuóe Dòng Nam À.
KM ngMén
cGu
quan
he
giGa GDP
va
càc yéu tÓ eùa nguÓn nhàn lue
nhu trình dò hoc vàn, trình dò
chuyèn
mòn ky thuàt, chung ta thày su phàt
trièn nguón nhàn lue càng
som
tM
tÓc
dò tàng truòng kinh tè càng cao. Do
phàt trièn nguón nhàn lue
ma
Hàn QuÓc mau chóng trò thành nuóe còng
ngMép hoà, eó su hòi nhàp thàn ky ò khu vue Dòng À
va
trò thành
mot
diém
sàng
ben
canh Nhàt Bàn
siéu
cuòng.
Àp lue canh tranh trén thi truòng toàn càu,

nhOng
nhu càu khàch quan
cùa su dói mói, nhu càu nhàn bàn cùa con nguòi ngày càng cao sé tàc dòng
vào tuong lai theo cMéu huóng eó nMéu thay dói. Mò Mnh
san
xuàt lày con
nguòi làm trung tàm là tóèu Mén nói bàt cùa buóc chuyèn lén trình dò vàn
minh mói. Ky nguyén phàt trién mói coi dàu tu phàt trién nguón nhàn
lue
là
quan trong hon càc loai dàu tu khàc.
70
Vào nhfing nàm 80 quan diém
ve
phàt trién nguón nhàn lue dà trò
thành
vàh de duge
quan tàm dàc biét
ò
khu vuc chàu A - Thài ffinh Duong.
Con nguòi duge eoi là yèn tÓ quan trong nhàt eùa su phàt trièn. Khòng thè
xem xét kMa canh nguón nhàn
lue
theo quan he
mot
pMa
ma
phài nhàn thày
vai trò
san xu&

eùa nguón nhàn lue -
vàh de cót lòi
cùa hge thuyét "vÓn con
nguòi",
va
vai trò tiéu dùng cùa nó duge thè Mén
bang chat
lugng cuòc
song.
Co
che nói
lién hai vai trò là tra cóng cho nguòi lao dòng tham
già
càc
hoat dòng kinh tè
va
thu nhàp
dò
dàu tu trò lai cho con nguòi
de
nàng cao
mGc
song.
Su dàu tu cho con nguòi nhàm nàng cao
chat
lugng cuòc
song
cùa
tùng cà nhàn tao nén vién cành nàng cao
chat

lugng cuòc
song
cùa cà xà hòi
va tG
dò
t^o
khà nàng nàng cao nàng
suàL
lao dòng.
Trong
bòi
cành giao luu, mò ci!ta dàt nuóe Mén nay, chung ta eó
Igi
thè cùa nuóe di sau duge nMn ròng ra xung quanh, thày duge nhGng thuàn
Igi,
khó
khan de
rùt ra nhGng bài hge cho cMnh
minh.
Còng ngMép hoà,
Mén dai hoà
dal
nuóe,
ve
thue
chat
là
qua
trình thue Men cMèn luge phàt
trièn kinh tè

-
xà hòi. Nó khòng
tàch
ròi vói
cMèn
luge phàt trièn con nguòi.
Thue ra,
day
khòng phài là hai vàh
de
song song hay tàch Wét nhau
ma
là
hai càch thè Mén cùa
mot
nói dung thÓng nhàt phàt trièn dàt nuóe. Di lén
tu
xà hòi nòng ngMép lac hàu, diéu dò eó ngMa, diém xuàt phàt cùa còng
ngMép hoà, Mén dai hoà nuóe ta
ràl
thàp, kèt càu ha tàng yéu kém, trình dò
khoa hge
va
còng nghé lac hàu, khà nàng
ve
vÓn
con
han
che
Do vày, phài

Wét huy dòng
va
sG dung eó Méu
qua tal
cà moi nguón lue
ma mot
trong
nhGng nguón lue lón nhàt, iquyèt dinh nhàt là nguón lue con nguòi.
KM xàc dinh nguÓn lue con nguòi là yéu tÓ quyét dinh cùa
qua
trình
còng ngMép hoà, Mén dai hoà dàt nuóe, càn xem xét nguÓn lue dò trén cà
hai Wnh dién
sÓ
lugng
va
chàl lugng
de
eó giài phàp xày dung
va
khai thàc
hgp ìf. Viét Nam là
mot
nuóe eó dàn
sÓ
dòng, thuòc vào loai tre trén thè
giói.
Màc dàu só lugng lón,
nhimg
nguón lao dòng này chua

ó\igc
su
dung
mot
càch eó Méu qua, nhu càu
ve
vièc làm
con rat
lón.
71
Mot uu thè nói tiOi
cùa
i^uón
lue
con nguòi Viét Nam là càn
cu,
chiù
khó,
thòng minh, sàng tao, khà nàng vàn dung
va
tMch Gng nhanh. NhGng
ph^
chàl này
thè
Mén trình dò, nàng
lue
tri
tue
cùa nguòi lao dòng Viét
Nam rài phù hgp

vói
toc
dò phàt trièn eùa còng nghé
Mèri
dai. Néu duge dào
tao
va sG dung hgp
1^,
còng nhàn nuóe ta eó khà nàng làm chù duge càc loai
Mnh còng nghé,
tG
don giàn dèn phGc tap
va
Mén dai nhàt. Nhung Mén nay
chat
lugng
va
trình dò tay nghé cùa nguón lao dòng nuóe ta
con rat
han
che
va
chua dàp Gng
day
dù nhGng yéu càu cùa
qua
trình còng ngMép hoà, Mén
dai hoà. Nguyén nhàn ehfnh là dai bò phan lao dòng Viét Nam chua
duge
dào tao

day
dù:
sÓ
nguòi duge dào tao cM cMém 5,5% dàn
sÓ va
11%
tóng
só lao dòng cà nuóe. Trong 75%
lue
lugng lao dòng san xuàt nòng ngMép,
chi eó 7% duge dào tao
[
1,13
].
NMn chung, nguón lue
va
tiém nàng lao dòng nuóe ta
rat
lón, là
mot
Igi thè de
thue Mén thành còng cMén luge còng ngMép hoà, Mén dai hoà dàt
nuóe. Nhung còng ngMép hoà, Mèn dai hoà lai dàt ra nhGng yéu càu khàt
khe dói vói nhGng nguói lao dòng.
De
dàp Gng
nhOng
yeu càu
dò,
diéu quan

trgng nhàt Mén nay là càn tàng truòng nguón lue này, tao ra khà nàng lao
dòng mói, cao hon nMéu so vdi truòc
day.
Viét Nam muÓn
day
nhanh
qua
trình còng ngMép hoà, Mén dai hoà
de
theo kip xu huóng phàt trièn cùa khu
vuc
va
thè
gidi,
khòng
co
su lua chgn nào khàc là phài
chuàn
bi
tòt
hon cho
cMèh luge con nguòi, eó f thGc khai thàc,
sG
dung nguÓn lue vò tàn này.
L3.
KINH NGHIÉM MOT SO
Nl/ÒC
TRONG PHÀT
TRIÉN
NGUÓN

NHÀN
LU'C.
1.3.1. Giào
due va
viéc làm ò My
Hoa Ky di dén vi tri siéu cuòng trong thè ky 20 dua vào 4 thè manh:
Tài nguyén
tMén
nMén giàu
co,
nguón vÓn tài cMnh lón, khoa hoc ky thuàt
va
còng nghé tién tién, nguón nhàn lue phàt trièn manh. Hien dang
co mot
97