SKKN Phương pháp sử dụng tranh minh hoạ trong dạy học bộ môn ngữ văn 6

Phương pháp sử dụng tranh minh hoạ trong dạy học bộ môn ngữ văn 6
PHƯƠNG PHÁP SỬ DỤNG TRANH MINH HOẠ
TRONG
DẠY HỌC BỘ MÔN NGỮ VĂN 6
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÝ DO CHỌN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Cơ sở lý luận
a. Định hướng đổi mới phương pháp dạy học ở trường phổ thông
theo Luật giáo dục (1998) là:
- Phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động sáng tạo ở học sinh.
- Bồi dưỡng phương pháp tự học.
- Rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn.
- Tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập
cho học sinh.
Bốn định hướng này có liên quan chặt chẽ, trong đó định hướng đầu
tiên là căn bản. Bởi vì so với phương pháp dạy học cũ, không đặt học sinh ở
vị trí trung tâm, không chú trọng phát huy tính tích cực chủ động, sáng tạo
của học sinh. Khi đó giáo viên như “nhà thông thái” truyền thụ kiến thức cho
học sinh, các em chỉ việc lắng nghe, ghi nhớ để rồi tái hiện lại những gì thầy
cô đã từng nói. Cạnh đó thì xã hội với tốc độ phát triển thông tin không
chóng mặt như bây giờ. Học sinh có một sức ỳ lớn một phần vì nhu cầu của
xã hội chưa đòi hỏi.
b. Để học sinh lĩnh hội được tri thức một cách tốt nhất cần hướng học
sinh vào "hoạt động tích cực". Tức là học sinh phải được trực tiếp tìm hiểu,
khám phá vấn đề. Mỗi vấn đề được làm sáng tỏ sẽ mở ra những chân trời
mới về sự sáng tạo. Học sinh sẽ tìm thấy nhiều điều mới mẻ của vấn đề đang
được tiếp cận. Hơn thế nữa, các em sẽ có một vốn kĩ năng kĩ xảo cần thiết để
thích ứng với cuộc sống hiện đại, để không tụt hậu trước văn minh nhân loại.
Điều các em được học không chỉ có tác dụng trong phạm vi sách vở nữa mà
Giáo viên: Lê Thị Thanh Hương
1

Phương pháp sử dụng tranh minh hoạ trong dạy học bộ môn ngữ văn 6
cao hơn thế là phục vụ cho cuộc sống lâu dài Bộ môn Ngữ văn 6 đang trên
con đường đổi mới cũng phải tuân theo quy luật đó. Dạy học theo phương
pháp đổi mới phải thực sự lấy "học sinh làm trung tâm", coi hoạt động của
học sinh là một hoạt động có ý nghĩa thiết thực nhất trong việc dạy và học.
Học sinh được hoạt động dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Giáo viên sẽ
được ví là người nhạc trưởng hướng dẫn, điều khiển những dàn hợp xướng
cất lên bài đồng ca, là người thắp sáng ngọn lửa để học sinh đi tìm chân lí, tri
thức Để lĩnh hội tri thức học sinh có thể đọc, phân tích văn bản thông qua
hoạt động chỉ đạo của giáo viên. Bên cạnh đó học sinh được mở rộng, khắc
sâu kiến thức bằng các phương tiện dạy học mà giáo viên sử dụng: máy
chiếu, tranh ảnh, sơ đồ, bảng biểu, phiếu thảo luận Giữa văn bản, phương
tiện dạy học với học sinh có tác động qua lại với nhau tạo môi liên hệ chặt
chẽ, hoàn chỉnh, thống nhất (học sinh là người khám phá, tìm hiểu; văn bản
là cánh cửa; phương tiện dạy học là chìa khoá). Học sinh sẽ là người chủ
nhân cầm chiếc chìa khoá để mở ra cánh cửa bí mật từ văn bản, ở trong đó
kho báu tri thức đang chờ đón các em. Nếu làm tốt được điều đó thì mục
đích lớn hơn : làm thế nào để học sinh sẽ trở thành những chủ nhân tương lai
của nước nhà chắc chắn trở thành hiện thực.
2. Cơ sở thực tiễn
Trong những năm qua, tôi là giáo viên trực tiếp được phân công
giảng dạy bộ môn Ngữ văn 6 trường THCS DTNT Kì Sơn. Bản thân tôi luôn
cố gắng phát huy tính tự giác, tích cực ở học sinh theo tinh thần đổi mới. Có
nhiều phương pháp dạy học mới bản thân tôi đã áp dụng theo tinh thần chỉ
đạo của Bộ GD &ĐT trong nội dung đổi mới phương pháp dạy học. Một
phương pháp mà tôi đã và đang sử dụng nhằm nâng cao nhiệm vụ và chất
lượng dạy học, đó là việc tăng cường sử dụng các phương tiện dạy học trong
bộ môn Ngữ văn 6.
Với tinh thần "bám sát sách giáo khoa, lấy sách giáo khoa là phương
tiện dạy học cơ bản", tôi đã cố gắng phát huy tối đa phương tiện dạy học vốn

không bao giờ thay thế được này. Ngoài ra Bộ Giáo dục - Đào tạo cũng đã
hỗ trợ thêm một số phương tiện khác như tranh, ảnh phục vụ cho quá trình
tiếp cận bài học.Ngoài ra, còn các phương tiện dạy học khác như: Phiếu thảo
Giáo viên: Lê Thị Thanh Hương
2
Phương pháp sử dụng tranh minh hoạ trong dạy học bộ môn ngữ văn 6
luận, sơ đồ, biểu bảng thì giáo viên tự chuẩn bị. Để có được các phương
tiện dạy học bổ sung buộc giáo viên phải tự sáng chế (ví dụ máy chiếu được
thay thế bằng bảng phụ, giấy khổ to, vẽ thêm một số bức tranh minh hoạ lấy
từ mạng internet, cho học sinh sưu tầm, ) Trong đó việc sử dụng tranh
minh hoạ khi dạy học văn bản là một động thái cần thiết, quan trọng.
Nhà trường THCS DTNT Kì Sơn rất chú trọng vào công tác làm thế
nào để nâng cao chất lượng dạy và học. Vì thế mọi hoạt động nhằm mục
đích trên được đặt trên hết. Phòng thiết bị nhà trường đã mua sắm khá đầy
đủ những bộ tranh minh hoạ mà Bộ GD & ĐT đã in ấn. Ngoài ra còn có
thêm một số bức tranh minh hoạ lấy từ mạng internet, cho học sinh sưu tầm
Đó là một thuận lợi lớn đối với giáo viên được phân công giảng dạy bộ môn
Ngữ văn 6 như tôi.
Từ cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn nêu trên khiến tôi chọn viết sáng
kiến "Phương pháp sử dụng tranh minh hoạ trong dạy học bộ môn Ngữ văn
6".
II. MỤC ĐÍCH.
Để nâng cao chất lượng dạy và học đòi hỏi người giáo viên phải sử
dụng thành thạo các phương tiện dạy học, các phương tiện dạy học vừa là
nguồn cung cấp tri thức vừa là phương tiện minh hoạ cho bài học, vừa là
phương tiện để thực hiện các thao tác của quá trình dạy học, là nguồn kiến
thức khi nó được dùng để khai thác kiến thức, là phương tiện minh hoạ khi
nó chỉ được sử dụng để làm rõ nội dung đã được thông báo trước đó.
Vì vậy tôi mốn trình bày vấn đề về cách sử dụng một loại phương
tiện dạy học "tranh minh hoạ" sao cho đạt hiệu quả tối ưu nhất.

III. ĐỐI TƯỢNG, NHIỆM VỤ
Ngày nay phương tiện dạy học trực quan có một vai trò hết sức quan
trọng trong việc dạy học, đặc biệt khi mà công nghệ thông tin đang phát triển
với tốc độ mạnh và ứng dụng hết sức rộng rãi. Học sinh được tiếp cận kiến
thức bằng một phương pháp dạy học mới sinh động. Tranh minh hoạ không
chỉ dừng lại ở mức độ minh hoạ mà đã trở thành công cụ nhận thức. Vì vậy
tôi chọn nghiên cứu đề tài : “Cách sử dụng tranh minh hoạ trong dạy học
Ngữ văn 6.”
IV. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Giáo viên: Lê Thị Thanh Hương
3
Phương pháp sử dụng tranh minh hoạ trong dạy học bộ môn ngữ văn 6
Việc sử dụng tranh minh hoạ nhằm tác động vào dạy học sinh lớp 6
trường THCS DTNT Kì Sơn và một số tranh từ báo chí, các kênh thông tin
khác.
B. NỘI DUNG
I. KHÁI NIỆM
Phương tiện dạy học quan niệm theo nghĩa rộng bao gồm: sách,
tranh ảnh, đồ dùng dạy học, thiết bị được sử dụng trong quá trình dạy học.
Phương tiện dạy học Ngữ văn gồm: tranh, ảnh và một số đồ dùng dạy học.
So với các môn học khác tranh, ảnh và đồ dùng dạy học ngữ văn có số lượng
không nhiều cũng không quá phức tạp nhưng lại đòi hỏi sự tinh tế rất cao cả
về nội dung và hình thức. Việc dạy học Ngữ văn sao cho có tác dụng tích
cực cũng là điều không dễ dàng, cần sự chuẩn bị công phu mới đem lại hiệu
quả. (Theo “Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên THCS chu kì III
(2004-2007))
II. ĐẶC ĐIỂM
Bộ môn Ngữ văn 6 có đặc thù riêng, nó khác với các bộ môn khác ở
chỗ: Học sinh cảm nhận văn bản chủ yếu bằng ngôn từ trong văn bản. Các
văn bản của Ngữ văn 6 các em cần nắm được về nội dung và nghệ thuật

tương đối đơn giản so với Ngữ văn 7, Ngữ văn 8, Ngữ văn 9. Tranh minh
họa dù chỉ là một phương tiện hỗ trợ cho quá trình tiếp nhận văn bản ở học
sinh. Nhưng rõ ràng tranh minh hoạ rất cần thiết đối với việc giảng dạy. Nó
góp phần tạo nên sự hứng thú học tập ở học sinh và giúp cho học sinh tiếp
thu tri thức một cách nhẹ nhàng hơn. Nhất là với đối tượng học sinh khả
năng tư duy sâu sắc còn ít, các em chủ yếu tiếp nhận tri thức bằng điều “mắt
thấy tai nghe”.
III. THỰC TRẠNG
1.

Thuận lợi
Giáo viên: Lê Thị Thanh Hương
4
Phương pháp sử dụng tranh minh hoạ trong dạy học bộ môn ngữ văn 6
Ngay từ khi trên giảng đường Đại học, bản thân tôi đã được tiếp
cận với phương pháp dạy học theo tinh thần đổi mới của các thầy cô nên
ít nhiều không thấy bỡ ngõ khi thay đổi tư duy về quan niệm vai trò của
người dạy – người học, người học mới là chủ thể của mọi hoạt động dạy
học, người dạy đóng vai trò là người hướng dẫn, giúp đỡ học sinh. Với
quy mô của một trường Đại học tôi được tiếp cận nhiều phương pháp
dạy học mới khác nhau mang tính thử nghiệm của các thầy cô : Máy
chiếu, hoạt động Cemina (thảo luận nhóm có một thầy giáo chỉ đạo),
làm bài tập lớn thông qua việc tự nghiên cứu tài liệu, thi học phần bằng
vấn đáp trực tiếp, thi trắc nghiệm trên máy, tiếp cận nhiều với internet
Trường THCS DTNT Kì Sơn – nơi tôi công tác đã 4 năm qua là
trường đạt chuẩn Quốc gia; vì thế chất lượng dạy học như nói trên rất
chú trọng. Dạy học theo phương pháp mới được triển khai triệt để. Giáo
viên và học sinh dạy và học trên tinh thần đổi mới đó nên cùng một lúc
giáo viên có thể vận dụng nhiều phương pháp dạy học trong đó có việc
sử dụng tranh minh hoạ trực quan sinh động.

Các em học sinh con em khu vực thị trấn Mường Xén và quanh
vùng thị trấn khá đông. Mường Xén được xem là trung tâm của Huyện
Kì Sơn. Các em có cơ hội tiếp xúc với một cuộc sống tương đối phát
triển, có khả năng tiếp cận nhanh chóng với những cái mới.
2.

Khó khăn
Với kinh nghiệm 4 năm là giáo viên trực tiếp giảng dạy bộ môn
Ngữ văn 6 trường THCS Kì Sơn, mới bước đầu làm quen với phương
pháp mới, tôi đã cố gắng nhưng còn nhiều hạn chế trong việc sử dụng
các phương tiện dạy học.
Ngoài học sinh của khu vực thị trấn Mường Xén có cơ hội tiếp xúc
với nhiều loại tranh, ảnh thì số lượng học sinh từ các bản làng xa xôi của
huyện nhà được nhà trường tiếp nhận hàng năm cũng không ít. Đa số các em
là con em đồng bào của dân tộc thiểu số (Thái, H’mông, Khmú). Vì thế trình
độ tiếp cận và xử lí thông tin qua tranh, ảnh còn hạn chế nhiều nếu không
muốn nói đó là điều hết sức mới mẻ với các em.
Bộ Giáo dục và Đào tạo có cấp cho nhà trường một số bức tranh
minh hoạ. Còn lại những phương tiện khác thì tự giáo viên chuẩn bị. Việc sử
Giáo viên: Lê Thị Thanh Hương
5
Phương pháp sử dụng tranh minh hoạ trong dạy học bộ môn ngữ văn 6
dụng tranh minh hoạ của tôi trong các tiết dạy mới chỉ dừng lại ở việc quan
sát tạo tâm thế hứng thú học tập ở học sinh, hơn nữa một số tiết dạy không
có tranh riêng mà chỉ có tranh trong sách giáo khoa (tranh ở sách giáo khoa
Ngữ văn không có màu nên thiếu hẳn sự sinh động, kích cỡ nhỏ và chỉ mang
tính phác hoạ đơn giản). Qua một năm học, tôi nhận thấy học sinh chưa cảm
nhận được sâu sắc văn bản thông qua tranh minh hoạ mà chỉ cảm nhận được
chủ yếu từ ngôn từ của văn bản. Hay nói cách khác, kênh hình chưa được
khai thác triệt để.

IV. TÁC DỤNG CỦA VIỆC SỬ DỤNG TRANH ẢNH MINH HOẠ
TRONG DẠY HỌC NGỮ VĂN
- Là một trong các phương tiện góp phần thực hiện mục tiêu, yêu
cầu dạy học Ngữ văn. Phương pháp dạy học mới lấy học sinh làm
đối tượng trung tâm, vì thế dạy học bằng phương tiện trực quan
như tranh ảnh là một yếu tố cần thiết để học sinh nắm được mục
tiêu của bài học.
- Giúp học sinh nhận thức qua hình ảnh trực quan. Đối với tâm lí
lứa tuổi học sinh lớp 6, hình ảnh minh hoạ trực quan trong bài học
có sức thu hút hiệu quả. Có thể các em không nhớ hết nội dung
các chi tiết chính của văn bản bằng ngôn ngữ nhưng nếu các chi
tiết đó được hiển thị bằng tranh thì khả năng ghi nhớ sâu sắc của
các em lại tốt.
- Gợi sự liên tưởng tới các nội dung khác xoay quanh chi tiết chính.
Ví dụ bức tranh có cảnh Mã Lương vẽ tôm, cá khi đi cắt cỏ ven
sông, qua màu săc các em thấy được một cuộc sống thnah bình,
yên ả của một chú bé mồ côi nhưng không cô độc, Mã Lương
đang rất yêu cuộc sống, rất đam mê và rất có năng khiếu.
- Tạo cảm hứng thẩm mĩ, hứng thú. Mĩ thuật vốn thuộc lĩnh vực
của cái đẹp, cái đẹp luôn có sức hấp dẫn mọi lứa tuổi, đặc biệt là
tuổi nhỏ. Thực tế các em học sinh rất hứng khởi khi được xem
những bức tranh, đặc biệt là tranh in màu trong mỗi giờ học văn
bản. Ngay cả khi chưa đọc văn bản, các em đã có thể nhận thức
được cái đẹp và một phần nội dung qua tranh. Vì thế, giờ học các
em sẽ hứng khởi hơn rất nhiều.
Giáo viên: Lê Thị Thanh Hương
6
Phương pháp sử dụng tranh minh hoạ trong dạy học bộ môn ngữ văn 6
V. MỘT SỐ BIỆN PHÁP SỬ DỤNG TRANH MINH HOẠ
* Những yêu cầu chung khi sử dụng tranh, ảnh minh hoạ:

- Nghiên cứu, nhận xét về chất lượng giá trị của hình ảnh trực quan
trước khi sử dụng
- Đinh hướng khai thác nội dung nào thông qua bức tranh đó
- Sử dụng tranh vào thời điểm nào trong quá trình dạy học
- Mở rộng thêm hình ảnh trực quan ngoài sách giáo khoa để tắng
cường yếu tố thực tiễn (tài liệu đó có thể khai thác trên mạng, ở
các tờ lịch )
- Quan sát, mô tả và liên tưởng; phát hiện; phân tích tổng hợp.
- Ở những mức độ khác nhau, không sử dụng tranh ảnh một cách
hình thức, hời hợt, làm như vậy sẽ mất thời gian và phản tác dụng.
1. Về phía học sinh
Học sinh phải chuẩn bị tâm thế cho bài học trên lớp bằng cách xem
bài mới ở nhà trước khi tới lớp.
+ Đọc văn bản: Đây là thao tác không thể thiếu nếu muốn biết văn
bản có những nội dung nào trọng tâm. Khi đọc văn bản các em ít nhiều vỡ
vạc được một số vấn đề; khi tới lớp giáo viên gợi dẫn bằng thuyết giảng và
tranh minh hoạ, học sinh sẽ không bất ngờ, tiếp thu bài hợp lí và đơn giản
hơn.
+ Trả lời hệ thống câu hỏi phần Đọc - hiểu văn bản
+ Nghiên cứu tranh vẽ có ở trong SGK của văn bản kết hợp với đọc
văn bản thì học sinh se hiểu ra bức tranh đó phục vụ cho nội dung cụ thể nào
của văn bản.
+ Gợi ý cho học sinh nếu có thể phác họa một vài chi tiết mà các em
thích qua cách vẽ của mình. Ví dụ vẽ nhân vật Sơn Tinh qua miêu tả của
sách giáo khoa; vẽ cảnh lũ lụt ngập thành Phong Châu; vẽ chàng Sọ Dừa lăn
lóc sau đàn bò của phú ông
2. Phía giáo viên
Giáo viên: Lê Thị Thanh Hương
7
Phương pháp sử dụng tranh minh hoạ trong dạy học bộ môn ngữ văn 6

+ Phải có sự chuẩn bị
Để tiết dạy đạt được mục tiêu giáo dục tư tưởng, tình cảm tốt đẹp cho
học sinh đòi hỏi người giáo viên phải có sự chuẩn bị kỹ càng, chu đáo. Đối
với việc sử dụng tranh minh hoạ, giáo viên phải biết rõ Bộ Giáo dục - Đào
tạo có cấp tranh cho văn bản đó không, trong SGK có hình vẽ không, phòng
thiết bị nhà trường có hay không. Nếu có thì giáo viên có thể sử dụng, nếu
không tự giáo viên phải sưu tầm hoặc tự vẽ thêm tranh minh hoạ. Giả sử
phải vẽ thêm tranh minh hoạ cho bài dạy thì yêu cầu bức tranh phải có nội
dung phù hợp, có ý nghĩa cao. Tránh tình trạng tranh không đúng với chủ đề
bài giảng, gây tri giác tản mạn ở học sinh trong khi sử dụng hoặc làm cho
học sinh khó hiểu. Như vậy sự chuẩn bị của giáo viên là rất cần thiết trước
khi lên lớp giảng dạy.
Ví dụ: Khi dạy văn bản "Treo biển" chúng ta cũng có thể vẽ một bức
tranh minh hoạ nói về nội dung của cái biển trong từng lần thay đổi.
+ Cần có sự lựa chọn tranh
Nếu một văn bản có hẳn một bộ gồm nhiều bức tranh ( Các văn bản
thuộc văn học dân gian như thể loại Truyền thuyết, cổ tích). Phải chọn
những bức tranh phục vụ cho trọng tâm bài giảng, nếu không sử dụng nhiều
tranh sẽ làm loãng nội dung bài học, có thể tiến trình bài dạy sẽ không đúng
như mục tiêu bài học.
+ Cần sử dụng tranh đúng thời điểm (đúng lúc, đúng chỗ)
Việc sử dụng tranh cần kết hợp linh hoạt với hệ thống câu hỏi. Cũng
có thể đưa ngay ra lúc ban đầu để tạo tâm thế hứng thú ở học sinh. Trong
quá trình phân tích văn bản cần đưa tranh minh hoạ để bổ sung, khắc sâu
kiến thức. Nhưng cần lưu ý tránh đưa tranh liên tục làm cho học sinh tri thức
phân tâm. Khi đưa tranh cho học sinh trả lời ý cần khai thác xong cần cất
tranh ngay. Cũng có thể đưa tranh khi đã phân tích đầy đủ nội dung, ý nghĩa
văn bản để học sinh mở rộng, liên hệ kiến thức.
+ Cần có phương pháp gợi dẫn phù hợp để học sinh tiếp xúc một
cách hiệu quả với các bức tranh, làm thế nào để các em có thể nắm được nội

dung qua các bức tranh.
*Ví dụ:
Giáo viên: Lê Thị Thanh Hương
8
Phương pháp sử dụng tranh minh hoạ trong dạy học bộ môn ngữ văn 6
1. Sử dụng tranh của phòng thiết bị để dạy bài mới
Khi dạy tiết 31 bài 8, văn bản: "Cây bút thần" tôi đã chọn hai bức
tranh màu của phòng thiết bị giống như hai bức tranh trong sách giáo khoa.
Khi bước vào phân tích văn bản, tôi cho học sinh quan sát 2 bức
tranh để tạo sự tò mò, hứng thú học tập ở học sinh. Đến nội dung phân tích
"Mã Lương vẽ cho người nghèo". Tôi treo bức tranh thứ nhất cho học sinh
quan sát rồi nêu câu hỏi.
- Giáo viên: Em hãy cho biết Mã Lương đang vẽ những gì cho người
nghèo?
- Học sinh: Vẽ cày, cuốc, đèn, xô múc nước
- Giáo viên: Tại sao Mã Lương không vẽ những vật quý như: vàng,
bạc, đá quý ?
- Học sinh: Vì cuốc, cày, là những công cụ lao động tạo ra của cải,
vật chất.
Giáo viên: Lê Thị Thanh Hương
9
Phương pháp sử dụng tranh minh hoạ trong dạy học bộ môn ngữ văn 6
Đến nội dung thứ 2 "Mã Lương vẽ cho địa chủ". Tôi cất bức tranh
thứ nhất, treo bức tranh thứ hai để học sinh quan sát.
- Giáo viên: Mã Lương đang vẽ những gì? Cảnh tượng Mã Lương vẽ ra
sao?
- Học sinh: Mã Lương vẽ thuyền biển cho vua đi chơi. Trên biển
sóng cuồn cuộn làm thuyền của vua bị chao đảo.
Tiếp theo tôi trao cả 2 bức tranh cho học sinh và nêu yêu cầu học
sinh thảo luận.

- Giáo viên: Em hãy so sánh và cho biết thái độ của Mã Lương
đối với người nghèo, đối với bọn địa chủ? Qua đó cho ta biết gì về
phẩm chất của Mã Lương?
- Học sinh: + Bức tranh thứ nhất: Mã Lương rất vui, hạnh phúc
khi vẽ cho người nghèo.
+ Bức tranh thứ hai: Mã Lương căm giận bọn thống trị, đang ra tay
trừng trị bọn chúng.
Giáo viên: Lê Thị Thanh Hương
10
Phương pháp sử dụng tranh minh hoạ trong dạy học bộ môn ngữ văn 6
⇒ Phẩm chất của Mã Lương: Mã lương là người thông minh, yêu quý
người nghèo, căm ghét bọn thống trị tham lam, độc ác.
- Giáo viên: Em hãy cho biết tình cảm của em đối với Mã Lương?
- Học sinh: Khâm phục, yêu quý.
- Giáo viên: Qua nhân vật Mã Lương em rút ra bài học gì cho mình?
- Học sinh: Phải chăm chỉ cố gắng học tập tốt để trở thành người
công dân tốt của xã hội.
2. Đối với tranh vẽ sẵn ở Sgk mà ở phòng thiết bị không có
Khi dạy văn bản “Lợn cưới áo mới”, trong Sgk có sẵn một tranh vẽ
hai anh chàng hay khoe của gặp nhau. Khi phân tích tới nội dung này tôi yêu
cầu học sinh quan sát kĩ hơn bức tranh và hỏi:
- Giáo viên: Em quan sát tranh và cho biết vẻ mặt của anh chàng có
áo mới và anh đi tìm lợn bị mất?
- Học sinh: Cả hai anh đều có khuôn mặt vui vẻ, đặc biệt là anh
chàng bị mất lợn.
- Giáo viên: Anh bị mất lợn có tỏ ra lo lắng không? Anh ta hỏi thăm
con lợn bị mất với mục đích tìm lợn hay còn vì mục đích nào khác?
- Học sinh: Mục đích của anh ta là khoe con lợn cưới.
- Giáo viên: Anh đang mặc áo mới có cần thiết phải trả lời vòng vo
với anh mất lợn “Từ lúc tôi mặc cái áo mới này, tôi chẳng thấy

con lợn nào chạy qua đây cả!”?Tại sao anh ta phải trả lời như thế?
- Học sinh: Anh ta chỉ cần trả lời “tôi không thấy”. Vì anh đang
nóng lòng khoe cái áo mới.
Giáo viên: Lê Thị Thanh Hương
11
Phương pháp sử dụng tranh minh hoạ trong dạy học bộ môn ngữ văn 6
- Giáo viên: Qua đó, em hãy nhận xét về tính cách 2 nhân vật này?
- Học sinh: Đều là những người thích khoe của.
- Giáo viên: Em hãy liên hệ cuộc sống thực tế bây giờ còn có
những người giống hai nhân vật ấy không? Em có tán thành kiểu
người đó không?Nhân dân ta muốn bày tỏ thái độ gì?
- Học sinh: Thực tế cuộc sống vẫn còn những người thích khoe
khoang. Nhân dân ta muốn chế giễu những người thích khoe của-
một tính xấu khá phổ biến trong xã hội.
3. Có thể dùng tranh để hỏi bài cũ
Ví dụ văn bản “Bánh chưng bánh giầy” , trong sách giáo khoa có bức
tranh Lang Liêu và mọi người đang nấu bánh chuẩn bị dâng lên để lễ
Tiên vương.
Giáo viên: Lê Thị Thanh Hương
12
Phương pháp sử dụng tranh minh hoạ trong dạy học bộ môn ngữ văn 6
Giáo viên: Em hãy nhìn tranh, cho biết bức tranh nói lên sự việc nào của văn
bản?
Học sinh: Lang Liêu đang nấu bánh chưng, bánh giầy để lễ Tiên vương.
Giáo viên: Em hãy liên hệ bức tranh với thực tế cuộc sống của đất
nước ta?
Học sinh: Việc nấu bánh chưng đã trở thành phong tục đẹp của dân tộc Việt
Nam vào mỗi dịp Tết nguyên đán
VI. KẾT QUẢ
Trước khi áp dụng cách sử dụng tranh minh hoạ như trên thì kết quả

thu đượờt học sinh là:
Lớp Sĩ số Hứng thú học tập Phát hiện và ghi nhớ
kiến thức
Liên hệ bản thân và
thực tế cuộc sống
6A 25 80% 85% 90%
6C 30 60% 55% 75%
Trong năm học 2009- 2010 với việc áp dụng cách sử dụng tranh
minh hoạ như trên, tôi đã thấy có sự khác biệt trong nhận thức ở học sinh.
Lớp Sĩ số Hứng thú học tập Phát hiện và ghi nhớ
kiến thức
Liên hệ bản thân và
thực tế cuộc sống
6A 25 100% 95% 100%
6C 30 90% 85% 90%
Trên đây là một kết quả khả quan trong quá trình thử nghiệm của bản
thân tôi.
VII. KẾT LUẬN
Qua các tiết dạy tôi nhận thấy việc sử dụng tranh minh hoạ muốn
đạt được hiệu quả tối ưu cần phải có sự linh hoạt trong quá trình sử
Giáo viên: Lê Thị Thanh Hương
13
Phương pháp sử dụng tranh minh hoạ trong dạy học bộ môn ngữ văn 6
dụng. Tuỳ từng văn bản mà ta áp dụng cho đúng lúc, đúng chỗ. Việc sử
dụng tranh minh hoạ sẽ tạo tâm thế học tập hứng thú ở học sinh, tạo cho
tiết dạy sinh động, không còn nhàm chán. Đồng thời giúp học sinh cảm
nhận sâu sắc hơn về văn bản.
Việc sử dụng tranh minh hoạ là cả một quá trình tìm tòi, sáng tạo,
chuẩn bị chu đáo của bản thân người giáo viên. Là một giáo viên trẻ
mới ra trường kinh nghiệm còn ít nên cần học hỏi nhiều hơn ở đồng

nghiệp, vì vậy tôi rất mong được sự đóng góp ý kiến của Ban chỉ đạo và
các bạn đồng nghiệp gần xa.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Xác nhận của Hội đồng khoa học nhà trường
Giáo viên: Lê Thị Thanh Hương
14
Phương pháp sử dụng tranh minh hoạ trong dạy học bộ môn ngữ văn 6
Giáo viên: Lê Thị Thanh Hương
15
PHÒNG GIÁO DỤC HUYỆN KÌ SƠN
TRƯỜNG THCS KÌ SƠN



HỌ VÀ TÊN: LÊ THỊ THANH HƯƠNG
TỔ BỘ MÔN : KHOA HỌC XÃ HỘI
Tên đề tài:
PHƯƠNG PHÁP SỬ DỤNG TRANH MINH HOẠ
TRONG
DẠY HỌC BỘ MÔN NGỮ VĂN 6
Năm học 2009 - 2010
**********