bài giảng TÀI CHÍNH CÔNG VÀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH CÔNG

BÀI 1
TÀI CHÍNH CÔNG VÀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH CÔNG
Chương trình cử nhân KHQL
Ths. Nguyễn Xuân Thu
Khoa Quản lý tài chính công – Học viện Hành chính
Nội dung

Lý luận chung về Tài chính công và Quản lý
tài chính công

Cải cách quản lý tài chính công

Bài học của Việt Nam
Quản lý tài chính công Nguyễn Xuân Thu
Quản lý tài chính công
Nguyễn Xuân Thu
Bản chất tài chính công

Là các hoạt động thu chi của NN

Phản ánh các quan hệ kinh tế dưới hình thái
giá trị

Xuất hiện trong quá trình hình thành và sử
dụng các quỹ tiền tệ của NN

Thực hiện các nhiệm vụ của NN đối với xã hôi
Quản lý tài chính công
Nguyễn Xuân Thu
Bản chất tài chính công
Thể hiện:


Gắn liền với các quỹ tiền tệ tập trung của
CQNN

Thuộc sở hữu công

Nhằm mục tiêu công
Quản lý tài chính công
Nguyễn Xuân Thu
Chức năng tài chính công

Tạo lập vốn: Tập trung vốn và tích tụ vốn

Phân bổ và phân phối lại: Phân chia nguồn lực
tài chính; điều chỉnh thu nhập giữa các chủ thể
trong xã hội

Giám đốc và điều chỉnh: thực hiện kiểm tra; tác
động đến các chủ thể cũng như là nền kinh tế
Quản lý tài chính công
Nguyễn Xuân Thu
Vai trò của tài chính công

Đảm bảo hoạt động của bộ máy nhà nước

Thực hiện các mục tiêu kinh tế vĩ mô: thúc đẩy
tăng trưởng và ổn định kinh tế

Thực hiện công bằng xã hội
Quản lý tài chính công

Nguyễn Xuân Thu
Đảm bảo hoạt động của bộ máy nhà nước và công bằng xã hội:
Chi tiêu chính phủ
Mỹ Đức Pháp Nhật
Tổng chi tiêu của
chính phủ
4 526 857 1 050 450 921 454 193 158 000
Chi cho tiêu dùng 267 948 419 960 408 609 90 578 900
Trong đó:
Chi cho tiền lương
141 028 168 680 228 208 31 362 800
Chi cho phúc lợi và
chuyển giao xã hội
1 485 008 597 150 402 222 88 989 600
Năm 2005
Đơn vị: triệu đồng nội địa
Vai trò của tài chính công:
Các bằng chứng minh họa
Quản lý tài chính công
Nguyễn Xuân Thu
Thúc đẩy tăng trưởng, ổn định kinh tế vĩ mô:
Các bằng chứng từ cuộc khủng hoảng tài chính thế giới 2008
Vai trò của tài chính công:
Các bằng chứng minh họa
Một số sự kiện đáng nhớ
•
6.8.2007: Home Mortgage nộp đơn xin phá sản
•
9.2008: Northern Rock (Anh) – sắp phá sản (CP phải quốc hữu hóa)
•

15.9.2008: Lehman Brothers Holding, (Ngân hàng lớn thứ 4 Mỹ) nộp
đơn phá sản sau 158 năm hoạt động
•
26.9. 2008 : Washing Mutuel Inc được bán cho JP Morgan chase
•
Trong năm 2008, bình quân có 2NH phá sản /tháng , thất nghiệp lên
đến 2 con số…
Quản lý tài chính công
Nguyễn Xuân Thu
Kế hoạch gói
kích thích (USD)
GDP 2007 % GDP 2007
Mỹ 825 13843 6.0
Trung quốc 586 3218 18.2
Nhật bản 275 4384 6.3
Nga 250 1289 19.4
Đức 81 3197 1.2
Ấn độ 61 1099 5.6
Anh 30 2773 1.1
Pháp 23 2560 1.3
Úc 17.1 908,99 1.88
Thúc đẩy tăng trưởng, ổn định kinh tế vĩ mô:
Các bằng chứng từ cuộc khủng hoảng tài chính thế giới 2007-2008
Đơn vị: tỷ USD
Vai trò của tài chính công:
Các bằng chứng minh họa
Quản lý tài chính công
Nguyễn Xuân Thu
Phạm vi tài chính công


Ngân sách nhà nước

Các quỹ công ngoài ngân sách nhà nước

Tài chính của các cơ quan hành chính

Tài chính của các đơn vị sự nghiệp công

Tài chính phục vụ các hoạt động công ích do
nhà nước tài trợ. Vd: DNNN công ích
Quản lý tài chính công
Nguyễn Xuân Thu
Quản lý tài chính công

Là quá trình lập kế hoạch, tổ chức thực
hiện, kiểm soát các hoạt động thu, chi
của nhà nước nhằm thực hiện các
nhiệm vụ của NN hiệu quả nhất
Quản lý tài chính công
Nguyễn Xuân Thu
Câu hỏi thảo luận
Thể
chế
Bộ
máy
Con
người
Tài
chính
Chiến

lược
Quản lý tài chính công
Nguyễn Xuân Thu
Câu hỏi

Lựa chọn 1 tổ chức: (Doanh nghiệp, cơ
quan hành chính, đơn vị sự nghiệp)

Mô tả ngắn gọn nhiệm vụ/mục tiêu của
tổ chức.

Mô tả ngắn gọn cách thức quản lý tài
chính (thu và chi) của tô chức đó
Quản lý tài chính công
Nguyễn Xuân Thu
Mục tiêu quản lý tài chính công

Làm thế nào để chính phủ tăng thu bền
vững?

Làm thế nào để phân bổ nguồn lực hiệu
quả?

Làm thế nào để quản lý ngân sách ở các
tổ chức công hiệu quả và hiệu lực?
Quản lý tài chính công
Nguyễn Xuân Thu
Các công cụ quản lý tài chính công

Hệ thống pháp luật


Các chính sách kinh tế - tài chính

Công cụ kế hoạch

Các công cụ kiểm soát: thanh tra, kế toán, kiểm toán

Tổ chức bộ máy quản lý tài chính công
Quản lý tài chính công
Nguyễn Xuân Thu
Bộ máy quản lý tài chính công ở Việt Nam
Quốc hội
Chính phủ
Bộ tài chínhCác bộ ngành
HĐND và
UBND tỉnh
Tổng cục thuế
Kho bạc nhà nước
Tổng cục quản lý
vốn
UB chứng khoán NN
Tổng cục hải quan
Cục dự trữ QG
Các đơn vị dự toán ngân sách
Cục thuế
KBNN tỉnh
Cục quản lý vốn
Sở tài chính
Cục hải quan
Chi cục dự trữ

HĐND và
UBND huyện
HĐND và
UBND xã
Quản lý tài chính công
Nguyễn Xuân Thu
Các động cơ cải cách quản lý tài chính công

Khủng hoảng tài chính

Thay đổi thể chế chính trị

Áp lực từ yêu cầu quản trị chính phủ tốt

Thay đổi về vai trò của CP: chuyển từ cai trị
sang phục vụ

Yêu cầu về phân cấp quản lý, nâng cao hiệu
quả sử dụng tài chính công
Quản lý tài chính công
Nguyễn Xuân Thu
Xu hướng cải cách quản lý tài chính công

Xây dựng hệ thống thuế phù hợp

Nâng cao hiệu quả của thuế

Kiểm soát chi tiêu công, giảm thâm hụt NSNN

Áp dụng khuôn khổ chi tiêu trung hạn (MTEF)


Cải cách kế toán

Tăng cường kiểm toán

Cải thiện chế độ thông tin, báo cáo

Tăng tính công khai minh bạch và trách nhiệm giải trình
Quản lý tài chính công
Nguyễn Xuân Thu
Cải cách tài chính công việt nam

Cải cách quản lý ngân sách nhà nước:
+ Ban lành luật NSNN
+ Xây dựng hệ thống thuế
+ Cải cách quản lý thuế
+ Quản lý chi tiêu công: chuyển từ QL đầu vào -> đầu ra, áp dụng
Khuôn khổ chi tiêu trung hạn (MTEF)
+ Tăng cường phân cấp cho chính quyền địa phương
+ Thúc đẩy tính công khai, minh bạch , trách nhiệm

Đổi mới cơ chế quản lý tài chính đối với cơ quan hành chính và
đơn vị sự nghiệp

Đổi mới chế độ kế toán, kiểm toán
Quy mô NSNN Việt Nam (%GDP)
1991 1992 1993 1994 1995 1991/1995
Thu NSNN 13,5 19,0 21,7 23,6 23,3 20,2
Chi NSNN 15,9 22,0 29,3 27,9 27,4 24,5
1996 1997 1998 1999 2000 1996/2000

Thu NSNN 22,9 20,8 19,6 19,6 20,5 20,7
Chi NSNN 25,9 24,9 22,7 24,0 24,7 24,4
2001 2002 2003 2004 2005 2001/2005
Thu NSNN 21,4 22,1 22,5 22,3 22,0 22,1
Chi NSNN 26,7 27,4 28,1 28,1 27,0 27,4
C¬ cÊu chi tiªu c«ng giai đo n 1997-2002 ạ
(% GDP)
Quản lý tài chính công
Nguyễn Xuân Thu
Cải cách thuế ở việt nam

Cải cách thuế bước 1: ban hành thuế VAT, TNDN, Thuế TN
đối với người có thu nhập cao (1990)

Cải cách thuế bước 2: Sửa đổi thuế VAT, TNDN, thuế XNK
(1996)

Chuyển đổi cơ chế thu, nộp thuế (2000) và ban hành luật
QL thuế (2006)

Luật thuế thu nhập cá nhân (2007)
Quản lý tài chính công
Nguyễn Xuân Thu
Cải cách thuế ở việt nam

Đảm bảo tăng thu bền
vững

Phát huy tác động của
thuế đế nền kinh tế


Đảm bảo nghiêm kỷ
cương thuế, chống trốn,
tránh thuế

Xây dựng hệ thống thuế
hiệu quả: Mở rộng diên
thu, đối tượng thu, tăng tỷ
trọng thuế trực thu, giảm tỷ
trọng thuế gián thu…

Cải cách hành chính thuế,
quản lý hóa đơn thuế, đối
tượng nộp thuế….
Mục tiêu
Biện pháp
24
Phõn loi thu

Căn cứ vào khả năng chuyển dịch gánh nặng của thuế:

Thuế trực thu và thuế gián thu

Căn cứ vào cơ sở tính thuế:
Thuế tiêu dùng; thuế thu nhập; thuế tài
sản

Căn cứ vào thuế suất:
Thuế luỹ tiến, thuế luỹ thoái, thuế tỷ lệ
Các khía cạnh của một hệ thống thuế


TÝnh ®¬n gi¶n, thuËn tiÖn

TÝnh hÖ thèng

TÝnh æn ®Þnh

TÝnh tiªn liÖu

TÝnh c«ng b»ng

TÝnh héi nhËp

TÝnh hiÖu qu¶