Chứng minh đánh giá là một khoa học Mô tả việc sử dụng một trong những thành tựu của khoa học đánh giá để quản lý Bình luận

Chứng minh đánh giá là một khoa học. Mô tả việc
sử dụng một trong những thành tựu của khoa học đánh
giá để quản lý. Bình luận.
BÀI LÀM
1. Đánh giá là một khoa học
Đánh giá giáo dục là một quá trình thu thập, chỉnh lý,
xử lý, phân tích thông tin một cách toàn diện, khoa học, hệ
thống những thông tin về sự nghiệp giáo dục, để rồi phán
đoán giá trị của nó nhằm thúc đẩy công cuộc cải cách giáo
dục, nâng cao trình độ phát triển của giá dục, đáp ứng nhu
cầu ngày càng cao của cộng đồng xã hội. Đánh giá không
chỉ là công cụ của quản lý giáo dục mà bản thân nó cũng
chính là một khoa học với đầy đủ các đặc trưng vốn có
của một khoa học, cũng có những thành tựu to lớn và
những thành tựu đó lại được ứng dụng vào quản lý để
quay trở lại đánh giá.
Đánh giá là một khoa học, điều này được thể hiện qua
những luận điểm sau đây:
1
1.1. Đặc trưng của đánh giá:
Cũng giống như các lĩnh vực khoa học khác, đánh giá
cũng có những đặc trưng dưới đây:
- Tính khách quan: Đánh giá trong giáo dục bao giờ
cũng cần các thông tin thu thập về đối tượng được đánh
giá, thông tin đó phải đảm bảo tính toàn diện, tính hệ
thống. Nghĩa là thông tin cần phải được thu thập từ nhiều
nguồn khác nhau có liên quan đến đối tượng đánh giá.
- Tính khoa học: Trong đánh giá, thông tin đầu vào và
đầu ra của đánh giá phải đảm bảo xử lý khoa học, chính
xác, được phân tích và lưu trữ thuận tiện.
- Tính thích ứng phổ biến: Khái niệm đánh giá trong

giáo dục phải thích ứng và dễ sử dụng trong toàn bộ hệ
thống giáo dục.
- Tính mục đích: Đánh giá bao giờ cũng có mục đích,
kết quả đánh giá phải được sử dụng cho mục đích của cá
nhân, tổ chức để có những kế hoạch, chiến lược cải cách,
nâng cao chất lượng giáo dục.
1.2. Hệ thống các khái niệm liên quan
2
Bên cạnh các đặc trưng, đánh giá còn có hệ thống các
khái niệm liên quan:
- Giá trị:
Khi một sự vật hiện tượng có những đặc trưng phù
hợp với mong muốn, mục tiêu của con người thì nó mới
có giá trị. Mỗi sự vật, hiện tượng, càng có nhiều đặc trưng
phù hợp thì càng có giá trị. Khái niệm giá trị có tính lịch
sử và tính tương đối.
Đánh giá bao giờ cũng gắn liền với giá trị, vì đánh giá
là thước đo phản ảnh giá trị của sự vật hiện tượng. Phải
thống nhất được quan niệm về giá trị thì mới tạo được sự
đồng thuận trong đánh giá. Trong đánh giá, giá trị phản
ánh mối quan hệ giữa chủ thể và khách thế đánh giá.
- Nhận thức:
Đánh giá là một hoạt động nhận thức, thông qua đánh
giá, con người nhận thức được bản chất của thế giới khách
quan và xác định được trạng thái của con người đối với
thế giới khách quan. Chỉ khi nào có nhận thức luận đúng
đắn, một quan điểm lịch sử, khoa học, khách quan trong
3
đánh giá mới có thể đảm bảo xác định được tính chỉnh thế
của giá trị sự vật, mới có những kết luận đánh giá có giá

trị, có tác dụng đối mới, cải tạo hoặc thích ứng với sự vật,
hiện tượng của thế giới khách quan.
Quá trình nhận thức bao gồm 6 giai đoạn: Biết (tái
hiện), Hiểu, Vận dụng, Phân tích, Tổng hợp, Đánh giá.
Như vậy, đánh giá là bậc cao nhất của quá trình nhận
thức.
- Thực tiễn:
Nhận thức của con người không thể tách rời thực tiễn.
Thực tiễn là nguồn gốc của nhận thức và cũng là mục đích
của nhận thức.
Thực tiễn là nơi xuất phát của đánh giá và cũng là
điểm kết thúc của quá trình đánh giá. Sự kiểm nghiệm này
được thể hiện: Mức độ phát triển của khách thể giá trị có
phù hợp với kết quả đánh giá không? Mức độ thỏa mãn
nhu cầu của chủ thể có giá trị có phù hợp với kết quả đánh
giá không? Nguyện vọng chủ quan của chủ thể đánh giá
có được đáp ứng không?
4
Đánh giá trong giáo dục về thực chất cũng là quá
trình phán đoán mức độ cao thấp của sự nghiệp giáo dục.
Giá trị của sự nghiệp giáo dục ở đây nhằm chỉ mối quan
hệ giữa đặc tính, tính chất của sự nghiệp giáo dục với nhu
cầu của con người chủ thể trong thực tiễn xã hội.
1.3. Nội dung nghiên cứu của đánh giá
Những nội dung nghiên cứu chủ yếu của đánh giá
giáo dục như một ngành khoa học, bao gồm:
- Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của hoạt động
đánh giá: Loại hình đánh giá, quy trình đánh giá, chỉ đạo
thực hiện đánh giá
- Nghiên cứu tìm ra các phương pháp thực thi cụ thể,

như: Phương pháp xác định chuẩn cho các loại hình đánh
giá, phương pháp thu thập, xử lý thông tin của các loại
hình đánh giá, nghiên cứu áp dụng công nghệ tiên tiến vào
quá trình đánh giá
- Nghiên cứu các loại hình đánh giá cụ thể như đánh
giá kết quả học tập, đánh giá giảng viên đại học, đánh giá
phổ cập giáo dục.
5
1.4. Đối tượng nghiên cứu của đánh giá
Với tư cách là một ngành khoa học, đối tượng nghiên
cứu của đánh giá là các loại hình hoạt động giáo dục, mối
quan hệ của chúng, các chức năng của hoạt động giáo dục
và nhu cầu thực thi các chức năng ấy trong hệ thống xã
hội.
Nói cách khác, đối tượng nghiên cứu của đánh giá
giáo dục là hệ thống các mục tiêu của giá dục, cách thức
và mức độ đạt được mục tiêu của các cơ sở giáo dục, tác
động vào việc đạt được mục tiêu đối với nhu cầu phát
triển của hệ thống xã hội.
1.5. Phương pháp nghiên cứu của đánh giá
Các phương pháp nghiên cứu củ đánh giá giáo dục,
bao gồm:
- Phương pháp lịch sử: Đây là phương pháp nghiên
cứu, tìm kiếm và phát hiện quy luật, bản chất của sự vật,
hiện tưởng trong quá trình chúng hình thành, phát triển và
triển vọng. Phương pháp lịch sử được sử dụng để thu thập,
xử lý các thông tin mang tính hệ thống, tính quy luật để
6
tìm hiểu quy luật phát triển đặc thù, xu thế phát triển của
đối tượng nào đó trong sự nghiệp giáo dục.

- Phương pháp điều tra: Đây là phương pháp thường
dùng trong việc thu thập thông tin đánh giá từ các nguồn
khác nhau, nhằm xác định độ tin cậy và giá trị của thông
tin đánh giá.
- Phương pháp quan sát
Quan sát là một phương pháp dễ dùng nhất trong
đánh giá. Tuy nhiên trong đánh giá giáo dục, quan sát chỉ
cung cấp các thông tin trên bề mặt các sự kiện. Cần thêm
thông tin từ nhiều nguồn khác nhau mới có được cơ sở
khoa học cho các phán đoán giá trị
Ngoài ra, đánh giá còn sử dụng các phương pháp
khác như: Phương pháp thực nghiệm và phương pháp
thống kê.
1.6. Những thành tựu của khoa học đánh giá
Đánh giá cũng giống như các ngành khoa học khác,
đều có những thành tựu nhất định trong lịch sử phát triển
của mình, những thành tựu đó được con người vận dụng
7
vào trong thực tiễn quản lý (để quay trở lại đánh giá). Các
thành tựu của khoa học đánh giá được thể hiện qua các bộ
chuẩn đánh giá và các mô hình đánh giá:
- Các bộ chuẩn:
+ Chuẩn kiến thức, kỹ năng
Chuẩn kiến thức kỹ năng là một thành tựu của khoa
học đánh giá. Nó là các yêu cầu cơ bản, tối thiểu về kiến
thức, kỹ năng của môn học, hoạt động giáo dục mà học
sinh cần phải và có thể đạt được sau từng giai đoạn học
tập. Chuẩn kiến thức, kỹ năng là căn cứ để biên soạn sách
giáo khoa, quản lý dạy học, đánh giá kết quả giáo dục ở
từng môn học, ngành học, hoạt động giáo dục nhằm bảo

đảm chất lượng và hiệu quả của quá trình giáo dục. Đồng
thời nó là cơ sở pháp lý cho công tác chỉ đạo, quản lý, dạy
học, đặt ra mức độ cần đạt để nhà trường thực hiện dạy
học đảm bảo những yêu cầu cơ bản, tối thiểu của chương
trình giáo dục.
Đối với chuẩn kiến thức, kỹ năng bậc phổ thống, Bộ
giáo dục đã ban hành Quyết định 16/2006/QĐ-BGD ĐT
8
ngày 5/5/2006 ban hành chương trình giáo dục phổ thông.
Đối với giáo dục đại học, chuẩn kiến thức kỹ năng thể
hiện ở khung chương trình giáo dục các ngành do Bộ Giáo
dục và Đào tạo ban hành, và các trường phải tuân thủ.
+ Chuẩn chức danh
Bên cạnh các tiêu chuẩn về kiến thức và kỹ năng,
khoa học đánh giá cũng có thành tựu xây dựng các chuẩn
chức danh: Chuẩn hiệu trưởng các cấp, chuẩn giáo viên
các cấp…
+ Bộ tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục các
cấp
Bộ tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục các cấp
do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành là một thành tựu
quan trọng của khoa học đánh giá giáo dục ở Việt Nam.
Dựa trên một bộ chuẩn đã xác định một cách khách quan
đảm bảo độ tin cậy, chủ thể đánh giá so sánh với các đổi
tượng để đánh giá mức độ phù hợp chuẩn của các đối
tượng. Đây là cách đánh giá đảm bảo độ tin cậy và độ giá
trị cao, cung cấp cho các đối tượng đánh giá độ chênh lệch
9
so với chuẩn để có kế hoạch phấn đầu đạt chuẩn. Hiện
nay, từ mầm non, tiểu học, THCS, THPT cho đến cao

đẳng, đại học đã có các bộ chuẩn kiểm định chất lượng
giáo dục.
- Bộ test
Các bộ test là một trong các thành tựu quan trọng của
khoa học đánh giá. Các bộ test nhằm đo các chỉ số phát
triển của con người về các khía cạnh khác nhau, có thể kể
tên một số bộ test dưới đây:
IQ: Chỉ số thông minh
EQ: Chỉ số thông minh cảm xúc
AQ: Chỉ số vượt khó
SQ: Chỉ số thông minh xã hội
PQ: Chỉ số đam mê
CQ: Trí thông minh sáng tạo
SQ: Trình độ biểu đạt ngôn ngữ
MQ: Chỉ số đạo đức
- Các mô hình đánh giá:
10
Ngoài các thành tựu kể trên, khoa học đánh giá còn
để lại thành tựu là các mô hình đánh giá. Có thể kể đến
các mô hình chủ yếu sau đây:
+ Mô hình đánh giá theo mục tiêu (Goal-based), hay
mô hình E B Taylor
+ Mô hình CIPP
+ Mô hình đánh giá sự khác biệt (Discrepancy
Evaluation Model)
+ Mô hình đánh giá không theo mục tiêu (Goal – Free
model)
2. Mô tả việc sử dụng một trong những thành tựu
của khoa học đánh giá để quản lý tại đơn vị đang
công tác

Trường đại học FPT là đơn vị hiện nay em đang công
tác. Trường được thành lập theo quyết định số
208/2006/QĐ-TTg ngày 08/09/2006 của Thủ tướng Chính
phủ. Trải qua 7 năm hoạt động, nhà trường không ngừng
mở rộng quy mô và đa dạng hóa loại hình hoạt động trên
cơ sở đảm bảo chất lượng đội ngũ và điều kiện cơ sở vật
11
chất. Trong vấn đề sử dụng thành tựu của khoa học đánh
giá, em xin mô tả một thành tựu quan trọng mà hiện nay
được thực hiện phổ biến ở nhiều cấp học và trình độ đào
tạo: Kiểm định chất lượng giáo dục
Với mục đích góp phần đảm bảo và nâng cao chất
lượng giáo dục, xác nhận mức độ đáp ứng so với tiêu
chuẩn của Bộ giáo dục và đào tạo, từ năm 2011, Trường
Đại học FPT đã đăng ký với Bộ giáo dục về công tác kiểm
định chất lượng. Sau khi đăng ký với Cục khảo thí và
kiểm định chất lượng giáo dục, nhà trường đã tiến hành
bước 1: Tự đánh giá. Đây là bước đầu tiên trong quy trình
kiểm định chất lượng giáo dục và cũng được xem là bước
quan trọng nhất đối với các cơ sở giáo dục trong quá trình
hướng tới mục tiêu cải tiến và nâng cao chất lượng giáo
dục.
Thực hiện các văn bản hướng dẫn của Bộ giáo dục và
Đào tạo, trong đó có Quyết định số 65/2007/QĐ-BGDĐT
ngày 01/12/2007 về bộ tiêu chuẩn đánh giá chất lượng
giáo dục đại học của Bộ giáo dục và đào tạo và hướng dẫn
12
kèm theo Công văn số 560/KTKĐCLGD ngày 06/6/2008
của Cục Khảo thí và kiểm định chất lượng giáo dục, nhà
trường đã tiến hành Tự đánh giá một cách nghiêm túc,

khách quan, thực hiện đầy đủ các bước trong quy trình Tự
đánh giá. Nhà trường cũng đã phổ biến đến toàn thể
CBNV trong Trường, để Tự đánh giá không còn là việc
của riêng của bộ phận chuyên trách, mà là cơ hội để toàn
thể CBNV tự nhìn nhận, đánh giá lại chính công việc của
mình. Chính vì vậy, kết quả tự đánh giá là tài liệu có giá
trị thiết thực không chỉ cho quá trình kiểm định chất lượng
mà còn là nguồn thông tin đầu vào quan trọng cho quá
trình cải tiến chất lượng của nhà trường. Đến tháng 10
năm 2012, trường Đại học FPT đã hoàn thành việc tự
đánh giá và gửi Báo cáo tự đánh giá đến Cục Khảo thí và
Kiểm định chất lượng giáo dục. Trong 10 tiêu chuẩn, 61
tiêu chí, kết quả tự đánh giá của Trường Đại học FPT có
55/61 tiêu chí đạt (Chiếm 90.2%) và 6/61 tiêu chí chưa đạt
(9.8%).
13
Tuy nhiên đến tháng 5 năm 2013, Cục khảo thí và
kiểm định chất lượng giáo dục có công văn gửi công văn
hướng dẫn sử dụng tiêu chí kiểm định chất lượng giáo dục
(Công văn số: 527/KTKĐCLGD ngày 23/5/2013) tới các
trường đã nộp báo cáo tự đánh giá trong năm 2012 yêu
cầu cập nhật. Đến nay, nhà trường đã hoàn thành việc
chỉnh sửa báo cáo và cập nhật dữ liệu mới. Dự kiến cuối
năm nay, tổ chức đánh giá độc lập sẽ đến làm việc trực
tiếp tại Trường để thực hiện bước tiếp theo trong quy trình
kiểm định chất lượng.
3. Bình luận
Kiểm định chất lượng giáo dục là một vấn đề khá mới
mẻ ở Việt Nam nhưng đến nay, một hệ thống kiểm định
chất lượng giáo dục đã được triển khai trong cả nước, từ

cấp tiểu học đến đại học.
Nằm trong xu thế đó, trường Đại học FPT cũng đã
tham gia kiểm định chất lượng giáo dục với mong muốn
xác định được mức độ đáp ứng được các tiêu chuẩn của
Bộ giáo dục và Đào tạo, biết được điểm mạnh, điểm yếu
14
của mình để từ đó có kế hoạch cải tiến và nâng cao chất
lượng.
Việc tham gia kiểm định chất lượng theo tiêu chuẩn
của Bộ, là một biểu hiện rõ nét cho việc sử dụng thành tựu
của khoa học đánh giá vào công tác quản lý của nhà
trường. Bộ chuẩn kiểm định chất lượng của từng trình độ
đào tạo đã được các chuyên gia đầu ngành nghiên cứu,
tính toán vì thế đảm bảo độ tin cậy và giá trị của kết quả
đánh giá. Đương nhiên chuẩn cũng do con người đặt ra,
khó đạt mức độ khách quan hoàn toàn và nó không giúp
xác định được sự tiến bộ và vị trí của nhà trường trong hệ
thống giáo dục đại học Việt Nam.
Cùng với tham gia kiểm định chất lượng giáo dục,
trường đại học FPT cũng đã tham gia bảng xếp hạng các
trường đại học trên thế giới (QS Stars) nhằm xác định
được vị trí của mình trên bảng xếp hạng các trường đại
học và những điểm mạnh, điểm yếu của nhà trường. Bảng
xếp hạng QS Stars cũng là một thành tựu của khoa học
đánh giá được nhà trường sử dụng.
15
16