Phân tích diễn biến tâm trạng nhân vật Mị (Vợ chồng A Phủ) trong đêm tình mùa xuân ở Hồng Ngài

Phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật Mị (Vợ chồng A
Phủ - Tô Hoài) trong đêm mùa xuân ở Hồng Ngài.
Phân tích đề:
- Thành công nhất của nhà văn Tô Hoài khi xây dựng nhân vật
Mị là sự phân tích tâm lý nhân vật, vì đây không những thể hiện tài
năng của nàh văn mà còn bộc lộ sự hiểu biết sâu sắc về con người.
Mị xuất hiện trong Vợ chồng A Phủ như một con người đầy tâm
trạng, ngay cả khi nhân vật này không nói, không suy nghĩ gì.
Đề làm tốt vấn đề này, cần tham khảo kỹ đề số 1 ( Phân tích sức
sống tiềm tàng của nhân vật Mị thể hiện trong cảnh ngộ từ khi bị
bắt làm con dâu gạt nợ nhà thống lí Pá Tra đến khi trốn khỏi Hồng
Ngài). Thực ra, về nội dung, đề này là một phần đề số 1. Tuy
nhiên, khi tách ra thành một đề độc lập, sự phân tích cần kỹ lưỡng
hơn.
Dàn ý
1.Giới thiệu sơ lược về Mị trong tác phẩm vợ chồng A Phủ.
Tâm trạng của Mị trước đêm xuân.
2.Phân tích tâm trạng Mị trong đêm mùa xuân.
- Trước đêm màu xuân, do bị đày đoạ, áp chế, Mị trở thành
người phụ nữ “vô hồn”, mất cả cảm giác về thời gian lẫn không
gian. Kiếp sống của Mị chẳng khác nào kiếp sống con trâu, con
ngựa trong nàh thống lí Pá Tra. Tuy nhiên, sức sống trong Mị chưa
hoàn toàn lụi tắt. Mỗi khi bước vào buồng, Mị lại ngồi xuống
giường trông ra cửa sổ. Điều ấy cho thấy Mị luôn hướng ra bên
ngoài, ẩn chứa một khát khao, dù khá mong manh và mơ hồ. Sức
sống có thể bị dập tắt vĩnh viễn, nhưng cũng có thể sẽ trỗi dậy khi
có điều kiện.
- Sự tác động của bối cảnh bên ngoài đói với Mị trong đêm mùa
xuân. Mùa xuân năm ấy ở Hồng Ngài đẹp và gợi cảm biết bao:
Trên đầu núi, các nương ngô, nương lúa gặt xong, ngô lúa xếp yên
đầy cac nhà kho. Trẻ con đi hái bí đỏ, tinh nghịch, đã đốt những

lều canh nương để suởi lửa Hồng Ngài năm ấy ăn tết giữa lúc gió
thổi và cỏ ranh vàng ửng Trong các làng Mèo, những chiếc váy
hoa đã đem ra phơi trên mỏm đá xoè như con bướm, sặc sỡ Đám
trẻ đợi Tết, chơi quay, cười ầm trên sân trước nhà. Ngoài đầu núi
lấp ló đã co tiếng ai thổi sáo tủ bạn đi chơi Chính không gian rộn
rã sắc màu cùng tiếng sáo tha thiết đã đánh thức cô Mị ngày xưa.
Tiếng sáo như chạm vào nỗi nhớ. Mị nghe tiang sáo vọng lại, thiết
tha bổi hồi. Mị ngồi nhẩm lại bài hát của người đang thổi
Mùa xuân đó đầy sắc màu, rộn rã âm thanh. Điều ấy xa lạ với
không gian trong căn phòng bé nhỏ của Mị, nhưng gần gũi với thế
giới mà Mị đã từng sống rất hạnh phúc. CHúng gợi cho Mị nhớ lại
thời xa xưa. Ngày xưa, Tết Mị uống rượu. Bây giờ, Mị cũng uống
rượu. Rồi Mị say.
- Rượu - chất men đánh thức phần đời đã mất của Mị. Khi uống
rượu say, Mị lại được sống về những ngày trước. Ngày trước Mị
vui sướng biết bao. Tại Mị vẳng nghe tiếng sao vọng lại đầu làng.
Đấy là tiếng sáo của tình duyên, của tuổi thanh xuân căng đầy sức
sống. Mị không còn là cô con dâu gạt nợ nhà thống lí Pá tra nữa.
Mị đang uống rượu bên bếp và thổi sáo. Mị uốn chiếc lá trên môi,
thổi lá cuũnghay như thổi sáo. Có biết bao người mê, ngày đêm đã
thổi sáo đi theo Mị. Ra thế, Mị cìn trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ.
- Sự đối lập giữa hoàn cảnh đêm xuân,giữa thế giới được đánh
thức với cuộc sống thực tại : Khi say, Mị nhớ và sống lại với ngày
xưa, nhưng thực ra, Mị vẫn đang ở nhà thống lý Pá Tra. Mị vẫn
đang sống kiếp đoạ đày với A Sử. Sự đối lập giữa một bên là
hạnh phúc tuổi trẻ với một bên là kiếp sống trâu ngựa đã khiến Mị
suy nghĩ đến việc kết liễu đời mình như ngày mới về làm dâu nhà
thống lý. Mị lại ước gì có nắm lá ngón trong tay, Mị sẽ ăn cho chết
ngay chứ không buồn nhớ lại nữa. Càng nhớ lại chỉ thấy nước mặt
ứa ra. Ôi chao, tiếng sáo ấy, tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn lửng lơ bay

ngoài đường. Mị đang muốn quên đi, Mị không muốn nhớ lại cái
ngày trước mà không được. Tiếng sáo ấy lửng lơ, tiếng sáo ấy làm
Mị thiết tha bổi hổi. Mị muốn đi chơi. Mị muốn thoát ra ngoài cái
ô cửa ô mờ đục, trăng trắng này!
- Nhưng Mị lại thực hiện một sự giải thoát bằng cách khác. Đó
là bỏ nhà đi chơi như những người trẻ trung đang dập dìu ngoài
làng. Mị đã ý định giải thoát một cách lặng lẽ mà mãnh liệt : Mị
đến góc nhà, lấy ống mỡ, xắn một miếng bỏ thêm vào đĩa đèn cho
sáng Mị quấn lại tóc, Mị với tay lấy cái váy hoa vắt ở trong
vách Mị rút thêm cái áo. Mị làm tất cả, thật bình thản và quyết
liệt như ngày xưa, khi trong đầu Mị đang rập rờn tiếng sáo.
- Ý định giải thoát của Mị không thành: Trông thấy Mị, A Sử
lấy làm lạ. NÓ chỉ biết rằng Mị muốn đi chơi. Thằng chồng ác hơn
con hổ ấy không biết trước mặt mình đã là một cô Mị khác, cô Mị
của ngày xưa mà hắn đã từng lừa lọc để đánh cắp đem về. Hắn
thẳng tay vùi dập tàn nhẫn sự trở về đó : A Sử bước lại, nắm lấy
Mị, lấy thắt lưng trói hai tay Mị. Nó xách cả một thúng sợi đay ra
trói Mị đứng vào cột nhà. Tóc Mị xoã xuống, A Sử quấn luôn tóc
lên cột làm cho Mị không cúi, không nghiêng đầu được nữa
- Nhưng A Sử chỉ trói được thể xác Mị : Trong bóng tôi, Mị
đứng im lặng, như không biết mình đang bị trói. Hơi rượu nồng
nàn, Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những
đám chơi Mị chưa giải thoát được thể xác, nhưng Mị đã giải
thoát được tinh thần, dù chỉ trong tâm tưởng: Mị vùng bước đi.
Nhưng tay chân đau không cựa được. Khi ấy, Mị mới biết mình
đang bị trói, đang ở trong căn nhà tù ngục này. Lòng Mị đau đớn,
thổn thức nghĩ mình không bằng con trâu con ngựa.
3.Kết luận
Cuộc trỗi dậy lần thứ nhất của Mị không thành. Mị không thoát
khỏi căn nhà ấy, dù chỉ mộtphút giây. Nhưng Mị đã không còn là

con ngựa, con rùa lùi lũi nơi xó cửa nữa. Mị đã sống lại những thời
khắc của tuổi thanh xuân tươi trẻ và tự do. Vì thế, khi bị A Sử trói,
lúc bàng hoàng tỉnh, Mị chợt nhớ đến câu chuyện một người đàn
bà trong nhà này bị trói đến chết không ai hay. Và, Mị sợ quá, Mị
còn muốn sống, Mị còn ham sống.
Cuộc trỗi dậy như một đợt sóng dâng lên rồi tràn ra. Nó không
làm mảy may thay đổi cuộc đời Mị. Nhưng từ đó, sóng ngầm vẫn
không mất. Nó sẽ tuôn trào thành những đợt sóng mới, mãnh liệt
hơn lúc nào hết, bằng chứng là hành động cởi trói cho A Phủ và
cùng anh ta trốn khỏi Hồng Ngài sau này.
Thành công của nhà văn là khắc hoạ một nhân vật sống chủ yếu
bằng tâm trạng, với tâm trạng. Cả đêm mùa xuân, Mị hành động
được rất ít, nhưng người đọc vẫn thực sự hấp dẫn với một con
người đang từ cõi âm u mơ hồ trỗi dậy. Không gian, thời gian,
giọng kể của tác phẩm theo một tiết tấu của chính tâm trạng ấy.
Hẳn Tô Hoài đã đặt cả tấm lòng của mình vào tâm trạng của Mị, để
người đọc dõi theo tâm trạng ấy, khi tha thiết, khi nghẹn ngào xót
xa