Biến đổi cơ cấu nghề nghiệp và tác động của nó đến quan hệ giới trong gia đình nông thôn

HjG
-y
V
y^
DAI HOC QUOC
GIÀ
HA NOI
TRITONO
DAI HOC KHOA HOC XÀ
HÓI VA
NHÀN VÀN
LETHAI THIBÀNGTAM
BIÈN DÓI
CO CAU
NGHÉ
NGHIÉP VÀ
TAC DÒNG
CÙA
NÒ DÈN QUAN HE
GIOÌ
TRONG
GIÀ
DÌNH NÒNG THÒN
Chuyén
ngành:
Xà
hai hoc
Ma
so
:
5

3051
^
_
^
LUAN AN THAC
SI
KHOA HOC XA
HOI
HOC
^%m^j^4f.ai ^^^i
ì
H:;
-
L
Nguòi hu&tig
din
khoa
hoc:
1. PTS Le Ngoc Vàn
2.
PTS Tran Thi Minh
Due
MUC
LUC
Trang
* Muc
lue
1.
* a
"^ Lui

nói
dàu •
3.
^
Chiicfng
I:Nhùng
khia canh ly
Juan
va
phtiùngphàp luàn
1.1.
Vali dènghién ciru va
ly do
lita
chgn 5
1.2.
Ve
tình hình nghién
C1ÌU
8
1.3. Muc tièu nghièn
cùu
9
1.4.
Dói titóng va pham
vi nghièn
ci/u
10.
1.5. Già
thuyéinghièn cifa

11
1.6.
Ph
Kong
phàp luàn
va
ph
itóng
phàp
nghièn
cifu
11
1.6.1.
Phttóngphàp
luàn nghièn cùu 11.
1.6.2.
Hephitcfngphàp
nghièn
cifu
15.
1.6.3. Khung ly thuyèt cua luàn àn 16.
1.7.
He
thóhg
khàiniem ed
bàn 17.
1.7.1.
Giadình va
ho
già

dình
Ì7.
1.7.2.
Cócàu
18.
1.7.3.
Quan he gioiva
vai irò
giói
19.
1.7.4.
Lao dòng. 20.
1.7.5.
ThaydSi.
20.
1.8. y
nghia
ly luàn
va thytc
tièn cua luàn àn 21
Chuang
II: Khao sàt xà bòi hoc
va viéc
kièm
chvtng
gii thuyèt nghièn cùu 23
2.1.
Vó
chéng
va

quan
he
cua ho trong
già
dình
nóng thón truyèn thóhg.
23,
2.2.
Sif
thay dói quan
he
giói trong diéu kién
dói
mói
kinh tè-
xà
hói hièn nay. 28.
2.3.
Phàn cóng lao dóng trong
già
dình là nói dung
Cd bàn cua
sii
thay dói quan he giói 33.
2.4. Thài
dò
dói
vóinhùng
dùa
con,

muc tièu
va
mói quan tàm chung cua
cupe song
vd
chóng
42.
2.5. Quan
he
giói
va quyén quyèt
dinh trong
già
dình 54
2.6. Mói
trtxóng
xà hói nóng
thón,
nhùng
mói
quan
he
qua lai thay
thècho
nhùng
sttràng
buóckhàtkhe
57.
2.7. Thay dói quan
he

giói là stt bièu hièn xu
hiióng
diéu
chinh
hdp ly vai trò giói trong
già
dình
nóng
thón. 60.
Két Juan
va
mot vài
kièh
nghi 62.
Tèi
lièu
tham khao 65
Phu
lue
m
#
-2-
^à^
^Ó3^
^cJrli
^U
ph^'f'
fi^lSn klf^k fé
x^
hSi

c^-ud
\/léf
naf^
ft^ang
f^hUng
nam
uùa
qua
d^a
ì^af
^fucfc:
nhtfng kéf qua buàcz ^au
quan
frpng.
Qua
fy^ình uan ^png nói
l'ai
czua nèn
san
xuàf ucfl sU facz apng fnanh fy^S
czua
i^UÒng
lai
va czhf^h saczh Jól
f^c^i
aua
£^ang
uà .J^hà
nUc^c:
aa

i^£ir\
lai
<zho bS
mai-
czua ^àf nU<ycz nl]Ung
n^f
aSi may
sàu
sàcz»
(^cf
che fhi ff^Ucfng
ì^ang
ihàn^
fnau uà a mpi kkia czanh ngaa
ngà<zl'\
cua
ifòì
song
xa
hpì/
ndn Utnh fS
aang
cznuyén minn fn^a
xu
nUc^ng
san
Xuai
hàng
hoa^
uà

cà<z laai nif^n
quan
né
<^ua
<zon ngUÓi fk*ang
xa npi
^ang ao sU fhay aSi Ic^n la
a.
Kha^g phaì
là
f^Ucfng
npfp ngoaì léy mal quan né cua cac
fhànn ulén
i^ong
g la
a in
n
^
<^^ff
^A
a^
e
ung
K
n
a^^g
f^àn
n
Unal e
a

nntìng sU inay aói l<^n lao
ad.
LnUc ft^ang
nnt^
^^y ^^ ^ung
là
né
qua
fdc
apng
cua
nniéu nnàn
fa
Uìnn féy
xa
nply cnfnn
f^ìy
uàn
nod,
l^f^ang
ad Kndng ine KnSng Uè
aén dnn
ni^dng
f^uic
f'iép
cua
at-iòng
Idi
cóng
ngniép

nad
y nìén
aai nad
ndl
cnung
uà
cnu ff^Uc^ng aól
i-ndi
cni^^n sdc
n
aóì
udì
n óng
fn ón -
n óng ng n
iép
-
n
óng
dà n
n di
y^iéng
nién ^ay»
Lyang
cdc
quan
né
cnàng
cn/f/
aan

x^^i
nniéu cniéu
cua aia
ainn
nóng
fnón^
mói
quan
né
gidi
nói
baf lén
udi
fà/n
quan
f^pnq
nàng
aàu ff^ang
uiéc
cni
pnói
^nanh
/-n^
cdc
laai quan
lié khdcy
uà
dang fh^d fhành móf
uàn
de buie

xuc cua
fhi^c fién
uà
nghièn cUu
Uhaa
hpc.
(Zd
ihé ndi
k*iéngy
mói
quan
he
gidi
nhu
uay
dang ed sU
fhay
dói
^a
i^éf
f^ang
fhuc
fé.
Song^
xu
hudng
cua
sU
fhay
dói ddy xdf

fh^a
quan
dléh^
cua
"t^idi
uà
sU
phdf
fy*ién"y
fhì
cung
déu
nhàfn
uàa
muc
fiéu
hai
m\af
cua dac
ff^Ung
mang
ffnh
fhdi
dai
uè'
"T^hdf ff^ién
bdn ui^ng"y dd
là
fdng
f^udng

kinh
fé di
lién
udi
fié^n
bó xa hpi.
-2-
^é
gdp phdn uàa uiéc
fimi
hiéu
nhung
nguyén nhàn cua
sU
fhay
dói mói
quan
he
gidi
ducfc dd
^dp^
luan
dn da fién hành uiéc
kiémì cht^ng mapf già
fhuyéf Uhaa
hp^
qua cdc
so liéu
Uhda sdf xa hpi
duc^c fhii<c

hién
ff^ang nht^^g
ndm gàn day, uà
già
fhuyéf dd dóng
fhdi
ciAng chf'nh
là
fua de
cha bdn luan dn này
" Khdc
biéf nghé
nghiép là nhàn fó làmi fhay dói
m\ói
quan
he
gidi
f^ang
già dlnh
nóng
fhón ".
^ung
phdi
fhùa
nhàn
f^ang^
luan dn
~Uhac
sy xa hpi hpc này
chf

là
nhl^ng
Uéf qua ban dàu cua
m\óf
sU
uan
dung^
phàn
ffch
uàn
de ducfc
néu
^a di^di
gdc
dò
xa hpi hpc,
l^uan
dn
ducfc fhi^c
hién udi
sU fy*cf
giup
ff^Uc fiépy sU
giup
dd
fan
flnh
cua
P^TT^
l^é

/\Jgpc
Vdn uà
1~^17^
TTf^àn X7i/yVf/'/^A
^i^C/
dóng
fhdi udi
nht^ng y
Uién ddng gdp cua
^^.1-^~U^
l^hami
~I7àf
X^ong^
PaS.
PTS
J\)guyén
An
Lich,
PaS^PTS
Bang
Odnh
Khanh,
PTS
Vu
hlàa
Quang,
PTS
J^guyén
Thi
T^à

Vinhy,
P^S.
PTS Bùi
Thd
^udng
Thémì
uàa dd là
sU ho
f^cfy
^^g
hp^
dóng uién cua
Ban
chu
nhiém\
Uhaa xa hpi
hpcy fànn
ly
hpcj
cdc dóng nghiép
fi^ong Bó /-non
xa
hpi
hpCy
bó
mìón Tà^n
ly
hpCy
cdc dóng
chf ff^ang

fó
\/dn
phdng
cua
Khaa
uà cdc dóng nghiép Uhdc.
T^gUÒi
uiéf
xin ducfc bay
fd Idi cdm
cfn
chàn fhành
dói
udi cdc
fhày
giday
co
gidoy
cdc dóng
nghiép^
cdc anh
chi ^'^ ^1 fdf ed
nh^ng sU gi^p dd
dd.
Tàc
già.
CHl/ONG
I:
NHÙNG
KHIA

CANH LY LUAN
VÀ
PHITONG
PHÀP LUÀN.
•
!• Vàn
de
nghièn cufu va
ly do
liia
chon:
Mot trong nhung hién tugng
ma
ò dò su két tinh cùa
càc
dac
tình
tu nhién
va
dac
tinh
xà bòi hoà quyén vói
nbau,
chmh là
già
dình.
Day
là hién tugng phó bién,
xuàt
hién

tu
xa xua trong
lieh
su nhàn
loai,
va
nò
cùng
dóng
tbòi
hién dien ò
bau bét
càc quòe
già,
trong càc nén vàn
hoà khàe nbau cùa
thè
giói. Bàt nguón
tu
nhùng nhu càu cùa thue té,
già
dình dà trò thành mot khài niem ea
so va
là
dèi
tugng cùa nhiéu
ngành khoa hoc.
Vi thè
càc nhà nghièn cùu dà
co gang

di vào phàn
tìch,
ly giài, tìm kiém bàn
chat
su
tón
tai cùa nò, cùng nhu nhùng dac
trung, qui
luàt
vàn dóng
va
bién dói cùa càc dang thùe
già
dình trong
nhùng diéu kién kinh té
,
xà bòi,
chinh
tri
va
vàn hoà khàe nbau [1;5 ].
Càc nhà khoa hoc dà bàn
ve già
dình trén nhiéu phuang dien
va
ò hg khóng chi khàe nbau
ve càch
tiép
càn,
ma con co

su dòi
lap
nbau
trong nhàn dinh. Co nhùng nguòi cho ràng
già
dình là mot "té bào cùa
xà bòi", trong khi dò mot so nguòi khàe
thi
lai cho
già
dình thuge
"pham trù tu nhién - nguòi"
va
eoi quan diém
"
té bào cùa xà hói" là
mot sai
làm
khoa hoc nghiém trgng trong
nghièn
cùu
già
dình
[6;22].
Dù
thè
nào di
cbàng
nùa, tình
bìnb

day cùng déu cho thay,
già
dình dang là tiéu diém thu hùt su quan tàm cùa càc nhà khoa hoc.
Va
già
dình nóng thón Viet nam cùng là mot phàn
rat
quan trgng cùa su
quan tàm dò.
-5
Vói ty
le
78%
dàn
so
va
2/3 lue
lugng
lao dóng cùa eà
nuóe,
nóng thón - nóng nghiép - nóng dàn hièn nay dang là mot thue té sinh
dóng. Su bién dói cùa nóng thón nói chung
va già
dình nóng thón nói
riéng sé là nhùng chi bào de dành già su phàt trién xà hói. Le
di
nhién, theo mot trong nhùng càch hiéu dòi vói càc xà hói nóng nghiép
thi già
dình nóng thón là noi bào
luu

tuang dòi
làu dai
càc già tri
truyén théng so vói
già
dình dò thi [ 1; 12 ].
Song,nó khóng
thè
nàm ngoài su tàc dóng,
cuòn
hùt cùa xu
thè
phàt trién dua nò vào nhùng bién dói
tàì
yéu nhùng khao cùu xà bòi
hge
ve già
dình nóng thón trong tbòi gian gàn
day,
nhàt
là ò khu
vue
nóng thón dóng bang
song
Hong, noi
ma
càc già tri vàn hoà theo tbòi
gian dà eò
mot
su

lan
toà
va th^m thàu
ròng rài, cho
thày
nhiéu bién
dói dàng luu y.
Già
dình nóng thón trò thành mot don vi nghièn cùu ,
mot
dan vi thu thàp thóng tin,
mot
don vi
duge
phàn
tieh va
luàn bàn
cùa càc nhà khoa hge trong eà nuóe.
Vói càch nhìn chung nhàt, eò
thè
nói trong nhùng nàm vùa qua,
nén kinh té thi truòng
va
quan
he
thuang mai, qua trình cóng nghiép
hoà
va
tàc dóng cùa vàn hoà dò thi, dà cùng vói nhùng nhu càu nói tai
cùa nóng thón

ve
su phàt trién, dang tao ra nhùng thay dói quan trgng
dèi
vói
già
dình. Su thay dói dò dién ra khóng ehi vói càc quan he
ben
trong
già
dình
ma con
eà vói càc quan
he
giùa
già
dình vói khóng gian
xà hói
ben
ngoài nò.
Trong càc loai quan
he
dò, dàng chu y nhàt là quan
he
giùa vg
va
chóng, là mèi quan
he
giói trong
già
dình. Mèi quan he này xuàt

hién dóng tbòi vói su thièt
làp già
dình, nhung cùng
tu
dò nò làm này
sinh nhiéu loai quan he khàe,
va
chinh no, chinh mèi quan he giói là
quan
he
chi phoi
va
quyèt dinh càc mat boat dóng song cùa càc thành
vièn trong
già
dình.
Mot càch hình anh co
thè
coi quan he giói trong xà bòi hién dai
nhu
he tbòng
tuàn hoàn dua màu di nuói song ca the
già
dình , nò duy
tri
su
lièn tue va
diéu
tiét
nhip

dièu
cùa càc thành
vién
trong moi hoat
dóng. Su thay
dói
quan
he
giói
thich hgp
vói tuang quan cùa cap va
chóng trong nhùng diéu kién kinh
té va
mòi truóng xà hoi cu the sé
làm cho
già
dình
dugc
cùng co
va
phàt trién, dem lai hanh phùc cho
càc thành vién cùa
nò,
va già
dình hanh
phùc
sé là nguón dinh
duóng
cho su ón dinh cùa còng dóng, cho qua trình phàt trién cùa xà
hòi.

Su
thay dói quan
he
giói nhu vày sé là biéu hién truc tiép xu huóng cùng
co,
hoàn thién vi
tri va
vai trò cùa giói trong thiét che
già
dình.
Vói nóng thón Viét nam, vàn
de
quan he giói
va
su thay dói cùa
nò
tuy
con
mói me nhung dà trò thành mot vàn
de
ngày càng
bile
xuc
va hiìng
thu dói vói càc nhà khoa hoc.
Thue
té cùa su thay dói quan he
giói
va tinh tà't
yéu cùa nò làm cho cà giói nam

va
giói
nù
déu phài tu
nhàn dien lai bàn thàn, diéu chinh
va thìch
nghi vói nhau cà trong suy
nghì va
hành dòng.
Mot
trong nhung hién tugng quan sàt dugc
tìjf
càc
cuòc khào sàt xà hòi hoc là tràch nhiém dói vói càc viéc vàt trong nhà
giò
day
khóng
con
là bón phàn ehi dành riéng cho giói nù. Dóng tbòi
viéc kièm tién nuói
song già
dình cùng nhu viéc tham
già
càc quan
he
xà bòi
ben
ngoài
già
dình khóng

con
là khoàng tròi riéng cùa giói
nam. O
mot
sé nhóm
già
dình, nguòi vg
dà'n
thàn vào càc cóng viéc
va
quan he róng
lón
ban, nguge lai nguòi chóng dà phài ehia se bón
phàn
va
tràch nhiém dòi vói càc cóng viéc trong nhà, ngay eà càc cóng
viéc nói trg von truóe
day
là " quyén
Igi"
cùa nù giói.
Sé
con
nhiéu hién tugng khàe nùa minh
ebùng
cho su thay dói
quan
he
giói trong
già

dình nóng thón khi di vào phàn
tìch
nói dung
vào càc
khìa
canh cùa mòi quan he dò. Dùng truóe thue trang này,
mot càu hòi lón dugc dat ra là nhùng nhàn té nào dà dàn dèn su thay
dói nói trén.
Tà't
nhién, su phàn
tich
càc nhàn té tàc dòng chi eò
tình
tuang
dòi,
nhung
de
nhìn nhàn vàn
de
dugc rò ràng
va
dat ea
so
cho viéc tiép
tue nghièn cùu sàu ban sau này,
thi
co
thè
già dinh eò 3 nhàn tò lón
-7-

bao trùm. Dò là nhàn té kinh té, nhàn té vàn hoà
va
nhàn tò chinh tri -
xà bòi.
Trong khi nhan té
chinh
tri - xà bòi dòng vai trò nhu ehiée càu
noi,
mò duòng
va
nhàn tò vàn hoà nhu cài nén
mòng
cùa ngòi nhà,
nhu mòi truòng duòng
khi th^m tbàu
ò khàp mgi noi,
thi
nhàn tò kinh
té nói
lèn
vói vai trò tàc dòng truc tiép, ea bàn dòi vói su thay dói cùa
quan he giói trong
già
dình nóng thón hién nay. Dac biet ò nóng thón
Viét nam, vói mot nén nóng nghiép
lae bau lùa
nuóe,
va
nhàt là dang
trong

qua
trình chuyén hoà
tu
ea
che
tàp trung quan lièu bao
càp
sang
ca
che
thi truòng, thi nói dung chù yéu cùa nhàn tò kinh té lai nàm ò
tinh
chat da dang cùa ea càu nghé nghiép viéc làm. Diéu dò eò
ngbla
là dang tón tai
mot
su khàe nhau ea bàn
ve
kinh tè giùa càc
già
dình
chuyén làm phi nóng nghiép vói càc
già
dình két hgp nghé phi nóng,
va
càng khàe biét han so vói càc
già
dình ehi chuyén làm nghé nóng.
Gàn nhu tuyét
dèi,

càc cuòc khaò sàt xà bòi hge déu cho nhùng thóng
tin
de
xàc nhàn diéu này.
Thè nhung càc nhòm
già
dình khàe nhau
ve
nghé nghiép nhu vày
thi
eò dàn dèn su khàe nhau gì bay khóng trong trong viéc thay dói
quan
he
giói Chi eò thè di dèn nhàn xét do mot khi tién hành kièm
nghiém qua càc két qua thu dugc
tu
viéc xù ly so liéu cùa càc khào sàt
xà bòi hge , theo nhùng nói dung cùa mòi quan he dac biét này.
Luàn àn sé
chi
là mot phàn
tich
buóe dàu dòi vói vàn
de
dugc
néu ra nhu vày.
2.
Ve tinh hinh
nghièn
curu:

Dà
tu
làu,
và'n de
quan he giói, dia vi
va
vai trò cùa giói trong
già
dình dà là chù
de
nghièn cùu cùa càc nhà khoa hoc trén thè giói.
Tu
nhùng cuòc bòi thào, bòi nghi dugc tó ebùc trén eà qui mó khu vue
làn
qui mó toàn càu, cùng nhu
tu
nhùng cóng trình xuàt bàn, déu eò
•8-
thè
tba'y
mot nói dung quan trgng duge
de
càp dèn nhiéu, dò là mòi
quan
he
giói vói su phàt trién.
Ò Viét nam vào nhùng nàm cuòi cùa thàp ky 80, van
de
giói
va

vai trò cùa nò bàt dàu duge giaì tbiéu vói tu càch là dòi tugng cùa
mot
ngành khoa hge ,
va
cùng
tu
dò cho dèn nay dà thu
hùt
duge su
chù y cùa càc nhà nghièn cùu. Hàng
loat
càc cuòc bòi thào vói nhùng
qui mó khàe nhau dà dugc tó ebùc tai Viét nam.
Nhìn chung cho tói nay, nghièn cùu khoa hge dà làm sàng tò
va
dành già duge tàm quan trgng cùa vàn
de
giói trong he tbòng khoa hge
xà bòi. Han thè nùa, nhiéu cóng trình dà di sàu phàn
tìch
nhùng
khìa
canh khàe nhau cùa quan he giói. Tuy nhién,
de
bìnb dung
va
eò su
nhàn biét rò ràng , xuàt phàt
tu
nhùng

cu
liéu thue ehùng, su thay dói
quan
he
giói trong
già
dình nóng thón
va
nhùng nhàn tò tàc dòng, thi
phài thùa nhàn ràng, vàn
con rat
ìt su chuyén sàu cùa càc nhà nghièn
cùu ò Viét nam.
Chinh vi vày, trong luàn àn này, nguòi viét eò
gang
di vào giài
quyèt
vàn de tu
gòe dò cùa su khàe biét giùa càc nhòm nghé nghiép ò
già
dình nóng thón. Néu
co
thè dugc,
day
chinh là mong muòn gòp
phàn nhò bé cùa minh dòi vói luàn ehùng khoa hge cho viéc
hoach
dinh chinh sàeh, nhàm phàt
buy
su tàc dóng cùa càc nhàn té tói su

thay dói quan bé giói mot càch thìch hgp cho
già
dình nóng thón trong
tbòi ky dói mói à Viét nam hién nay.
3.
Muc tiéu
nghièn
ciiru:
Luàn àn là su eò
gang
trình
bay
mot khào cùu khoa hge
ve
vàn
de
quan
he
giói. Do dò, ngay
tu
dàu muc tièu cùa luàn àn duge trình
bay
nhu sau.
Muc tiéu chinh cùa luàn àn là so sành
mùc
dò thay dói quan he
giói theo càc nhóm nghé nghiép khàe nhau cùa
già
dình nóng thón,
"9-

thày ro su
khàe
biét nghé nghiép dang là nhàn tó tàc dòng truc tiép
dén su thay dói này.
Muón vày, phài di sàu phàn
tìch
nhùng noi dung ca bàn , chù
yéu cùa mói quan
he
giói trong
già
dình.
Dàu tién làm rò phàn còng lao dòng trong
già
dình là nói dung
ca bàn cùa su thay dói quan
he
giói.
Tiép theo, phàn tìch thài dò cùa vg
va
chóng dói vói con cài cùa
ho.
Day
là noi dung
thù
hai. Quyén quyét dinh trong
già
dình thuòc
ve
ai dói vói càc hoat dòng

khàe
nhau cùa càc thành vién là noi dung thù
ba.
Cuoi cùng muc tiéu càn làm là phàn
tich
su thay dói quan he
giói
tu
góc dò quan
he
cùa giói vói bó me, hg hàng, nguói thàn - mot
véc ta trong khòng gian càc quan
he
dói vói
già
dình nòng thòn
ma
trén thue té noi dung cùa nò dà
co nhiìng
thay dói dàng ké.
4.
Dòi tugng
va
pham vi nghièn cufu:
Luàn àn
lua
chgn mói quan he giói trong
già
dình nòng thòn làm
dói tuang

nghièn
cùu.
Tuy nhién, khòng phài tàt cà càc noi dung càc mói quan he
dò
dugc dua ra xem xét. Luàn àn chi giói han trong pham vi phàn tìch
mot
so nói dung chù yéu cùa mói quan
he
dò.
Mat
khàe
càc so lièu
dugc
su
dung chù yéu rùt ra
tu
cuòc khào sàt xà hòi hoc cùa khoa Xà
hói
hoc,Tàm
ly hoc (thàng 6/1995) vùa qua a mot so dia phuang thuòc
tinh Nam
Ha.
Thém vào dò, luàn àn
co
su dung mot so tu liéu
va
so
liéu dà dugc
chat Igc tu
két

qua
cùa càc cuòc khào sàt diéu tra xà hòi
hoc trong nhùng nàm gàn
day
tai mot so
làng
xà Dóng
bang
Bàc bò.
5. Già
thuyèt
nghièn
ciiru:
-10-
Hién nay, dói mói kinh té xà hòi dang dem lai su bién dói sàu
sàc
ve
nhiéu mat . Phài chàng vàn
de
quan
he gioì
trong
già
dình nòng
thòn cùng
co
nhung thay dói nhu vày.
Co thè
giài thìch dugc hién tugng dò
tu

nhiéu huóng tiép càn
khàe
nhau, nhung
co thè
thày ràng
khàe
biét nghé gnhiép là nhàn tó
làm thay dói quan
he
giói trong
già
dình nòng thòn.
Va
nhu vày, viéc
day
nhanh
qua
trình da dang hoà nghé nghiép ,
viéc làm phài chàng là
mot
huóng lua chgn de phàt huy tàc dòng tìch
cuc cùa nhàn tó nghé nghiép dói vói su thay dói quan
he
giói
mot
càch
thich
hgp trong
già
dình nòng thòn hién nay.

6. Phuang phàp luan
va
phuang phàp nghièn cufu:
6.1.
Phuang phàp luan nghièn cufu:
Luàn àn dugc viét trén co
so
nguyén tàc phuang phàp luan khoa
hoc dà xàc dinh, cùng vói càc càch tiép càn
va
viéc àp dung nhùng ly
thuyèt co
lién quan dén noi dung cùa nò.
Nguyén tàc phuang phàp luàn thù nhà't xuyén suót
qua
trình viét
luàn àn là khòng xa
ròi
quan diém
ve
hoàn cành lieh
su
cu the khi xem
xét càc hién tugng
va
su kién cùa thue té nòng thòn a nhùng thói diém
khàe nhau. Viéc giù vùng nguyén tàc này xuàt phàt
tu
su càn thiét nói
chung cùa

mot
khào luàn khoa hoc, dóng thói là nhu càu nói riéng cùa
viéc xem xét mói quan he giói trong
già
dình à nhùng hoàn cành
khàe
nhau. Mói quan
he
giói trong
già
dình nòng thòn truyén thóng
co
nhùng dac diém riéng cùa nò,
khàe
vói mói quan
he
giói cùa
già
dình
nòng thòn hién nay. Quan diém
lieh su
cu
thè dò
giùp cho viéc nhìn
nhàn su tuang tàc vg chóng , mói quan he giói trong
tinh
qui dinh bién
ehùng,
khàch quan cùa càc nhàn tó.
Nguyén tàc phuang phàp luàn thù hai trong

qua
trình phàn tìch
là nhìn nhàn vàn
de
trén quan diém phàt trién. Quàn trièt nguyén tàc
11
này cho phép thày dugc khóng chi su khàe nhau
ma con
nhìn thày dàu
hiéu cùa su tién bò xà hói khi so sành mòi quan bé giói hién nay vói
quan he vg chóng trong
già
dình dình truyén tbòng truóe
day.
Xem
xét, nghièn cùu dua trén quan diém phàt trién trò thành diém tua cho
càc nhà khoa
hge
di sàu nghièn
eihi
càc vàn
de
cùa
già
dình nói chung
va
cùa su tuang tàc vg chóng cùa mòi quan he giói ò nóng thòn nói
riéng. Su qui
chiéu
quan bé giói theo tièu

chi
cùa su phàt trién
con
cho
thày thue trang cùa su thay dói quan he giói cùng nhu cùa nhàn tò dàn
dén su thay dói dò, dóng thòi
vach
ra duge xu huóng tàt
yé'u
mang tình
chat qui luàt trong thòi dai ngày nay cùa su thay dói quan he giói
trong
già
dình nòng thòn.
Tiép theo nhùng nguyén tàc phuang phàp luàn là viéc phài làm
rò càc càch tiép càn dugc
su
dung trong luàn àn.
Mot trong nhùng càch tiép càn bao trùm là càch tiép càn ea
cà'u.
Nò nhu mot cóng cu sàc
ben
mó xè khóng nhùng mòi quan he nói tai
cùa giói,
ma con
phàn tìch quan bé cùa giói vói càc quan he khàe
ngoài nò [ 9; 27 ]. Dóng thòi
bang
càch tiép càn ea
cau

cho thày vi
tri,
vai trò cùa càc thành vièn trong
già
dình, thày duge mòi quan he
tuang tàc giùa càc thành tò cùa ea
cà'u
dò, dac biét là ea càu vai trò
cùa giói.
Cùng vói
càch
tiép càn ca càu là viéc xù dung càch tiép càn he
tbòng. Nò bàt nguón
tu
viéc quan niem gioì nhu mot he tbòng eò cau
truc nói tai vói càc yéu tò tàc dòng qua lai làn nbau. Dóng thòi giói
cùng
chiù
tàc dòng bòi càc yéu tò
ben
ngoài nò vi bàn thàn quan bé
giói lai là
mot
yéu tò
ben
trong cùa mot he tbòng lón ban, dò là
già
dình.Va
dan vi
già

dình dén
lugt
nò lai
chiù
tàc dòng cùa càc yéu tò
ben
ngoài nò nùa.
Luan àn cùng xù dung mot càch tiép càn khàe, dò là tiép càn
phàn tìch nhàn tò. Càch tiép càn này giùp cho viéc di sàu tìm biéu su
tàc dòng cùa càc nhàn tò, tàm quan trgng
va
mùc dò tàc dòng cùa càc
-12-
nhàn tó dò dàn dén su thay dói mói quan he giói trong
già
dình. Nò
cùng cho
thà'y
dugc tình tuang dói cùa su phàn loai càc nhàn tó, ranh
giói cùa càc nhàn tó dò trong thue té, dóng thòi thày dugc nhàn tó nào
giù vai trò ca bàn hién nay trong su tàc dòng làm thay dói mói quan
he
giói trong
già
dình nòng thòn.
Vói nhùng nguyén tàc phuang phàp luan
va
càch tiép càn khoa
hoc,
mot he

thóng ly
thuyèt
dà dugc àp dung
de
dàn duòng cho viéc
soi sàng, mó xé, phàn tìch, ly giài noi dung cùa vàn
de nghièn
cùu.
Truóe hét, luàn àn dà xù dung ly
thuyèt
Giói nhu sgi chi xuyén
suót
qua
trình phàn
tich.
Nò là khoa hoc
ve
càc dac tình tàm ly xà hòi,
vàn hoà cùa mói quan
he
giùa giói nam
va
giói nù. Mói quan he giói
dò dugc xày dung theo kiéu nào là tuy thuge vào nhùng hoàn cành
va
diéu kién cu
thè
cùa mòi truóng kinh té, xà hòi, vàn hoà.
Nò
khòng

nhàt thành bàt bién
ma luòn
thay dói theo thòi gian. Vàn dung ly
thuyèt
giói sé cho thày thue trang
va
xu huóng bién dói cùa mói quan
he
giói theo nhùng già tri cùa su tièn bò xà hòi.
Trong thue tè, quan he giói tón tai trong su tuang tàc làn nhau
giùa giói nam
va
giói nù.
Vi
thè, viéc xù dung ly thuyèt tuang tàc là
mot
diéu càn thièt [11; 34 ]. Khài niém tuang tàc dugc càc nhà khoa
hoc bàn dèn cho tói ngày nay dà trò thành tèn ggi cùa
mot
trong 3
truòng phài lón
tu
huóng tiép càn xà hòi
hge,
dò là truòng phài tuang
tàc.
Trong dò, dàng chù y là quan diém cùa
Emile
Durkheim. Quan niém
"tuang tàc" cùa òng khòng tàch ròi

ma con
gàn bó chat
che
vói quan
diém
ve
"hành dòng". Khòng gióng nhu nhùng nguòi khàe, "hành
dóng" cùa òng là hành dóng mang tình khàch quan, khòng phu thuòc
vào y muón chù quan cùa cà nhàn. Theo òng ehình thóng qua hành
dòng se tao nén tuang tàc,
va tu
dò
ma
tao ra xà hòi. Trong ly thuyèt
cùa óng, "xà hói" luòn dugc dat vào vi
tri
han "cà nhàn". Òng mong
muón xày dung
mot
su nhàt
tri
cao trong xà hòi.
Vi
thè chù thuyèt cùa
óng là xà hòi luòn luòn càn
co
su diéu chinh. Mae dù òng cho ràng
-13
tbòng qua su tuang tàc sé tao ra càc mò hình bién dói,
va

xà boi
luón
co su dòi hòi phài càu truc lai càc mò hình ùng xù, tuy nhién su bién
dói
ma
òng nói dén phài trong kbuòn khó cùa su ón dinh xà hói. Bòi
vi
theo óng, trong tuang tàc, ón dinh mói làm cho phàt trién dién ra mot
càch dùng dan.
O nòng thòn, quan he giói dang dùng
truóe
dòi hòi cùa
mot
su
thay dói,
va
trén thuuc tè mói quan
he
dò dang thay dói dàng ké. Song
su thay dói
ò day
khòng phài là dào ngugc càc vai trò
ma
là su diéu
chinh cho phù hgp vói nhu càu cùa giói trong mói quan he hién thuc
vi
su ón dinh
va
phàt trién cùa
già

dình nòng thòn.
Diéu dò cho thà'y ly do su thìch hgp cùa viéc àp dung quan diém
cùa E. Durkheim trong viéc phàn tìch su tuang tàc
va
mói quan
he
giói
trong luàn àn này.
Cùng càn phài nói dèn
mot
ly thuyèt nùa dugc vàn dung , dò là
ly thuyèt
ve
phàn còng lao dòng
[11;
5 ]. Ò
day
phàn còng lao dòng
khòng dugc hiéu nhu càc quan diém ly thuyèt hay càc ly thuyèt kinh
tè hoc dà làm. Khàe vói diéu dò, phàn cóng lao dòng dugc nhìn duói
góc dò cùa xà hòi hoc.
Nò
là mot càu trùc cùa mot xà hói trgn ven,
ma
nhu E. Durkheim dà vièt trong " phàn còng lao dòng xà hòi"
dò
là "
tóng thè nhùng
tin
nguóng

va
tình
càm
chung cho trung bình so thành
vién",
va
tóng thè này "hgp thành mot he thóng nhà't dinh
co
dòi
song
riéng cùa
minh"
Su
dung ly thuyèt này sé sé làm rò dugc nhùng dàc tình xà hòi
trong phàn còng lao dòng giùa giói nam
va
giói nù cùa
già
dình nòng
thòn hién nay. Bòi le theo giào su Dào Thè Tuàn
thi:
càc còng trình
nghièn cùu
ve
vàn
de
này (vàn
de
phàn còng lao dòng theo giói -
LTBT) cho thày su phàn còng lao dòng giù nam

va
nù à nòng thòn
khòng phài là mot su phàn còng theo giói tình (sex) mang tình chat
sinh hoc
ma
là mot su phàn cóng
co
tình xà hòi (gender) phu thuòc
vào phong
tue,
tàp quàn
va tin
nguóng [7;
10
].
-14-
Lién quan hùu ca dèn ly thuyèt phàn cóng lao dòng, luàn àn dà
vàn dung ly thuyèt nhóm nhò theo theo truòng phài xà bòi hge cùa
E.Mayo. Ly
thuyèt
cùa óng khi phàn ehia nhòm xà bòi là nhàm vào
muc
dìch
tìm hiéu su tuang tàc giùa càc thành tò cùa nhòm trong qua
trình lao dòng
san
xuàt.
Tu
dò tìm ra
lòi

giài de làm giàm bót, di dén
diéu hoà su càng
thàng va
mét nhge trong lao dòng. Trén ea
so
do
tàng cuòng duge
sue
lao dóng
va
tàng nàng xuàt lao dòng.
6.2.
He phuang phàp Dghién curu:
Trong qua trình thu thàp tbòng tin cho viéc kiém nghiém già
thuyèt
nghièn cùu, phuang phàp quan sàt dà duge luàn àn
su
dung
cùng vói phuang phàp phòng vàn theo bang hòi, tién hành ò càc khu
vue diéu tra khào sàt. Sau dò càc tuang quan thù càp dà duge rùt ra
tu
viéc xù ly so liéu
bang
chuang trình ùng dung SPSS for Windows trén
may vi tình eò bò xù ly DX486. Phuang phàp phòng vàn sàu dugc àp
dung nhu mot trong nhùng càch thùe bó trg dàc lue cho nhùng so liéu
thu thàp dugc
tu
két
qua

diéu tra
bang bang
hòi.
Ben
canh dò
bang
phuang phàp nghièn cùu tài liéu, luan àn dà
tièn hành phàn tìch, so sành càc bién so
va
càc ehi bào eò lién quan
dén nói dung cùa luàn àn. Dóng thòi co su tham khào càc két
qua
nghièn cùu cùa dóng nghiép dà duge cóng bò trén càc sàeh, bào
va
tap
ehi
chuyén ngành de phue vu cho viéc hoàn thành luàn àn này.
15-
6.3*
Khung ly
thuyèt
cua luàn an:
Dói mói kinh té xà bòi nóng thón
»
Chinh sàeh ón
dinhvà phàt
tdén
KTXH
Kinh té tbi truòng
Chinh sàeh ve

giói
Nghé nghiép
già
dình nóng thòn
GD
thuàn nòng
GD
hòn hgp
GD
phi nòng
QUAN HE
GIOÌ
Phàn còng
lao dóng
GD
Vói
con cài
Quyén
quyét
dinh trong
" GD
Vói
bòme
Xà hòi
ehình tri
vàn hoà
Vai trò giói
Ca càu nghé
nghiép viec
làm

16
9^4
7. He thóng khài niém co bàn .
De
vàn dung
va
thao tàc càc khài niém nhu
mot
cóng cu trong
qua trình phàn tìch vàn
de
nghièn cùu
thi
viéc xàc dinh nói
bàm
cùa
càc khài niém ea bàn dò là cóng viéc dàu tién
va
vó cùng quan trgng.
Còng viéc này eò y
nghia rat
to lón trong nói dung cùa chuang L
7.1.
Già
dinh
va
ho
già
dinh. Su phàn loai càc ho
già

dinh
ò
nòng thòn:
Cùng vói nhiéu vàn
de
khàe nhau khi tìm hiéu
già
dình
va
nhùng
mòi quan
he
cùa nò, càc nhà nghièn cùu dà phàn biét
già
dình
va
ho
già
dình vói tình càch là nhùng khài niém khoa hge. Do nhùng dac
trung cùa nóng thón, hai khài niém này khóng bao bàm nhau
va
cùng
khóng tàch biét nhau. Khóng phài hoàn toàn là mot
ma
cùng khòng
phài hoàn toàn là hai. Chung eò mot su giao thoa
va
co nhùng mòi lién
he
hùu ea vói nhau. Ho

già
dình duge xàc dinh là mot tó ebùc kinh té
co
tình
chat
hành ehình
va
dia ly. Nò là mot nhòm nguòi chù yéu là
chung nhau àn uòng cùng mot bèp.
Trong khi dò
già
dình lai duge xàc dinh là mot còng dóng eò
lién
he
huyèt tbòng mang tình xà bòi. Nò là mot nhóm nguòi
ma
càc
thành vièn gàn bó vói nhau do quan he bón nhàn, quan he dòng màu,
hoàc mot
so
do quan bé nhan làm con nuói [ 9;22 ].
Trén thuc té ò nóng thón, phàn lón trong càc ho
già
dình déu eò
quan he huyét thóng.
Va
ò
ben
trong càc ho
già

dình déu tón tai mot
net
tuang dóng, dò là càc mòi quan he phùc tap ràng buóe làn nhau.
Vi vày, trong nghièn cùu, càc nhà khoa hge déu gap nhau a su lua
chgn
ho già
dình làm dan vi khào sàt, phàn tìch
va
eà ò su phàn ehia
bó
già
dình thành càc nhóm.
Nhòm thù nhàt là càc ho
già
dình nóng nghiép hay
con
ggi là ho
thuàn nóng.
Day
là nhùng ho
già
dình
ve
ea bàn lao dòng san xuàt
V,
L^,^^.
nóng nghiép,
lày
tróng trgt
va

chàn nuói là boat dóng nghé nghiép
va
là nguón thu nhàp ehình yéu cùa minh.
Nhòm thù hai là ho
già
dình bàn nóng nghiép, hay
con
ggi là ho
hòn hgp. Ò nhòm này, ngoài lao dóng
san
xuàt nóng nghiép, càc thành
vièn
già
dình vói nhùng mùc dò khàe nhau déu co tham
già
boat dòng,
làm viéc cho mot hoàc
mot
vài nghé nào do khòng thuòc
Imh
vue
san
xuàt nóng nghiép,
chàng
han nhu thù cóng nghiép, buon bàn, hay che
bién nóng san
Nhóm thù ba là càc ho
già
dình phi nóng nghiép, hay
con

ggi là
bò phi nóng bao góm càc
già
dình boat dòng tboàt ly hoàn toàn lao
dòng san xuàt nóng nghiép. Dòi
song
cùa hg màc dù vàn gàn bó vói
nòng thòn, nhung nguón thu nhàp cùa càc
già
dình này khòng phu
thuòc vào boat dòng nòng nghiép [9; 22 ].
Ba nhòm trén ehình là ba loai hình bò
già
dình phó bién tón tai
trong xà bòi nóng thón hién nay.
7.2. Co càu .
Ca càu xà bòi là mot he tbòng càc quan he xà bòi gàn bó vói
nhau giùa càc yéu tò
va
bò phàn, hgp thành chinh the xà bòi mang
tình
ben
vùng.
Già
dình là mot nhòm xà bòi dàc thù, vi the cùng eò
mot
ca
eà'u
cùa nò. Ca
cà'u

dò là tóng
thè
càc quan he cùa càc thành
vièn
già
dình gan bó làn nhau.
O
day nói
bàt lén là co càu vai trò.
Vi
mòi thành
vién già
dình
déu
co
nhùng vai trò nhàt dinh,
chiù
ành huòng bòi su tròng chò cùa
càc thành vién khàe.
Vi
vày, co càu vai trò dò là
he
thòng càc mòi
quan
he
tuang tàc ràng buòc làn nhau
giìra
càc vai trò cùa mòi thành
vién cùng nhu giùa vai trò cùa càc thành vién trong
già

dình vói nhau.
18-
Chinh su tròng chò néu trén tao thành nhùng mò hình hành vi
trong ùng xù cùa mòi thành vién
già
dình, dóng thòi là con duòng tao
thành vai trò xà hòi cùa ho.
7.3.
Giófi,
quan he giói
va
vai trò
gi6i
Trong
he
thÒng càc vai trò duac thuc hién bòi càc thành vién
cùa
già
dình ,
thi co
tàm quan trong hàng dàu
va
duac su mong dai
nhiéu, dò là vai trò giói.
Khài niém giói
duge
nói dén trong luàn àn này là khài niém ea
bàn nhà't cùa mòn khoa hoc
ve
giói, dùng de chi càc khìa canh tàm ly,

xà hòi, vàn hoà cùa dàn òng
va
dàn bà. Khài niém này duge phàn biét
vói khài niém giói tình vòn dùng de chi càc thành tò' sinh vàt cùa hg [
12;
23 ].
Trong khi giói tình
ehi
su
khàe
biét sinh ly giùa dàn òng
va
dàn
bà
thi
giói chi su khàe biét vai trò cùa giói nam
va
giói nù duge hinh
thành trong nhùng diéu kién
va
hoàn cành xà hòi nhà't dinh. Do dò dac
trung cùa giói tình là su
6n
dinh thi dàc trung cùa giói lai là su thay
dói.
O
day,
dac trung này dugc
thè
hién qua viéc thay dói noi dung

cùa quan he giói,
va
diém dò cùng
co nghla
là thay dói vai trò giói.
Quan he giói nói dén dugc hiéu theo nghìa trgn ven nhà't cùa nò.
Tue
là khòng phài chi là nhùng tuang quan don thuàn, nhùng mòi lién
he
gian don thiét làp
tu
nhùng thành to' phàn tàn, biét làp vào trong
mot
ca càu,
ma
là su lién két hùu ea mot càch tàt yéu giùa càc thành
tò [
11;
34 ] tham
già
vào ca cà'u vai trò giói. Quan he giói dò là su tó
hgp,
tàp trung cùa nhùng vai trò vói nhau, bao hàm noi dung tuang
tàc là su phòi hgp cùa càc vai trò giói.
Hai khài niém quan
he
giói
va
vai trò giói, eò
thè

nói , khài
niém này tón tai
va
dugc xàc dinh thòng qua khài niém kia. Chung
song song hién dién trong càc phàn tìch
ve
giói ,
va
là càp khài niém
ca bàn cùa
nghièn
cùu khoa hoc giói .
-19-
7.4. Lao dòng.
Khài niém lao dòng duge hiéu khòng ehi muòn nói dén là mot
hién tugng kinh té
ma
ò y
nghia
quan trgng han, dò
con
là su phàn ành
mot
hién tugng xà bòi hge. Lao dòng ò
day
duge nhìn nhàn trong su
lièn quan vói vai trò
va
quan bé giói giói trong
già

dình. Nò là boat
dòng mang tình
chat
phu thuòc
va
ràng buòc làn nhau cùa càc thành
vién.
Co nghia
là mòi boat dòng lao dòng déu phu thuòc vào tàt cà càc
boat dòng lao dòng khàe dèn mùc dò là viéc ngùng nghi mot boat
dòng nào dò sé ngay làp
tue
ành huòng dén tàt eà càc hoat dòng khàe
va
dén toàn bò quan he
già
dình.
Vàn de
này co su lièn quan truc tiép dén
ITnh
vue lao dòng trong
nhà. Viéc nhìn nhàn boat dòng lao dóng trong nhà vói y
nghia
thuc su
là lao dòng,
ma
khóng phài dan giàn theo càch hiéu là mot phàn tu
nhién cùa phu nù, thi cùng co
nghia
là dà dua ra lòi giài thìch cho su

tón tai cùa càch sàp xép
va
phàn cóng lao dòng theo giói tình truóe
day
dà dem lai
Igi
ìeh thién
léeh
cho ai, cho giói nào rói.
Trén thuc té, giò
day
quan bé giói dà
co
nhiéu thay dói, khóng
chi han
che
ò vàn
de
trén.
7.5. Thay dói.
Trong cuòn sàeh
"
Nàm muai
tu
then ehòt cùa xà bòi
hge",
Jean
Golfin sau khi nhàn dinh
ve
su ón dinh là ve bé ngoài cùa mgi su kién,

hién tugng, cùa mgi xà bòi,
con
su thay dói trong thuc té là khóng
ngùng, là mot
mot
cài gì do luòn luòn nàng dòng
va
bàt nguón
tu
nhùng nguyén nhàn tu bàn thàn nò, Óng di dén su phàn biét hai hình
thùe thay dói , dò là tién hoà
va
càch mang.
Òng quan niém thay dói dù duói hình thùe nào cùng là viéc tao
ra nhùng tình hình mói, dua dèn cài nhìn mói
ve
su vàt, hién tugng.
No hàm ggi
mot
su diéu chinh càc quan he xà bòi
va
mot su tó ebùc
lai cuòc song mot càch thìch hgp. Su thay dói sé kéo theo khóng
-20-
nhùng su bién dói vàt
chat,
ma con
là mot su tién hoà dòi khi sàu sàc
cùa càc dàu
oc,

càc tu tuòng
va
càc già tri [3; 17 ].
Su tién hoà mói
day
nhà't
va rat
gàn gùi vói càch mang là su tién
hoà dugc biét duói cài tén là "su phàt trién". Tuy nhién su phàt trién,
su tàng truòng
ve
vàt
chat
ky thuàt,
ve
càc phuang tién sinh hoat phài
di lién vói tình hién thue cùa su tién bò xà hòi xét trén bình dién tóng
thè
càc yéu
to'.
Bòi vi néu khòng phài nhu vày thi
"ve
màt lieh
su
dà
cung càp cho ehùng ta, mot qui luàt rò ràng, dò là su xuàt hién cùa
nguy ca bi sa doa, tut xuò'ng mot trình dò thàp han là trình dò cùa con
vàt".
Dàc trung do cùa su thay dói theo quan niém cùa Jean Golfin là
mot dac trung

co
thàt, dang chi phòi su thay dói trén the giói dòi vói
quan
he
giói trong
già
dinh nòng thòn Viét nam.
8. Y nghìa iy luàn
va tliuc tièn
cùa luàn àn.
Luàn àn dugc thuc hièn vói tình
chat
mot khào cùu khoa hoc
buóe dàu
ve
giói
bang
chinh nhùng tài liéu thuc ehùng cùa
nghièn
cùu
xà hòi hge. Nò góp phàn cho dù là nhò bé dòi vói viéc vàn dung khoa
hge
xà hòi hge de
nghièn
cùu, khào sàt, tìm hiéu mot vàn
de
mói me
cùa thuc tién, và'n
de
giói trong

già
dình dinh nòng thòn. Viéc vàn
dung này phài chàng sé làm sàng tò tình sàc
ben va
hiéu
qua
cùa xà
hòi hge,
mot
ngành khoa
hge
mùi nhgn hién nay.
Trong
qua
trình nghièn cùu, luàn àn dà àp dung càch tiép càn
phàn tìch nhàn tò de khai thòng
va
phàn tìch, ly giài vàn
de
dugc dàt
ra.
Tu
dò cho thà'y su khàe biét nghé nghiép giùa càc nhóm
già
dình
dang dóng vai trò là nhàn tò quan trgng, truc tiép ành huòng dén su
thay dói quan
he
giói trong
già

dình, mot loai quan he ngày càng trò
nén eò y nghìa thiét thuc, chi phòi manh me dén dòi song vàt chat,
tinh thàn, tình càm cùa mgi nguòi dàn nòng thòn.
21
Vi
thè,
viéc diéu
ehình
mòi quan he giói cùng nhu vai trò giói
mot
càch thìch hgp vói bòi cành su phàt trién kinh té xà hói ò nóng
thón giò
day
dang trò nén
bue
xuc
va
eò the nói nò eò tàm quan trgng
nhu là
mot
cùu cành cho hanh phùc
già
dình
va
cho viéc ón dinh cùa
còng dóng nóng thón vi su phàt trién
va
tién bò xà hói nói chung.
Muòn vày, da dang hoà nghé nghiép a khu vue nòng thón cùng
nhu trong pham vi cà nuóe theo xu huóng cóng nghiép hoà, hién dai

hoà, phài chàng là mot giài phàp hién thòi cùng nhu là mot kiéu loai
tàt yéu trong su lua chgn con duòng phàt trién cho nóng thón trong
nhùng nàm tiép theo.
•22-
CHl/ONG
II
KHÀO SÀT XÀ HÒI HOC VÀ VIEC
KIEM
CHÙNG
GIÀ THUYÈT NGHIÈN
CÙtJ.
1.
Vg chóng
va
quan he cùa ho trong
già
dinh nòng thòn
truyén thòng:
Già
dình nóng thón Viét nam truóe day là mot dan vi tó ebùc
san xuà't
nóng nghiép [ 1; 5 ] nam trong khung cành cùa mot nén kinh
té nghèo nàn lae
bau,
vói càc quan he khép kìn, tu cung tu càp, tu san
tu tiéu. Trong
già
dình, nguòi chóng giù vai trò diéu hành càc qua
trình lao dòng
san

xuàt, là nguòi ehi huy diéu khién viéc lao dóng
va
phàn phòi nhàn lue
già
dình. Dóng thòi, nguòi chóng cùng là thành
phàn lao dòng ehình dòng góp vào kinh té ca bàn cùa
già
dình
tu
càc
boat dòng trong nóng nghiép. Viéc phàn ehia vai trò nhu
thè
làm cho
nguòi chóng eò ve nhu là su phù hgp,
va
duge còng dóng thùa nhàn
theo càc già tri
va chu^n
muc xà bòi nóng thòn thòi do. Nò dua vào
tình
chat
tu nhién, nguyén thuy trén ca
so
giói tình trong lao dòng.
Vi
vày, xét
ve
khìa canh thòi gian boat dòng lao dòng thi cùng rat "tu
nhién", nguòi chóng dà làm ìt han nguòi vg. Khòng bé tình toàn dén
hiéu

qua
kinh té cùa boat dòng lao dòng, xà bòi nhìn nhàn nguòi
chóng nhu dà hoàn thành tràch nhiém là
"
nguòi chù , nguòi tri vi
già
dình",
va bau
nhu khòng eò bón phàn phài dòng thém mot vai trò gì
khàe nùa dòi vói càc cóng viéc
ben
trong
già
dinh.
Trong khi do, nguòi vg lai phài dàm duang khà nhiéu vai trò
trong
già
dình. Vai trò sinh ha
va
nuói duòng con cài, vai trò tham
già
vào lao dóng
san xuà't
nóng nghiép vói thòi gian thue té nhiéu han
nguòi chóng. Han nùa hg
con
co
mot
"tràch nhiém" giùa vai trò "tay
hòm ehia khoa", quàn xuyén càc cóng viéc nói trg trong

già
dình, mot
dang lao dòng "khóng duge
tra
cóng".
Dà'y
là
chua
ké trong nhùng
lue
•23-
mùa vu rành ròi, thòi gian nòng nhàn, nguòi vg
con
phài tranh thù
buon
bàn chay chg,
là'y
còng làm lai.
Su tròng chò vào phu nù ò nhùng vai trò quan trgng nhu
thè
dà
dem lai cho nguòi phu nù mot "quyén
Igi"
tuòng
ehùng
nhu che làp di
hét tà't cà gành nàng
de
lén vai hg, dò là dia vi "nguòi cai quàn
già

dinh". Le
di
nhién, dia vi
dò,
nhu nhàn xét cùa nhiéu hge già,
co
dem
lai cho nguòi phu nù nòng thòn Viét nam
mot
quyén lue
va mot
su tu
do tuang dòi róng
ral
han so vói phu nù ò nhiéu dàn
toc
A dòng. Song,
ve
bàn
chat,
mò'i quan
he
vg chong nhu vày trong
già
dình vàn là
mot
loai quan he phu thuòc
va
bàt bình dang. Diéu này
con thè

hièn rò
han khi xem xét dèn nhùng khìa canh
khàe.
Quyén quyé't dinh thuòc
ve
ai trong
già
dinh là mot nói dung
quan trgng cùa quan
he
vg chóng càn phài dugc xem xét. Thuc té
quyén dò thuòc
ve
nguòi chóng .
Ve
màt tài
san,
tién cùa
ma
nói, tuy
là do hai vg chóng cùng dóng gòp
va gay
dung nén nhung déu " cùa
chóng còng vg ".
Co
nghìa là déu thuge
ve so hìhi
cùa nguòi chóng, do
nguòi chóng quyét dinh. Vé màt quan he ca bàn xuyén suòt cuòc dòi
nguòi phu nù là

chuàn
muc " tai
già
tòng phu, xuàt già tòng phu, phu
tu
tòng
tu".
Tue
là dugc
so hiru
mot thàn phàn cùa ehình minh nhung
lai hoàn toàn phu thuòc vào nguòi khàe. Do vày
ma
nguòi chóng ,
co
mot
quyén quyé't dinh tòi cao dòi vói toàn bó càc còng viéc trong
già
dinh, nhà't là nhùng chuyén dugc ggi là " còng to viec lón".
Vói càc quan
he ben
ngoài
già
dinh cùng vày. Nguòi chóng luòn
nàm giù vai trò là nguòi dai dién cho vg
va
cà
già
dinh trong viéc tiép
xuc vói "trong hg, ngoài làng". Nguòi vg hoàn toàn khòng can thièp

va
tham du, khòng dugc
ben
màng dén vai trò dgc tòn này cùa nguòi
chóng. Vi thè'
ma
nguòi phu nù nòng thòn ìt
co
diéu kién giao tiép xà
hòi mot càch chinh thùe, dgc làp,
va
luòn bi coi là khòng hiéu biét
va
kién thùe nòng can, tua nhu
mot
phàn nguòi vò dung ò dòi.
•24-