THỰC HÀNH PHÉP TU TỪ ẨN DỤ VÀ HOÁN DỤ

Tieát 45-BCB Tieáng Vieät
1
THỰC HÀNH PHÉP TU TỪ ẨN DỤ VÀ HOÁN DỤ
A.Mục tiêu :
1.Củng cố và nâng cao kiến thức về phép tu từ ẩn dụ và hoán dụ.
2. Nâng cao kĩ năng phân tích giá trị sử dụng của hai biên pháp trên .
B.Phương tiện: SGK,SGV,thiết kế .
C.Tiến trình :
1. Oån định lớp.
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Bài mới :
HĐ GV &HS

Yêu c
ầu cần đạt

HĐ 1: HS nh
ắc lại khái niệm ẩn dụ
?
GV tiến hành cho HS tìm hiểu ví
dụ trong sgk.
a)Những từ thuyền bến, cây đa ,con
đò không chỉ là thuyền bến… mà
còn mang nội dung ý nghĩa khác.
Em hãy tìm xem nội dung ý nghĩa
ấy là gì?




b)thuyền và bến ở câu (1) với cây

đa bến cũ ,con đò ở câu (2) có gì
khác nhau ?
I
.Aån d
ụ:

1.Tìm hiểu ví dụ trong sgk :
(1) “Thuyền ơi … đợi thuyền”
(2) “ Trăm năm ….khác xưa”

-Thuyền bến, cây đa con đò là ẩn
dụ.
+ Thuyền ,đò : (h/a động ) di
chuyển
+ bến,cây đa: ( h/a tĩnh) cố định
 Cặp h/a có quan hệ ,gắn bó
:diễn tả tình nghĩa sâu đậm
trong tyêu đôi lứa.
-câu(1) thuyền –bến : chỉ đối tượng
chàng trai ,cô gái > tyêu chung
thuỷ của cô gái, nhớ thương ,đợi chờ
Tieát 45-BCB Tieáng Vieät
1

Aån dụ như vậy giúp cho việc thổ
lộ tình cảm được kín đáo mà sâu
sắc.
GV gọi HS rút ra Kniệm sau khi
tìm hiểu vd.





GV gọi HS lên bảng.



*Tìm thêm một số ân dụ trong ca
dao ,tục ngữ:
-Đi một ngày đàng học một sàng
khôn
-Cháy nhà mới ra mặt chuột.
trong xa cách

-câu(2) cây đa,bến cũ –đò : có thể
hiểu :
+ cây đa ,bến cũ vẫn còn đó nhưng
đò đã sang bến khác .
+ Bến vẫn là bến cũ nhưng con đò
là con đò khác .
 Nỗi buồn của một tyêu dang
dở khi lời thề trăm năm đã ‘
lỗi hẹn’.

2.Khái nịêm:
Là phép so sánh ngầm,trong đó
lược bỏ vế so sánh, chỉ còn lại vế
được so sánh để gợi ra hình ảnh vừa
cụ thể vừa hàm ẩn trong trí tường
tượng của người đọc, đồng thời làm
cho người đọc thấm thía vẻ đẹp hàm
ẩn trong cách nói vừa kín đáo vừa
giàu cảm xúc.
3.Tìm và phân tích phép ẩn dụ:
(1) lửa lựu lập loè : cảnh mùa hè
sinh động , có hồn.
(2) Những cuốn tiểu thuyết, những
câu thơ thay đổi được cả cuộc đời
người đọc: sức mạnh của văn nghệ.
Làm thành người: con ngừoi tự
Tieát 45-BCB Tieáng Vieät
1

-
L
ửa thừ v
àng .

- Râu tôm nâu với ruột bầu
Chồng chan vợ húp gật đầu khen
ngon.

Đọc ví dụ trong SGK và cho biết:
Cụm từ đầu xanh ,má hồng Nguyễ
Du ám chỉ ai ? Aùo nâu ,áo xanh
chỉ ai?






HS rút ra khái niệm?

do làm ch
ủ TN, XH ,cuộc đời
của mình .
(3)-Hót : ca ngợi mùa xuân của đất
nước, ca ngợi cụô đời mới với sức
sống đang trỗi dậy.
-từng giọt: ca ngợi cái đẹp cuả
mùa xuân, cũng là cái đẹp của cụôc
sống .
(4)-Thác :những cuộc sống gian khổ
mà con người phải đối mặt.

-Thuyền ta : cuộc sông của con
người đang vượt qua những gian
khổ ,khó khăn.
(5)-Phù du: kiếp sống nổi trôi.
-Phù sa: chỉ cuộc sống mới, cuộc
sống màu mỡ,tốt đẹp .

II. Hoán dụ
1.Ví dụ:
(1) Đầu xanh (Tóc còn xanh) : trẻ
tuổi
Má hồng: người đàn bà đẹp
 Chỉ Thuý Kiều .
(2) Áo nâu : ngưòi nông dân
Áo xanh : người công nhân
 Cách diễn tả gợi tình ý sâu xa ,
Tieát 45-BCB Tieáng Vieät
1






“Thôn đoài …. Thôn nào” Có ẩn dụ
và hoán dụ em hãy phân biệt hai
phép tu từ trong câu trên .
miêu t
ả sinh động h
ơn

2.Khái niệm:
Là bptt dựa trên hoạt động liên
tưởng tiếp cận : lấy t72 ngữ chỉ sự
vật B dùng để chỉ sự vật A, không
phải vì B giống A, mà vì A và B
thường gần nhau ,đi đôi với nhau,
có qua hệ với nhau trong thực tế .

3.Luyện tập
-Hoán dụ : Thôn Đoài. Thôn Đông:
(Lấy địa danh , nơi ở ) Chỉ hai người
trong cuộc tình .
- Aån dụ: Cau thôn Đoài ( người
con trai ) , Trầu không thôn
nào( người con gái) : Cách nói
lấp lửng trong tình yêu.
Tiêu chí phân biệt ẩn dụ và hoán
dụ :
Aån d
ụ

Hoán d
ụ

-

D
ựa tr
ên s

ự
liên tưởng gần
gủi( tương
đồng) của hai
đối tượng bằng
so sánh ngầm.
-
D
ựa tr
ên s
ự
liên tưởng gần
gủi ( lế cận) của
hai đối tượng
mà ko so sánh.
-Ko chuyển
Tieát 45-BCB Tieáng Vieät
1
-

Thư
ờng có sự
chuyenå trường
nghĩa .
trư
ờng nghĩam
à
cùng trong một
trường nghĩa.

4.Củng cố: Tìm một số câu ca dao tục ngữ có dùng ẩn dụ và hoán dụ .
5.Dặn dò: bài tập vềnhà : viết đoạn văn có sử dụng phép ẩn dụ và hoán dụ.
Chuẩn bị bài mới: Giang vvăn: Cảm xúc mùa thu ( Đỗ Phủ)