Hoạt động xây dựng hương ước ở huyện An Dương

BÁO CÁO THỰC TẬP
PHẦN 1: GIỚI THIỆU CHUYÊN ĐỀ
Trong lịch sử, hương ước từng tồn tại song song với pháp luật, từng giữ vai trò
là công cụ để điều chỉnh các mối quan hệ trong cộng đồng và để quản lý làng xã. Nó
là phương tiện để chuyển tải pháp luật và tư tưởng Nho giáo vào làng xã, hỗ trợ và bổ
sung cho pháp luật. Hiện nay, thực hiện chủ trương mở rộng dân chủ xã hội chủ
nghĩa, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, đặc biệt là ở cơ sở, nhiều địa phương
trong cả nước đã và đang xây dựng và hoàn thiện hương ước, quy ước làng văn hóa
trên cơ sở kế thừa những mặt tích cực của hương ước cũ, phù hợp với quy định của
pháp luật hiện hành. Hương ước, quy ước mới không những góp phần phát huy
thuần phong mỹ tục, đề cao các chuẩn mực đạo lý và đạo đức truyền thống của dân tộc
mà còn góp phần hỗ trợ không nhỏ trong việc thực hiện pháp luật của Nhà nước,
điều chỉnh các mối quan hệ xã hội mang tính tự quản tại cộng đồng dân cư ở cơ sở.
Trên địa bàn huyện An Dương, trong những năm qua Phòng văn hoá & Thông
tin đã phối hợp với Phòng Tư pháp, hướng dẫn các thôn làng xây dựng hương ước,
quy ước làng dựa trên cơ sở kế thừa và phát huy những tinh hoa của hương ước cổ,
loại bỏ những nếp nghĩ, thói quen bảo thủ. Hoạt động xây dựng hương uớc ở huyện
An Dương đã đạt được rất nhiều kết quả thiết thực, tuy nhiên bên cạnh đó vẫn còn
những vướng mắc, bất cập cần được khắc phục. Chính vì vậy tôi đã chọn đề tài cho
báo cáo thực tập của mình là: “Hoạt động xây dựng hương ước ở huyện An Dương”.
Trong phạm vi chuyên đề thực tập với những hiểu biết còn hạn chế nên báo
cáo thực tập này của tôi sẽ không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận
được những ý kiến nhận xét của các thầy cô để báo cáo này được hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn các cán bộ của Phòng Tư pháp và Phòng Văn hoá
& thông tin huyện An Dương đã tận tình giúp tôi trong quá trình thực tập và giúp
tôi hoàn thành chuyên đề này. Cảm ơn Ban giám hiệu nhà trường cùng các thầy cô
quản lý đoàn thực tập đã tạo điều kiện cho tôi có được địa điểm thực tập phù hợp.
Dương Thanh Huyền – HS31B045
1
BÁO CÁO THỰC TẬP
PHẦN 2: QUÁ TRÌNH TÌM HIỂU VÀ THU THẬP THÔNG TIN

I. Thời gian thu thập thông tin
Sau thời gian hơn 3 tháng thực tập (từ ngày 06/01/2010 đến ngày
22/4/2010) tại Phòng Tư pháp huyện An Dương – thành phố Hải Phòng, tôi đã thu
thập được những thông tin cần thiết để phục vụ cho đề tài của mình là “Hoạt động
xây dựng hương ước ở huyện An Dương”. Cụ thể, thời gian thu thập thông tin như
sau:
- 02 ngày liên hệ với Phòng Văn hóa & Thông tin (ngày 24/02/2010 và ngày
01/03/2010): để nắm được những thông tin chung nhất về tình hình hoạt động xây
dựng hương ước các làng trên địa bàn huyện An Dương; đồng thời sao chép một số
mẫu hương ước và các công văn liên quan để làm báo cáo thực tập.
- 04 ngày trực tiếp đến các làng xã để thu thập thông tin về việc xây dựng và
tổ chức thực hiện hương ước ở các làng này.
- Các ngày còn lại thì vừa kết hợp với việc thực tập tại Phòng Tư pháp vừa
tìm hiểu thu thập thông tin qua văn bản pháp luật, các sách báo liên quan và các bài
viết trên một số trang web.
II. Phương pháp thu thập thông tin
Những phương pháp mà tôi đã sử dụng để thu thập và xử lý thông tin trong
phạm vi chuyên đề của mình. Bao gồm các phương pháp sau:
1. Phương pháp thống kê
Thông qua các số liệu được thống kê tại Phòng Văn hóa & thông tin huyện
về hoạt động xây dựng hương ước làng trên địa bàn huyện những năm gần đây
cũng như sổ quản lý công văn đến, đi lưu tại Phòng Tư pháp và Phòng Văn hóa &
Thông tin thì việc sử dụng phương pháp thống kê để thu thập các thông tin là hoàn
toàn hợp lý và phù hợp với phạm vi chuyên đề yêu cầu.
2. Phương pháp so sánh
Dương Thanh Huyền – HS31B045
2
BÁO CÁO THỰC TẬP
Do số lượng các bản hương ước được xây dựng trên địa bàn huyện trên địa
bàn huyện trong thời gian qua là khá nhiều và năm 2009 huyện đã tiến hành kế

hoạch sửa đổi hương ước một số làng nên việc sử dụng phương pháp so sánh trong
trường hợp này nhằm mục đích đưa ra được những kết luận chính xác về thực trạng
hoạt động xây dựng hương ước ở huyện. Mặt khác, sử dụng phương pháp so sánh
để thấy được những điểm giống và khác nhau giữa cách thức xây dựng, tổ chức
thực hiện hương ước ở huyện An Dương so với quy định của pháp luật và so với
các địa phương khác.
3. Phương pháp xã hội học (như theo dõi, phỏng vấn, thăm dò dư luận xã
hội….)
Sử dụng phương pháp này để nắm được những thông tin, tư liệu thực tiễn,
thể hiện những quan niệm, quan điểm trong xã hội về vẫn đề xây dựng hương ước
ở địa phương, từ đó kiểm nghiệm lại những quy định của pháp luật và cách thức
thực hiện trên thực tế.
III. Nguồn thu thập thông tin chủ yếu
1. Văn bản pháp luật
Nghị định của Chính phủ số 29/1998/NĐ-CP ngày 11/5/1998 về việc ban
hành Quy chế thực hiện dân chủ ở xã.
Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ số 24/1998/CT-TTg ngày 19/6/1998 về
việc xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước của làng, bảm, thôn, ấp, cụm dân
cư.
Thông tư liên tịch của Bộ Tư pháp – Bộ Văn hóa Thông tin – Ban thường
trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam số 03/2000/TTLT-BTP-
BVHTT-BTTUBTƯMTTQVN ngày 31/3/2000 hướng dẫn việc xây dựng và thực
hiện hương ước, quy ước của làng, bản, thôn ấp, cụm dân cư.
Dương Thanh Huyền – HS31B045
3
BÁO CÁO THỰC TẬP
Thông tư liên tịch của Bộ Tư pháp – Bộ Văn hóa thông tin – Ban thường trực
Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam - Ủy ban Quốc gia dân số - kế
hoạch hóa gia đình số 04/2001/TTLT-BTP-BVHTT-BTTUBTƯMTTQVN-
UBQGDS-KHHGĐ ngày 09/7/2001 hướng dẫn bổ sung Thông tư liên tịch số

03/2000/TTLT-BTP-BVHTT-BTTUBTƯMTTQVN xây dựng và thực hiện hương
ước, quy ước của làng, bản, thôn ấp, cụm dân cư về việc thực hiện chính sách dân
số - kế hoạch hóa gia đình.
Thông tư liên tịch của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam – Bộ Văn hóa
thông tin số 01/2006/TTLT-MTTQVN-BVHTT.
Quyết định số 62/2006/QĐ-BVHTT ngày 23/6/2006 của Bộ Văn hóa Thông
tin về việc ban hành Quy chế công nhận danh hiệu “gia đình văn hóa”, làng văn
hóa”, “tổ dân phố văn hóa”.
Các văn bản pháp luật trên được lấy từ trang Web: thuvienphapluat.com.vn
2. Kế hoạch số 275/KH-SVHTT&DL ngày 10/4/2009 của sở Văn hóa, Thể
thao và Du lịch thành phố Hải Phòng về việc “Rà soát, chỉnh lý hương ước của các
Làng văn hóa, Tổ dân phố văn hóa năm 2009”
3. Sổ công văn đến, đi lưu tại Phòng Văn hóa & Thông tin Bao gồm các
công văn của Phòng Văn hóa & Thông tin gửi đi và các công văn đến Phòng Văn
& Thông tin hóa liên quan đến việc xây dựng hương ước các làng trên địa bàn
huyện.
4. Bản mẫu hương ước do Phòng Văn hóa & thông tin soạn thảo và hương
ước cụ thể của một số làng
Thông qua những văn bản và tài liệu trên đã giúp tôi thu thập được những
thông tin bổ ích để phục vụ cho chuyên đề của mình. Tuy nhiên công việc tìm kiếm
các nguồn thông tin đó cũng gặp không ít những khó khăn, mất nhiều thời gian và
công sức. Song với sự nỗ lực của bản thân và sự giúp đỡ nhiệt tình của các cán bộ
Dương Thanh Huyền – HS31B045
4
BÁO CÁO THỰC TẬP
công tác tại Phòng Tư pháp, Phòng Văn hóa & thông tin và Ban văn hóa các xã đã
giúp tôi tìm kiếm được tài liệu và hoàn thành tốt bài viết của mình.
IV. Những thông tin thu thập được về hoạt động xây dựng hương ước
1. Những quy định của pháp luật về việc xây dựng hương ước
Văn bản có tính chất pháp lý cao nhất về vấn đề này là Nghị định số

29/1998/NĐ-CP ngày 11/5/1998 của Chính phủ về ban hành Quy chế thực hiện dân
chủ ở xã. Tiếp đến là Chỉ thị số 24/1998/TC-TTg ngày 19/6/1998 của Thủ tướng
Chính phủ về việc xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước của làng, bản, thôn,
ấp, cụm dân cư. Và đặc biệt là Thông tư liên tịch số 03/2000/TTLT-BTP-BVHTT-
BTTUBTƯMTTQVN ngày 31/3/2000 của Liên Bộ Tư pháp, Văn hóa – Thông tin,
Ban Thường trực Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hướng dẫn việc
xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước của làng, thôn, ấp, bản, cụm dân cư đã
cụ thể hóa một cách khá chi tiết sự điều chỉnh pháp luật đối với công tác này. Đến
năm 2001 có thêm Thông tư liên tịch số 04/2001/TTLT-BTP-VHTT-
BTTUBTƯMTTQVN-UBQGDS hướng dẫn bổ sung Thông tư liên tịch số
03/2000/TTLT/BTP-VHTT-BTTUBTƯMTTQVN xây dựng và thực hiện hương
ước, quy ước của làng, bản, thôn ấp, cụm dân cư về việc thực hiện chính sách dân
số - kế hoạch hoá gia đình. Theo đó quy trình ban hành và nội dung của các hương
ước được quy định như sau:
 Nội dung của hương ước được quy định tại Mục 1 Chỉ thị số 24/1998/TC-
TTg, và được cụ thể hoá tại Mục 1 Phần I Thông tư liên tịch số 03/2000/TTLT-
BTP-BVHTT-BTTUBTƯMTTQVN. Theo đó thì nội dung của Hương ước tập
trung vào 08 nội dung chính. Và đến năm 2001 thì tại Mục 1 Phần I Thông tư liên
tịch số 04/2001/TTLT-BTP-BVHTT-BTTUBTƯMTTQVN-UBQGDS quy định
nội dung hương ước, quy ước, cần bổ sung một số điểm cụ thể để thực hiện chính
sách dân số - kế hoạch hoá gia đình.
Dương Thanh Huyền – HS31B045
5
BÁO CÁO THỰC TẬP
 Hình thức thể hiện của hương ước được quy định tại Mục 2 Phần I Thông
tư liên tịch số 03/2000/TTLT-BTP-BVHTT-BTTUBTƯMTTQVN, trong đó quy
định về tên gọi và cơ cấu của hương ước.
 Thủ tục soạn thảo, thông qua phê duyệt, tổ chức thực hiện và sửa đổi, bổ
sung hương ước được quy định tại Chỉ thị số 24/1998/TC-TTg, cụ thể hoá tại
Mục 2 Phần II Thông tư liên tịch số 03/2000/TTLT-BTP-BVHTT-

BTTUBTƯMTTQVN. Theo đó quy định Hương ước phải được xây dựng một cách
dân chủ, công khai, phù hợp với pháp luật, được chia thành 4 bước:
- Bước 1: Thành lập các nhóm soạn thảo và tổ chức soạn thảo hương ước;
- Bước 2: Tổ chức lấy ý kiến của các cơ quan, tổ chức và nhân dân vào Dự
thảo Hương ước;
- Bước 3: Thảo luận và thông qua Hương ước;
- Bước 4: Phê duyệt Hương ước.
Ngoài ra, các văn bản pháp luật trên cũng quy định cụ thể về trách nhiệm của
từng cơ quan nhà nước và nhân dân trong việc xây dựng hương ước. Như vậy, pháp
luật điều chỉnh việc xây dựng hương ước cho đến nay đã khá đầy đủ và chi tiết.
2. Hoạt động xây dựng hương ước tại huyện An Dương
Huyện An Dương là một huyện nằm ở phía Tây thành phố Hải Phòng, được
tách ra từ huyện An Hải cũ vào năm 2002; là một khu vực công nghiệp, nông
nghiệp và dịch vụ quan trọng của Hải Phòng. Huyện An Dương giáp với tỉnh Hải
Dương ở phía Tây và Tây Bắc, giáp với huyện An Lão ở phía Tây Nam, giáp với
quận Kiến An ở phía Nam, huyện Thủy Nguyên ở phía Bắc, quận Hồng Bàng và
quận Lê Chân ở phía Đông Nam. Phía Bắc có sông Kinh Môn, phía Tây có sông
Lạch Tray, phía Đông có sông Cấm chảy qua, sông Hàn làm ranh giới giữa An
Dương và Kiến An. Quốc lộ 5A và quốc lộ 10 là hai tuyến giao thông quan trọng
Dương Thanh Huyền – HS31B045
6
BÁO CÁO THỰC TẬP
nhất của huyện; ngoài ra còn có tỉnh lộ 188 và 351. Diện tích của huyện là 98,3196
km
2
với khoảng 150.000 dân (năm 2009).
Huyện có 16 đơn vị hành chính trực thuộc gồm thị trấn An Dương và 15 xã
chia thành 92 làng, khu dân cư. Đến năm 2007, tất cả các làng, khu dân cư này đều
đã xây dựng hước ước với tên gọi thống nhất là hương ước làng văn hoá hoá hoặc
quy ước khu dân cư văn hoá. Cụ thể danh sách các làng và thời gian xây dựng

hương ước của từng làng như sau:
• Xã An Đồng có 06 làng:
Trang Quan: 12/2002 An Dương: 03/2001 Văn Cú: 03/2001
Vĩnh Khê: 02/2001 Cái Tắt: 10/2001 Vân Tra: 03/1997
• Xã Đồng Thái có 06 làng:
Bạch Mai: 10/2000 Hoàng Mai: 9/2002 Tê Chử: 5/2003
Kiến Phong: 11/2002 Minh Kha: 12/2002 Văn Phong: 1/1997
• Xã Hồng Thái có 6 làng:
Hy Tái: 12/2002 Kiều Trung: 9/2001 Đào Yêu: 10/2003
Kiều Đông: 10/2003 Xích Thổ: 10/2003 Tiên Sa: 12/2002
• Xã Quốc Tuấn có 4 làng:
Văn Xá: 5/2001 Nhu Kiều: 01/2002 Kiều Hạ: 12/2002
Kiều Thượng: 10/2001
• Xã Đặng Cương có 2 làng:
Tri Yếu: 3/1997 Đồng Dụ: 10/2000
• TT An Dương có 3 làng và 5 Tổ dân phố (Khu dân cư):
Đồng Giới I: 8/1998 Đồng giới II: 11/2002 KDC số 1: 9/2004
Đồng Lâu: 12/2002 KDC Số 5: 9/2003 KDC số 4: 11/2004
TDP số 2: 12/2007 TDS số 3: 11/2006
Dương Thanh Huyền – HS31B045
7
BÁO CÁO THỰC TẬP
• Xã Lê Lợi có 3 làng:
Lương Quy: 9/2001 Tràng Duệ: 9/2001 Trạm Bạc: 10/2002
• Xã Hồng Phong có 5 làng:
Đình Ngọ: 9/2001 Đồng Xuân: 12/2002 Hà Đỗ: 8/2003
Hoàng Lâu: 4/2003 Hỗ Đông: 12/2003
• Xã An Hoà có 5 làng:
Ngọ Dương: 10/2001 Dưỡng Phú: 12/2002 Phú La: 10/2001
Tỉnh Thuỷ: 10/2001 Hà Nhuận:8/2002

• Xã Nam Sơn có 6 làng:
Cách Thượng: 10/2000 Cách Hạ: 9/2000 Mỹ Tranh: 11/2002
Quỳnh Hoàng: 12/2002 Lương Quán: 12/2002 Cống Mỹ: 12/2001
• Xã Bắc Sơn có 6 làng:
Đồng Hà: 10/2000 Tây Hà: 10/2002 Nam Hà: 10/2000
Quỳnh Minh: 10/2001 Bắc Hà: 9/2003 Hà Liên: 10/2002
• Xã An Hồng có 9 làng:
Khánh Thịnh: 12/2002 Lê Lác I: 10/2001 Lê Lác II: 10/2003
Thuần Ty: 10/2001 Tất Xứng: 5/2003 Lê Sáng: 5/2001
Ngô Hùng: 01/2002 Phạm Dùng: 12/2003 Ngô Yến: 12/2002
• Xã An Hưng có 9 làng:
Thắng Lợi: 10/2001 Làng Thượng: 5/2003 Làng Bắc: 5/2003
Nam Bình: 8/2003 Nam Hoà: 12/2003 Xóm Đoài: 8/2003
Làng Hạ: 12/2003 Đồng Hải: 8/2002 An Phong: 8/2002
• Xã Tân Tiến có 4 làng:
Nông Xá: 4/1997 Vụ Bản: 9/2000 Do Nha: 12/2002
Kinh Giao: 11/2003
• Xã Đại Bản có 9 làng:
Dương Thanh Huyền – HS31B045
8