Chuyên Đề Vai trò của Hợp tác xã nông nghiệp trong phát triển nông thôn

CHUYÊN ĐỀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
Sinh viên: Phan Đình Thắng
Lớp: Cao học PTNT khoá 15
Chuyên đề: “Vai trò của Hợp tác xã nông nghiệp trong phát triển nông thôn”
I. ĐẶT VẤN ĐỀ.
Trong xu thế hội nhập, mở rộng quy mô sản xuất nông nghiệp theo hướng
CNH-HĐH tiến tới một nền nông nghiệp có tính hàng hóa cao thì việc các hộ gia
đình sản xuất một cách nhỏ lẻ, manh mún sẽ khó cạnh tranh trên thị trường đặc
biệt là xu thế hội nhập kinh tế quốc tế trong giai đoạn hiện nay. Xu hướng toàn cầu
hoá diễn ra trong các gành sản xuất, đồng thời nhu cầu cải vật chất của người dân
tăng cao. Vì vậy việc các hộ sản xuất nông nghiệp liên kết với nhau cùng hợp tác
sản xuất là một yêu cầu thực tiễn.
Tình trạng sản xuất nhỏ lẽ, thị trường không ổn định nên hiệu quả kinh tế mang
lại không cao, không khuyến khích được người dân mở rộng sản suất. Vì vậy rất
cần phải xây dựng mô hình tổ hợp tác sản xuất nông nghiệp tạo thị trường cho các
sản phẩm nông, lâm, thủy sản. Tạo bước đi thích hợp và cần thiết để người nông
dân làm quen với kinh tế thị trường, kinh tế tập thể, cung cấp phương tiện để các
hộ gia đình, các tổ viên có điều kiện làm việc tốt hơn, cùng nhau chia sẻ rủi ro, góp
phần nâng vị thế của mình trong nền kinh tế thị trường.Việc các hộ gia đình tự
nguyện liên kết với nhau theo nguyện vọng của họ sẽ đáp ứng được những lợi ích
thiết thực cả về kinh tế, xã hội của các thành viên và đảm bảo lợi ích chung cho
cộng đồng.
Những năm gần đây, dưới tác động của đường lối đổi mới, đặc biệt là Nghị quyết
Đại hội IX của Đảng, Nghị quyết Trung ương 5 (khóa IX) và Luật Hợp tác xã, kinh
tế tập thể mà nòng cốt là các hợp tác xã đã có sự chuyển đổi tích cực. Mô hình hợp
tác xã kiểu mới đã thay thế về cơ bản các mô hình hợp tác xã cũ trước đây, tạo điều
kiện để người lao động, kể cả những người ít vốn có cơ hội được hưởng sự hỗ trợ
của Nhà nước trong sản xuất, kinh doanh. Nhiều mô hình hợp tác xã kiểu mới dưới
các hình thức, trình độ khác nhau trong các ngành, lĩnh vực, địa bàn, đã chuyển
mạnh sang kinh doanh tổng hợp, dịch vụ, liên doanh, liên kết với các tổ chức kinh
tế, các loại hình doanh nghiệp, kể cả với doanh nghiệp nhà nước, hoạt động hiệu quả

hơn. Thực tế đã khẳng định vị trí, vai trò của kinh tế tập thể trong nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta cũng như sự đóng góp vào tiến trình
phát triển nông nghiệp nông thôn Việt Nam trong giai đoạn chuyển đổi nền kinh tế.
1
II. MỤC TIÊU CHUYÊN ĐỀ.
- Tìm hiểu về HTX nông nghiệp trong giai đoạn chuyển đổi nền kinh tế.
- Tìm hiểu một số vai trò của hợp tác xã nông nghiệp trong sự phát triển nông
nghiệp, nông thôn.
III. NỘI DUNG.
III.1. HTX trong giai đoạn chuyển đổi nền kinh tế.
III.1.1. Đặc trưng cơ bản HTX nông nghiệp trong giai đoạn chuyển đổi
nền kinh tế
- HTX mới khác với HTX cũ là ở chỗ HTX trước khi kinh tế chưa chuyển đổi
được thiết lập trên cơ sở học thuyết nền kinh tế tập trung quan liêu, bao cấp và kinh
tế đóng, do đó HTX được hình thành trên cơ sở tập thể hoá tư liệu sản xuất, tập thể
hoá lao động, tập thể hoá toàn bộ mọi hoạt động kinh tế. Còn HTX kiểu mới là
hình thức hợp tác về kinh tế, dựa trên lý thuyết lợi nhuận của kinh tế hộ, kinh tế
trang trại tăng thì đó là lợi nhuận của HTX được tăng lên. Vậy, đây là một yêu cầu
tự nguyện, tự thân cho nên họ tự ngồi lại với nhau, liên kết nhau lại. Nhà nước phải
đổi mới cách tiếp cận cho đúng, nghĩa là chỉ tạo ra khung pháp lý, điều này luật
HTX ra đời 1996 thể hiện được cách nhìn mới đó.
- HTX là tổ chức kinh tế dân chủ, do đó kinh tế hộ, chủ trang trại họ tự nguyện
liên hợp lại vì mục tiêu lợi ích chung vì thế họ bình đẳng, cùng đồng tham gia
quyết định mọi hoạt động kinh tế chung. Để cùng có lợi, họ vào HTX là để tăng
sức sản xuất chung lên, tiết kiệm và ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ, chia
sẻ rủi ro, do đó hiệu quả kinh tế tăng lên, lợi ích này sẽ là của chung và sẽ được
phân bổ tuỳ thuộc vào sự tham gia đóng góp của từng chủ thể kinh tế tự chủ trong
HTX.
- Việc thiết lập HTX kiểu mới không làm mất đi tính tự chủ vốn có của các bên
tham gia, trái lại nó tăng thêm sức mạnh tổng lực và phát triển được những ưu thế

của phương thức HTX.
- Như vậy, đặc trưng của HTX nông nghiệp - nông thôn trong điều kiện mới đó
là liên kết hợp tác của các chủ thể kinh tế tự chủ (kinh tế hộ, kinh tế trang trại) đây
là hạt nhân và là nền tảng cơ bản của HTX kiểu mới được thiết lập.
2
3.1.2. Vai trò của hợp tác xã nông nghiệp trong phát triển nông nghiệp, nông
thôn.
- HTX là phương thức tất yếu trong lao động sản xuất và các hoạt động kinh tế,
gắn liền với sự phát triển kinh tế thì HTX bị ràng buộc và qui định bởi sự tiến triển
trong quá trình xã hội hoá của hoạt động kinh tế và phải thích ứng với tiến trình
phát triển kinh tế đó. Vì vậy HTX phải tạo ra xung lực tăng năng suất lao động và
đạt hiệu quả kinh tế cao.
- HTX là hình thức thực hiện các quá trình hợp tác trong hoạt động kinh tế. Mục
tiêu của HTX là phát triển được sức sản xuất xã hội, tiết kiệm lao động, tăng hiệu
quả kinh tế, phải thích hợp với các mối quan hệ kinh tế mới trong điều kiện mới.
- HTX là việc liên kết nhau lại giữa các chủ thể kinh tế tự chủ tạo ra sức mạnh
mới, thông qua đó phát triển được kinh tế của mình. Do đó, kinh tế HTX là tổ chức
kinh tế tự nguyện của các chủ thể kinh tế tự chủ. HTX kiểu mới phải thể hiện được
bản chất tự do lựa chọn phương thức hoạt động kinh tế trong điều kiện kinh tế thị
trường, các chủ thể kinh tế tự chủ có nhiều cách để đạt tới mục đích kinh tế của
mình. Như vậy, trong điều kiện mới, các chủ thể kinh tế tự chủ có thể tham gia
HTX hoặc không, khi HTX không đáp ứng yêu cầu của họ. (Ths Nguyễn Quốc
Tòng. Posted on 15/12/2008 by Civillawinfor).
-
Theo xu hướng chung của các cấp ngành nông nghiệp trong những năm gần
đây, hình thành các tổ dịch vụ nông nghiệp phát triển rất mạnh. Vậy nên HTX nông
nghiệp cần phải định hướng hoạt động cụ thể, rõ ràng, chất lượng dịch vụ đáp ứng
được nhu cầu của người dân.
Các HTX nông, thủy sản ở khu vực ĐBSCL cho rằng
thành lập HTX làm đầu mối tiêu thụ nông sản hàng hóa cho nông dân là hướng đi

tất yếu, góp phần tạo việc làm và giảm nghèo cho nông dân đồng bằng- nhất là
trong tình hình hội nhập kinh tế thế giới hiện nay. Tuy nhiên, hầu hết các HTX
nông nghiệp ở ĐBSCL còn thiếu thông tin thị trường, chưa có khả năng tổ chức sản
xuất theo đúng yêu cầu của các doanh nghiệp, siêu thị. Các HTX nông nghiệp cần
được tập huấn về kỹ năng nghiên cứu thị trường, các tiêu chuẩn về chất lượng, an
toàn thực phẩm, đóng gói bao bì, thương hiệu để tổ chức sản xuất hợp lý. (Theo
TTXVN. vai trò HTX trong tạo việc làm và giảm nghèo ở Đồng bằng Sông Cửu
Long).
- Qua nhiều lần đổi mới, HTX ngày càng thể hiện rõ những thế mạnh của mình
trong phát triển kinh tế cũng như trong việc cải thiện đời sống xã viên, góp phần
vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Đối với các nghề, các HTX
cũng đang có vai trò rất quan trọng. Thực tế cho thấy, các HTX có khả năng tập
hợp được năng lực của các doanh nghiệp làng nghề, với tư cách pháp nhân có thể
đứng ra nhận những hợp đồng lớn, tạo nhiều việc làm cho các cơ sở sản xuất, các
hộ gia đình và xã viên. Ở một số làng nghề, HTX còn đứng ra tổ chức đào tạo thợ
mới, nâng cao tay nghề cho xã viên, thực hiện các chế độ đãi ngộ để tiếp tục phát
huy tài năng của các nghệ nhân. HTX có điều kiện thuận lợi để vay vốn ngân hàng
3
hay huy động vốn từ các chương trình, dự án quốc gia, các tổ chức và các nhân
trong, ngoài nước. (H. Trung).
- Ông Shil Kwan Lee, Tổng giám đốc Liên minh HTX quốc tế khu vực châu Á-
Thái Bình Dương cho biết: Liên minh HTX quốc tế là tổ chức lớn nhất trên thế
giới. Các HTX cung cấp 100 triệu việc làm trên toàn thế giới. Ở Columbia, HTX
sử dụng lao động cao thứ 2 trên toàn quốc. Ở Mỹ, HTX sản xuất 13% tổng sản
lượng điện thương phẩm. HTX chiếm 50% thị phần siêu thị ở Singapore Sử dụng
HTX để giảm nghèo là hướng đi bền vững, HTX có thể tạo môi trường việc làm
nhân văn và cho thu nhập cao.
- Theo ông Hoàng Ngọc Vĩnh - Vụ trưởng Vụ Nông nghiệp, Ban Kinh tế Trung
ương: HTX có vai trò quan trọng trong việc xóa đói nghèo, HTX có thể đứng ra
làm tín dụng, hỗ trợ xã viên vay vốn phát triển sản xuất kinh doanh, giúp nâng cao

thu nhập, để ổn định cuộc sống của mình. Hơn thế, HTX còn là cầu nối để đưa các
phương tiện khoa học kỹ thuật hiện đại ứng dụng vào sản xuất, làm tăng năng suất
cây trồng, vật nuôi Đó chính là những hoạt động thiết thực, hiệu quả mà HTX
mang lại trong việc xóa đói nghèo.
- Ở Việt Nam hiện có trên 300.000 tổ hợp tác, 17.133 HTX, 26 liên hiệp HTX,
trong 5 năm vừa qua, trung bình mỗi năm khu vực HTX đóng góp khoảng 8%
trong tổng GDP của cả nước. Ở bất cứ quốc gia nào, HTX đều đóng vai trò quan
trọng. Ở Việt Nam, người nghèo chủ yếu tập trung sống ở vùng nông thôn, miền
núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn. Song, để xóa đói giảm nghèo cần
phải xây dựng các tổ hợp tác của nông dân nghèo, góp phần đưa nhanh các tiến bộ
khoa học đến với mọi người nông dân. (Thứ trưởng Bộ NN&PTNT. Diệp Kỉnh
Tần).
- Một kết quả nghiên cứu của Tổ chức lao động quốc tế (ILO) đã chỉ ra rằng,
chính khả năng hợp tác giữa những người nghèo ở các địa phương là cách tốt nhất
để người nghèo học hỏi nhau, tìm ra những giải pháp thoát nghèo. HTX không phải
là công cụ nhưng lại tạo ra những công cụ phát triển kinh tế mà cá nhân không làm
được Vì vậy, để HTX tham gia xóa đói nghèo hiệu quả, toàn diện, cần có sự tham
gia của chính phủ, các tổ chức, các nhà tài trợ và cả cộng đồng. (Báo điện tử Đảng
cộng sản Việt Nam - 18/04/2006).
- Các HTX có khả năng tập hợp được năng lực của các doanh nghiệp làng nghề,
với tư cách pháp nhân có thể đứng ra nhận những hợp đồng lớn, tạo nhiều việc làm
cho các cơ sở sản xuất, các hộ gia đình và xã viên. Ở một số làng nghề, HTX còn
đứng ra tổ chức đào tạo thợ mới, nâng cao tay nghề cho xã viên, thực hiện các chế
độ đãi ngộ để tiếp tục phát huy tài năng của các nghệ nhân. HTX có điều kiện thuận
lợi để vay vốn ngân hàng hay huy động vốn từ các chương trình, dự án quốc gia,
các tổ chức và các nhân trong, ngoài nước. (H. Trung)
4
- Vai trò của hợp tác xã trong tiêu thụ hàng nông sản Phan Huy Đường PGS,
TS, Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng:
HTX là người đưa ra các định hướng sản xuất sát với nhu cầu thị trường cho các

nhà sản xuất nhằm cung ứng hàng hóa với hiệu quả cao nhất. HTX đại diện cho cá
nhân, hộ gia đình khi tiêu thụ sản phẩm, ổn định một khối lượng lớn hàng nông sản
trong điều kiện cạnh tranh gay gắt của thị trường. HTX có thể trực tiếp bán hàng
nông sản cho người tiêu dùng, có thể làm trung gian giữa người sản xuất với các
doanh nghiệp thương mại bằng cách ký kết hợp đồng tiêu thụ sản phẩm, hoặc trực
tiếp ký hợp đồng xuất khẩu.
HTX là tổ chức trung gian có thể tập trung được một khối lượng hàng hóa lớn
để đáp ứng nhu cầu của thị trường. Theo quy luật giá trị, ai là người cung ứng đại
bộ phận hàng hóa trên thị trường thì người đó có quyền định giá thị trường. Mặt
khác, khi có một khối lượng hàng nông sản trong tay, các HTX có tiềm lực vật chất
đủ mạnh để giành chiến thắng trong cạnh tranh, tiết kiệm chi phí lưu thông.
Xây dựng và bảo vệ thương hiệu, xuất xứ hàng nông sản. Khi tham gia thị
trường, kể cả thị trường trong nước cũng như thị trường quốc tế; hàng hóa có
thương hiệu, nhất là thương hiệu có uy tín thường được người tiêu dùng lựa chọn
đầu tiên và giá bán hàng hóa đó thường cao hơn hàng hóa cùng loại và mang lại lợi
nhuận cao cho người sản xuất kinh doanh. Hàng nông sản Việt Nam rất đa dạng, do
đó việc xây dựng thương hiệu và xuất xứ hàng hóa là vấn đề cấp bách và cần thiết,
nhằm nâng cao uy tín và giá bán trên thị trường.
- Hợp tác xã là một loại hình tổ chức kinh tế quan trọng trong nền kinh tế quốc
dân. Trong điều kiện đi lên từ một nền sản xuất nhỏ, sự hợp tác giữa những người
sản xuất kinh doanh riêng rẽ dưới nhiều hình thức đa dạng là một nhu cầu bức xúc
và xu thế tất yếu khách quan của sự phát triển lực lượng sản xuất. Khi bước vào
thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn thì tính bức xúc
của nền kinh tế hợp tác càng rõ nét, giúp cho người sản xuất nhỏ có đủ sức cạnh
tranh chống lại sự chèn ép của các thành phần kinh tế khác. Thực tiễn đã đòi hỏi
phải xây dựng một hình thức kinh tế kiểu mới phù hợp hơn với cơ chế mới của nền
kinh tế. Cho đến nay, HTX bước đầu thể hiện được vai trò quan trọng trong việc
tiếp thu, hướng dẫn chuyển giao tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, thúc đẩy chuyển đổi
cơ cấu cây trồng, vật nuôi, ngành nghề nông thôn, góp phần xóa đói giảm nghèo.
(Theo BBT)

- Trước yêu cầu của sự nghiệp CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn, các HTX,
đặc biệt là các HTX nông nghiệp, thuỷ sản vẫn đóng vai trò quan trọng, là nền tảng
cho kinh tế hộ phát triển và xây dựng một nông thôn mới giàu mạnh, văn minh.
(Thứ trưởng, Nguyễn Ngọc Thuật).
5
3.2. Những khó khăn và giải pháp cho hợp tác xã nông nghiệp ở nước ta.
3.2.1. Những tồn tại khó khăn
- Nhận thức về HTX kiểu mới và Luật HTX của hầu hết cán bộ cơ sở và nông
dân chưa thấu đáo và quán triệt đầy đủ, mặt khác trên thực tế việc chuyển đổi và
thành lập mới HTX còn mang nặng tính hình thức và thiếu những mô hình hoạt
động có hiệu quả. Xã viên không quan tâm đến nghĩa vụ của mình, phó mặc cho
ban quản lý, thờ ơ trong mọi hoạt động, thậm chí quên mất mình là xã viên.
- Vốn, cơ sở vật chất kỹ thuật của HTX còn yếu kém đang là một trong những
khó khăn lớn ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của HTX trong quá trình
chuyển đổi và xây dựng mới. Thực tế do vốn lưu động ít làm cho hoạt động sản
xuất kinh doanh dịch vụ gặp nhiều khó khăn. Tình trạng đó dẫn đến HTX không
mở rộng được hoạt động dịch vụ, hiệu quả hoạt động thấp, khả năng đáp ứng nhu
cầu dịch vụ cho xã viên hạn chế. Hơn nữa, trong điều kiện mới khi HTX chuyển
sang các hoạt động gắn với cơ chế thị trường, thực hiện liên kết, hợp tác liên doanh
với các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác rất khó khăn. Đối với tài
sản cố định sau khi được đánh giá lại từ HTX cũ chuyển sang HTX mới, chủ yếu là
công trình thuỷ nông, công trình điện, hệ thống máy móc cũ lạc hậu đã xuống
cấp nghiêm trọng.
- Trình độ cán bộ quản lý HTX nông nghiệp còn bất cập so với cơ chế quản lý
mới. Nhìn chung đội ngũ cán bộ quản lý hầu hết hoạt động theo kinh nghiệm thực
tế, không được đào tạo cơ bản, ít được bồi dưỡng tập huấn. Mặt khác năng lực nắm
bắt thông tin và có khả năng dự báo thị trường, sự nhạy cảm linh hoạt để đáp ứng
trước những yêu cầu đa dạng phức tạp của cơ chế thị trường còn có nhiều hạn chế.
Một đặc điểm khác của đội ngũ cán bộ quản lý HTX nông nghiệp là thường xuyên
thay đổi và vì vậy họ không yên tâm công tác. Chính vì vậy, đội ngũ cán bộ quản lý

luôn ở trong tình trạng thiếu cán bộ có năng lực và kinh nghiệm trong công tác.
- Về công tác quản lý và giúp đỡ của Nhà nước đối với kinh tế HTX. Đảng và
Nhà nước đã có nhiều chính sách (đặc biệt có Luật HTX) tạo hành lang pháp lý
cho HTX chuyển đổi, xây dựng mới, thực hiện hoạt động sản xuất, kinh doanh,
dịch vụ. Nhưng trên thực tế, sự tác động của các chủ trương, chính sách đó còn
chậm đến các cơ sở. Nhiều chính sách đã được ban hành nhưng đến nay các HTX
nông nghiệp chưa được hưởng lợi từ những chính sách đó.
6
3.2.2. Một số giải pháp phát triển.
- Cần tập trung phân loại, xử lý các tồn đọng của các HTX cũ, để tiếp tục hỗ
trợ, giúp đỡ các HTX tiếp tục chuyển đổi có hiệu quả. Đối với các HTX yếu kém
không có khả năng chuyển đổi nên giải thể, để thành lập mới các hình thức kinh tế
hợp tác đa dạng, phù hợp hơn từ thấp đến cao theo nhu cầu của kinh tế hộ với đặc
điểm của từng cơ sở. Đồng thời tiến hành tổng kết các mô hình HTX nông nghiệp
có hiệu quả để phổ biến nhân ra diện rộng.
- Tăng cường công tác tuyên truyền về Luật HTX, cùng các văn bản hướng dẫn
thi hành chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về phát triển kinh tế hợp
tác và HTX. Giới thiệu và tổ chức tham quan các mô hình kinh tế hợp tác và HTX
kiểu mới ở địa phương là nội dung có ý nghĩa và tác dụng rất lớn trong giai đoạn
hiện nay vì qua một thời gian dài tồn tại mô hình HTX kiểu cũ đã gây ra không ít
những mặc cảm, tâm lý thiếu tin tưởng của đông đảo hộ xã viên. Phát triển kinh tế
HTX cần gắn liền với phát huy cơ chế dân chủ cơ sở, đảm bảo công tác kiểm tra,
kiểm soát.
- Để khuyến khích kinh tế hợp tác và HTX phát triển, Nhà nước cần bổ sung,
ban hành thêm một số chính sách và thực hiện một số giải pháp mang tính hỗ trợ
về kinh tế, để khuyến khích, tạo thuận lợi cho kinh tế hợp tác và HTX phát triển.
Về chính sách đất đai, mặc dù đã có Luật đất đai sửa đổi và có các văn bản
hướng dẫn thi hành, song các HTX nông nghiệp hiện nay vẫn gặp không ít vướng
mắc và cản trở cần được tháo gỡ. Đối với đất HTX dùng vào làm trụ sở, xây dựng
kho bãi, Nhà nước cần thiết có chính sách giao đất hoặc cho thuê ưu đãi đối với

HTX, để tạo điều kiện cho HTX mở rộng, nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh.
Ban hành và thực hiện chính sách khuyến khích "dồn điền, đổi thửa", khắc phục
tình trạng manh mún đất đai trong nông nghiệp, hướng dẫn và tạo điều kiện cho các
hộ gia đình chuyển đổi, chuyển nhượng đất đai để có diện tích đủ lớn, có thể áp
dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật, công nghệ mới vào sản xuất.
Chính sách tín dụng hiện nay chưa thực sự tạo điều kiện cho HTX vay vốn, để
HTX vay được vốn cần phải lập quỹ bảo lãnh tín dụng, để HTX vay vốn thông qua
bảo lãnh của quỹ này. Đồng thời cho phép HTX được làm chức năng tín dụng nội
bộ, để HTX thuận lợi trong việc huy động vốn tại chỗ cho sản xuất kinh doanh.
Chính sách xoá nợ cũ cho các HTX là phù hợp với thực tiễn hiện nay, để tạo điều
kiện cho các HTX mới phát triển và được vay vốn thuận lợi.
Về đầu tư, Nhà nước cần dành một phần vốn đầu tư để xây dựng cơ sở hạ tầng
thông qua các HTX, đặc biệt ở các vùng sản xuất hàng hoá tập trung chuyên canh
sản xuất hàng hoá.
- Nâng cao năng lực quản lý và trình độ chuyên môn cho cán bộ cơ sở và HTX :
Có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng cán bộ HTX, như là một giải pháp quan trọng
nâng cao nguồn lực lâu dài cho HTX, tăng cường hoạt động kinh doanh có hiệu
7
quả và mở rộng quan hệ liên doanh, liên kết, hợp tác với các thành phần kinh tế
khác. Tăng cường đào tạo đội ngũ cán bộ HTX. Cần có chính sách khuyến khích
cán bộ quản lý, cán bộ KHKT được đào tạo ở các trường đại học, cao đẳng và
trung học về làm việc tại HTX. Tạo khung pháp lý trong việc phân chia lợi nhuận
hoạt động của HTX và xã viên để khuyến khích hoạt động HTX ngày càng hiệu
quả hơn.
- Tăng cường vai trò quản lý Nhà nước đối với HTX. Ngoài ban hành các chính
sách tạo hành lang pháp lý để HTX hoạt động, chính quyền các cấp cần hỗ trợ giúp
đỡ theo hướng lấy HTX làm cầu nối giữa Nhà nước với hộ nông dân trong việc tổ
chức thực hiện dự án, làm đại lý cung ứng vật tư và thu gom nguyên liệu, phân cấp
quản lý thuỷ nông và làm cơ sở chuyển giao TBKT, trình diễn mô hình như là
điểm tựa cho xây dựng nông thôn mới và đào tạo cán bộ cho cơ sở. Mặt khác tiến

hành tổng kết, nghiên cứu các mô hình kinh tế hợp tác, để chuyển giao có hiệu quả
phong trào xây dựng và phát triển HTX hiện nay.
- Cần bổ sung và sửa đổi thêm những nội dung trong Luật và Điều lệ HTX cho
phù hợp hơn với thực tế hiện nay trong quá trình tổ chức phát triển và nâng cao
hiệu quả hoạt động của các HTX. Chức năng và nhiệm vụ của HTX không chỉ
phục vụ cho kinh tế hộ, mà cần bổ sung thêm về hướng dẫn tổ chức sản xuất cho
kinh tế hộ, mở rộng các hoạt động sản xuất kinh doanh ngoài dịch vụ để nâng cao
lợi nhuận cho HTX. Đối với HTX ngoài mục tiêu dịch vụ phát triển kinh tế hộ cần
phải có sự kết hợp tốt với mục tiêu nâng cao lợi nhuận trong các hoạt động của
HTX, để HTX phấn đấu có tích luỹ và tái sản xuất mở rộng, nâng cao thu nhập của
hộ nông dân. Cần mở rộng các hình thức vốn góp của xã viên, không chỉ vốn góp
mà còn cả vốn dưới dạng tài sản cố định, đất đai, máy móc, trâu bò và các yếu tố
khác có thể quy về vốn.
- Chuyển giao kỹ thuật và công nghệ mới trong sản xuất nông nghiệp cho nông
dân, gắn với qui hoạch vùng sản xuất hàng hoá và vùng sản xuất nguyên liệu cho
công nghiệp chế biến; gắn sản xuất với chế biến và tiêu thụ nông sản.
Tất cả các giải pháp trên nhằm xây dựng các hợp tác xã thành các vùng nguyên
liệu mới thực sự là cơ sở tồn tại và phát triển ổn định của các mô hình kinh tế hợp
tác mà hình thức cao là hợp tác xã nông nghiệp. Với mô hình sản xuất cùng loại sản
phẩm sẽ phát sinh những nhu cầu giống nhau về giống, phân bón, thức ăn, công
nghệ phơi sấy, chế độ bơm tưới, thuốc phòng trị bệnh… và đến khi thu hoạch là
nhu cầu tiêu thụ sản phẩm. Đó chính là điều kiện tốt nhất để các hợp tác xã thực
hiện các dich vụ đầu vào và đầu ra.
8
IV. KẾT LUẬN.
Qua phân tích ở trên, tôi thấy trong nền kinh tế chuyển đổi và trên bình diện
kinh tế thị trường, HTX có một ý nghĩa nhất định đối với quá trình phát triển kinh
tế nói chung và nông thôn nói riêng, song vị trí của nó không lớn đến nỗi là bao
trùm lên tất cả, lại càng không phải là giải pháp toàn bộ cho phát triển kinh tế nông
nghiệp nông thôn và kinh tế nông dân. HTX chỉ là một trong biện pháp hoặc là

hình thức hỗ trợ cho kinh tế nông thôn chuyển đổi và phát triển.
Hộ nông dân là đơn vị kinh tế tự chủ. Trong quá trình chuyển đổi và phát triển
với sự hỗ trợ của Nhà nước trên phương diện quản lý tầm vĩ mô, các hộ nông dân
có quyền và tự lựa chọn, quyết định giải pháp tối ưu nhất để đạt hiệu quả kinh tế
cao nhất mà mình đặt ra. Nhà nước hỗ trợ tối đa, quan tâm họ tối đa trên nguyên tắc
xây dựng khung pháp lý.
Hợp tác xã nông nghiệp chỉ phát triển và phát huy tác dụng tốt cho hộ nông dân
khi: hợp tác xã thực sự hoạt động theo nguyên tắc tự lực, tự chịu trách nhiệm, quản
lý dân chủ, hiệu quả hoạt động cao; việc lựa chọn khâu dịch vụ nào để hợp tác xã
làm là hết sức quan trọng. Bốn khâu: cung ứng vật tư, hàng hoá tiêu dùng, tín dụng
tương hỗ, tiêu thụ sản phẩm và khuyến nông là rất phù hợp với hợp tác xã. Nhưng
để chiến thắng tư nhân thì hợp tác xã nên tổ chức theo kiểu đa năng và tuyển chọn
người giỏi làm giám đốc để quản lý, điều hành. Ngoài ra để hợp tác xã nông nghiệp
phát triển cũng cần sự hỗ trợ của Nhà nước.
Nhà nước quản lý gián tiếp các HTX thông qua các công cụ luật pháp, cơ chế,
chính sách và các đòn bẩy kinh tế. Tuy nhiên, vì HTX thường là cộng đồng của
những người yếu thế, nhỏ lẻ, nên Nhà nước phải có biện pháp hỗ trợ tích cực và
hiệu quả thông qua nhiều kênh khác nhau, không thể đổ đồng HTX với các loại
hình doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác.
Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương cần có chính sách thu hút người có
năng lực, có kinh nghiệm, nhất là những người có tâm huyết gắn bó với phong trào
HTX; có chế độ đãi ngộ thỏa đáng để họ yên tâm làm việc. Tăng cường công tác
đào tạo, bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ quản lý HTX thông qua hệ thống giáo dục
đào tạo của trung ương và địa phương. Chương trình và nội dung đào tạo phải phù
hợp với tình hình của đất nước trong thời kỳ mở cửa và hội nhập.
Tăng cường quan hệ phối hợp, liên kết giữa các HTX và giữa HTX với các
doanh nghiệp, các nhà khoa học, nhà nông và Nhà nước. HTX làm cầu nối giữa
doanh nghiệp với nhà nông, thông qua việc ký kết các hợp đồng với cả hai phía
nhằm bảo đảm sản xuất kinh doanh của ba bên đều ổn định. HTX làm đại diện cho
xã viên trong việc ký kết hợp đồng với các nhà khoa học để đưa tiến bộ kỹ thuật và

công nghệ mới vào sản xuất kinh doanh./.
9
V. TÀI LIỆU THAM KHẢO.
- Bàn về hợp tác xã nông nghiệp trong giai đoạn chuyển đổi nền kinh tế.
Ths Nguyễn Quốc Tòng.
/>idcha=3253&cap=3&id=4580
- Kinh nghiệm hoạt động của một số hợp tác xã sau sáu năm thực hiện luật hợp
tác xã ở Việt Nam. Ts Chu Tiến Quang chủ biên. NXB chính trị Quốc gia.
- Hợp tác xã nông nghiệp ở nước ta - khó khăn và giải pháp.
Tạp chí số 11.2001. Định hướng và cơ chế, chính sách.

- Tổ chức hợp tác xã ở một số nước châu Á.
Nguyễn Hữu Tiến. Nxb Nông nghiệp, Hà Nội, 1996.
- Kinh tế hợp tác xã trong nông nghiệp ở Việt Nam.
Phạm Thị Cầm, Vũ Văn Kỷ, Nguyễn Văn Phúc. Nxb Chính trị Quốc gia, Hà
Nội, 2003.
- Phát triển HTX nông nghiệp trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở
nước ta. GS.TS. Hỗ Văn Vĩnh
/>- Phát huy vai trò của HTX trong công cuộc bảo tồn và phát triển làng nghề.
H. Trung.
/>cua-htx-trong-cong-cuoc-bao-ton-va-phat-trien-lang-nghe.htm
- Phát huy vai trò của hợp tác xã để tiêu thụ hàng nông sản.
PGS.TS. Phan Huy Đường. Đại học Quốc gia Hà Nội
/>Object=14331554&news_ID=29561906
10