hướng dẫn phát hiện và xử trí tràn khí màng phổi

TRÀN KHÍ MÀNG PHỔI
ĐỊNH NGHĨA
•
MP gồm hai lá thành và lá tạng, giữa hai
lá là một khoang ảo.
•
Gọi là TKMP khi xuất hiện khí ở trong
khoang MP.
•
TKMP được chia thành:
–
TKMP tự phát nguyên phát.
–
TKMP tự phát thứ phát.
–
TKMP do chấn thương.
–
TKMP do thầy thuốc gây ra.
CHẨN ĐOÁN XÁC ĐỊNH
•
Đau ngực: thường đột ngột và ở bên bị
tràn khí.
•
Khó thở, thở nhanh nông khi gắng sức
hoặc cả khi nghỉ.
•
Ho khan.
•
Khám:
–
Lồng ngực bên tràn khí kém di động.

–
Gõ vang.
–
RRPN giảm.
–
Rung thanh giảm.
X QUANG PHỔI
•
Tăng sáng giữa thành ngực và nhu mô
phổi.
•
Khoang liên sườn giãn rộng.
•
Trung thất bị đẩy lệch sang bên đối diện
trong trường hợp TKMP áp lực dương.
BN nam, 75 tuổi. TKMP trái
HÌNH ẢNH NSMP
KÉN KHÍ
PHỔI TRÁI
TRÀN KHÍ
TRUNG THẤT
TRÀN KHÍ
TRUNG THẤT
TRÀN KHÍ MP – TRÀN KHÍ DƯỚI DA
CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT
•
Kén khí phổi.
•

Giãn phế nang nặng.
•
Nếp da cơ ở bệnh nhân già, gầy.
KÉN KHÍ
KÉN KHÍ
KÉN KHÍ
KÉN KHÍ
KÉN KHÍ
KÉN KHÍ
NGUYÊN NHÂN
•
TKMP tự phát nguyên phát: người trẻ, cao gầy,
hút thuốc.
•
TKMP tự phát thứ phát :
–
BPTNMT, giãn phế nang, hen phế quản.
–
Nhiễm khuẩn phổi: do tụ cầu vàng, viêm phổi hoại tử
do vi khuẩn Gram âm, viêm phổi do Pneumocystis
carinii, lao phổi có hang hoặc không có hang.
–
Ung thư phế quản gây di căn MP: hiếm gặp.
–
Các bệnh phổi mô kẽ như xơ phổi mô kẽ lan toả, bụi
phổi silic, sarcoidose, nhồi máu phổi đều có thể có
biến chứng TKMP.
–
Bệnh tự miễn: Viêm khớp dạng thấp, viêm da cơ, xơ
cứng bì.

NGUYÊN NHÂN
•
TKMP do chấn thương.
•
TKMP do thầy thuốc
–
Sau các thủ thuật: chọc dịch MP, STMP,
STPXTN, soi phế quản.
–
Đặt catheter tĩnh mạch dưới đòn, bóp bóng
quá mạnh hoặc thở máy áp lực đẩy vào cao,
bệnh nhân chống máy.
ĐIỀU TRỊ
NGUYÊN TẮC
•
Hút hết khí khoang màng phổi.
–
Các dấu hiệu bắt buộc phải dẫn lưu khí khoang MP:
•
TKMP áp lực dương:
–
Bệnh nhân thở nhanh > 30 lần/phút.
–
Nhịp tim > 140 lần/phút, huyết áp tụt.
–
Trung thất bị đẩy lệch về bên đối diện.
–
Vòm hoành hạ thấp dẹt và thẳng, có khi đảo ngược
–
Tràn khí dưới da.

–
Chọc kim vào khoang màng phổi sẽ thấy khí xì ra, đo áp lực thấy
dương tính.
•
Có dây chằng màng phổi
•
Có hình ảnh tràn khí-tràn dịch màng phổi.
•
Có tổn thương nhu mô phổi dưới chỗ tràn khí.
•
Phòng tái phát
ĐIỀU TRỊ BẢO TỒN
•
Chỉ định: TKMP tự phát nguyên phát, xảy
ra lần đầu, lượng khí khoang màng phổi ít.
•
BN nên được theo dõi tại viện.
CÁC BIỆN PHÁP DẪN LƯU KHÍ
•
Chọc hút khí màng phổi đơn thuần
–
Chỉ định:
•
TKMP tự phát nguyên phát > 15% thể tích bên
phổi tràn khí.
•
TKMP thứ phát sau các thủ thuật.
–
Sử dụng kim nhỏ nối với ba chạc và bơm tiêm
60ml để hút.

–
Nếu hút được 4 lít mà khí vẫn ra đều, không
có cảm giác khí sắp hêt cần xét chỉ định mở
màng phổi.