Tiểu Luận Cộng đồng an ninh ASEAN

LỜI MỞ ĐẦU
Kể từ khi thành lập ngày 8/8/1967 tại Băng Cốc (Thái Lan) cho đến nay,
hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN) đã có 10 thành viên và trở thành một
cộng đồng ASEAN vững mạnh trong khu vực và có tầm ảnh hưởng lớn trên Thế
Giới.
Cùng với việc hợp tác kinh tế phát triển lớn mạnh và mở rộng quan hệ
kinh tế với bên ngoài, các nước ASEAN nhận thức rõ phải đưa hợp tác chính trị
và an ninh lên một tầm cao mới, nhằm duy trì hoà bình, ổn định khu vực, đối
phó với những thách thức an ninh từ bên ngoài. Năm 2003, In-đô-nê-sia, với tư
cách Chủ tịch Ủy ban Thường trực ASEAN (2003-2004), một mặt muốn khẳng
định vai trò, khôi phục vị thế của mình trong khu vực, mặt khác muốn tạo cân
bằng với ý tưởng hình thành Cộng đồng kinh tế ASEAN, đã đưa ra ý tưởng
Cộng đồng an ninh ASEAN. Ý tưởng đó đã được ASEAN chấp nhận và ủng hộ.
Để cung cấp cho người đọc những hiểu biết, những thông tin chính xác
nhất về tình hình của cộng động an ninh ASEAN, trong quá trình hoàn thành bài
tiểu luận này em đã tiến hành thu thập và xử lý thông tin từ nhiều nguồn khác
nhau. Tuy nhiên, nhất là về mặt ngôn ngữ tiếng Việt của em còn hạn chế, hai là
do kiến thức của một sinh viên còn có giới hạn, vì vậy trong quá trình thực hiện
em đã không tránh khỏi những khó khăn và những thiếu sót. Vậy nên em rất
mong sẽ nhận được sự thông cảm từ phía thầy cô!
Em xin chân thành cảm ơn!

I. Những nội dung chính của Cộng đồng an ninh ASEAN.
Những nội dung chính của Cộng đồng an ninh ASEAN đã được cụ thể
hóa trong một số văn kiện như sau:
1.1. Tuyên bố Hòa hợp ASEAN II (Tuyên bố Bali II).
Đề ra khuôn khổ cho việc hình thành Cộng đồng ASEAN, trong đó có
Cộng đồng An ninh ASEAN hướng tới mục tiêu nâng cao hợp tác chính trị-an
ninh ASEAN lên một tầm cao mới và khẳng định xây dựng ASEAN dựa trên
các nền tảng cơ bản như:
+ Thúc đẩy khái niệm an ninh toàn diện, trong đó nhấn mạnh Cộng đồng

An ninh sẽ bao trùm tất cả các khía cạnh về chính trị, kinh tế, văn hóa-xã hội;
nhấn mạnh ASEAN không nhằm hình thành một khối quân sự hoặc liên minh
quân sự hay hướng tới một chính sách đối ngoại chung;
+ Tôn trọng các nguyên tắc chủ đạo của ASEAN như không can thiệp, ra
quyết định bằng đồng thuận, tôn trọng độc lập, chủ quyền, không đe dọa sử
dụng vũ lực, giải quyết hòa bình các tranh chấp…
+ Tiếp tục đề cao và phát huy các cơ chế và công cụ sẵn có của ASEAN
về hợp tác chính trị-an ninh như Tuyên bố ZOPFAN (tuyên bố Kuala lumpur về
thiết lập Khu vực Hòa Bình, tháng 11/1971), Hiệp ước TAC, Hiệp ước
SEANWFZ (hội nghị Ủy ban về Hiệp ước Khu vực Đông Nam Á không vũ khí
hạt nhân) , Diễn đàn ARF…
+ ASEAN sẽ phát triển theo một quá trình tiên tiến với tốc độ phù hợp với
tất cả các bên;
+ ASEAN sẽ là một cộng đồng rộng mở, ASEAN sẵn sàng mở rộng quan
hệ hợp tác với các nước bè bạn và các bên đối tác nhằm thúc đẩy hòa bình và ổn
định trong khu vực;
+ Xác định các thành tố cơ bản cấu thành ASEAN gồm: xây dựng các
chuẩn mực; ngăn ngừa xung đột; các cách tiếp cận để giải quyết xung đột, và
kiến tạo hòa bình sau xung đột.

1.2. Kế hoạch hành động xây dựng Cộng đồng An ninh ASEAN.
Để thực hiện có hiệu quả việc xây dựng ASEAN, ASEAN nhất trí xây
dựng Kế hoạch hành động và vạch ra những định hướng cơ bản cho quá trình
này. Kế hoạch Hành động này đã được Lãnh đạo ASEAN thông qua tại Hội
nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 10 (Viên Chăn, Lào, tháng 11/2004). Kế hoạch
cũng khẳng định lại các nguyên tắc đã được ASEAN lâu này thực hiện như đồng
thuận, không can thiệp vào công việc nội bộ, tôn trọng chủ quyền quốc gia,
không dùng vũ lực, giải quyết hòa bình các tranh chấp. Để hướng tới hình thành
ASEAN, Kế hoạch Hành động tập trung vào 6 nội dung sau:
• Hợp tác chính trị.

• Xây dựng và chia sẻ chuẩn mực ứng xử.
• Ngăn ngừa xung đột.
• Giải quyết xung đột.
• Kiến tạo hòa bình sau xung độ.
• Cơ chế thực hiện. Kèm theo đó là danh mục 75 hoạt động cụ thể để xây
dựng ASC. Tuy nhiên, KHHĐ ASC không quy định lộ trình thực hiện cụ thể
đối với các hoạt động thuộc 6 thành tố nói trên để phản ánh tính linh hoạt của
ASEAN và cũng tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các nước, nhất là các nước
chưa sẵn sàng, có thể tham gia vào thời điểm thích hợp. Nội dung cụ thể của Kế
hoạch hành động xây dựng ASEAN:
+ Về hợp tác chính trị: thúc đẩy xây dựng một môi trường công bằng, dân
chủ và hòa hợp; thúc đẩy nhân quyền; tăng cường các mối giao lưu nhân dân…
+ Về xây dựng và chia sẻ các chuẩn mực: tăng cường cơ chế TAC; hợp
tác xây dựng Hiến chương ASEAN; xúc tiến xây dựng Hiệp định Tương trợ tư
pháp ASEAN, Công ước ASEAN về Chống khủng bố và Hiệp ước dẫn độ
ASEAN…
+ Về Ngăn ngừa xung đột: tăng cường các biện pháp xây dựng lòng tin
giữa quân đội các nước, thông qua trao đổi thông tin và giao lưu giữa các quan
chức quốc phòng; tăng cường hợp tác trong việc giải quyết các vấn đề an ninh
phi truyền thống; thúc đẩy các nỗ lực nhằm duy trì tôn trọng sự toàn vẹn lãnh
thổ, chủ quyền và thống nhất của các nước thành viên…
+ Về giải quyết xung đột: tăng cường các cơ chế giải quyết xung đột hiện
có; thúc đẩy hợp tác khu vực để duy trì hòa bình và ổn định…
+ Về kiến tạo hòa bình sau xung đột: tăng cường hợp tác hỗ trợ nhân đạo
và tái thiết tại các vùng xảy ra xung đột…
1.3. Chương trình hành động Viên-chăn (VAP).
Chương trình này đã được cụ thể hóa Kế hoạch hành động xây dựng ASEAN
cho giai đoạn 2004-2010 với các tiểu mục cụ thể thuộc 5 lĩnh vực chính là:
Thứ nhất, Hợp tác chính trị (6 chương trình và 22 biện pháp).
Thứ hai, Hình thành và chia sẻ các chuẩn mực (7 chương trình và 13 biện

pháp).
Thứ ba, Ngăn ngừa xung đột (4 chương trình và 9 biện pháp).
Thứ tư, Giải quyết xung đột (2 chương trình và 9 biện pháp).
Thứ năm, Kiến tạo hòa bình sau xung đột (4 chương trình và 6 biện pháp).
1.4 Kế hoạch tổng thể xây dựng Cộng đồng Chính trị-An ninh ASEAN
Kế hoạch tổng thể xây dựng Cộng đồng Chính trị-An ninh ASEAN là một
phần trong Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, được thông qua tại Hội nghị
Cấp cao ASEAN-14 (tháng 2/2009). Kế hoạch cụ thể hoá nội dung mục tiêu
APSC và đề ra các phương hướng, biện pháp xây dựng APSC vào năm 2015
trên cơ sở tiếp nối Chương trình hành động về ASEAN và Chương trình Hành
động Viên-chăn (VAP) (hợp phần ASC).
Theo đó, ASEAN sẽ tiếp tục thúc đẩy hợp tác trên 5 lĩnh vực chính: hợp
tác chính trị, xây dựng và chia sẻ chuẩn mực, ngăn ngừa xung đột, giải quyết
xung đột, và xây dựng hoà bình sau xung đột. Tuy nhiên, kế hoạch đã sắp xếp
lại các lĩnh vực này, đồng thời bổ sung thêm các biện pháp tăng cường vai trò
trung tâm của ASEAN, và mở rộng hợp tác với bên ngoài, hướng đến tạo dựng
APSC với 3 đặc trưng chính: một Cộng đồng hoạt động theo luật lệ với các giá
trị, chuẩn mực chung; một khu vực gắn kết, hoà bình và tự cường, có trách
nhiệm chung bảo đảm an ninh toàn diện; và một Khu vực năng động, rộng mở
với bên ngoài trong một thế giới ngày càng gắn kết và phụ thuộc lẫn nhau.
II. Việc tiến trình triển khai xây dựng ASEAN.
2.1 Tình hình ban đầu của việc tiến trình triển khai xây dựng ASEAN.
Kể từ khi Kế Hoạch Hành Động ASEAN và Chương trình hành động
Viên-chăn (VAP) được thông qua từ năm 2004 đến nay, ASEAN đã tích cực
triển khai nhiều hoạt động, dự án cụ thể hướng tới mục tiêu xây dựng ASEAN.
ASEAN đã xác định 5 kênh chính chịu trách nhiệm triển khai các hoạt động
thực hiện ASEAN gồm: Kênh Bộ trưởng Ngoại giao, Bộ trưởng Quốc phòng,
Bộ trưởng Tư pháp, Bộ trưởng phòng chống Tội phạm xuyên quốc gia và ARF.
Theo sáng kiến của Tổng thư ký ASEAN, Hội nghị điều phối triển khai kế
hoạch hoạt động xây dựng Cộng đồng An ninh ASEAN (ASC-CO) đã được tổ

chức hàng năm, gồm đại diện các cơ quan chuyên ngành của ASEAN liên quan
tới việc thực hiện kế hoạch hoạt động ASEAN để kiểm điểm và bàn về phương
hướng thúc đẩy thực hiện ASEAN.
Theo thống kê của Ban thư ký ASEAN, tình hình triển khai thực hiện các
chương trình, biện pháp trong VAP liên quan tới ASEAN nhằm thực hiện Kế
Hoạch Hoạt Động cho tới nay đã đạt được những tiến triển khả quan. Đa phần
các hoạt động, dự án đã hoàn tất và đang được triển khai nằm trong 3 lĩnh vực
đầu tiên là Hợp tác chính trị; Hình thành và chia sẻ các chuẩn mực và Ngăn
ngừa xung đột, trong đó có các hoạt động đáng chú ý như triển khai xây dựng
Hiến chương ASEAN, tổ chức Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN, ký kết
Công ước ASEAN về chống khủng bố; mở rộng việc gia nhập Hiệp ước TAC
cho nhiều đối tác bên ngoài Tuy nhiên, riêng đối với 2 lĩnh vực còn lại là Giải
quyết xung đột và Kiến tạo hòa bình sau xung đột hầu như chưa có hoạt động
nào được triển khai, chủ yếu do đây là những lĩnh vực mới, có phần nhạy cảm,
các nước còn tỏ ra dè dặt. Một số nước muốn thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh
vực hợp tác chính trị cụ thể là nhân quyền, quản trị tốt, chống tham nhũng…
song còn lúng túng trong việc xác định các bước đi cụ thể. Việc thiếu cam kết cả
về mặt chính trị lẫn nguồn lực của các nước thành viên đang là trở ngại lớn đối
với tiến độ triển khai Kế Hoạch Hoạt Động ASEAN.
2.2 Tình hình của việc tiến trình triển khai xây dựng ASEAN sau giai
đoạn đầu.
Từ sau khi Kế hoạch tổng thể APSC được thông qua, hợp tác ASEAN về
chính trị-an ninh tiếp tục được đẩy mạnh. Hiến chương ASEAN có hiệu lực đã
tạo khuôn khổ thể chế và pháp lý hỗ trợ tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN,
trong đó có APSC. Mới đây nhất, tại Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN-42 tháng
7/2009, Mỹ đã ký văn kiện tham gia TAC. Hội nghị ARF-17 đã thông qua
Tuyên bố Tầm nhìn ARF, đề ra mục tiêu phát triển của diễn đàn đến năm 2020
và phương hướng, biện pháp để thực hiện các mục tiêu này.
Theo quy định của Hiến chương ASEAN, Hội đồng APSC đã được triệu
tập, và là cơ quan cấp Bộ trưởng chịu trách nhiệm điều phối các hoạt động xây

dựng APSC. Đến nay, Hội đồng APSC đã họp 3 lần, vào tháng 4/2009, tháng
9/2009 và tháng 1/2010, xác định 14 lĩnh vực ưu tiên trong thực hiện Kế hoạch
tổng thể về APSC.
III. Điều kiện và lợi ích trong việc xây dựng ASC.
3.1 Những điều kiện trong việc xây dựng ASC.
Việc thực thi “Hiến chương ASEAN” này đã khiến cho cộng đồng chính
trị-an ninh ASEAN có được sự bảo đảm về mặt pháp lý. Từ tháng 10/2008, toàn
bộ 10 nước thành viên ASEAN đã phê chuẩn “Hiến chương ASEAN” và hiến
chương này chính thức có hiệu lực vào cuối năm đó. “Hiến chương ASEAN” là
văn kiện đầu tiên có tính pháp lý phổ biến từ khi ASEAN thành lập hơn 40 năm
nay. Hiến chương này nêu rõ mục tiêu chiến lược của việc thành lập khối
ASEAN. Ngoài ra, quá trình không ngừng phát triển lớn mạnh của ASEAN hơn
40 năm qua đã đem lại sân chơi giao lưu hiệu quả và cơ chế tổ chức với nhiều
hình thức cho các nước thành viên, tăng cường sự nhận thức chung. Cơ cấu
quyết sách, phương thức và nguyên tắc được hình thành dưới khuôn khổ của tổ
chức ASEAN đã đem lại sự bảo đảm về tổ chức quan trọng cho việc xây dựng
cộng đồng chính trị, an ninh.
Khu vực này đứng trước những thách thức mới về an ninh đã thúc đẩy
việc thành lập “Cộng đồng chính trị-an ninh ASEAN”. Từ khi bước vào thế kỷ
21 đến nay, khu vực Đông Nam Á đứng trước mối đe dọa an ninh phi truyền
thống ngày càng gia tăng như lực lượng khủng bố, buôn bán ma túy, tội phạm
xuyên quốc gia và thiên tai dịch bệnh. Chính vì thế, điều đó đã thúc đẩy lòng
quyết tâm và mong muốn hơn nữa của các nước thành viên trong việc xây dựng
cộng đồng chính trị-an ninh chung và cũng là một trong những nhân tố quan
trọng, động lực thúc đẩy chủ yếu của việc xây dựng cộng đồng này.
3.2 Lợi ích ích trong việc xây dựng ASC.
Việc phát triển nhất thể hóa kinh tế khu vực đã khiến cho ASEAN tăng
cường hợp tác trong lĩnh vực an ninh-chính trị. Từ cuộc khủng hoảng tài chính
Đông Nam Á năm 1997 đến nay, ASEAN đã đạt được những bước tiến triển
quan trọng trong lĩnh vực kinh tế. Mối quan hệ giữa các nước thành viên ngày

càng trở nên chặt chẽ về mặt kinh tế đã thúc đẩy các nước trong khu vực có
những nhận thức chung về lợi ích, tăng thêm sự đoàn kết trong nội bộ và nhất trí
với bên ngoài. ASEAN đã ý thức được rằng cần phải xây dựng một cơ chế an
ninh để duy trì những thành quả của việc nhất thể hóa kinh tế khu vực, bảo đảm
chắc chắn lợi ích chung và lợi ích của bản thân các nước thành viên.
Ngoài ra, về tình hình khu vực phát triển này đã buộc các nước ASEAN
theo đuổi cơ chế cân bằng các sức mạnh lớn trong khu vực. Hơn 10 năm gần
đây, tình hình thế giới và khu vực đã có những thay đổi lớn, nước láng giềng
Trung Quốc, Ấn Độ của ASEAN trỗi dậy nhanh chóng, bên cạnh việc đem lại
những cơ hội mới còn gây ra rất nhiều sức ép cho các nước này, đặc biệt là một
số nước tồn tại tranh chấp về lợi ích chủ quyền biển và lãnh thổ với Trung Quốc.
Bên cạnh đó, chính sách mới Đông Nam Á của Chính quyền Obama đã tạo điều
kiện cho các nước ASEAN trong việc cân bằng các nước lớn.
IV. Những thách thức của Cộng đồng an ninh ASEAN.
1. Nhân tố bên trong.
Trong khu vực ASEAN có rất nhiều ngôn ngữ và bối cảnh văn hóa, tôn
giáo phức tạp, tồn tại sự khác biệt về nhiều mặt như trình độ phát triển của các
nước, tình hình đất nước, pháp luật, tình hình chính trị, Vì thế, những mâu
thuẫn giữa các nước ASEAN về các mặt như chế độ xã hội, tín ngưỡng tôn giáo
dân tộc đã ảnh hưởng đến sự đoàn kết của tổ chức này , khiến cho nội bộ bên
trong tổ chức ASEAN rất khó có được sự thống nhất trong các hoạt động an
ninh. Mặt khác, giữa các nước còn tồn tại những tranh chấp lãnh thổ (vùng
biển). Ví dụ như gần đây giữa Thái Lan và Campuchia liên tiếp xảy ra tranh
chấp đền Preah Vihear. Những vấn đề này rất nóng bỏng và rất có khả năng dẫn
đến xung đột khiến cho tình hình an ninh ASEAN mất đoàn kết.
Các nước ASEAN tồn tại nhận thức khác nhau về quan niệm an ninh và
mối đe dọa chung. Ngoài ra các nước thành viên ASEAN rất khác nhau về
những vấn đề như đâu là mối đe dọa an ninh chủ yếu, làm thế nào để đối phó với
mối đe dọa an ninh. Ví dụ, Philíppin, Thái Lan và Xinhgapo tán thành chính
sách chống khủng bố của Mỹ, coi chủ nghĩa khủng bố là mối đe dọa an ninh

chính, còn Inđônêxia và Malaixia thì không coi chủ nghĩa khủng bố là mối đe
dọa chính của mình.
Các lực lượng vũ trang giữa các nước ASEAN thiếu khả năng điều tiết và
hợp tác. Bên cạnh đó, chiến lược quân sự và học thuyết quân sự khác nhau, từ
đó làm cho an ninh ASEAN dần trở nên yếu đi, cản trở những cố gắng chung
của các nước.
2. Nhân tố bên ngoài.
Vị trí chiến lược đặc biệt của khu vực Đông Nam Á đã quyết định khu
vực này không thể hoàn toàn thoát khỏi ảnh hưởng của các nước lớn đến khu
vực, đặc biệt là các nước lớn như Mỹ, Trung Quốc đối với việc xây dựng “Cộng
đồng chính trị-an ninh” ngày càng dễ nhận thấy.
Mỹ điều chỉnh chính sách và bố cục chiến lược đối với Đông Nam Á, Mỹ
thông qua việc gia nhập “Hiệp ước thân thiện và hợp tác Đông Nam Á” để tăng
cường mối quan hệ hợp tác toàn diện với ASEAN về các lĩnh vực như chính trị,
an ninh. Mỹ đã tăng cường quan hệ hợp tác chiến lược với các nước liên minh
Đông Nam Á. Mỹ và Xinhgapo đã ký “Bản ghi nhớ về tiếp cận quân sự”. Năm
2002, Mỹ và Philíppin đã thảo ra “Hiệp định hỗ trợ hậu cần lẫn nhau”, đưa ra
những quy định cụ thể về việc quân Mỹ tiến vào Philíppin, bù đắp phần nào
thiệt hại sau khi quân Mỹ rút khỏi Philíppin Trong các nước ASEAN,
Philíppin và Thái Lan đều là những nước liên minh của Mỹ, quan hệ hợp tác
quân sự giữa hai nước này với Mỹ được thúc đẩy ổn định đã tạo thành một phần
trong hệ thống an ninh châu Á-Thái Bình Dương của Mỹ. Chính phủ Philíppin
sau khi phê chuẩn “Hiệp định thăm viếng quân sự lẫn nhau”, hợp tác quân sự
giữa Mỹ và Philíppin càng trở nên chặt chẽ. Căn cứ quân sự đóng quân cũng
như việc Mỹ tập trận chung, tiếp cận quân sự với các nước trong khu vực đã trở
thành hình thức chủ yếu trong việc hiện diện quân sự của Mỹ ở khu vực Đông
Nam Á.
Trung Quốc-ASEAN lần thứ nhất tháng 12/1997, quan hệ song phương
đạt được sự phát triển nhanh. Quan hệ đối ngoại của Trung Quốc tuân thủ
nguyên tắc hòa bình, cùng có lợi và cùng thắng lợi, mối quan hệ với các nước

ASEAN cụ thể là coi láng giềng là bạn, thân thiện với láng giềng cũng như hòa
thuận, an ninh và giàu có với láng giềng, Trung Quốc xác định mối quan hệ với
ASEAN là quan hệ đối tác hợp tác chiến lược. Tháng 10/2003, Trung Quốc
chính thức gia nhập “Hiệp ước thân thiện và hợp tác Đông Nam Á”, trở thành
nước phi Đông Nam Á đầu tiên tham gia hiệp ước này, mối quan hệ giữa Trung
Quốc và ASEAN đã phát triển nhanh, tuy thời gian gần đây có những tranh chấp
giữa Trung Quốc với các nước Đông Nam Á về vấn đề biển đông, nhưng Trung
Quốc vẫn dựa trên nguyên tắc hòa bình để giải quyết.
V. Tương lai của cộng đồng an ninh ASEAN.
Ngày 10/4/2009, Hội đồng “Cộng đồng chính trị-an ninh ASEAN” lần thứ
nhất được tổ chức tại Pattaya, Thái Lan, đã đánh dấu mục tiêu tích cực xây dựng
“Cộng đồng chính trị-an ninh ASEAN” thêm bước nữa. Nhưng do việc xây
dựng “Cộng đồng chính trị-an ninh ASEAN” đứng trước rất nhiều vấn đề phức
tạp, vì thế việc xây dựng này sẽ là một phương thức phát triển đặc biệt.
Thứ nhất, việc xây dựng “Cộng đồng chính trị-an ninh ASEAN” đòi hỏi
tuần tự từng bước, dần dần xây dựng một khung an ninh đa tầng nấc. “Hiến
chương ASEAN” quy định mục tiêu chủ yếu của “Cộng đồng chính trị-an ninh
ASEAN” là giữ vững hòa bình và ổn định khu vực cũng như sự ổn định tình
hình chính trị của các nước. Khu vực ASEAN hòa bình và ổn định cũng như
tình hình chính trị các nước này ổn định, tình hình chính trị các nước này ổn
định là nền tảng của hòa bình và ổn định khu vực ASEAN; khu vực ASEAN hòa
bình và ổn định là sự bảo đảm ổn định tình hình chính trị của các nước. Xây
dựng “Cộng đồng chính trị-an ninh ASEAN” cần phải tính đến việc giải quyết
hai vấn đề: an ninh khu vực và tình hình chính trị các nước ổn định. Do các
nước ASEAN đứng trước mối đe dọa và tình hình an ninh khác nhau, nhân tố
bất ổn định mà các nước đang phải đối mặt cũng khác nhau, chiến lược an ninh
và trọng điểm phòng thủ an ninh cũng như nhận thức đối với tình hình an ninh
khu vực của các nước vì thế cũng khác nhau Mục tiêu ban đầu của việc xây
dựng “Cộng đồng chính trị-an ninh ASEAN” là tìm kiếm lợi ích an ninh, chính
trị chung trong mọi lĩnh vực mà các nước dễ chấp nhận, chẳng hạn như trong

lĩnh vực an ninh phi truyền thống, chống khủng bố, tấn công tội phạm xuyên
quốc gia v.v Mục tiêu cuối cùng của việc xây dựng cộng đồng này là tạo ra sân
chơi hợp tác an ninh khu vực thống nhất trong lĩnh vực an ninh truyền thống. Ví
dụ như xây dựng hệ thống và cơ chế phòng thủ an ninh chung, cùng nhau đối
mặt và giải quyết vấn đề tranh chấp chủ quyền Biển Đông, mâu thuẫn trong nội
bộ ASEAN, xung đột lợi ích an ninh giữa ASEAN với các nước lớn khu vực
v.v , cuối cùng mới tính đến làm thế nào để soạn ra cơ chế điều tiết hợp tác an
ninh.
Thứ hai, phương thức phát triển của “Cộng đồng chính trị-an ninh
ASEAN” không thể là liên minh quân sự. Hợp tác an ninh và quân sự là nội
dung quan trọng của kế hoạch xây dựng “Cộng đồng chính trị-an ninh ASEAN”,
nhưng hợp tác an ninh và quân sự ASEAN không thể theo phương thức của
NATO. Một là, sức ảnh hưởng chính trị, thực lực kinh tế và khả năng quân sự
của ASEAN không đủ để xây dựng liên minh an ninh quân sự. Xây dựng liên
minh an ninh quân sự cần phải có thực lực kinh tế và khả năng quân sự hùng
mạnh. Liên minh châu Âu (EU) tự trở thành một cực trong thực lực kinh tế vẫn
không thể đơn độc xây dựng liên minh an ninh quân sự. Vì thế, trong khoảng
thời gian tương đối dài, việc bảo đảm an ninh quân sự của ASEAN đương nhiên
vẫn cần phải dựa vào sự giúp đỡ của các cường quốc quân sự bên ngoài khu
vực. Liên minh an ninh quân sự mà ASEAN tự thân xây dựng sẽ không có ý
nghĩa thực tế to lớn. Đúng như “Tuyên bố chung ASEAN lần thứ hai” nêu rõ:
“Cộng đồng chính trị-an ninh ASEAN” không phải là một liên minh quân sự
hoặc hiệp định phòng thủ, giữa các nước ASEAN chỉ có thể giải quyết những
bất đồng khu vực thông qua các biện pháp hòa bình, không sử dụng vũ lực hoặc
đe dọa bằng vũ lực.
Thứ ba, lấy lĩnh vực an ninh phi truyền thống như kinh tế, văn hóa xã hội
và bảo vệ môi trường làm trọng điểm, tích cực thúc đẩy hợp tác an ninh. Về mục
tiêu hợp tác, ASEAN đã chuyển từ “an ninh truyền thống” sang “an ninh phi
truyền thống” và dần dần hình thành nhận thức chung. Khu vực Đông Nam Á
đứng trước mối đe dọa an ninh phi truyền thống ngày càng gia tăng. Do an ninh

phi truyền thống có đặc điểm như tính tiềm ẩn, không xác định và xuyên quốc
gia, việc dựa vào thực lực của một nước rất khó có thể khống chế và xóa bỏ mối
đe dọa này, các nước ASEAN cần phải triển khai hợp tác đa phương, cùng nhau
đối phó với khủng hoảng và thách thức. “Tuyên bố chung ASEAN lần thứ hai”
công bố tháng 10/2003 và tuyên bố chung của Hội nghị các ngoại trưởng lần thứ
37 tháng 7/2004 đều nêu rõ, cộng đồng chính trị, an ninh sẽ lợi dụng một cách
đầy đủ cơ chế và tổ chức hiện có của ASEAN, đẩy mạnh các nước và khu vực
này tấn công các hoạt động tội phạm như tội phạm xuyên quốc gia, lực lượng
khủng bố, buôn lậu ma túy, hải tặc, buôn bán người v.v Các nước ASEAN
tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực an ninh phi truyền thống sẽ có lợi cho
việc dựa vào nhau tồn tại, thúc đẩy sự hình thành nhận thức chung giữa các
nước thành viên trong cộng đồng.
Hiện nay, trong nội bộ ASEAN đã xây dựng một loạt cơ chế hợp tác an
ninh về vấn đề an ninh phi truyền thống, chẳng hạn như Hội nghị tư lệnh cảnh
sát ASEAN, Hội nghị các bộ trưởng ASEAN về tấn công tội phạm xuyên quốc
gia v.v Tháng 1/2007, tại Hội nghị thượng đỉnh ASEAN lần thứ 12, 10 nước
ASEAN đã ký “Công ước chống khủng bố ASEAN”, đây là văn kiện đầu tiên có
hiệu lực pháp lý trong lĩnh vực an ninh kể từ khi ASEAN thành lập đến nay.
Công ước này quy định những biện pháp cụ thể trong việc chống khủng bố của
ASEAN và cơ chế thực hiện chống khủng bố chung của ASEAN. Điều đáng chú
ý là mấy năm gần đây, hợp tác trong các vấn đề quốc phòng của ASEAN cũng
đã giành được những tiến triển tích cực. Ngày 6/5/2006, Hội nghị Bộ trưởng
Quốc phòng ASEAN lần đầu tiên được tổ chức ở Cuala Lămpơ. Hội nghị này
được coi là một trong những cơ chế chủ yếu của cộng đồng chính trị, an ninh
ASEAN. Đây là một sáng kiến chưa từng có đối với ASEAN trong việc lâu nay
vẫn chưa xếp hợp tác phòng thủ vào nghị trình chính thức, nhưng không có
nghĩa là sự chuyển hướng trong hợp tác an ninh của ASEAN. Hội nghị Bộ
trưởng Quốc phòng ASEAN nhằm tăng cường tiếp xúc mang tính xây dựng giữa
các nước trong khu vực, đề cao việc giao lưu đối thoại trong nội bộ ASEAN về
đề tài phòng thủ và an ninh cũng như việc xây dựng cơ chế tin tưởng lẫn

nhau. Hiện nay, kinh tế toàn cầu vẫn diễn biến phức tạp, việc điều chỉnh tình
hình thế giới chu kỳ mới vẫn chưa đúng chỗ. Nhân tố ảnh hưởng đến việc xây
dựng “Cộng đồng chính trị-an ninh ASEAN” cũng không chỉ dừng lại ở hai
nước Trung Quốc và Mỹ, mà vai trò của các nước Nga, Nhật Bản, Ấn Độ,
Ôxtrâylia cũng không thể xem nhẹ. Dưới sự chỉ đạo của chiến lược “cân bằng
nước lớn” của ASEAN, tiến trình “Cộng đồng chính trị-an ninh ASEAN” sẽ dần
dần được thúc đẩy tiến lên.

KẾT LUẬN
Hiện nay, việc hợp tác kinh tế phát triển ngày một lớn mạnh và mở rộng
quan hệ kinh tế với bên ngoài, các nước ASEAN đã nhận thức rõ phải đưa hợp
tác chính trị và an ninh lên một tầm cao mới, nhằm duy trì hoà bình, ổn định khu
vực, đối phó với những thách thức an ninh từ bên ngoài. Chính vì thế nó đặt ra
yêu cầu cho các nước ASEAN phải xây dựng cộng đồng an ninh ASEAN để có
sự hợp tác và giải quyết các vấn đề xảy ra trong khu vực ASEAN, để đảm bảo
sự phát triển ngày càng lớn mạnh và bảo đảm lợi ích an toàn trong khi thực hiện
những chính sách liên quan đến ASEAN. Điều đó buộc các nước ASEAN thực
sự phải chú trọng và hợp tác rất chặt chế với nhau để mang lại những lợi ích và
hòa bình về tay cho các nước ASEAN nhất là để bảo vệ trong lĩnh vực kinh tế,
chính trị, xã hội…vv.


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Vụ Thông Tin Báo Chí – Bộ Ngoại Giao(2012), “Bộ ngoại Giao Việt
Nam”.
2. Theo Tạp Chí “Hòa Bình và Phát Triển” – Trung Quốc Viết Ttuấn (gt).
3. />311142006/nr090311143716/ns100420105532,
4. />5. an-ninh-ASEAN-co-vai-
tro-quan-trong-trong-gin-giu-hoa-binh-on-dinh/122/4188149.epi
6. />hu_the_nao.html?id=17414bc & o=0.

MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU 1
I. Những nội dung chính của Cộng đồng an ninh ASEAN 2
1.1. Tuyên bố Hòa hợp ASEAN II (Tuyên bố Bali II). 2
1.2. Kế hoạch hành động xây dựng Cộng đồng An ninh ASEAN 3
2.1 Tình hình ban đầu của việc :ến trình triển khai xây dựng ASEAN 5
2.2 Tình hình của việc :ến trình triển khai xây dựng ASEAN sau giai đoạn đầu 6
III. Điều kiện và lợi ích trong việc xây dựng ASC 6
3.1 Những điều kiện trong việc xây dựng ASC 6
3.2 Lợi ích ích trong việc xây dựng ASC. 7
IV. Những thách thức của Cộng đồng an ninh ASEAN 8
1.Nhân tố bên trong 8
2.Nhân tố bên ngoài 8
V. Tương lai của cộng đồng an ninh ASEAN 10
KẾT LUẬN 13
TÀI LIỆU THAM KHẢO 15
MỤC LỤC 16
TIỂU LUẬN
MÔN XUNG ĐỘT VÀ HỢP TÁC QUỐC TẾ
Đề tài: CỘNG ĐỒNG AN NINH ASEAN