SKKN Giải pháp chỉ đạo công tác Bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt

Giải pháp chỉ đạo công tác Bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt
A- ĐẶT VẤN ĐỀ :
Tiếng Việt là một môn học quan trọng đối với bậc Tiểu học. Qua môn
học này giúp học sinh biết đọc thông viết thạo, biết sử dụng từ ngữ một cách
chuẩn xác và có kĩ năng giao tiếp trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày.
Những kiến thức của môn học Tiếng Việt là tiền đề, là cơ sở cho học sinh
tiếp cận với các môn học khác. Việc dạy và học Tiếng Việt trong nhà trường
luôn được chú trọng ngay từ lớp đầu cấp. Đặc biệt là công tác phát hiện và
bồi dưỡng những mầm non năng khiếu Tiếng Việt đã và đang được các nhà
trường rất quan tâm. Trong thời đại hiện nay - thời đại của sự bùng nổ công
nghệ thông tin, đất nước ta đang trên đà hội nhập và phát triển thì việc dạy
và học mơn học này càng trở nên cần thiết. Học tốt môn Tiếng Việt sẽ bồi
dưỡng cho các em học sinh tình yêu quê hương đất nước, có ý thức giữ gìn
sự trong sáng của Tiếng Việt và bản sắc văn hoá dân tộc. Song trong thực tế
trong các nhà trường một bộ phận phụ huynh có tư tưởng xem nhẹ mơn
Tiếng Việt, chỉ thích con em mình theo học các lớp năng khiếu Tốn, ngoại
ngữ khiến cho công tác bồi dưỡng học sinh giỏi mơn Tiếng Việt tại các
trường Tiểu học gặp khơng ít khó khăn.
Xuất phát từ thực tế trong nhà trường, với cương vị của người quản lý
chỉ đạo chuyên môn, tôi nhận thấy để công tác bồi dưỡng học sinh giỏi mơn
Tiếng Việt đạt kết quả cao cần có sự phối kết hợp đồng bộ giữa cán bộ quản
lí chun mơn với đội ngũ giáo viên trực tiếp giảng dạy và sự vào cuộc của
phụ huynh học sinh. Bằng kinh ngiệm của mình, tơi xin được nêu ra một số
giải pháp trong việc chỉ đạo công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng
Việt ở trường Tiểu học .
B- GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ :


I . Xây dựng kế hoạch chỉ đạo :
Kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi của nhà trường được xây dựng trên
nhiệm vụ chỉ đạo của các cấp các ngành, đồng thời cần chú ý đến đặc điểm

riêng của nhà trường, của địa phương, chú trọng chỉ đạo xây dựng trọng
điểm mũi nhọn “Bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt ”. Riêng hoạt động
này được xây dựng chi tiết, tỉ mỉ, bàn bạc thống nhất với hội đồng nhà
trường, hội phụ huynh học sinh và địa phương .... để đi đến thống nhất thực
hiện.
II . Tổ chức thực hiện :
1, Phát hiện học sinh giỏi Tiếng Việt :
Công tác phát hiện và lựa chọn học sinh giỏi Tiếng Việt là một việc
làm hết sức quan trọng. Việc lựa chọn không phải chỉ chú ý đến lực học của
môn học mà cịn phải quan tâm đến sở thích, sự say mê của các em đối với
Tiếng Việt. Trong quá trình dạy học giáo viên phải chú ý đến các đối tượng
học sinh. Định hướng cho các em biết được vai trị cần thiết của mơn học,
đồng thời khơi gợi cho các em có hứng thú học tập mơn Tiếng Việt. Việc
phát hiện và lựa chọn học sinh giỏi cần được tiến hành thông qua các việc
làm sau :
- Tổ chức khảo sát chất lượng môn học ngay từ đầu năm học.
- Tổ chức chấm, chữa bài kiểm tra một cách tỉ mỉ, chuẩn xác theo hình
thức chuyên sâu .
- Tổ chức đổi chéo bài kiểm tra giữa các lớp trong khối, các khối trong
tổ để rà soát lại các bài làm của học sinh , đưa ra những ý kiến đề xuất , kiến
nghị
- Ban giám hiệu kiểm tra, đánh giá kết quả, rút kinh nghiệm kì kiểm
tra, đưa ra các giải pháp phù hợp với tình hình học sinh .
- Phân loại đối tượng học sinh : giỏi, khá, trung bình, yếu.


- Lập danh sách theo dõi từng lớp, từng khối .( Có bảng điểm theo dõi
tình hình học tập qua các lần kiểm tra)
Song song với việc nắm bắt lực học của học sinh qua bài kiểm tra nhà
trường thưòng xuyên tổ chức các sân chơi để các em bộc lộ năng khiếu

Tiếng Việt của mình như : Đuổi hình bắt chữ, Câu lạc bộ Tiếng Việt, Hội thi
nhà văn nhỏ tuổi, Tài hoa nhỏ, thi viết thư UPU...
Qua những việc làm trên nhà trường đã phát hiện và lựa chọn được
một cách chính xác, tồn diện các em có năng khiếu Tiếng Việt. Từ đó quan
tâm tạo điều kiện bồi dưỡng cho các em có cơ hội được thể hiện và phát
triển năng khiếu của mình qua các kì kiểm tra, kiểm định học sinh giỏi hằng
năm do phòng giáo dục tổ chức.
2.Phân công, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên phụ trách môn Tiếng Việt
Căn cứ vào thực tế của đội ngũ, nhà trường tạo điều kiện cho 100%
giáo viên dạy môn Tiếng Việt đều được tham gia công tác phát hiện và bồi
dưỡng học sinh giỏi, trong đó giáo viên giỏi, tổ khối trưởng làm nòng cốt.
Đối với mỗi giáo viên khi được nhận nhiệm vụ cần nắm bắt được một cách
cụ thể cơng việc của mình đồng thời tự đặt ra mục tiêu phấn đấu. Để đạt
được kết quả như mong đợi mỗi giáo viên cần phải tự bồi dưỡng và tham gia
vào quá trình bồi dưỡng của nhà trường thơng qua các hình thức sau :
- Tự bồi dưỡng nâng cao trình độ tay nghề : Trước hết giáo viên cần
phải xác định rõ việc tự học, tự rèn là yếu tố nội lực quyết định sự thành
cơng. Giáo viên cần nắm vững chương trình sách giáo khoa, chuẩn kiển thức
kĩ năng môn học làm cơ sở cho việc phát triển nâng cao kiến thức bồi dưỡng
học sinh giỏi . Giáo viên có sự đầu tư, nghiên cứu chương trình sách giáo
khoa ngay từ trong hè để nắm bắt một cách chuẩn xác các phân môn, các
chủ đề, chủ điểm, mối quan hệ giữa các bài học, các phân môn. Bên cạnh
việc nắm vững kiến thức cơ bản, giáo viên còn phải nghiên cứu thêm các tài


liệu tham khảo trong sách báo, trên mạng Internet một cách có lựa chọn sau
đó ghi vào sổ tư liệu những kiến thức cần thiết. Khi đã nắm được kiến thức
cơ bản một cách vững vàng giáo viên sẽ cảm thấy tự tin trong mỗi bài học,
bài giảng của mình và tích cực tham gia vào việc sinh hoạt trong tổ chuyên
môn.

- Bồi dưỡng trong sinh hoạt tổ chuyên môn : Các buổi sinh hoạt tổ
khối chuyên môn được tổ chức đều đặn vào các chiều thứ năm hàng tuần.
Trong các buổi sinh hoạt chuyên môn tổ trưởng cần thông báo cho giáo viên
chuẩn bị trước nội dung thảo luận. Chú ý giải quyết những vấn đề trọng tâm
về kiến thức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt giáo viên cùng nhau
trao đổi, chia sẻ những khó khăn và tìm ra những phương pháp giảng dạy
phù hợp với đối tượng học sinh. Qua buổi họp, tổ trưởng tổ chuyên môn
cùng với giáo viên đưa ra nhận định về việc giảng dạy trong tuần đồng thời
cùng nhau thảo luận bàn bạc xác định kiến thức trọng tâm của của từng bài
ghi chép vào số chun mơn để từ đó đưa ra phương pháp giảng dạy cho phù
hợp với nội dung bài cũng như đối tượng học sinh của từng lớp. Trên cở sở
những kiến thức được trang bị từ tổ khối chun mơn giáo viên sẽ tự đăng kí
các tiết dạy chuyên đề môn Tiếng Việt.
- Tổ chức các chuyên đề bồi dưỡng học sinh giỏi Tiếng Việt: Các
chuyên đề này đều do giáo viên tự đăng kí dạy thực nghiệm cho tổ chuyên
môn hoặc cả trường tới dự giờ rút kinh nghiệm. Tiến trình tiết dạy khơng
nhất thiết phải theo một trình tự nhất định mà hầu hết đi sâu vào cách thức
hướng dẫn học sinh tự chiếm lĩnh kiến thức, phát triển kiến thức nâng cao.
Đồng thời chú ý rèn luyện kĩ năng phân tích tìm hiểu đề và trình bày bài một
cách dễ hiểu, khoa học nhất. Ví dụ : Chun đề về luyện nói và viết theo chủ
đề( khối lớp 1 ) ; Chuyên đề về rèn kĩ năng làm bài tập thực hành Tiếng
Việt( khối lớp2); Chuyên đề về các biện pháp tu từ ( khối lớp 3); Chuyên đề


về luyện tập năng lực cảm thụ văn học (khối lớp 4); Chuyên đề về tập làm
văn thuyết trình tranh luận (khối lớp 5) …Sau mỗi chuyên đề ban chuyên
môn đều tổ chức rút kinh nghiệm thống nhất các giải pháp chung và yêu cầu
giáo viên vận dụng các giải pháp đó vào từng tiết học cho phù hợp với thực
tế lớp dạy. Bên cạnh việc tổ chức các chuyên đề nhà trường cịn tổ chức
nhiều hình thức hội thảo Tiếng Việt để giáo viên có điều kiện tự bộc lộ khả

năng của mình cũng như tham khảo ý kiến của bạn bè đồng nghiệp.
- Tổ chức hội thảo Tiếng Việt : Với mục đích cho giáo viên trao đổi
những vấn đề thiết thực của môn Tiếng Việt trong các bài học, bài dạy của
mình nhà trường thường tổ chức hội thảo Tiếng Việt mỗi kì một lần. Trong
hội thảo vấn đề cần thiết nhất là giáo viên giữa các khối lớp trao đổi với
nhau về chương trình mơn học : những kiến thức nào đã học, kiến thức nào
chưa học, kiến thức nào có liên quan có thể gối nối tiếp từ khối lớp dưới lên
khối lớp trên. Ví dụ từ các bài học vần về âm, vần, thanh của lớp 1 là cơ sở
để học sinh có thể học tốt bài cấu tạo tiếng của phân môn luyện từ và câu lớp
4. Từ những bài về từ chỉ sự vật, đặc điểm, hoạt động ở lớp 2 có thể gối nối
tiếp lên các bài về từ loại (danh từ, động từ, tính từ) ở lớp 4, lớp 5. Những
bài văn kể về người về cảnh của lớp 2, lớp 3 là bước đệm vững chắc cho
dạng văn tả người, tả cảnh của khối lớp 5…Ngoài những vấn đề về kiến thức
giáo viên có thể trao đổi với nhau về tài liệu tham khảo. Trong thời gian gần
đây có rất nhiều tài liệu tham khảo của các nhà xuất bản khác nhau nội dung
trong sách chồng chéo, trùng hợp. Qua hội thảo giáo viên sẽ biết cách lựa
chọn tham khảo những tài liệu phù hợp tránh được tình trạng tham lam ôm
đồm quá nhiều tài liệu sẽ dẫn đến tản mạn kiến thức.
Từ những hình thức bồi dưỡng trên, giáo viên nắm bắt được một cách
vững vàng các kiến thức cơ bản, biết cách mở rộng phát triển nâng cao kiến
thức phù hợp, vừa sức với thực tế học sinh lớp dạy. Vận dụng linh hoạt các


phương pháp và hình thức tổ chức dạy học cho từng bài học. Chủ động, tự
tin trong từng bài dạy, lớp dạy bộ môn Tiếng Việt cơ bản cũng như bồi
dưỡng học sinh năng khiếu.
3, Tổ chức học :
* Thời gian học : việc bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt cần được
làm thường xuyên, liên tục không nhất thiết phải tổ chức riêng lớp, riêng
buổi. Trên cơ sở thực tế của trường có thể dạy lồng ghép vào trong từng bài

học, tiết học của bộ môn. Mỗi giờ học có thể phát triển một lượng kiến thức
nâng cao một cách phù hợp, nhẹ nhàng, tự nhiên cho đối tượng học sinh
khá, giỏi qua nhiều hình thức khác nhau, như tổ chức trò chơi học tập, học
vui vui học... Ngồi ra có thể tổ chức bồi dưỡng nâng cao cho học sinh mỗi
tuần một buổi vào chiều thứ 5 hoặc thứ 7 với thời lượng phù hợp vừa sức
với học sinh tránh gị ép, nhồi nhét dẫn đến tình trạng học sinh mất hứng thú
với môn học. Bên cạnh việc sử dụng quỹ thời gian hợp lý giáo viên cần phải
bồi dưỡng cho học sinh theo một nội dung chương trình thống nhất của
chun mơn.
* Nội dung chương trình :
- Dựa trên định hướng của ban chuyên môn mỗi giáo viên chủ
động biên soạn nội dung chương trình bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng
Việt. Ban giám hiệu cần chú trọng khâu phê duyệt chương trình bồi dưỡng
của từng giáo viên, kiểm soát việc cập nhật, bổ sung tư liệu bồi dưỡng, yêu
cầu cao việc đầu tư biên soạn tài liệu, giáo trình bồi dưỡng học sinh giỏi.
- Kiến thức nâng cao phải dựa trên nền tảng nắm vững kiến thức cơ
bảnvà bồi dưỡng chương trình nâng cao cho học sinh. Ví dụ : khi học các bài
học về âm trong phần học vần của lớp một, giáo viên chủ động mở rộng luôn
về kiến thức nguyên âm - nguyên âm đôi, nguyên âm đơn, nguyên âm
ngắn...; trong mỗi bài tập đọc từ lớp 2 đến lớp 5 giáo viên có thể khai thác


triệt để các yếu tố có liên quan đên các phân môn khác : yếu tố về từ vựng
,ngữ nghĩa của luyện từ và câu, các hình ảnh đẹp, câu văn hay làm ngữ liệu
cho mơn tập làm văn.
- Ngồi chương trình sách giáo khoa và tài liệu chuẩn kiến thức kĩ
năng mơn Tiếng Việt, giáo viên có thể tham khảo thêm một số loại sách
sau : Sách Tiếng Việt nâng cao - nhà xuất bản giáo dục, Luyện tập cảm thụ tác giả Trần Mạnh Hưởng, Bồi dưỡng văn tiểu học- tác giả Nguyễn Quốc
Siêu, Tìm vẻ đẹp bài văn ở tiểu học - tác giả Nguyễn Trọng Hoàn...Đặc
biệt người bạn đồng hành không thể thiếu của giáo viên và học sinh năng

khiếu Tiếng Việt là tập san Văn học và tuổi trẻ của nhà xuất bản giáo dục
Việt Nam với các chuyên mục giải đáp thắc mắc khi học môn Tiếng Việt
của cô giáo Ong Nâu và các thành viên, chuyên mục để có điểm mười, Siêu
thị chữ nghĩa ...Qua việc tham khảo các tài liệu trên sẽ giúp cho giáo viên và
học sinh làm giàu thêm vốn hiểu biết của mình đồng thời rèn cho các em
một thói quen đọc sách, một thói quen cần thiết của học sinh giỏi môn Tiếng
Việt.
Trên cơ sở của nội dung chương trình đã biên soạn cùng các tài liệu
tham khảo phù hợp, giáo viên sẽ chủ động phân chia lượng kiến thức theo
từng thời gian, thời điểm thích hợp.
4, Thi đua khen thưởng :
Công tác thi đua khen thưởng là động lực thúc đẩy phong trào bồi
dưỡng học sinh giỏi trong nhà trường. Trong điều kiện thực tế ở các nhà
trường tiểu học kinh phí cho hoạt động chun mơn – hoạt động bồi dưỡng
học sinh giỏi còn hạn chế dẫn đến công tác thi đua khen thưởng cho giáo
viên và học sinh gặp nhiều khó khăn. Song quan trọng hơn cả là cách thức
khen thưởng cần phải được tổ chức một cách trang trọng đảm bảo sự trân
trọng những thành tích mà giáo viên và học sinh đã nỗ lực đạt được .


- Đối với học sinh : sau mỗi bài kiểm tra, kì kiểm tra những học sinh
đạt điểm khá giỏi sẽ được giáo viên tuyên dương ngay trước tập thể lớp. Sau
đó nhà trường sẽ khen thưởng các em trong các buổi sinh hoạt tập thể toàn
trường. Đội thiếu niên ghi tên, viết bài tuyên truyền và phát thanh khen ngợi
trong các buổi phát tin tuyên truyền măng non. Cuối mỗi học kì, cuối năm
trong các đợt tổng kết nhà trường đã tham mưu hội phụ huynh học sinh –
những người có tâm huyết với phong trào giáo dục thành lập Quỹ học
bổng “ước mơ xanh” trao học bổng và phần thưởng có giá trị cho các em
học sinh có thành tích cao trong học tập trước sự chứng kiến của học sinh và
phụ huynh. Bên cạnh đó nhà trường cùng hội khuyến học xã hằng năm

thường tổ chức cho các em đi tham quan các danh lam thắng cảnh, những di
tích lịch sử văn hố như : Lăng Bác Hồ, Văn miếu Quốc Tử Giám, đền
Nguyễn Bỉnh Khiêm, Vịnh Hạ Long, Tuần Châu... Qua những lần tham
quan đó các em được mở mang tầm hiểu biết đồng thời có thêm những kiến
thức thực tế về các phong cảnh mà các em được tận mắt ngắm nhìn.
- Đối với giáo viên : Mỗi giáo viên trong nhà trường đều xác định rõ
ràng phần thưởng cao quý nhất của mình là sự tin yêu của các em học sinh,
uy tín, sự tôn trọng, thán phục của phụ huynh và bạn bè đồng nghiệp. Hằng
kì, hằng năm nhà trường ln theo dõi thành tích mà giáo viên đạt được để
tuyên dương trong các cuộc họp hội đồng, họp phụ huynh học sinh và tuyên
truyền trên đài truyền thanh xã. Nhà trường tham mưu với hội khuyến học
xã tổ chức lễ phát thưởng và tuyên dương thành tích cho cán bộ giáo viên
trong các dịp khai giảng, tổng kết, ngày nhà giáo Việt Nam. Với những phần
thưởng tuy nhỏ bé khơng có nhiều về giá trị vật chất nhưng là nguồn động
viên tinh thần lớn đối với giáo viên làm công tác bồi dưỡng học sinh giỏi.
III/ Kết quả đạt được :


1, Kết quả kiểm định học sinh giỏi cấp Huyện môn Tiếng Việt

Trong

năm học 2010 – 2011 thực hiện kế hoạch chỉ đạo của Phòng Giáo dục
Quỳnh Phụ trường đã có 80 em học sinh lớp 3,4,5 tham dự kiểm định học
sinh giỏi văn hoá cấp Huyện , bài làm môn Tiếng Việt của các em được
đánh giá cao, kết quả cụ thể như sau :
Khối
III
IV
V

Số dự KT
30
25
25
SL đạt
26
22
23
2, Kết quả kiểm tra mơn Tiếng Việt học kì I năm học 2010 – 2011 :
Cùng với chất lượng học sinh giỏi qua kiểm định, chất lượng học sinh
khá giỏi của mơn Tiếng Việt qua các kì kiểm tra định kì cũng được nâng lên
rõ rệt. Trong học kì I vừa qua Mơn Tiếng Việt tồn trường đạt 96 % , học
sinh đạt khá giỏi đạt được như sau:
Khối
I
Giỏi
35%
Khá
40 %
C. KẾT LUẬN

II
32%
41 %

III
24%
50 %

IV

27%
49 %

V
45 %
43 %

Bằng những việc làm cụ thể, thiết thực trên, trong năm qua công tác
phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt ở trường tơi đã gặt hái
được nhiều thành cơng góp phần không nhỏ vào phong trào giáo dục của xã
nhà và là địa chỉ tin cậy của phòng giáo dục, xứng đáng với niềm tin của phụ
huynh học sinh và nhân dân trong xã .
1. Bài học kinh nghiệm:
Để phong trào bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt ở trường Tiểu
học đạt hiệu quả cao đòi hỏi người quản lý phải:
- Tự học, tự rèn nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Thường
xuyên cập nhật thông tin, sách báo, lựa chọn tài liệu, trau dồi vốn hiểu biết.


Nắm vững kiến thức và tổng hợp bao quát được tồn bộ chương trình Tiếng
Việt Tiểu học.
- Nắm bắt cụ thể tình hình thực tế của đơn vị mình lập kế hoạch cụ
thể, khoa học, rõ ràng , chi tiết.
-

Phân công phân nhiệm đúng người đúng việc .

- Tạo điều kiện đầy đủ về thời gian, tài liệu, cơ sở vật chất cho giáo
viên và học sinh.
-

Theo dõi thường xuyên và đánh giá công bằng, khách quan, vô

-

Huy động các nguồn lực , tham mưu với các tổ chức trong và

tư.
ngoài nhà trường để động viên khen thưởng kịp thời giáo viên và học sinh.
2. Một số ý kiến đề xuất :
- Đối với các nhà trường : cần quan tâm về cơ sở vật chất : mua đầy
đủ sách giáo khoa, tài liệu tham khảo, trang bị đầy đủ máy tính nối mạng
Internet để giáo viên tham khảo, cập nhật thơng tin. Tổ chức nhiều sân chơi
tìm hiểu về các kiến thức của môn Tiếng Việt cho học sinh tham gia. Động
viên khen thưởng kịp thời cho giáo viên và học sinh có thành tích cao trong
học tập.
- Đối với phòng giáo dục : nên tổ chức nhiều chuyên đề về bồi dưỡng
học sinh giỏi môn Tiếng Việt và các buổi sinh hoạt chuyên môn để giải đáp,
thốngnhất các vấn đề khó của mơn Tiếng Việt cho giáo viên. Tổ chức các
sân chơi Tiếng Việt, phát động nhiều cuộc thi về văn học tuổi thơ cho học
sinh tham gia.
Trên đây là những giải pháp của tôi trong công tác quản lý và chỉ đạo
nhằm nâng cao hiệu quả công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Tiếng Việt ở
trường Tiểu học, rất mong được bạn bè đồng nghiệp đóng góp, bổ sung ý
kiến./.


Xin trân trọng cảm ơn !