Bài tập Khí Nén và đáp án

BÀI THÍ NGHIỆM 1
KHẢO SÁT THIẾT BỊ CUNG CẤP KHÍ – PHÂN PHỐI KHÍ
VAN ĐẢO CHIỀU 3/2 – XI LANH TÁC DỤNG ĐƠN

I./ Mục đích – yêu cầu:
- Khảo sát cấu tạo và nguyên lý hoạt động của bộ nguồn khí nén: Máy nén khí,
thiết bò cung cấp khí, thiết bò phân phối khí.
- Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của van đảo chiều 3/2 tự hồi phục, xi lanh tác
động đơn – tự hồi phục.
- Ứng dụng thực tế.
II./ Sơ đồ kết nối mạch khí nén:


HÌNH 1
III./ Dụng cụ thí nghiệm:
- Bộ nguồn khí nén, van rẽ nhánh, ống nối.
- Van đảo chiều 3/2 tác động đơn bằng tay, hồi phục bằng lò xo :01 cái
- Xi lanh tác động đơn, hồi phục bằng lò xo :01 cái.
IV./ Trình tự thí nghiệm :
- Chuẩn bò nguồn khí nén .
- Đặt công tắc nguồn ở vò trí OFF.
- Đọc kỹ mạch, tìm hiểu sơ bộ nguyên lý hoạt động của mạch.
- Kết nối mạch như hình vẽ.
- Cấp nguồn khí nén và quan sát trạng thái ban đầu của mạch.
- Tác động vào nút nhấn 1.0.
-Quan sát, mô tả và giải thích nguêyn lý hoạt động của mạch.
-Vẽ biểu đồ trạng thái.
-Tắt nguồn khí nén, tháo thiết bò trả về vò trí đầu, vệ sinh bàn thực tập.
V./ Câu hỏi:
1- Nếu thay đổi vò trí nguồn khí nén đưa vào van 1.0 từ ngõ vào 1 sang 3 thì hiện
tượng gì xảy ra?

2- Nếu xi lanh tác động đơn không có lò xo thì hiện tượng gì xảy ra?
VI./ Hướng dẫn:
1./ Biểu đồ trạng thái:
HÌNH 1.2
2./ Nguyên lý hoạt động của mạch:
- Khi cấp nguồn, dòng khí nén được đưa vào cửa 1 của van 1.0.
- Trạng thái ban đầu của mạch như hình vẽ.
- Khi tác động vào nút nhấn 1.0, van 1.0 đảo chiều: cửa 1 nối với cửa 2, cửa 3 bò
chặn. Dòng khí nén đi qua cửa 1-2 của van 1.0 vào xi lanh 1.1 ở ngõ a, đẩy piston
tiến tới phía trước.
- Khi thả nút nhấn 1.0, van 1.0 đảo chiều ( nhờ tác dụng của lò xo ): cửa 2 nối với
cửa 3, cửa 1 bò chặn, dòng khí nén không qua được van 1.0.
- Dưới tác dụng của lò xo trong xi lanh 1.1, piston được đẩy trở về vò trí ban đầu,
dòng khí nén thoát qua cửa 2-3 của van 1.0 đi ra ngoài.
VI./ Trả lời câu hỏi:
- Khi đổi nối từ cửa 1 sang cửa 3, mạch sẽ không hoạt động vì cửa 3 là cửa xã
khí.
- Nếu xi lanh không có lò xo thì mạch sẽ không tự hồi về khi ta thả nút nhấn.
* Ứng dụng:
!
!
!
1.1
1
0
1 2 3=1
Mạch khí nén trên có thể được ứng dụng trong các thiết bò đẩy hàng…
BÀI THÍ NGHIỆM 2
ĐIỀU KHIỂN HOẠT ĐỘNG CỦA XI LANH
BẰNG VAN ĐẢO CHIỀU 5/2

I./ MỤC đích - yêu cầu:
-Khảo sát cấu tạo và nguyên lý hoạt động của van đảo chiều 5/2 tác động đơn
bằng tay, hồi phục bằng lò xo.
-Khảo sát cấu tạo và nguyên lý hoạt động của xi lanh tác động kép.
II./ Sơ đồ kết nối:
HÌNH 2.1

II./ Dụng cụ thí nghiệm:
-Bộ nguồn khí nén, van phân phối khí, ống nối.
-01 van đảo chiều 5/2 tác động đơn bằng tay, hồi phục bằng lò xo.
-01 xi lanh tác động kép.
III./ Trình tự thí nghiệm:
- Chuẩn bò nguồn khí nén và các thiết bò thí nghiệm.
- Đặt công tắc nguồn ở vò trí OFF.
- Đọc kỹ mạch, tìm hiểu sơ bộ nguyên lý hoạt động của mạch.
- Kết nối mạch như hình vẽ.
- Cấp nguồn khí nén cho mạch hoạt động.
- Quan sát trạng thái ban đầu của mạch.
- Tác động vào nút nhấn 1.1, quan sát hoạt động của mạch.
- Mô tả và giải thích nguyên lý hoạt động của mạch.
- Vẽ biểu đồ trạng thái.
- Tắt nguồn khí nén, tháo thiết bò trả về vò trí ban đầu, vệ sinh bàn thực tập.
V./ Câu hỏi:
1./ Có thể dùng hai van đảo chiều 3/2 để thay thế van 5/2 trong mạch được không?
2./ Nếu thay đổi vò trí 2 và 4 của van 5/2 cho nhau thì hiện tượng gì xảy ra?
VI./ Hướng dẫn:
1./ Biểu đồ trạng thái:
HÌNH 2.2
2./ Nguyên lý hoạt động:

-Khi mới cấp nguồn khí nén, trạng thái của mạch như hình vẽ.
-Khi van 1.1 chưa bò tác động, cửa 1 nối với cửa 4, cửa 2 nối với cửa 3. Dòng khí
nén thoát qua cửa 1-4 vào ngõ b của xi lanh, đẩy piston hồi về. Dòng khí nén từ xi
lanh qua ngõ a thoát qua cửa 2-3 ra ngoài.
-Khi tác động vào nút nhấn 1.1, van 5/2 đảo chiều sang vò trí a: cửa 1 nối với cửa
2, cửa 4 nối với cửa 5, cửa 3 bò chặn. Dòng khí nén theo cửa 1-2 vào ngõ a của xi
lanh, đẩy piston tiến tới trước. Khí trong xi lanh theo ngõ b, thoát qua cửa 4-5 ra
ngoài.
-Khi thả nút nhấn, van 5/2 đảo chiều sang vò trí b (nhờ tác dụng của lò xo), mạch
trở lại trạng thái ban đầu.
3./ Trả lời câu hỏi:
a./ Có thề dùng van 3/2 thay thế cho van 5/2 trong mạch này nhưng piston đi ra và
hồi về sẽ được điều chỉnh bằng hai nút nhấn.
!
!
!
1.0
1
0
1 2 3=1
b./ Nếu đổi nối giưã hai vò trí 2 và 4 cho nhau thì vò trí ban đầu của mạch sẽ khác
đi: Trạng thái đầu của piston ở ngoài, khi tác động vào nút nhấn, piston sẽ hồi về,
thả nút nhấn, piston lại đi ra.
BÀI THÍ NGHIỆM 3
VAN ĐẢO CHIỀU 5/2 – TÁC ĐỘNG KÉP
CÔNG TẮC HÀNH TRÌNH

I./ Mục đích – yêu cầu:
- Khảo sát van đảo chiều 5/2 tác động kép.
- Khảo sát công tắc hành trình: cấu tạo và nguyên lý hoạt động.

- Ứng dụng thực tế.
II./ Sơ đồ kết nối:

HÌNH 3.1
III./ Dụng cụ thí nghiệm:
- Nguồn khí nén.
- Van đảo chiều 5/2 tác động kép bằng khí nén : 01 cái.
-Van đảo chiều 3/2 tác động bằng tay, tự hồi phục : 01 cái.
- Công tắc hành trình cơ – khí nén : 01 cái.
IV./ Trình tự thí nghiệm:
- Mở máy nén khí.
- Đặt công tắc nguồn ở vò trí OFF.
- Đọc kỹ mạch và tìm hiểu sơ bộ nguyên lý hoạt động của mạch.
- Kết nối mạch như hình vẽ.
- Kiểm tra lại mạch.
- Bật công tắc nguồn cho mạch hoạt động.
- Quan sát trạng thái đầu của mạch.
- Tác động vào nút nhán 1.1 và quan sát.
- Mô tả và giải thích nguyên lý hoạt động của mạch.
- Vẽ biểu đồ trạng thái của mạch.
- Tắt nguồn khí nén, tháo thiết bò trả về vò trí ban đầu, vệ sinh bàn thực tập.
V./ Câu hỏi:
1- Tác dụng của công tắc hành trình a1?
2- Có thể thay thế công tắc hành trình bằng van 3/2 được không ? Sự khác nhau?
3- Hiện tượng gì xảy ra nếu đổi vò trí kết nối giữa cửa 2 và 4?
VI./ Hướng dẫn:
1./ Biểu đồ trạng thái:
HÌNH 3.2
2./ Nguyên lý hoạt động:
- Khi cấp nguồn khí nén nhưng chưa tác động vào nút nhấn 1.1, trạng thái ban

đầu của mạch như hình vẽ:
+ Cửa 1 nối với cửa 4.
+ Cửa 2 nối với cửa 3.
+ Cửa 5 bò chặn.
- Dòng khí nén qua cửa 1 – 4 vào đầu b cửa xi lanh đẩy piston hồi về. Dòng khí
nén thoát qua đầu a của xi lanh đi ra ngoài.
- Khi tác động vào nút nhấn 1.1, van 5/2 chuyển sang vò trí a, cửa 2 nối với cửa 1,
cửa 4 nối với cửa 5. Dòng khí nén theo cửa 1 – 2 vào đầu a của xi lanh đẩy piston
!
!
!
1.0
1
0
1 2 3=1
tiến tới phía trước. Dòng khí nén thoát qua đầu b của xi lanh, theo cửa 4 – 5 của xi
lanh ra ngoài.
- Khi piston tiến ra đến cuối hành trình, công tắc hành trình a
1
bò tác động, van a
1
mở, tác động lên van 5/2 làm van này đổi chiều sang vò trí b, mạch trở lại trạng thái
ban đầu.
3./ Trả lời câu hỏi:
a- Có thể thay thế công tắc hành trình bằng van đảo chiều 3/2 nhưng để piston
hồi về ta phải tác động vào van 3/2 này.
b- Công tắc hành trình giúp piston tự hồi về.
c./ Khi đổi nối giữa cửa 2 và cửa 4, mạch sẽ không hoạt động mà chỉ đứng yên ở
vò trí cuối hành trình.
4./ Ứng dụng:

Mạch khí nén như trên có thể được ứng dụng trong các thiết bò dập khuôn, đóng
hộp…
BÀI THÍ NGHIỆM 4
MẠCH KẾT HP HOẠT ĐỘNG HAI XI LANH
VAN LOGIC OR

I./ Mục đích yêu cầu:
- Khảo sát hoạt động của van OR.
- Cách phối hợp hoạt động hai xi lanh.
- Ứng dụng thực tế.
II./ Sơ đồ kết nối:

HÌNH 3.1
III./ Dụng cụ thí nghiệm:
- Bộ nguồn khí mén, dây cắm, van rẽ nhánh.
- Xi lanh tác động kép : 02 cái.
- Van đảo chiều 5/2 tác động kép trực tiếp bằng khí nén : 02 cái.
- Van đảo chiều 3/2 tác động đơn bằng tay, hồi phục bằng lò xo : 02 cái.
- Công tắc hành trình cơ – khí nén : 02 cái.
- Van logic OR : 01 cái.

IV./ Trình tự thí nghiệm:
- Chuẩn bò nguồn khí nén.
- Đặt công tắc nguồn ở vò trí OFF.
- Đọc kỹ và tìm hiểu sơ bộ nguyên lý hoạt động của mạch.
- Kết nối mạch theo hình vẽ.
- Kiểm tra lại trước khi cho mạch hoạt động.
- Cấp nguồn khí nén và quan sát trạng thái ban đầu của mạch.
- Tác động đồng thời vào 2 nút nhấn 0.1 và 0.2, quan sát hoạt động của mạch.
- Mô tả và giải thích nguyên lý hoạt động.

- Vẽ biểu đồ trạng thái.
- Tắt nguồn khí nén, tháo thiết bò trả về vò trí ban đầu, vệ sinh bàn thực tập.
V./ Câu hỏi:
1- Tác dụng của van OR?
2- Nếu tác động vào một trong hai nút nhấn 0.1 và 0.2 thì mạch có hoạt động như
cũ không?
3- Vì sao lại dùng van OR và hai nút nhấn 0.1 và 0.2 ?
VI./ Hướng dẫn:
1./ Biểu đồ trạng thái:
HÌNH 4.2
2./ Nguyên lý hoạt động:
- Khi mạch được cấp nguồn khí nén, vò trí ban đầu của mạch như hình vẽ. Các
van ở vò trí b.
- Khi tác động vào nút nhấn 0.1 hoặc 0.2, van 1.2 chuyển sang vò trí a, cửa 1 nối
với cửa 2, dòng khí nén theo cửa 1 – 2 vào đầu a của xi lanh 1.0, cửa 4 nối vớicửa 5
tạo đường xả khí, piston tiến ra phía trước.
- Khi piston 1.0 tiến ra đến cuối hành trình, công tắc hành trình a1 bò tác động,
làm cho van a1 mở, cửa 1 nối với cửa 2, dòng khí nén qua van a1 tác động vàn van
!
!
!
!
!
!
!
!
1 2 3 4=1
1.0
1.1
1

0
1
0
1.3 làm nó chuyển sang vò trí a: cửa 1 nối với cửa 2, cửa 4 nối với cửa 5, dòng khí
nén theo cửa 1-2 vào đầu a của xi lanh 1.1 đảy piston tiến tới trước.
- Khi piston tiến đến cuối hành trình, công tắc hành trình b1 bò tác động làm van
b1 mở, dòng khí nén qua van b1 tác động lên van 1.2 làm van này đảo chiều sang vò
trí b, cửa 1 nối với cửa 5, dòng khí nén theo cửa 1 – 5 vào đầu b của xi lanh 1.0 đẩy
piston hồi về.
- Khi piston 1.0 hồi về đến cuối hánh trình, công tắc hành trình a
0
bò tác động,
van a
0
mở, dòng khí nén qua van này tác động lên van 1.3 làm nó đảo chiều sang vò
trí b, cửa 1 nối với cửa 5, dòng khí nén theo cửa 1 – 5 vào đầu b của xi lanh 1.1, đẩy
piston hồi về.Mạch trở lại trạng thái ban đầu.
3./ Trả lời câu hỏi:
a- Van OR dùng để xử lý nguồn tín hiệu tác động, cho phép 1 hoặc hai tín hiệu
cùng tác động một lúc.
b- Nếu tác động một trong hai nút nhấn thì mạch vẫn hoạt động bình thường.
c- Khi ta dùng van OR và hai nút nhấn thì mục đích là để tạo ra mạch tác động
hai nơi.
4./ Ứng dụng:
Mạch khí nén trên có thể ứng dụng trong các thiết bò đổi tầng trong một dây
chuyền sản xuất.

BÀI THÍ NGHIỆM 5
MẠCH ĐIỀU KHIỂN ĐỘNG CƠ KHÍ NÉN
VAN LOGIC OR

I./Mục đích yêu cầu:
- Khảo sát nguyên lý hoạt động của động cơ khí nén.
- Khảo sát nguyên lý hoạt động của van logic OR.
- Cách tạo bộ công tắc ON-OFF bằng van đảo chiều.
II./ Sơ đồ kết nối:
HÌNH 5.1
III./ Dụng cụ thí nghiệm:
- Bộ nguồn khí nén, van rẽ nhánh, ống nối.
- Động cơ khí nén tác động hai chiều : 01 cái.
- Van 5/2 tác động hai chiều bằng khí nén : 02 cái.
- Van 3/2 tác động đơn, tự hồi phục : 05 cái.
- Van AND : 01 cái.
IV./ Trình tự thí nghiệm:
- Chuẩn bò nguồn khí nén.
- Đọc kỹ mạch và tìm hiểu sơ bộ nguyên lý hoạt động của mạch.
- Kết nối mạch như hình vẽ.
- Cấp nguồn cho mạch hoạt động, quan sát trạng thái đầu của mạch.
- Tác động đồng thời vào hai nút nhấn 0.4 và 0.5, quan sát hoạt động của mạch.
- Tác động vào nút nhấn 0.6, quan sát.
- Tác động vào nút nhấn 0.2, quan sát.
- Mô tả và giải thích nguyên lý hoạt động của mạch.
- Vẽ biểu đồ trạng thái.
- Tắt nguồn khí nén, tháo thiết bò trả về vò trí ban đầu, vệ sinh bàn thực tập.
V./ Câu hỏi:
1./ Công dụng của van AND?
2./ Nếu sau khi nhấn nút 0.1, ta chỉ nhấn nút 0.4 hoăc 0.5 thì hiện tượng gì xảy ra?
V./ Hướng dẫn:
1./ Biểu đồ trạng thái:
HÌNH 5.2

2./ Nguyên tắc hoạt động:
- Khi nhấn nút 0.1, van 0.1 mở, dòng khí nén qua van 0.1 tác động vào van 0.3,
van 0.3 dòch chuyển sang vò trí a : cửa 1 nối với cửa 2, dòng khí nén qua van vào
cung cấp cho mạch hoạt động .
- Tác động đồng thời vào 0.4 và 0.5, hai van này được mở cùng một lúc, van
AND mở cho dòng tín hiệu đi qua, dòng tín hiệu này tác động vào van 1.1 làm nó
chuyển sang vò trí a: cửa 1 nối với cửa 2, cửa 4 nối với cửa 5. Dòng khí nén theo
đường 1-2 vào động cơ và làm cho nó quay thuận.
!
!
! ! !
!
!
!!
!
1 2 3 4 5=1
1
0
1
0
T
N
-Tác động vào 0.6, van 0.6 mở, dòng khí nén qua cửa 1-2 tác động lên van 1.1
làm nó chuyển sang vò trí b, cửa 3 nối với cửa 2, cửa 1 nối với cửa 4. Dòng khí nén
theo đường 1-4 vào động cơ làm cho nó quay nghòch.
-Tác động vào 0.2 : hệ thống dừng.
3./ Trả lời câu hỏi :
1- Van AND xử lý tín hiệu tác động: Phải tác động đồng thời vào 0.4 và 0.5 thì
van AND mới cho phép dòng tín hiệu đi qua.
2- Nếu chỉ tác động 1 trong 2 nút nhấn trên thì dòng tín hiệu bò chặn.

4./ Ứng dụng : mạch khí nén trên có thể dùng trong các mạch đảo chiều động cơ
khí nén, điều khiển trong máy giặt (hai công tắc phải được tác động đồng thời để
bảo đảm yêu cầu về an toàn).
BÀI THÍ NGHIỆM 6
MẠCH ĐIỀU CHỈNH TỐC ĐỘ PISTON
NHỜ VAN TIẾT LƯU – VAN XẢ KHÍ NHANH

I./ Mục đích – yêu cầu:
- Khảo sát van tiết lưu một chiều, van xả khí nhanh.
- Cách kết nối van tiết lưu, van xả khí nhanh.
II./ Sơ đồ kết nối :
HÌNH 6.1
III./ Dụng cụ thí nghiệm:
- Máy nén khí, công tắc nguồn khí nén, ống nối, van rẽ nhánh .
- Van 3/2 tác động bằng tay, tự hồi phục : 02 cái.
- Van đảo chiều 5/2 tác động một chiều bằng khí nén, tự hồi phục : 01 cái
- Xi lanh tác động kép :01 cái
- Van logic AND :01 cái
- Van xả khí nhanh :01 cái
- Van tiết lưu một chiều :01 cái
IV./ Trình tự thí nghiệm:
- Chuẩn bò nguồn khí nén.
- Đọc kỹ mạch và tìm hiểu sơ bộ nguyên lý hoạt động của mạch.
- Kết nối mạch như hình vẽ.
- Kiểm tra lại mạch trước khi cấp nguồn cho mạch hoạt động.
- Tác động đồng thời vào 1.5 và 1.6 và quan sát hoạt động của mạch.
- Điều chỉnh van tiết lưu và quan sát.
- Mô tả vào giải thích nguyên lý hoạt động của mạch.
- Vẽ biểu đồ trạng thái.
- Tắc nguồn khí nén, tháo thiết bò trả về vò trí ban đầu, vệ sinh bàn thực tập.

V./ Câu hỏi:
1./ Giải thích nguyên lý hoạt động của van tiết lưu ?
2./ Nếu đổi chiều van tiết lưu thì hiện tượng gỉ xảy ra ?
3./ Nếu chỉ tác động vào 1 trong 2 nút nhấn 1.5 hoặc 1.6 thì hiện tượng gì xảy ra và
giải thích ?
VI./ Hướng dẫn:
1./ Biểu đồ trạng thái:
HÌNH 6.2
2./ Nguyên lý hoạt động của mạch:
- Vò trí ban đầu của mạch: Các van 1.5, 1.6, 1.3 đều đang ở vò trí b. Piston đang
được đẩy lùi về.
- Khi tác động đồng thời vào 2 nút nhấn 1.5 và 1.6. Hai van này chuyển sang vò trí
a, cửa 1 nối với cửa 2, dòng khí nén qua van 1.4 tác động lên van 1.3 làm van 1.3
đảo chiều sang vò trí a. Cửa 1 nối với cửa 2, cửa 4 nối với cửa 5, cửa 3 bò chặn. Dòng
khí nén theo đường 1-2 qua van tiết lưu vào đầu a của xi lanh đầy piston tiến về phía
trước.
- Khi thả hai nút nhấn 1.5 và 1.6 van 1.3 hồi phục về vò trí b, cửa 1 nối với cửa 4,
cửa 2 nối với cửa 3, cửa 5 bò chặn, dòng khí nén theo đường 1-4 vào đầu b xủa xi
•
•
•
1
2 3=1
1
0
1.0
1.5 1.6
lanh đầy piston lùi về. Mạch trở lại trạng thái ban đầu. Do cách mắc van tiết lưu nên
piston tiến ra nhanh nhưng hồi về chậm (tiết lưu hướng về).
3./ Trả lời câu hỏi:

a- Van tiết lưu hoạt động theo nguyên tắc: khi thay đổi tiết diện dòng khí nén qua
van thì lưu lượng cũng thay đổi một cách tỷ lệ với tiết diện. Do đó áp suất thay đổi
và tốc độ của piston cũng thay đổi theo.
b- Nếu đổi chiều van tiết lưu thì chiều được tiết lưu là chiều tiến của piston, có
nghóa là : V
ra
< V
về
.
c- Nếu chỉ tác động vào một trong hai nút nhấn 1.5 hoặc 1.6 thì piston sẽ đứng
yên vì van AND không được mở, van 1.3 không được tác động .
4./ Ứng dụng:
Mạch khí nén trên có thể ứng dụng trong các thiết bò dập khuôn, gia công chi
tiết…
BÀI THÍ NGHIỆM 7
VAN ÁP SUẤT ĐIỀU CHỈNH TỪ XA
ĐĨA HÚT – VAN CHÂN KHÔNG

I./ Mục đích – yêu cầu:
- Tìm hiểu cách sử dụng van chân không, đóa hút, van áp suất điều chỉnh từ xa.
- Sự phối hợp hoạt động của nhiều cơ cấu chấp hành, phần tử xử lý.
II./ Sơ đồ kết nối:
HÌNH 7.1
III./ Dụng cụ thí nghiệm:
- Máy nén khí, công tắc nguồn khí nén, ống nối, van rẽ nhánh .
- Xi lanh tác động kép : 01 cái
- Van chân không : 01 cái
- Đóa hút : 01 cái
- Van 5/2 tác động 2 chiều bằng khí nén : 02 cái
- Van 3/2 tác động 1 chiều bằng khí nén, tự hồi phục : 01 cái

- Van 3/2 tác động 1 chiều bằng tay, tự hồi phục : 01 cái
- Công tắc hành trình cơ – khí nén : 02 cái
- Van áp suất điều khiển từ xa : 01 cái
IV./ Trình tự thí nghiệm:
- Chuẩn bò nguồn khí nén.
- Đọc kỹ mạch và tìm hiểu sơ bộ nguyên lý hoạt động của mạch.
- Kết nối mạch như hình vẽ.
- Kiểm tra lại mạch trước khi cấp nguồn cho mạch hoạt động.
- Tác động vào nút nhấn 0.1 và quan sát hoạt động của mạch.
- Đưa một vật vào đóa hút (hoặc bòt tay) quan sát hoạt động của mạch.
- Mô tả và giải thích nguyên lý hoạt động của mạch.
- Vẽ biểu đồ trạng thái.
- Tắt nguồn khí nén, tháo thiết bò trả về vò trí ban đầu, vệ sinh bàn thực tập.
V./ Câu hỏi:
1./ Vì sao phải dùng hai công tắc hành trình ?
2./ Van áp suất trong mạch có chức năng gì ? Cơ chế hoạt động ?
VI./ Hướng dẫn:
1./ Biểu đồ trạng thái:
HÌNH 7.2
2./ Nguyên lý hoạt động:
- Khi mới cấp nguồn khí nén thì vò trí ban đầu của mạch như hình vẽ.
- Khi tác động vào mút nhấn 0.1, van 0.1 chuyển sang vò trí a, cửa 1 nối với cửa 2,
dòng khí nén qua van 0.2 theo cửa 1-2, tác động vào van 1.2 làm van này chuyển
sang vò trí a: cửa 1 nối với cửa 2, cửa 4 nối với cửa 5. Dòng khí nén theo đường 1-2
vào xi lanh 1.0 ở đầu a đầy piston tiến tới trước.
- Khi piston đi đến cuối hành trình, công tắc hành trình a1 bò tác động, van a1 mở,
dòng khí nén qua van này tác động vào van 1.3 làm van 1.3 mở. Dòng khí nén qua
!
!
!

!
!
!
!
!!
!
1 2 3 4 5=1
1.0
1.1
1
0
1
0
van 1.3 tác động lên van chân không để tạo chân không. Khi đóa hút không bò chắn,
van áp suất chưa bò tác động.
- Khi đóa hút bò chắn van áp suất bò tác động, dòng khí nén qua van này tác động
lên van 0.2 làm ngắt nguồn tín hiệu điều khiển, đồng thời dòng khí nén cũng tác
động vào van 1.2, làm van này trở về vò trí b. Cửa 1-5, dòng khí nén qua cửa1-5 vào
xi lanh 1.0 ở ngõ b, đẩy piston hồi về. Khi piston hồi về đến cuối hành trình, đầu
piston tác động vào công tắc hành trình a0 , van a0 mở , dòng khí nén qua van a0
theo đường 1-2 tác động vào van 1.3 làm van này đổi chiều, van chân không hết làm
việc. Do đó van 0.2 trở về vò trí b nhờ lò xo. Mạch trở lại trạng thái ban đầu.
3./ Trả lời câu hỏi:
a- Ta dùng 2 công tắc hành trình trong mạch để điều khiển hoạt động của van
chân không.
b- Van áp suất trong mạch có chức năng nhận biết trạng thái của đóa hút: Nếu đóa
đã hút sản phẩm, van áp suất sẽ được tác động và báo cho các van 0.2 và1.2 đổi
trạng thái.
4./ Ứng dụng:
Mạch khí nén trên có thể ứng dụng trong công nghiệp để chế tạo ra các tay

máy, hút sản phẩm nhẹ, chuyển sản phẩm từ công đoạn này sang công đoạn khác …
BÀI THÍ NGHIỆM 8
VAN TÁC ĐỘNG MUỘN
ĐIỀU KHIỂN MỘT XI LANH

I./ Mục đích – yêu cầu:
- Khảo sát van tác động muộn trong một mạch khí nén.
- Sự phối hợp điều khiển giữa các thiết bò.
II./ Sơ đồ kết nối:
HÌNH 8.1
III./ Dụng cụ thí nghiệm:
- Máy nén khí, công tắc nguồn khí nén, ống nối, van rẽ nhánh.
- Van trễ (van tác động muộn) : 01 cái.
- Van 5/2 tác động 2 chiều bằng khí nén : 01 cái.
- Van 3/2 tác động đơn bằng tay, tự hồi phục : 01 cái.
- Van logic AND : 01 cái.
- Công tắc hành trình cơ - khí nén : 02 cái.
IV./ Trình tự thí nghiệm:
- Chuẩn bò nguồn khí nén.
- Đọc kỹ mạch và tìm hiểu sơ bộ nguyên lý hoạt động của mạch.
- Kết nối mạch như hình vẽ.
- Kiểm tra lại mạch trước khi cấp nguồn cho mạch hoạt động.
- Tác động vào nút nhấn 0.1, quan sát hoạt động của mạch.
- Đo thời gian từ khi piston tác động lên công tắc hành trình a
1
đến khi piston hồi
về.
- Mô tả và giải thích nguyên lý hoạt động của mạch.
- Vẽ biểu đồ trạng thái.
- Tắt nguồn khí nén, tháo thiết bò trả về vò trí ban đầu, vệ sinh bàn thực tập.

V./ Câu hỏi:
1./ Vì sao piston không hồi về ngay mà phải sau một thời gian t ?
2./ Tác dụng của van AND trong mạch là gì ?
VI./ Hướng dẫn:
1./ Biểu đồ trạng thái:
HÌNH 8.2
2./ Nguyên lý hoạt động:
- Khi mới cấp nguồn khí nén, trạng thái ban đầu của mạch như hình vẽ.
- Khi tác động vào nút nhấn 0.1, van AND được mở cho đường tín hiệu đi qua tác
động lên van 1.1, làm van 1.1 đổi chiều sang a : cưả 1 nối với cửa 2, cửa 4 nối với
cửa 5. Dòng khí nén qua van theo đường 1-2 vào xi lanh 1.0 ở đầu a đẩy piston chạy
ra phía trước.
- Khi piston tiến ra đến cuối hành trình, công tắc hành trình a
1
bò tác động, van a
1
mở, dòng khí nén qua a
1
, van tiết lưu, vào bình trích chứa. Sau thời gian t, bình trích
chứa đầy, van 0.3 mới bò tác động và đổi chiều sang vò trí a: cửa 1 nối với cửa 2.
Dòng khí nén theo đường 1-2 tác động lên van 1.1 làm nó đổi chiều sang vò trí b: cửa
1 nối với cửa 4. Dòng khí nén theo đường 1-4 vào xi lanh 1.0 ở đầu b đẩy piston hồi
về. Mạch trở lại trạng thái ban đầu.
3./Trả lời:
!!
!
!
t
s
1 2 3 4=1

1
0
1.0
a- Piston chạy ra đụng a
1
không hồi về ngay vì khi a
1
bò tác động, dòng khí nén
phải vào bình trích chứa, khi bình đầy, van 0.3 mới bò tác động, sau đó, van 1.1 bò tác
động, piston hồi về.
b- Tác dụng của van AND trong mạch: Làm cho mạch chỉ bò tác động khi đầu
piston ở cuối hành trình (a
0
)
4./ Ứng dụng:
Mạch khí nén trên có thể được ứng dụng trong các thiết bò gia công, ép nhựa…

BÀI THÍ NGHIỆM 9
MẠCH PISTON DAO ĐỘNG – TÁC ĐỘNG MUỘN
ĐIỀU CHỈNH ĐƯC VẬN TỐC PISTON

I./ Mục đích – yêu cầu:
- Khảo sát sự phối hợp các van chức năng.
- Điều phiển piston làm việc theo yêu cầu: Tác động vào nút nhấn có rãnh đònh
vò, piston bắt đầu dao động, quá trình hồi về bò làm trễ t
s
, vận tốc của piston có thể
điều bằng hai van tiết lưu.
II./ Sơ đồ kết nối:

HÌNH 9.1
III./ Dụng cụ thí nghiệm:
- Bộ nguồn khí nén, ống nối, van rẽ nhánh
- Xi lanh tác động kép : 01 cái
- Van tiết lưu một chiều : 02 cái
- Công tắc hành trình cơ – khí nén : 02 cái
- Van 5/2 tác động kép bằng khí nén : 01 cái