Thực trạng phát triển du lịch văn hóa

1
A. MỞ ĐẦU


I. TỔNG QUAN VỀ VĂN HỐ DU LỊCH
Văn hố là một sản phẩm do con người tạo nên, nó khơng do một cá nhân
mà do cả một cộng đồng, tập thể người. Tương ứng với mỗi một thời kỳ phát
triển của lồi người là một nền văn hố đặc trưng riêng có. Đồng thời văn hố
cũng đánh giá phần nào sự phát triển của văn minh nhân loại và ngày nay văn
hố còn là một yếu tố cấu thành thúc đẩy động cơ đi du lịch. Mỗi một quốc gia
và một dân tộc có những nét đặc trưng văn hố riêng do vậy để hiểu biết, giao
lưu, tìm hiểu và thưởng thức buộc con người phải có hoạt động đi du lịch và
thơng qua du lịch con người cảm thấy gần gũi thân thiện với nhau hơn.
Ở Việt Nam bắt đầu từ nền văn hố lúa nước trải dài theo thời gian thơng
qua năm tháng đã tích lũy được một kho tàng văn hố lớn và nó ngày càng có
sức thu hút quan tâm chú ý của mọi người ở các quốc gia khác nhau. Hơn bất cứ
một ngành nào đi du lịch ngày càng có quan hệ mật thiết với văn hố. Văn hố
khơng chỉ là động lực của sự phát triển mà còn được coi là điểm tựa, là nền tảng
cho sự phát triển bền vững, văn hố du lịch đang trở thành xu thế chủ đạo trong
chiến lược phát triển của ngành du lịch thế giới.
Trong nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ VIII đã nêu rõ "phát triển du lịch
tương xứng với tiềm năng du lịch to lớn của đất nước theo hướng du lịch văn
hố sinh thái, mơi trường xây dựng các chương trình và các điểm du lịch hấp
dẫn về văn hố, di tích lịch sử và khu danh lam thắng cảnh.
II. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Nằm ở vùng đồng bằng sơng Hồng Hà Nội được coi là cái nơi văn hố của
cả nước nơi tập trung nhiều giá trị văn hố gồm cả văn hố vật chất và văn hố
tinh thần có sức thu hút lơi cuốn ngày càng nhiều khách du lịch.
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
2
Để phát triển du lịch khơng một quốc gia nào trên thế giới lại khơng coi

trọng sự phát triển của du lịch văn hố bởi vì du lịch văn hố là một loại hình du
lịch có nhiều ưu điểm khơng phụ thuộc vào thời tiết có thể phát triển quanh năm.
Nguồn thu từ du lịch văn hố là nguồn thu ổn định với mức tăng trưởng ngày
càng lớn nó giúp con người hiểu biết sâu sắc về thế giới xung quanh (những khu
vực, những vùng phụ cận trong phạm vi quốc gia và trên thế giới). Điều đó rất
phù hợp với thời đại ngày nay quan trọng hơn việc khai thác tiềm năng văn hố
truyền thống trong kinh doanh du lịch cũng là một cách tốt nhất được tiến hành
đồng thời với việc bảo vệ tơn tạo chúng. Phát triển một cách hiệu quả các tiềm
năng, khuyến khích sự phát triển của du lịch văn hố trong giai đoạn mới.
Em xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn, giúp đỡ của thầy giáo đã giúp em
hồn thành đề tài này.

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
3
B. NỘI DUNG

I. VAI TRỊ VÀ VỊ TRÍ CỦA DU LỊCH VĂN HỐ KHU VỰC HÀ
NỘI.
1. Những nét khái qt về du lịch văn hố, di sản văn hố và di tích
lịch sử văn hố.
* Du lịch văn hố.
Xu thế quốc tế hố trong sinh hoạt văn hố giữa cộng đồng và các quốc gia
trên thế giới được mở rộng dẫn tới việc giao lưu văn hố tìm kiếm những kiến
thức về văn hố nhân loại đã trở thành một trong những nhu cầu của nhiều tầng
lớp dân cư trong xã hội, du lịch khơng còn là nghỉ ngơi giải trí đơn thuần mà còn
là nghỉ ngơi giải trí tích cực có tác dụng bổ sung tri thức làm phong phú thêm
đời sống tinh thần của con người.
Có thể hiểu du lịch văn hố là một loại du lịch mà mục đích chính là nâng
cao hiểu biết cho cá nhân đáp ứng sự tìm hiểu qua các chuyến du lịch đến những
vùng đất mới, tìm hiểu và nghiên cứu lịch sử, kiến trúc, kinh tế chế độ xã hội,

cuộc sống và phong tục tập qn của địa phương đất nước đến du lịch hoặc kết
hợp với nhiều mục đích khác nữa.
Du lịch văn hố vừa là phương tiện, vừa là mục đích của kinh doanh du
lịch, du lịch văn hố nhằm chuyển hố các giá trị văn hố, các giá trị vật chất
cũng như tinh thần cho hoạt động du lịch, du lịch văn hố là phương thức hấp
dẫn vì nó giải quyết những nhu cầu về cảm thụ cảnh quan của quốc gia và du
lịch văn hố thường dành cho những du khách có trình độ cao trong xã hội. Du
lịch văn hố được xem như là tổng thể của du lịch, xem đó là một hiện tượng
văn hố. Những cố gắng thu hút khách ở các điểm du lịch phải mang tính văn
hố. Những động cơ thu hút đến các điểm du lịch là để nghỉ ngơi và giải trí.
Người ta có thể phân chia du lịch văn hố ra nhiều loại theo các tiêu thức
khác nhau.
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
4
+ Du lịch tìm hiểu bản sắc văn hố: Khách đi tìm hiểu các nền văn hố là
chủ yếu. Mục đích đi tìm hiểu, nghiên cứu đối tượng khách chủ yếu là các nhà
nghiên cứu khoa học, học sinh, sinh viên đó là những chương trình du lịch dã
ngoại đến các dãy phố cổ kính, các khu di tích của thủ đơ Hà Nội để khách tìm
hiểu phong tục tập qn, lối sống văn hố của người dân nơi đó. Khách sẽ đi bộ
khi tham quan các cơng trình kiến trúc, nghệ thuật tập qn sinh hoạt của người
dân và nghỉ qua đêm tại nơi đó.
+ Du lịch tham quan văn hố: Đây là loại hình du lịch kết hợp giữa tham
quan với nghiên cứu tìm hiểu văn hố trong một chuyến đi. Đối tượng tham gia
phong phú gồm cả khách đi vừa để tham quan, vừa để nghiên cứu và những
khách chỉ đi để chiêm ngưỡng, để biết và thoả mãn sự tò mò có thể theo trào
lưu. Do vậy, trong một chuyến đi du khách thường đi đến những điểm du lịch
trong đó vừa có những điểm du lịch văn hóa vừa có những điểm du lịch như vui
chơi giải trí, các trò tiêu khiển mới lạ... Đối tượng khách là những người vừa
phiêu lưu mạo hiểm thích tìm cảm giác mới và chủ yếu là những người tuổi trẻ.
+ Du lịch kết hợp giữa tham quan văn hố với các mục đích khác:

Mục đích chính của khách là đi cơng tác có kết hợp với tham quan văn hố.
Đối tượng là những người đi dự hội thảo, hội nghị, kỷ niệm những ngày lễ lớn,
các cuộc triển lãm...
Du lịch văn hố là loại hình du lịch tiềm năng bởi vì nó ít chịu sự phối của
yếu tố du lịch thời vụ du lịch (Thời tiết, khí hậu) nhưng nó phụ thuộc vào đặc
điểm nhân khẩu học như giới tính, độ tuổi, trình độ văn hố, nghề nghiệp, tơn
giáo của du khách.
+ Yếu tố thời vụ du lịch: So với các loại hình du lịch khác, du lịch văn hố
mang tính đại chúng tuy có chịu ảnh hưởng tính thời vụ nhưng khơng phụ thuộc
hồn tồn, ít chịu ảnh hưởng bởi yếu tố thời tiết khí hậu.
+ Yếu tố giới tính: Có tác động đến động cơ đi du lịch và động cơ đi du
lịch văn hố là một trong những ngun nhân chủ yếu của nam giới vì đối với
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
5
họ ít chịu ràng buộc bởi gia đình, thường có trình độ học vấn cao, có địa vị xã
hội...
+ Yếu tố độ tuổi: Tham gia chủ yếu vào các chuyến du lịch văn hố chủ
yếu vẫn là những khách du lịch cao tuổi và thanh niên. Đối với khách cao tuổi
họ thường có nhiều thời gian rỗi, có kinh nghiệm trong việc đi du lịch họ thích
tìm hiểu âm nhạc, nghệ thuật quần chúng, các món ăn đậm đà tính dân tộc và họ
quan tâm đến chất lượng phục vụ chủ yếu học mua các chương trình du lịch văn
hố. Ngược lại đối với thanh niên đây là nhóm có số lượng đơng đúc, họ ưa
thích khám phá tìm tòi, muốn thử sức mình, thích đi xa, thích tự do, thích thay
đổi điểm du lịch và thường đi thành nhóm nhỏ do đó họ có xu hướng đòi hỏi
tính mới mẻ, đa dạng trong dịch vụ du lịch. Họ có khả năng thanh tốn thấp, ít
có kinh nghiệm du lịch. Đối với khách hàng trung niên thường là những người
có địa vị xã hội, có khả năng thanh tốn cao, có sự tự chủ lớn trong du lịch tham
quan họ thường kết hợp giữa đi cơng tác và đi du lịch.
Khách du lịch văn hố có thể được coi là khách du lịch thuần túy vì khách
có thể chỉ đi vì động cơ văn hố. Tuy nhiên số lượng khách du lịch văn hố

thuần túy trong thực tế thường rất ít mà khách du lịch thường kết hợp các loại
hình du lịch văn hố với một loại hình du lịch khác trong một chuyến hành trình.
+ Di sản văn hố và di tích lịch sử văn hố.
Các di sản văn hố và di tích lịch sử văn hố được coi là một trong các
nguồn tài ngun du lịch quan trọng. Đây là nguồn nhân lực để phát triển và mở
rộng hoạt động du lịch văn hố nói riêng và du lịch nói chung.
Các di sản văn hố và di tích lịch sử văn hố gắn liền với mơi trường xung
quanh. Bảo đảm sự sinh động của q khứ đã nhào nặn nên chúng và bảo đảm
cho khung cảnh cuộc sống sự đa dạng của xã hội mặt khác đã chứng minh cho
những sáng tạo to lớn về văn hố, tơn giáo xã hội lồi người, việc bảo vệ, khơi
phục và tơn tạo những vết tích hoạt động của lồi người trong các thời kỳ lịch
sử, những thành tựu văn hố nghệ thuật khơng chỉ là nhiệm vụ lớn của cả nước
mà còn có giá trị rất lớn đối với du lịch.
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
6
Di sn vn hoỏ bao gm nhng cụng trỡnh t nhng nn vn hoỏ trc õy
(lõu i, bo tng, lng m) v ngh thut (tranh ho, õm nhc, iờu khc) cng
nh nhng a danh ni ting trong lch s nh di tớch cỏc trn ỏnh, nhng
cung in. Di tớch lch s vn hoỏ l ti sn vn hoỏ quớ giỏ ca mi a phng,
mi dõn tc, mi t nc. Nú l bng chng trung thnh xỏc thc c th nht
v c im vn hoỏ ca mi nc. ú cha ng tt c nhng gỡ thuc v
truyn thng tt p, nhng tinh hoa, trớ tu, ti nng ca con ngi.
2. V trớ v vai trũ ca du lch vn hoỏ trong giai on hin nay.
a. V trớ ca du lch vn hoỏ.
Du lch vn hoỏ l xu th chung ca tro lu phỏt trin du lch vn hoỏ t
xa xa ti mc khỏc nhau nhng luụn l nhu cu ca du khỏch. u thi k
cn i thỡ phng ụng rt hp dn du khỏch vỡ õy cú nhng n i nguy
nga, lng tm nhiu ni c xột l k quan th gii. Cui th k 20 c bit l
nhng nm 50 n nay s hp dn li l Chõu u, Bc M bi vỡ ú cú nhng
ngụi nh chc tri, ụ tụ, ru Sõm banh, sa. Thi k ny du khỏch rt chung

vựng bin a Trung Hi, Italia, Phỏp, Hawai... Con ngi cú xu hng xa lỏnh
nhp sng n o cỏc ụ th, s ụ nhim mụi trng, s hy dit cỏc vựng do
hu qu ca chin tranh v nn phỏ rng, vic cht ch trong u t tụn to cỏc
vựng ụ th c, cỏc di tớch lch s chớnh l mt tr ngi i vi vn bo v
mụi trng sinh thỏi núi chung, ngnh du lch núi riờng vỡ vy m con ngi tỡm
n du lch vn hoỏ, tr v vi quỏ kh ca mỡnh.
Trong quỏ trỡnh phỏt trin kinh t - xó hi thi k cụng nghip hoỏ - hin
i hoỏ hin nay, vn gi gỡn bn sc vn hoỏ dõn tc l si ch trong
ng li vn hoỏ ca ng ta, bi vỡ núi n Vit Nam va c th gii cụng
nhn l nc cú tỡnh hỡnh an ninh chớnh tr n nh nht, iu ú s to iu kin
tt nht thu hỳt du khỏch. Theo bỏo cỏo ca S du lch H Ni trong 6 thỏng
u nm 2001 cú 310729 du khỏch quc t ca 155 nc n H Ni trong ú
6851 Vit Kiu chim 25,5% tng s lt khỏch quc t ca c nc nu so
cựng k nm 2000 tng 55,5% trong ú khỏch Trung Quc vn l ụng nht vi
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
7
97156 lượt khách, chiếm tỷ trọng 32,95%. Sau đó là khách người Pháp 42227
người chiếm tỷ trọng 14,3%. Khách Nhật 28961 người chiếm tỷ trọng 9,8%, Mỹ
chiếm 19619 chiếm tỷ trọng 6,7%. Ngồi ra Australia, Anh, Đài Loan, Đức, Đan
mạch, Canađa 48000 đến 14600 chiếm 1,6 - 5%.
Với tổng doanh thu đạt 2500 tỷ đồng. Trong q trình phát triển kinh tế xã
hội thời kỳ CNH, HĐH đất nước hiện nay việc giữ gìn bản sắc dân tộc là sợi chỉ
đỏ trong đường lối văn hố của Đảng ta bởi vì nói đến văn hố là nói đến người
dân Hà Nội đã trải qua hàng ngàn năm sinh tử trong gian trn, vất vả nhân dân
các dân tộc đã sáng tạo nâng cao, bảo tồn, chắt chiu để có những cơng trình kiến
trúc đến chùa, miếu mạo, phong tục tập qn lễ hội...
Ta có thể khẳng định rằng du lịch khơng thể tự mình phát triển được nếu
khơng dựa vào một nền tảng văn hố và ngược lại nhờ có du lịch mà các dân tộc
hiểu biết được biết những thành tựu rực rỡ của nền văn hố nhân loại tạo ra sự
cần thiết xích lại gần nhau giữa các nền văn hố làm cho dân tộc ngày càng hiểu

nhau hơn. Nhưng du lịch khơng chỉ dừng lại ở thưởng ngoạn cảnh đẹp thiên
nhiên, ngắm nhìn các cơng trình văn hố, tìm hiểu các di tích lịch sử để cảm thụ
mà du lịch còn là một hoạt động khám phá sáng tạo theo qui luật của cái đẹp.
b. Vai trò và ý nghĩa của du lịch văn hố.
Khi nói đến văn hố du lịch khơng có ý nghĩa rằng du lịch là chỗ dựa duy
nhất của sự phát triển văn hố, khơng nhận thức rõ ràng điều này thì vơ tình sự
phát triển chỉ có thể thành cơng xét về kinh tế, còn sẽ thất bại về việc giữ gìn
bản sắc dân tộc do sự tiếp xúc với du khách từ các miền khác đến du lịch phát
triển văn hố là ngành kinh tế mũi nhọn đó là một định hướng đúng của Đảng và
Nhà nước văn hố chính là nền tảng, là động lực thúc đẩy sự phát triển du lịch
và du lịch văn hố phải tạo ra một mơi trường văn hố vừa tiên tiến vừa đậm đà
bản sắc dân tộc, làm sống lại các giá trị văn hố truyền thống, giữ vững sự ổn
định chính trị và an ninh xã hội. Xây dựng đội ngũ cán bộ, nhân viên làm du lịch
tốt... Nhằm tạo ra sức hấp dẫn đối với khách thập phương.
THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
8
Hot ng du lch cng hin i hoỏ thỡ cng phi lm giu thờm bn sc v
truyn thng dõn tc, nhng vn hoỏ phi tht s l yu t nhõn bn, l nhng
yu t vụ hỡnh v hu hỡnh cỏi gi l vụ hỡnh ú chớnh l s chuyn hoỏ cỏc
nng lc tinh thn ca con ngi vo hot ng kinh doanh, ú chớnh l vn hoỏ
(ti sn vụ hỡnh trong du lch bao gm cỏc yu t chớnh nh thụng tin v khoa
hc k thut trong du lch, t chc b mỏy yu t ngh thut v qun lý du lch,
s tớn nhim ca khỏch hng i vi cụng ty v sn phm du lch, tuyt nhiờn
vn hoỏ khụng phi l nhng gian hng bỏn sỏch, bỏn vn hoỏ phm v c sn
ca mi vựng, mi min, vn húa du lch bn b tớch cúp, gn lc muụn ngn
tinh hoa t muụn no, khụng ngng chuyn ti, giao lu, bin i v nõng cao
gúp phn vo s giu cú v cng thnh v nn vn hoỏ, kinh t xó hi ca
dõn tc, ca t nc. Vai trũ v ý ngha ca du lch vn hoỏ i vi kinh doanh
du lch l ht sc quan trng, gúp phn thỳc y du lch vn lờn, to cho du
lch ngy cng phỏt trin em li hiu qu to ln v n nh cho nn kinh t. Nú

cú hiu qu l cng tng giỏ tr cng cao. Nhn bit c vn ú cỏc nh kinh
doanh du lch, cỏc nh qun lý kinh t phi khụng nhng kim tra ngn chn
nhng mt phi vn hoỏ bng h thng phỏp lut m vn lõu di v quan trng
hn l xõy dng to ra hp dn t bn sc dõn tc, thun phong m tc dõn
tc c bo tn, nõng cp cỏc di tớch lch s vn hoỏ kin trỳc.
3. iu kin phỏt trin du lch vn hoỏ:
S phỏt trin du lch vn hoỏ núi riờng v du lch núi chung ũi hi phi cú
nhng iu kin khỏch quan v iu kin ch quan cn thit nht nh (Xem s
sau).
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN