Bài Giảng Mô THần Kinh

M THệN KINH
- Mọ thỏửn kinh gọửm caùc tóỳ baỡo bióỷt hoùa cao thờch nghi vồùi
chổùc nng:
+ Tióỳp nhỏỷn choỹn loỹc caùc kờch thờch
+ Taỷo vaỡ dỏựn truyóửn xung õọỹng thỏửn kinh
-
Cỏỳu truùc: 2 loaỷi tóỳ baỡo
+ Neuron
+ Tóỳ baỡo thỏửn kinh õóỷm

- Phân loại:
+ Theo chức
năng: N vận
động, N cảm giác,
N liên hiệp.
+ Theo hình
thái: N đa cực, N
2 cực, N giả 1
cực
- Là đơn vị cấu
tạo và chức năng
- Cấu tạo: thân,
nhánh, cúc tận
cùng.
1. Neuron


Synapse
Tb đệm
Nissl

Synapse
Tb đệm
Nissl
Synapse

1.1. Thân neuron
- Hình thái: đa dạng: h. cầu, h. tháp…
- Kích thước: 4-6µm 130µm
- Cấu tạo: chứa 1 nhân. Bào tương: nhiều LNB hạt tập trung
thành đám  thể Nissl, xơ thần kinh, ống siêu vi. Ngoài ra: hạt
glycogen, hạt sắc tố lipofuscin.
1.2. Nhánh neuron: nhánh bào tương kéo dài từ thân N.
Căn cứ vào hướng dẫn truyền xung động Tk, có 2 loại:
1.2.1. Sợi nhánh:
- Tiếp nhận kích thích và dẫn truyền xung động Tk vào thân N
- Ðặc điểm cấu tạo: phân nhánh nhiều, k. thước nhỏ, mỗi N có
1- nhiều. Bào tương chứa các bào quan # thân, trừ bộ golgy.
1.2.2. Sợi trục:
- Dẫn truyền xung động rời thân N
- Ðặc điểm cấu tạo: không phân nhánh kiểu cành cây, k. thước
lớn hơn s. nhánh, đ. Kính ít thay đổi. Chỉ có 1 sợi trục, Bào
tương không có LNB hạt. Phần tận cùng tạo ra một số nhánh
nhỏ.

1.2.3. Sợi thần kinh
Sợi trục, sợi nhánh là thành phần chính của sợi TK.
Có 2 loại sợi TK:
- Sợi tk không myelin: 2 loại:
+ Sợi TK trần: nhánh bào tương của N, ở chất xám.
+ Sợi TK không myelin: bọc ngoài bởi 1 lớp bào tương mỏng

của tế bào schwann.
- Sợi TK myelin: bọc ngoài bởi 1 cái bao dày bao myelin, do
tb tk đệm ít nhánh hoặc tb schwann tạo thành.
- Cấu tạo bao myelin: không liên tục, nhiều chỗ gián đoạn 
vòng thắt ranvier, đoạn trụ trục giữa 2 vòng R  quãng R.
Tốc độ dẫn truyền XÐTK > sợi không myelin.


Sợi TK không myelin

Sợi tk myelin

Các giai đoạn tạo bao myelin ở sợi TK ngoại biên


1.3. Cúc tận cùng và synapse
- Phần tận cùng của sợi nhánh và sợi trục phình ra H. hạt nút
 cúc tận cùng.
- Synapse: là phần nằm giữa 2 N hoặc giữa 1 N và 1 tế bào
cơ thể khác được biệt hóa về cấu trúc và chuyên hóa về chức
năng, qua đó xung động thần kinh được dẫn truyền theo một
chiều nhất định.
- Cấu tạo: 3 phần
+ Phần tiền S: cúc tận cùng của sợi trục N trước. Phần màng
bào tương đối diện với hậu S dày  màng tiền S. Trong bào
tương chứa các túi S: chứa chất trung gian dẫn truyền XÐTK.
+ Phần hậu S: thuộc N sau hoặc 1 tế bào hiệu ứng. Phần
màng bào tương đối diện với tiền S dày  màng hậu S. Trên
màng hậu S chứa các thụ thể tiếp nhận các chất trung gian
dẫn truyền XÐTK.

+ Khe S: hẹp, 20nm


- Phân loại S:
+ Theo
thành phần cấu
tạo: trục - nhánh,
trục – thân, trục -
trục, trục - tế bào
hiệu ứng.
+ Theo chất
trung gian
DTXÐTK:
achetylcholin,
noradrenalin,
dopamin….
+ Theo cơ
chế dẫn truyền: S
hóa học, S điện.

2. Tế bào thần kinh đệm
2.1. Tế bào ít nhánh: chiếm # ¾, ở chất xám, chất trắng.
- Cấu tạo: h. cầu hoặc đa diện, ít nhánh. Nhân nhỏ, bào tương
chứa các bào quan phổ biến.
- Chất xám: phân bố quanh thân N. Chất trắng: bao quanh các
sợi TK tạo bao myelin.
2.2. Tế bào sao: # ¼, ở chất xám và trắng. Chống đỡ, đệm giữa
các N, ngăn cách N với mô l.kết và mạch máu.
- Cấu tạo: K.thước lớn, nhiều nhánh, phân nhánh nhiều. Nhân
h. cầu, có 2 loại:

+ TB sao nguyên sinh: nhiều nhánh, ngắn và dày. ở chất xám.
+ TB sao loại sợi: ít nhánh, dài và mảnh, ít phân nhánh. Ở chất
trắng.
2.3. Vi bào đệm: ít, k.thước nhỏ, ở chất xám và trắng.
- Cấu tạo: nhiều nhánh ngắn, nhân h.bầu dục, bào tương nhiều
lysosom (tiêu thể). Di động, thực bào: ÐTB mô TK. Bảo vệ.


Đám rối màng mạch: BC: trục l.kết giàu mạch máu được phủ bởi BM lớp
TB hình vuông (mũi tên)


2.4. TB đệm dạng biểu mô
- Vị trí:lợp mặt trong ống nội tủy hoặc não thất, bao bọc phía
ngoài đám rối màng mạch.
- Cấu tạo: h.trụ thấp hoặc h.vuông, đứng sát nhau, cực ngọn
có nhiều vi mao.
2.5. Tế bào đệm ngoại vi
- TB schwann: ở hệ TK ngoại biên. Tạo bao myelin cho sợi
TK myelin ngoại biên.
- TB vệ tinh: bao quanh thân N hạch TK.