tiểu luận Thực trạng đảng lãnh đạo hoạt động báo chí trong quá trình đổi mới đất nước

A. LỜI NÓI ĐẦU
Sự nghiệp đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo đã đạt được
những thành tựu to lớn. Vị thế của nước ta trên trường quốc tế đã được xác
nhận và nâng cao. Tuy nhiên để đạt được mục tiêu đưa đất nước thoát khỏi
một nước chậm phát triển và trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện
đại vào năm 2020 đang là một thách thức lớn và đòi hỏi sự nỗ lực vượt bậc
của tất cả các ngành, các cấp, sự nỗ lực của mỗi công dân. Trong sự nghiệp
đó, báo chí đống một vai trò hết sức quan trọng. Báo chí là công cụ tuyên
truyền, là phương tiện đấu trang giai cấp trên mặt trận tư tưởng- văn hóa, là
công cụ thể hiện quyền lực chính trị. Báo chí được ví như là quyền lực mềm,
quyền lực thứ tư. Do đó, báo chí phải được đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp, toàn
diện của Đảng. Sự nghiệp báo chí phải đi đôi với việc tăng cường sự lãnh đạo
của Đảng. Hay nói cách khác, sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý Nhà nước
đối với báo chí là một nguyên tắc bất di, bất dịch; là một trong những nhân tố
đảm bảo cho báo chí phát triển đúng hướng, phát huy tốt nhất tầm quan trọng
của báo chí vào thắng lợi chung của dân tộc.
Qua nghiên cứu thực trạng phát triển của báo chí, tác giả nhận thấy
Đảng, Nhà nước ta luôn coi trọng, luôn khẳng định vị trí, vai trò của báo chí;
có nhiều chủ trương, định hướng phát triển báo chí và lãnh đạo công tác báo
chí phù hợp với tình hình mới. Thành tựu của báo chí những năm qua là
không thể phủ nhận nhưng cũng còn rất nhiều hạn chế, yếu kém cần khắc
phục, đòi hỏi Đảng phải có giải pháp hữu hiệu để tăng cường sự lãnh đạo của
Đảng hơn nữa trong hoạt động báo chí.
Vì lý do trên, tác giả chọn vấn đề: “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng
đối với hoạt động báo chí ở nước ta hiện nay” làm đề tài tiểu luận môn Lãnh
đạo và quản lý hoạt động báo chí, xuất bản. Tuy có nhiều cố gắng trong việc
tìm tòi và nghiên cứu tài liệu, song về mặt nhận thức còn hạn chế, tác giả tiểu
luận rất mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp của thầy cô để có thế tiến bộ
hơn trong bước đường học tập và nghiên cứu tiếp theo.
1
B. NỘI DUNG

CHƯƠNG I: YÊU CẦU KHÁCH QUAN SỰ LÃNH ĐẠO CỦA
ĐẢNG ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG BÁO CHÍ
1.1. Sự cần thiết phải tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với hoạt
động báo chí
1.1.1. Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về hoạt động báo chí
- Công tác báo chí là một bộ phận cấu thành hữu cơ trong bộ máy hoạt
động của Đảng, là yếu tố cấu thành hoạt động tư tưởng, lý luận. Báo chí là
công cụ xung kích trên mặt trận tư tưởng, lý luận. Báo chí có vai trò quan
trọng đối với công tác tư tưởng, lý luận và tổ chức. Báo chí là bộ phận hữu cơ,
đặt dưới sự lãnh đạo toàn diện và trực tiếp của Đảng.
- Báo chí góp phần tích cực vào tuyên truyền lý luận chủ nghĩa Mác- Lê
nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, quan điểm, chính sách của Đảng và
pháp luật của Nhà nước. Báo chí phải góp phần tích cực xây dựng lý tưởng xã
hội vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”;
góp phần ổn định chính trị tư tưởng, bình ổn đời sống tinh thần để huy động
nguồn lực phát triển kinh tế- xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống. Xây dựng
lý tưởng xã hội, tuyên truyền tư tưởng của Đảng là một công việc lâu dài, khó
khăn, phức tạp nhất là trong tình hình hiện nay, cho nên đòi hỏi phải có sự
kiên trì, nhiệt thành, trung thành và tính chuyên nghiệp cao.
- Báo chí là tiếng nói của Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị- xã hội và
là diễn đàn của nhân dân, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà
nước, hoạt động trong khuôn khổ của pháp luật; đảm bảo tính tư tưởng, tính
chân thật, tính nhân dân, tính chiến đấu và tính đa dạng.
- Đảng lãnh đạo báo chí bằng việc định hướng chính trị, thông qua nhà
nước, thông qua công tác tổ chức- cán bộ, thông qua giám sát, kiểm tra hoạt
2
động thường xuyên trong thực tiễn. Quản lý nhà nước về báo chí còn bằng sức
mạnh của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng.
- Mỗi cán bộ báo chí là một chiến sĩ cách mạng, cây bút và trang giấy là
vũ khí sắc bén của họ. Mỗi nhà báo là một cán bộ hoạt động trong lĩnh vực

công tác tư tưởng- văn hóa của Đảng, là nhà truyền thông- vận động xã hội
dưới sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước.
1.1.2. Vai trò của báo chí trong sự nghiệp CNH- HĐH đất nước
Hoạt động báo chí có vai trò rất quan trọng đối với đời sống xã hội, từ
kinh tế đến chính trị- tư tưởng, từ văn hóa đến xã hội và dân sinh. Thông qua
các chức năng của mình, báo chí cung cấp thông tin một cách nhanh chóng,
kịp thời và đầy đủ cho công chúng, đáp ứng nhu cầu thông tin- giao tiếp ngày
càng lớn, càng đa dạng, phong phú của xã hội và của con người. Báo chí góp
phần truyền bá chủ nghĩa Mác- Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối
quan điểm của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước ngày càng thấm
sâu, bám rễ trong nhân dân nhất là trong thanh niên và giới trẻ. Báo chí góp
phần đấu tranh chống các thế lực thù địch, các tư tưởng bảo thủ lạc hậu và tiêu
cực trong nhân dân nhất là chống tham nhũng trong bộ máy công quyền.
Bên cạnh đó, báo chí còn góp phần to lớn vào việc nâng cao dân trí, giữ
gìn và phát huy các giá trị văn hóa của dân tộc cũng như giao lưu, tiếp thu các
tinh hoa văn hóa của các dân tộc trên thế giới phục vụ sự nghiệp phát triển đất
nước, chấn hưng dân tộc.
Báo chí ngày càng tham gia tích cực và hiệu quả vào quản lý xã hội.
Báo chí duy trì và phát triển mối liên hệ chặt chẽ giữa chủ thể và khách thể
quản lý, lãnh đạo thông qua việc duy trì và phát triển dòng thông tin hai chiều,
bảo đảm cho các quyết định quản lý được thông suốt và thực thi. Báo chí là
cầu nối giữa Đảng- Nhà nước- nhân dân; góp phần quan trọng trong việc phát
huy dân chủ xã hội: truyền đạt, giải thích, hướng dẫn nhân dân thực hiện mọi
3
chủ trương đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước; tham mưu, tư vấn
cho Đảng, Nhà nước điều chỉnh những chính sách không còn phù hợp; phản
ánh tâm tư, nguyện vọng, những vướng mắc trong dân.
Với các chương trình trò chơi, giải trí nói riêng và các dịch vụ xã hội
nói chung, báo chí đã đáp ứng khá tốt nhu cầu giải trí- dịch vụ của nhân dân,
tạo điều kiện, tổ chức và hướng dẫn công chúng sử dụng thời gian rỗi một

cách hữu ích để cân bằng trạng thái tâm lý và tái sản xuất sức lao động.
1.1.3. Trước bối cảnh toàn cầu hóa và công nghệ thông tin phát triển
như vũ bão, vấn đề tự do báo chí, tự do ngôn luận trên báo chí, cuộc đấu
tranh tư tưởng và đấu tranh dân tộc ngày càng phức tạp, tinh vi thì lãnh đạo
và quản lý báo chí là một yêu cầu tất yếu để báo chí phát triển đúng định
hướng, phục vụ tốt nhất cho sự nghiệp CNH- HĐH đất nước.
1.2. Nội dung và Phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động
báo chí
1.2.1.Nội dung lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động báo chí
Sự lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động báo chí đượcthể hiện ở những
nội dung cơ bản sau:
Thứ nhất, Đảng xác định tôn chỉ, mục đích và đối tượng phục vụ của cơ
quan báo chí.
Thứ hai, Đảng định hướng chính trị cho báo chí.
Thứ ba, Đảng cung cấp thông tin chính xác, đầy đủ và kịp thời về
đường lối, chính sách và tình hình thực tiễn cho báo chí để báo chí thực hiện
tốt chức năng là công cụ của công tác tư tưởng. Qua đó, Đảng giúp cho các
nhà báo có thông tin chính xác, đưa tin đúng sự thật, bình luận đánh giá các sự
kiện, hiện tượng một cách khách quan nhất. Việc cung cấp thông tin chính
xác, đầy đủ, kịp thời không chỉ giúp cho báo chí khắng định được vị trí, vai
trò và uy tín của tờ báo trong công chúng mà cong giúp cho các cấp ủy đảng
4
không ngừng nâng cao hiệu quả lãnh đạo của mình đối với xã hội. Mặt khác,
với kênh thông tin phản hồi từ công chúng báo chí, Đảng sẽ có những quyết
định chính xác hơn, phù hợp với thực tiễn hơn, đường lối, chủ trương của
Đảng cũng đi vào cuộc sống.
1.2.2.Phương thức lãnh đạo của Đảng đối với báo chí
Sự lãnh đạo của Đảng đối với báo chí được thực hiện qua một số
phương thức cơ bản sau đây:
Thứ nhất, Đảng lãnh đạo bằng việc đề ra những nghị quyết, những chỉ

thị đối với báo chí. Các nghị quyết, chỉ thị của Đảng về báo chí vừa trở thành
cơ sở để Nhà nước thể chế hóa các quan điểm của Đảng đối với báo chí, vừa
thực hiện quyền hạn, trách nhiệm quản lý của Nhà nước với các cơ quan báo
chí và các cơ quan báo chí thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình đối với
Đảng, Nhà nước và xã hội.
Thứ hai, Đảng lãnh đạo thông qua tổ chức đảng trong các cơ quan báo
chí. Tổ chức cơ sở đảng là nền tảng của Đảng. Các tổ chức đảng cơ sở có
nhiệm vụ quán triệt đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và nhiệm vụ
của chi bộ, đảng bộ; kiểm tra, giám sát việc thực hiện đảm bảo cho nghị quyết
của Đảng được chấp hành nghiêm chỉnh.
Thứ ba, Đảng lãnh đạo thông qua việc đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng đội
ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý trong cơ quan báo chí. Hồ Chủ tịch đã từng dạy:
“Cán bộ là gốc của mọi công việc”, “Công việc thành công hay thất bại đều
do cán bộ tốt hay kém”. Cán bộ hoạt động trong lĩnh vực báo chí là người
quyết định chất lượng và hiệu quả của báo chí. Do đó, đào tạo, bồi dưỡng, sử
dụng đội ngũ cán bộ báo chí là khâu đặc biệt quan trọng và cần được Đảng
quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên, đúng mức.
5
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG ĐẢNG LÃNH ĐẠO HOẠT ĐỘNG BÁO
CHÍ TRONG QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI ĐẤT NƯỚC
2.1. Thành tựu
2.1.1.Đảng đề ra những nghị quyết, chỉ thị đối với báo chí
Bước vào thời kỳ đổi mới đất nước, dưới ánh sang nghị quyết của các
Đại hội, Đảng ta càng quan tâm hơn, chỉ đạo sát sao hơn sự nghiệp đổi mới
báo chí cho phù hợp với tình hình mới, để sử dụng có hiệu quả hơn vai trò của
báo chí. Biểu hiện:
Trong Văn kiện Đại hội VI, Đảng ta đã chỉ ra nhiệm vụ của báo chí
trong việc truyền bá đường lối, chính sách của Đảng; đi sát thực tế, thông tin
kịp thời và phân tích sâu sắc những sự kiện mới, nhiệt tình ủng hộ những nhân
tố mới, chống những hiện tượng trì trệ, lạc hậu.

Ban Bí thư đã ra Chỉ thị số 63 CT/TW ngày 25-7-1990 về tăng cường
sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác báo chí, xuất bản. Đây là văn kiện quan
trọng của Đảng đối với báo chí, nó vừa mang tính chất lý luận vừa mang tính
chỉ đạo công tác thông tin tuyên truyền của các cơ quan báo chí. Chỉ thị này
đưa hoạt động báo chí ở nước ta từ chỗ hoạt động lung túng, bị động khi bước
vào sự nghiệp đổi mới đã có những bước chuyển, dần đi vào ổn định và tìm ra
đường hướng phát triển theo hướng tích cực.
Tiếp đó, Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa VII đã đề ra Chỉ thị 08
CT/TW ngày 31-3-1992 về tăng cường sự lãnh đạo và quản lý nhằm nâng cao
chất lượng và hiệu quả công tác báo chí, xuất bản. Ngoài việc đánh giá những
ưu điểm của báo chí, Đảng đã thẳng thắn chỉ ra căn bệnh nan giải của báo chí
trong nền kinh tế thị trường là “khuynh hướng thương mại hóa và chạy theo
kinh tế đơn thuần” dẫn đến nhiều sai lầm khác trong hoạt động báo chí. Chỉ
thị cũng khẳng định: báo chí, xuất bản dù là cơ quan của Đảng, của Nhà nước,
6
các đoàn thể quần chúng hay tổ chức xã hội đều đặt dưới sự lãnh đạo của
Đảng và hoạt động theo luật pháp của Nhà nước.
Ngày 17-10-1997, Bộ Chính trị khóa VIII đã ra Chỉ thị số 22 CT/TW về
công tác báo chí, xuất bản. Đây là văn kiện tiếp tục khẳng định đường lối đổi
mới và tăng cường sự lãnh đạo, quản lý báo chí, xuất bản; định hướng phát
triển cho báo chí trong thời kỳ đẩy mạnh CNH- HĐH và chủ động hội nhập
kinh tế quốc tế. Báo chí là tiếng nói của Đảng, của Nhà nước, của các tổ chức
chính trị- xã hội, là diễn đàn của nhân dân. Nhiệm vụ chính trị hàng đầu của
báo chí là luôn đi đầu trong việc bảo vệ chủ nghĩa Mác- Lê nin, tư tưởng Hồ
Chí Minh, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước. Báo chí có trách
nhiệm là hình thành dư luận xã hội lành mạnh góp phần tăng cường sự đoàn
kết, nhất trí về tư tưởng, chính trị và tinh thần trong nhân dân. Kiên quyết đấu
tranh phê phán các quan điểm sai trái, thù địch, khắc phục các biểu hiện tiêu
cực, lệch lạc khác. Tích cực biểu dương nhân tố mới, tham gia đấu tranh
chống tham nhũng, lãng phí, quan lieu, mê tín dị đoan và các tệ nạn xã hội,

góp phần làm lành mạnh hóa quan hệ xã hội, gìn giữ và phát huy các giá trị
truyền thống tốt đẹp, bản sắc và tinh hoa văn hóa dân tộc, tiếp thu tinh hoa
văn hóa nhân loại.
Trong Nghị quyết Đại hội IX của Đảng đã chỉ ra rằng: “Phát triển đi đôi
với quản lý tốt hệ thống thông tin đại chúng… làm tốt chức năng tuyên truyền
thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước…. Khắc
phục khuynh hướng “thương mại hóa” trong hoạt động báo chí, xuất bản.
Nâng cao bản lĩnh chính trị, ý thức trách nhiệm, trình độ văn hóa và nghề
nghiệp, phẩm chất đạo đức của đội ngũ nhà báo, xuất bản”. Thực hiện chủ
trương đó, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã ra nhiều chỉ thị, nghị quyết, thông báo
có liên quan đến báo chí.
7
Tại Hội nghị Trung ương 5 khóa X của Đảng đã thống nhất đánh giá,
xác định rõ: Báo chí phải nắm vững và tuyên truyền sâu rộng, kịp thời, có
hiệu quả đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Bám sát nhiệm vụ công tác tư tưởng, tích cực tuyên truyền, cổ vũ thành tựu
công cuộc đổi mới; Đổi mới, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao chất
lượng hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với báo chí. Để thực hiện được
những yêu cầu trong thời kỳ đổi mới, Nghị quyết cũng chỉ rõ những giải pháp
cơ bản như sau: Coi trọng, chăm lo công tác xây dựng Đảng trong các cơ quan
báo chí; Đề cao trách nhiệm đảng viên của người làm báo nhất là những người
giữ cương vị lãnh đạo; Thường xuyên giám sát, kiểm tra các tổ chức đảng,
đảng viên trong các cơ quan báo chí, cơ quan chủ quản, cơ quan quản lý báo
chí; Xây dựng quy chế làm tốt việc định hướng và cung cấp thông tin báo chí;
Nghiên cứu bổ sung, sửa đổi Luật báo chí và các văn bản quy phạm pháp luật
lien quan; Quy định thẩm quyền, trách nhiệm, cơ chế phối hợp giữa 4 cơ
quan: Chỉ đạo báo chí của Đảng, quản lý báo chí của Nhà nước, Hội Nhà báo
và các cơ quan chủ quản đối với cơ quan báo chí và người làm báo; Xây dựng
chế tài đủ mạnh, xử lý dứt điểm, kịp thời nghiêm minh các sai phạm; Rà soát,
điều chỉnh, bổ sung quy hoạch hệ thống báo chí, các đài phát thanh- truyền

hình từ Trung ương đến địa phương và báo chí điện tử, sắp xếp thu gọn đầu
mối theo hướng khoa học, hợp lý và hiệu quả.
Đảng đã định hướng nội dung thông tin và định hướng hoạt động của
các cơ quan báo chí thông qua việc xác định tôn chỉ, mục đích, đối tượng phục
vụ của cơ quan báo chí.
Đảng đã cung cấp thông tin chính xác, kịp thời, đầy đủ về đường lối,
chính sách và tình hình thực tiễn cho báo chí thông qua giao ban báo chí và
họp báo.
8
2.1.2.Tổ chức đảng trong các cơ quan báo chí ngày càng được củng
cố và giữ vị trí, vai trò quan trọng
Đến nay, trên địa bàn cả nước có 701 cơ quan báo chí trong đó có 634
cơ quan báo in, 67 đài phát thanh truyền hình. Các cơ quan báo chí này có cơ
cấu khác nhau nên sự lãnh đạo của Đảng thông qua tổ chức Đảng trong các cơ
quan báo chí cũng hết sức đa dạng.
2.1.3.Việc đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản
lý trong các cơ quan báo chí luôn được Đảng ta quan tâm, lãnh đạo, chỉ
đạo và tạo mọi điều kiện cho các cơ quan báo chí nói riêng và báo chí nói
chung hoạt động và phát triển. Tiêu chuẩn cán bộ báo chí đặc biệt là những
người đứng đầu các cơ quan báo chí như tổng biên tập, tổng giám đốc, giám
đốc… đã được Đảng ta xây dựng một cách cụ thể. Chỉ thị số 63 CT/TW ngày
25-7-1990 chỉ rõ: các cấp ủy đảng phải quan tâm phát hiện, bồi dưỡng và phát
huy năng lực của những người làm báo có phẩm chất chính trị tốt, có tài năng,
kiến nghị với các cơ quan có trách nhiệm thay đổi những cán bộ yếu kém, xử
lý đối với những cán bộ cố tình vi phạm luật pháp hoặc lợi dụng báo chí để
thực hiện mưu đồ xấu. Chỉ thị số 08 CT/TW ngày 31-3-1992 đã khẳng định
rõ: Nhiệm vụ xây dựng, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ báo chí, đảm
bảo cho đội ngũ này vững vàng về tư tưởng chính trị, trong sạch về phẩm chất
đạo đức và chuẩn bị tốt đội ngũ kế cận. Đặc biệt coi trọng bồi dưỡng các tổng
biên tập, báo đài bảo đảm có đủ bản lĩnh chính trị và nghiệp vụ đủ sức đảm

đương nhiệm vụ.
2.2. Hạn chế
Ở tầm vĩ mô, trước hết là chưa có sự phân công, phối hợp đầy đủ, chặt
chẽ, rõ rang giữa cơ quan chức năng của cấp ủy với các cơ quan Nhà nước đối
với hoạt động báo chí, đối với cơ quan báo chí. Nhiều vấn đề lớn tồn đọng kéo
dài chưa được giải quyết như: hệ thống tổ chức, bộ máy các cấp chưa được
9
nghiên cứu để xác định mô hình hợp lý; vấn đề chế độ chính sách, đào tạo bồi
dưỡng, bố trí cán bộ chậm được bổ sung, điều chỉnh; vấn đề hợp tác, liên kết,
giao lưu báo chí với nước ngoài chậm được triển khai, triển khai nhưng chưa
chặt chẽ…Việc lãnh đạo, quản lý báo chí đôi khi còn thiếu khoa học còn
nhiều sơ hở cho kẻ xấu lợi dụng.
Một số cấp ủy địa phương buông lỏng, coi nhẹ việc lãnh đạo, quản lý
báo chí, khoán trắng cho cơ quan báo chí, cho người đứng đầu các cơ quan
báo chí…dẫn đến có những cơ quan báo chí, cán bộ báo chí vi phạm pháp
luật, hoạt động không đúng tôn chỉ, mục đích, thương mại hóa báo chí…
CHƯƠNG III: MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG SỰ LÃNH ĐẠO
CỦA ĐẢNG ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG BÁO CHÍ
1. Nâng cao hơn nữa năng lực lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động
báo chí trong tình hình mới
Công tác báo chí và hoạt động báo chí trong thời kỳ đẩy mạnh CNH-
HĐH đất nước, trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế có
những cơ hội và cả những thách thức đan xen. Cuộc cách mạng khoa học-
công nghệ và tin học đã dẫn đến sự “bùng nổ thông tin”, phương tiện kỹ thuật
ngày càng hiện đại, ngày càng được sử dụng rộng rãi; tốc độ truyền bá thông
tin nhanh chưa từng thấy. Trong điều kiện đó, báo chí có cơ hội để trang bị
thêm những phương tiện hiện đại, nâng cao chất lượng thông tin đưa thông tin
một cách nhanh, chính xác, kịp thời đến công chúng. Mặt khác, báo chí cũng
đứng trước nhiều vấn đề hết sức nan giải như: vấn đề thương mại hóa hoạt
động báo chí, vấn đề tự do báo chí, đào tạo bồi dưỡng và sử dụng cán bộ báo

chí…
Năng lực lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động báo chí là khả năng định
hướng đúng đắn về mục tiêu, nhiệm vụ, tôn chỉ hoạt động của các báo, đài;
10
khả năng xây dựng và triển khai chiến lược phát triển báo chí, quy hoạch hệ
thống báo chí từ trung ương đến địa phương cho phù hợp; bổ sung và hoàn
thiện Luật Báo chí; có cơ chế kiểm tra, thanh tra thiết thực, hiệu quả đối với
các cơ quan báo chí và hoạt động báo chí; thông tin chính xác, kịp thời cho
báo chí những vấn đề trong nước và quốc tế, về đường lối, chủ trương, chính
sách của Đảng và Nhà nước về các lĩnh vực đời sống xã hội cũng như báo chí.
3.2. Đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt
động báo chí hiện nay
Thường xuyên quan tâm giáo dục lý luận chính trị, đường lối, chính
sách của Đảng và Nhà nước, giáo dục long yêu nước, truyền thống cách mạng
của dân tộc, lòng nhân ái, thủy chung, tinh thần uống nước nhớ nguồn…gắn
chặt chúng hơn nữa với các phong trào như học tập và làm theo tấm gương
đạo đức Hồ Chí Minh…góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu của đất
nước. Nói cách khác, đổi mới nội dung lãnh đạo của Đảng với hoạt động báo
chí hiện nay là kết hợp chặt chẽ hơn nữa lý luận với thực tiễn, quan tâm hơn
đến hoạt động báo chí ở cơ sở.
Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng là đổi mới phương pháp và
cách thức lãnh đạo sao cho sự lãnh đạo đó thêm phần vững chắc, có hiệu quả,
phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ công tác báo chí trong tiến trình đổi mới của
đất nước hiện nay. Phải đặc biệt nắm vững định hướng thông tin, định hướng
tư tưởng, định hướng chính trị cho báo chí để trên cơ sở đó, các cơ quan chủ
quản báo chí đề ra tôn chỉ, mục đích, nhiệm vụ cụ thể của báo, đài mình phụ
trách. Tiến hành đánh giá, kiểm tra nội dung báo chí và xu hướng thương mại
hóa trong lĩnh vực báo chí. Cần có sự kiểm soát chặt chẽ, kết hợp tốt giữa tự
do thông tin với định hướng thông tin của Đảng; chủ động phát hiện và xử lý
kịp thời những vấn đề phát sinh trong hoạt động báo chí.

11
3.3. Đổi mới cách thức lãnh đạo của Đảng và lề lối làm việc theo
đúng chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn đã được xác định: Đảng lãnh đạo
mọi mặt, chịu trách nhiệm chính trị trong mọi hoạt động ở đơn vị và địa
phương nhưng các cấp ủy đảng không được bao biện, làm thay chính quyền
và đoàn thể, không được can thiệp sâu vào công việc chuyên môn của các cơ
quan báo chí đồng thời không buông lỏng, hạ thấp vai trò lãnh đạo của mình
đối với hoạt động báo chí, công tác báo chí.
Đảng cần xác định rõ quyền hạn, nâng cao ý thức trách nhiệm của cơ
quan chủ quản báo chí và người đứng đầu cơ quan báo chí.
3.4. Coi trọng, chăm lo công tác xây dựng Đảng trong các cơ quan
báo chí, đề cao trách nhiệm đảng viên của người làm báo nhất là người
giữ cương vị lãnh đạo, thường xuyên kiểm tra, giám sát các tổ chức đảng,
đảng viên trong các cơ quan báo chí, cơ quan chủ quản và cơ quan quản
lý báo chí.
3.5. Sắp xếp và quy hoạch lại và xây dựng chiến lược hoạt động của
báo chí, hoàn thiện Luật báo chí.
- Sắp xếp và quy hoạch, xây dựng chiến lược hoạt động của báo chí:
Một thực tế khách quan là nếu hệ thống đó hoạt động không hiệu quả hoặc
hiệu quả không cao cần phải nghiên cứu để sắp xếp, tổ chức lại cho hợp lý,
đạt hiệu quả. Báo chí cũng không nằm ngoài quy luật đó.
Hệ thống báo chí của chúng ta hiện nay, nhìn về số lượng có sự phát
triển vượt bậc cả về loại hình, số lượng cơ quan báo chí, số lượng ấn phẩm.
Tuy nhiên, số lượng đó chưa tương xứng với chất lượng vốn đầu tư: Rất nhiều
tờ báo ít người đọc, nhiều chương trình phát thanh, truyền hình không có
người nghe, người xem gây lãng phí lớn. Vì vậy, việc sắp xếp, kiện toàn lại hệ
thống báo chí là một nhiệm vụ quan trọng của các cơ quan lãnh đạo, quản lý
báo chí.
12
Thứ nhất, Đảng và Nhà nước cần phải xây dựng quy hoạch, kế hoạch

phát triển đồng bộ và hiện đại hóa các loại hình báo chí.
Thứ hai, tăng cường đầu tư trang thiết bị kỹ thuật hiện đại cho phù hợp
với các loại hình báo chí. Cùng với đó, cần xây dựng được đội ngũ phóng
viên, kỹ thuật viên sử dụng thành thạo các phương tiện hiện đại để từng bước
hội nhập với nền báo chí hiện đại trong khu vực và trên toàn thế giới
Thứ ba, xây dựng quy hoạch, kế hoạch phát triển hệ thống báo chí phải
đi đôi với việc quy hoạch và tổ chức hệ thống đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán
bộ hoạt động trong lĩnh vực báo chí cả về tổ chức, nội dung, chương trình và
phương thức đào tạo, bồi dưỡng.
Thứ tư, cần quy hoạch tổng thể và xây dựng một chính sách quốc gia
đối với sự nghiệp phát triển hệ thống báo chí, đảm bảo cho hệ thống này có cơ
cấu hợp lý và đáp ứng được nhu cầu quyền được thông tin của quần chúng
nhân dân, nhu cầu nâng cao trình độ dân trí.
- Nghiên cứu,bổ sung và hoàn thiện Luật báo chí: Trong những năm
qua, các cơ quan báo chí, nhà báo đã thực hiện khá tốt những điều quy định
trong Luật Báo chí như việc xin và cấp phép hoạt động cho các cơ quan báo
chí; việc bổ nhiệm, miễn nhiệm lãnh đạo các cơ quan báo chí; việc đảm bảo tự
do báo chí, tự do ngôn luận của công dân; việc thực hiện quy định quảng cáo;
việc thực hiện chế độ nộp lưu chiểu…
Tuy nhiên, việc thực hiện Luật Báo chí vẫn còn nhiều hạn chế: nhận thức
của một số người về hoạt động báo chí chưa đầy đủ; một số cá nhân, tổ chức
coi việc thực hiện Luật Báo chí như là việc riêng của các cơ quan Báo chí…
Để báo chí hoạt động hiệu quả cần sớm sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện,
ban hành các văn bản pháp luật về báo chí. Việc sửa đổi, bổ sung phải dựa
trên nguyên tắc ổn định hoạt động của báo chí; phải thể chế hóa các quan
điểm của Đảng.
13
KẾT LUẬN
Ở Việt Nam, báo chí dù của bất kỳ một tổ chức nào đều chịu sự lãnh đạo
trực tiếp và toàn diện của Đảng. Sự lãnh đạo của Đảng càng hoàn thiện, đúng

đắn thì càng tạo ra những điều kiện thuận lợi cho đội ngũ phóng viên báo chí,
các cơ quan báo chí hoạt động đúng tôn chỉ, mục đích và có hiệu quả hơn.
Trong điều kiện thực hiện cơ chế kinh tế nhiều thành phần, nền kinh tế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và thời kỳ mở cửa hội nhập thì sự lãnh
đạo của Đảng đối với hoạt động báo chí lại càng cấp thiết hơn bao giờ hết. Vì,
lãnh đạo báo chí vừa đảm bảo cho sự thống nhất về tư tưởng, yêu cầu tập
trung cổ vũ, động viên, tổ chức quần chúng nhân dân thực hiện các nhiệm vụ
chính trị của Đảng lại vừa đảm bảo tự do tư tưởng, sáng tạo và nhạy bén của
báo chí; tránh được sự can thiệp trực tiếp vào hoạt động báo chí, sự quy chụp
đối với người làm báo; sự hạn chế thông tin nhiều chiều và năng động khi
phân tích đánh giá các sự kiện của người làm báo. Sự lãnh đạo của Đảng còn
giúp cho báo chí nước ta không bị động trước sự tấn công của báo chí tư sản
và các thế lực thù địch. Hay nói cách khác, sự lãnh đạo của Đảng đối với hoạt
động báo chí là vấn đề cốt lõi trong tình hình hiện nay ở nước ta.
Để tăng cường hơn nữa sự lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động báo chí
cần phải: Nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động báo chí;
Đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động báo chí;
Đổi mới cách thức lãnh đạo của Đảng và lề lối làm việc theo đúng chức năng,
nhiệm vụ và quyền hạn đã được xác định; Coi trọng, chăm lo công tác xây
dựng Đảng trong các cơ quan báo chí, đề cao trách nhiệm đảng viên của người
làm báo nhất là người giữ cương vị lãnh đạo, thường xuyên kiểm tra, giám sát
các tổ chức đảng, đảng viên trong các cơ quan báo chí, cơ quan chủ quản và
cơ quan quản lý báo chí; Sắp xếp và quy hoạch lại và xây dựng chiến lược
hoạt động của báo chí, hoàn thiện Luật báo chí.
14
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X,
Nxb Chính trị quốc gia, H.2006.
2. Đảng Cộng sản Việt Nam: Nghị quyết Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp
Hành Trung ương khóa X về “Công tác tư tưởng, lý luận và báo chí trước

yêu cầu mới”, ngày 1 tháng 8 năm 2007.
3. Ngô Mạnh Hà: Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với các cơ
quan báo chí ở nước ta hiện nay, Kỷ yếu đề tài khoa học cấp Bộ, Học viện
Chính trị- Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh, H.2004.
4. Nguyễn Vũ Tiến: Vai trò lãnh đạo của Đảng đối với báo chí trong thời kỳ
đổi mới. Nxb Chính trị quốc gia, H.2005.
5. TS. Hoàng Quốc Bảo (cb): Lãnh đạo và quản lý hoạt động báo chí ở Việt
Nam hiện nay, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, Nxb Chính trị- Hành
chính, H.2010.
6. www.dic-dongnai.vn: Đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với báo chí,
03/11/2008
15