Chế độ ăn uống dành cho người bệnh gan nhiễm mỡ

Chế độ ăn uống dành cho
người bệnh gan nhiễm mỡ

Gan được xem như nhà máy chế biến thực phẩm thành các chất dinh dưỡng cần
thiết. Các bệnh về gan, nhất là viêm gan, ảnh hưởng rất lớn đến việc ăn uống. Khi
mắc bệnh về gan, chế độ ăn uống không phù hợp sẽ làm bệnh lý càng nặng thêm.
Chế độ ăn uống lúc này có vai trò rất lớn trong việc điều trị.
Gan được xem như nhà máy chế biến thực phẩm thành các chất dinh dưỡng cần
thiết. Các bệnh về gan, nhất là viêm gan, ảnh hưởng rất lớn đến việc ăn uống.
Khi mắc bệnh về gan, chế độ ăn uống không phù hợp sẽ làm bệnh lý càng nặng
thêm. Chế độ ăn uống lúc này có vai trò rất lớn trong việc điều trị. Ăn uống phải có
sự cân đối giữa các thành phần như đường, chất béo, chất đạm, vitamin và khoáng


chất. Ngoài ra, việc nghỉ ngơi, điều tiết công việc, luyện tập thể dục thể thao phù
hợp với sức khỏe cũng hết sức cần thiết nhằm giúp bệnh mau hồi phục.
Chế độ dinh dưỡng đối với bệnh gan tùy thuộc vào từng giai đoạn của bệnh. Trong
trường hợp viêm gan cấp - tế bào gan bị phá hủy cấp tính; các hoạt động bình
thường của gan có thể bị xáo trộn; thường biểu hiện mệt mỏi và rối loạn tiêu hóa
(chán ăn, ăn không tiêu, đầy bụng, tiêu chảy, hay nôn ói). Lúc này không nhất thiết
phải kiêng ăn quá mức, ngược lại cần ăn đầy đủ dinh dưỡng. Nên chọn thức ăn dễ
tiêu hóa. Không ăn lòng đỏ trứng. Nên dùng các loại thịt cá nạc, đậu hũ
Nếu tình trạng bệnh nặng hơn, bắt đầu có các triệu chứng vật vã, lơ mơ thì phải
giảm lượng đạm, giảm chất béo. Không dùng thức ăn có nhiều cholesterol như óc,
tim, gan, lòng heo, lòng đỏ trứng vì sự bài tiết mật có thể bị giảm hoặc bế tắc, dẫn
đến không tiêu hóa hết các chất béo. Đặc biệt, ăn nhiều rau quả tươi sẽ cung cấp
chất khoáng và vitamin cần thiết để gan hoạt động bình thường trở lại. Quan trọng
nhất, bắt buộc phải tuân thủ, đó là ngưng hẳn rượu bia và thức uống có cồn đến khi
gan hồi phục hoàn toàn. Thận trọng khi sử dụng các loại thuốc vì một số thuốc có

thể gây độc cho gan như thuốc an thần, thuốc giảm đau - chống viêm.
Nếu bệnh nhân bị nôn ói liên tục hoặc tiêu chảy nhiều, cần nhập viện để truyền
dịch và nuôi ăn bằng truyền dịch. Còn nếu chỉ buồn nôn nhẹ thì có thể điều trị ở
nhà. Nên chia nhỏ bữa ăn trong ngày, ăn từng ít một, không ăn quá no. Bệnh nhân
viêm gan thường chán ăn và nôn ói vào buổi chiều, nên có thể ăn nhiều hơn vào
buổi sáng, còn chiều tối ăn nhẹ hoặc uống sữa để tránh đầy bụng. Nên nghỉ ngơi,
tránh làm việc nặng. Khi gan hồi phục hoàn toàn, có thể ăn uống trở lại như bình
thường.
Riêng ở người viêm gan mạn - đa số không có triệu chứng gì đặc biệt, vẫn cảm
thấy bình thường mặc dù gan có thể đã bị hư hoại ngày một nặng hơn. Một số có
cảm giác mệt mỏi và ăn uống kém đi. Chế độ ăn vẫn phải cân đối giữa các chất


đường, đạm, béo và cung cấp đầy đủ năng lượng. Không cần thiết kiêng ăn quá
mức, vì sẽ làm người bệnh thêm mệt mỏi. Chỉ cần hạn chế thức ăn quá nhiều gia
vị, dầu mỡ vì gây khó tiêu; không uống rượu bia.
Trên thị trường có rất nhiều thuốc điều trị về gan, một trong số các loại thuốc điều
trị về gan có hiệu quả an toàn phải kể đến Boganic, hoạt chất được chiết xuất từ
thảo dược với nguồn nguyên liệu sẵn có giá thành rẻ, bệnh nhân dễ dung nạp,
không có tác dụng phụ, BOGANIC là thuốc không cần mua theo đơn.

Khi bị viêm gan cấp, cần áp dụng chế độ nương nhẹ gan và dạ dày, ruột. Chỉ nên
uống nước đường, nước luộc rau; truyền dịch glucose và axit amin để thay thế cho
sự ăn.
Khi sốt đã giảm, lượng nước tiểu tăng lên, nên ăn sữa với khoảng 1.500 ml/ngày.
Sữa là một loại thức ăn tốt vì nó không có nhiều cặn bã, không độc mà còn có khả
năng chống độc, lợi tiểu. Có thể dùng sữa đã tách bơ hoặc rút kem pha thêm
đường; hoặc dùng các sản phẩm dinh dưỡng khác như: Ensure, Isocal,
Sandosource, Vivonex T.E.N
Cuối giai đoạn viêm gan cấp, có thể cho bệnh nhân ăn thêm ngũ cốc dưới dạng bột,

cháo và khi đã hết sốt thì áp dụng chế độ ăn nhiều protid và methionin (như sữa
tách bơ, thịt nạc, cá nạc) với mức 2 g protid/kg thể trọng mỗi ngày, đồng thời tăng
cường calo, chất bột.

Khi giai đoạn cấp tính đã qua, bệnh nhân ở vào tình trạ ng “yếu gan”, thời kỳ này
có khi kéo dài rất lâu. Người bệnh không chịu được những bữa ăn có quá nhiều
chất béo, nhiều loại thực phẩm, hoặc những thay đổi đột ngột về môi trường, khí
hậu. Chế độ ăn cần chú ý đến những điểm sau: Thức ăn phải tươi, tránh để lâu,
không nên nấu nướng cầu kỳ; không dùng những thực phẩm lạ dễ gây dị ứng; nên


ăn nhiều bữa để hấp thu tốt hơn, chú ý dùng chế độ ăn nương nhẹ cả gan lẫn dạ dày
và ruột; ăn nhiều thịt nạc nhưng tránh ăn thịt súc vật non vì có chứa nhiều
nucleoprotid; ăn nhiều sữa, trứng ăn vừa phải và chỉ nên dùng trứng tươi. Với chất
béo, chỉ nên dùng ít và dùng dạng dầu thực vật, tránh dùng mỡ động vật. Ngoài ra,
cần tăng cường chất đường, mật, bột ngũ cốc, rau quả loại tươi, mềm, ít xơ, nhiều
ngọt. Không dùng gia vị, rượu bia, chất kích thích
Thực đơn dành cho bệnh nhân viêm gan (giai đoạn cấp tính):
- 6h30: Sữa chua 200 ml; 10h: Phở 1 bát (bánh phở 200 g, thịt nạc 25 g); 13h30:
Sữa chua 150 ml; 17h: Cơm (gạo tẻ 100 g), khoai tây hầm thịt bò (khoai tây 200 g,
thịt bò 25 g), chuối 1 quả; 19h: Nước cam (cam 200 g, đường 20 g); 21h: Sữa tách
bơ 150 ml.
- 6h30: Sữa chua 200 ml. 10h: Cơm (gạo tẻ 100 g), giá xào (giá đỗ 100 g, thịt nạc
20 g, dầu 5 g); 13h30: Sữa chua 150 ml; 17h: Cơm (gạo tẻ 100 g), gan xào (gan lợn
30 g), canh cải (rau cải 100 g), chuối tiêu 1 quả; 19h: Nước cam (cam 200 g,
đường 20 g); 21h: Sữa tách bơ 150 ml.
- 6h30: Sữa chua 200 ml; 10h: Mỳ thịt bò (mỳ sợi 100 g, thịt bò 25 g); 13h30: Sữa
chua 150 ml; 17h: Cơm (gạo tẻ 100 g), trứng, thịt hấp (trứng gà 1 quả, thịt nạc 10
g), canh rau ngót (rau ngót 100 g), chuối tiêu 1 quả; 19h: Nước cam (cam 200 g,
đường 20 g); 21h: Sữa tách bơ 150 ml.

Chế độ ăn khi bị xơ gan
Cần cung cấp nhiều protid (1,5-2 g/kg mỗi ngày) và glucid, nhiều vitamin nhóm B,
vitamin K. Khi có cổ trướng cần ăn nhạt. Nếu tĩnh mạch thực quản giãn, cần tránh
thức ăn có nhiều xơ cứng, đề phòng cọ xát gây vỡ tĩnh mạch do thức ăn. Chế độ ăn
trong điều trị xơ gan cần áp dụng kéo dài khoảng 6 tháng hoặc lâu hơn nữa.


Nếu bệnh nhân có nguy cơ bị hôn mê gan (do gan suy nặng), cần hạn chế chất đạm
do protid không hấp thu được sẽ đọng lại trong ruột sinh ra nhiều NH3, ngấm vào
máu gây độc cho hệ thần kinh.
Đồng thời với chế độ ăn trong điều trị xơ gan, cần tăng cường các vitamin nhóm B
như B1, B2, PP và các axit amin.

Thực đơn dành cho bệnh nhân xơ gan (giai đoạn tiến triển):
7h: Sữa tách bơ 200 ml (sữa bột tách bơ 25 g, đường glucose 10 g), bánh bột khoai
hấp 2 cái (bột khoai lang hoặc khoai sọ 50 g, đường glucose 20 g).
11h: Cháo thịt (gạo 100 g, thịt nạc 30 g, dầu 5 g, hành 5 g), chuối tiêu 100 g.
14h: Nước mía 250 ml.
16h: Súp rau thịt + bún (bún 150 g, bắp cải 100 g, khoai tây 150 g, hành, mùi 10 g,
dầu 5 g), quýt ngọt 200 g.
19h: Chè bột sắn dây 200 ml (bột sắn 25 g, đường glucose 15 g).