Y nghĩa văn chương tuan 26 t97

Tiết 97: Văn học Ý NGHĨA VĂN CHƯƠNG
A. Yêu cầu cần đạt: Giúp HS:
- Hiểu được nguồn gốc, nhiệm vụ và công dụng của văn chương trong lịch sử nhân loại,
học tập các nghị luận của Hoài Thanh.
B. Phương tiện thực hiện:
- Giáo viên: SGK, SGV, bảng phụ, chân dung Hoài Thanh.
- Phương pháp: Phân tích qui nạp, bình.
C. Tổ chức bài học:
1. Ổn định:
2. Kiểm tra bài cũ:
- Thế nào là đức tính giản dị và ý nghĩa của nó?
3. Bài mới:
* Giới thiệu bài: Đến với văn chương (trong đó có việc học văn chương) có nhiều điều
cần hiểu hết, nhưng có 3 điều cần hiểu biết nhất là:
- Văn chương có nguồn gốc từ đâu?
- Văn chương là gì?
- Văn chương có công dụng gì trong cuộc sống?
- Bài viết ý nghĩa văn chương của nhà phê bình Hoài Thanh sẽ giải đáp cho chúng ta
những điều đó.
* Tiến trình tổ chức các hoạt động:
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Ghi bảng
HOẠT ĐỘNG 1: Đọc chú thích
- GV đọc mẫu toàn bộ văn bản, gọi 2 em
đọc lại.
- GV cho HS tự đọc phần chú giải và
giảng thêm trong quá trình phân tích.
HOẠT ĐỘNG 2: GV hướng dẫn Hs trả
lời mục I.
- GV dùng bảng phụ chép phần đầu của
bài từ “Người ta kể … thi ca” và đặt câu
hỏi:

Hoài Thanh đi tìm ý nghĩa của văn
chương bắt đầu từ câu chuyện tiếng khóc
của nhà thi sĩ hòa nhịp với sự run rẩy của
con chim sắp chết.
- Qua câu chuyện này tác giả muốn cắt
nghĩa nguồn gốc của văn chương ntn?
- Hs đọc văn bản.
- HS tự đọc chú giải.
- HS thực hiện câu 1.
* HS trao đổi nhóm để trả lời:
- Văn chương xuất hiện khi
I/ Giới thiệu:
1. Tác giả, tác
phẩm: chú thích
(*) SGK.
II/ Phân tích:
1. Nguồn gốc của
văn chương:
_____________________________________________________________________________
Giáo án Ngữ văn 7: Giáo viên: Hoàng Thị Vân. Trường THCS Nguyễn Thái Bình
Tuần 26
Tiết 97: Ý nghĩa Văn chương.
Tiết 98: Kiểm tra Văn.
Tiết 99: Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động.
Ngaìy soaûn:
Ngaìy giaíng:
- Từ câu chuyện ấy Hoài Thanh đi đến kết
luận “Nguồn gốc cốt yếu của văn chương
là lòng thương người và rộng ra là
thương cả muôn vật, muôn loài”. Em

hiểu kết luận này ntn?
- GV khái quát:
- Để làm rõ hơn nguồn gốc của văn
chương Hoài Thanh nêu tiếp một nhận
định về vai trò tình cảm trong sáng tạo
văn chương. Trong văn bản, đó là lời văn
nào?
- Em hiểu nhận định này ntn?
- Hãy tìm một số tác phẩm văn chương đã
học để chứng minh cho quan điểm văn
chương nhân ái của Hoài Thanh?
- Em có đồng ý với quan điểm của Hoài
Thanh về nguồn gốc của văn chương
không? Giải thích?
- GV khái quát.
HOẠT ĐỘNG 3: Công dụng của văn
con người có cảm xúc mãnh
liệt trước 1 hiện tượng đời
sống.
Văn chương là niềm xót
thương của con người trước
những điều đáng thương.
Xúc cảm yêu thương mãnh liệt
trước cái đẹp là gốc của văn
chương
- Nguồn gốc cốt yếu là nguồn
gốc chính. Có người còn cho
rằng văn chương có nguồn gốc
từ LĐSX.
Theo Hoài Thanh nhân ái là

nguồn gốc chính của văn
chương
- “Văn chương sẽ là hình dung
của sự sống… sáng tạo ra sự
sống”
“Vậy thì hoặc hình dung ra sự
sống hoặc… là lòng vị tha”
- Văn chương phản ảnh đời
sống thậm chí còn sáng tạo ra
đời sống làm cho đời sống trở
nên tốt đẹp hơn.
Sự sáng tạo ấy bắt đầu từ cảm
xúc yêu thương tha thiết rộng
lớn của nhà văn.
- Những câu hát về tình cảm
gia đình, những câu hát về tình
hương quê hương, đất nước
con người. Bài “Qua đèo
Ngang, Bạn đến chơi nhà”
- Đúng nhưng chưa toàn diện
vì ngoài văn chương có nguồn
gốc từ tình thương còn có văn
chương để châm biếm đả kích.
Nguồn gốc cốt
yếu của văn
chương là lòng
thương người và
rộng ra là thương
cả muôn vật,
muôn loài.

Văn chương phản
ảnh đời sống
thậm chí còn sáng
tạo ra đời sống.
Sự sáng tạo ấy
bắt đầu từ cảm
xúc yêu thương
tha thiết rộng lớn
của nhà văn.
2. Công dụng
_____________________________________________________________________________
Giáo án Ngữ văn 7: Giáo viên: Hoàng Thị Vân. Trường THCS Nguyễn Thái Bình
2
chương.
- Hoài Thanh đã bàn về công dụng của
văn chương đối với con người bằng
những câu văn nào?
- Theo Hoài Thanh văn chương có công
dụng gì đối với con người?
GV: Quả vậy, nhờ có văn chương mà
cuộc sống có ý nghĩa hơn, phong cảnh
thiên nhiên trở nên đẹp hơn, đời sống nội
tâm con người trở nên phong phú hơn.
Lịch sử con người nếu xóa bỏ văn chương
thì sẽ xóa bỏ hết dấu vết của chính nó.
HOẠT ĐỘNG 4: GV hướng dẫn HS trả
lời câu 4/ SGK 62
- GV dùng bảng phụ ghi 2 câu luyện tập
sau:
- Văn bản ý nghĩa văn chương thuộc loại

văn nghị luận nào trong hai loại sau:
nghị luận chính trị XH, nghị luận văn
chương?Vì sao?
GV cho HS xem lại bảng phụ đã chép
phần đầu văn bản “người ta kể… thi ca”
và đặt câu hỏi:
- Hãy cho biết những chi tiết thể hiện lí
lẽ, cảm xúc, hình ảnh được thể hiện trong
những câu văn trên?
- Văn nghị luận của Hoài Thanh (qua bài
này) có gì đặc sắc? Chọn một trong các ý
sau để trả lời:
+ Lập luận chặt chẽ, sáng sủa.
+ Lập luận chặt chẽ, sáng sủa giàu cảm
xúc.
+ Vừa có lí lẽ, vừa có cảm xúc, hình ảnh.
GV yêu cầu 1,2 HS đọc ghi nhớ.
HOẠT ĐỘNG 5: Luyện tập
- GV gọi 1 HS đọc phần luyện tập SGK/
63 và hướng dẫn HS thảo luận.
- GV sửa chữa bổ sung: Văn chương gây
cho ta những tình cảm ta không có, luyện
cho ta những tình cảm ta sắc có “vì con
người ai cũng có tình cảm, tình cảm con
người là vui, buồn, yêu thương, căm giận,
phẫn nộ, hoan hỉ, lo âu, hi vọng v.v…”
Nhưng sự tinh tế, nhạy cảm thì không
phải ai cũng có.
“Một người hằng ngày … văn
chương hay sao?”

“Văn chương gây cho ta …
rộng rãi đến trăm nghìn lần”.
- Văn chương giúp con người
có tình cảm và có lòng vị tha.
Gợi cho ta những tình cảm ta
không có, luyện những tình
cảm ta sẵn có.
- HS thực hiện câu hỏi 4.
- Thuộc văn nghị luận văn
chương vì nội dung nghị luận
thuộc vấn đề của văn chương.
- HS thảo luận trả lời.
- Vừa có lí lẽ, vừa có cảm xúc
hình ảnh. Ví dụ đoạn mở đầu
“Người ta kể… thi ca”
- HS đọc ghi nhớ SGK/ 63
- HS đọc và thảo luận.

của văn chương
Văn chương giúp
con người có tình
cảm và có lòng vị
tha.
Vừa có lí lẽ, vừa
có cảm xúc hình
ảnh.
Ghi nhớ SGK/ 63
III/ Luyện tập:
Con người ai
cũng có tình cảm

nhưng sự tinh tế
nhạy cảm thì
không phải ai
cũng có. Văn
chương giúp ta có
được những tình
cảm ta chưa có.
D/c:
_____________________________________________________________________________
Giáo án Ngữ văn 7: Giáo viên: Hoàng Thị Vân. Trường THCS Nguyễn Thái Bình
3
VD: Mấy ai có nỗi lo nước, thương nhà
như bà Huyện Thanh Quan. Mấy ai có sự
thương cảm và khát vọng cac cả như Đỗ
Phủ trong bài “Bài ca nhà tranh bị gió thu
phá”. Quả là văn chương gây cho ta
những tình cảm ta không có.
- Bạn đến chơi
nhà.
- Qua đèo
Ngang…
- Ca dao…
4/ Củng cố:
- GV cho HS đọc phần đọc thêm.
5/ Dặn dò:
- Học bài, học ghi nhớ.
- Soạn bài: Ôn tập văn nghị luận, làm trước câu 1, 2.
Tiết 98: KIỂM TRA VĂN
Tiết 99: CHUYỂN ĐỔI CÂU CHỦ ĐỘNG THÀNH CÂU BỊ ĐỘNG (tiếp)
A. Yêu cầu cần đạt: Giúp HS:

- Nắm được cách chuyển câu chủ động thành câu bị động.
- Thực hành thao tác chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động.
B. Phương tiện thực hiện:
- Giáo viên: SGK, SGV, bảng phụ
- Phương pháp: Phân tích qui nạp, luyện tập.
C. Tổ chức bài học:
1. Ổn định:
2. Kiểm tra bài cũ: Đặt 2 câu chủ động và chuyển thành câu bị động.
3. Bài mới:
* Giới thiệu bài: GV thực hiện.
* Tiến trình tổ chức các hoạt động:
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Ghi bảng
HOẠT ĐỘNG 1: GV hướng dẫn HS
thực hiện mục I.
- GV dùng bảng phụ ghi phần I thuộc I
SGK/ 64.
- Hai câu sau có gì giống và khác nhau?
a. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông
vải đã được hạ xuống từ hôm hóa vàng.
b. Cánh màn điều treo ở đầu bàn thờ ông
vải đã được hạ xuống từ hôm hóa vàng.
(Vũ Bằng)
- Câu sau đây có thể được xem là có cùng
nội dung với 2 câu a, b hay không?
- Người ta đã hạ cánh màn điều treo ở
đầu bàn ông vải xuống từ hôm “hóa
vàng”.
-Chỉ ra sự thay đổi của 2 câu a, b so với
- HS thực hiện mục I.
- Giống nhau: cùng diễn tả một

nội dung.
- Khác nhau:
+ Câu a có từ “được”
+ Câu b không có từ “được”
- HS có cùng nội dung.
- “Người ta” (đã lượt bỏ),
I/ Bài học:
1/ Cách chuyển
câu chủ động
thành câu bị
động
_____________________________________________________________________________
Giáo án Ngữ văn 7: Giáo viên: Hoàng Thị Vân. Trường THCS Nguyễn Thái Bình
4
câu vừa nêu?
- Từ ví dụ trên em hãy cho biết từ 1 câu
chủ động, có thể chuyển sang câu bị động
bằng mấy cách?
HOẠT ĐỘNG 2: GV dùng bảng phụ ghi
2 ví dụ ở điểm 3 SGK/ 64.
a. Bạn em được giải nhất trong kì thi học
sinh giỏi.
b. Tay em bị đau.
- Những câu trên có phải là câu bị động
không? Vì sao?
* GV giảng thêm: Qua ví dụ trên ta thấy
rằng không phải bất cứ câu nào có từ “bị,
được” đều là câu bị động.
HOẠT ĐỘNG 3: Hệ thống hóa kiến
thức.

- GV gọi HS đọc phần ghi nhớ SGK/ 64.
HOẠT ĐỘNG 4: Luyện tập
- GV hướng dẫn HS thực hiện mục II.
- GV dùng bảng phụ ghi BT 1/ SGK 65.
- GV gọi HS đọc BT1 và hướng dẫn HS
thảo luận trả lời.
- Chuyển mỗi câu chủ động dưới đây
thành 2 câu bị động theo 2 kiểu khác
nhau?
a. Một nhà sư… thế kỉ XIII.
b. Người ta làm tất cả cánh cửa chùa bằng
gỗ lim.
c. Chàng kỵ sĩ… bên gốc đào.
“được” (thêm vào ở câu a)
- Hai cách:
+ Cách 1: Chuyển từ hoặc cụm
từ chỉ đối tượng của hành động
lên đầu câu và thêm các từ “bị”
hay được “được” vào sau từ
hoặc cụm từ ấy.
+ Cách 2: chuyển từ, cụm từ
chỉ đối tượng hoạt động lên
đầu câu, đồng thời lượt bỏ
hoặc biến (cụm từ) chỉ chủ thể
hoạt động thành bộ phận
không bắt buộc trong câu.
- Không. Vì những câu trên có
chủ ngữ chỉ người (bạn em) và
tay (bộ phận con người) thực
hiện 1 hoạt động hướng vào

người, vật khác – nó là câu chủ
động.
- HS đọc ghi nhớ SGK/ 64
HS thực hiện mục II.
a. Ngôi chùa ấy được 1 nhà sư
vô danh xây dựng ở TK 13.
Ngôi chùa ấy xây dựng từ thế
kỉ 13.
b. Tất cả cánh cửa chùa được
người ta làm bằng gỗ lim.
Tất cả cánh cửa chùa làm
bằng gỗ lim.
c. Con ngựa bạch được chàng
kỵ sĩ buộc bên gốc đào.
- Có hai cách dể
chuyển câu chủ
động thành câu bị
động.
- Không phải bất
cứ câu nào có từ
“bị, được” đều là
câu bị động.
Ghi nhớ SGK/ 64
II/ Luyện tập
- Bài tập 1:
_____________________________________________________________________________
Giáo án Ngữ văn 7: Giáo viên: Hoàng Thị Vân. Trường THCS Nguyễn Thái Bình
5
d. Người ta…. Giữa sân.
- GV cho HS đọc điểm 2 mục II SGK/ 65

Chuyển đổi mỗi câu chủ động cho dưới
đây thành hai câu bị động. Một câu dùng
từ “được”, một câu dùng từ “bị”. Cho biết
sắc thái nghĩa của câu dùng từ được với
câu dùng từ bị có gì khác nhau.
Con ngựa bạch buộc bên gốc
đào.
d. Một lá cờ đại được dựng lên
ở giữa sân.
Một lá cờ đại dựng ở giữa sân
- Bài tập 2:
a. Em bị thầy giáo phê bình
(sắc thái buồn)
Em được thầy giáo phê bình
(sắc thái biết ơn)
b. Ngôi nhà ấy đã bị người ta
phá đi (tỏ ý tiếc nuối)
Ngôi nhà ấy được người ta
phá đi (tỏ ý hài lòng)
c. Sự khác biệt giữa thành thị
và nông thôn đã được thu hẹp
bởi trào lưu đô thị hóa (tỏ ý vui
mừng)
Sự khác biệt giữa thành thị và
nông thôn đã bị thu hẹp bởi
trào lưu đô thị hóa (phản ánh 1
khách quan)
- Bài tập 2:
- Bài tập 3 (về
nhà)

4/ Củng cố:
- Có mấy cách chuyển từ câu chủ động thành câu bị động? Cho ví dụ?
5/ Dặn dò:
- Học bài cũ.
- Chuẩn bị cho tiết: Dùng cụm chủ - vị mở rộng câu.
_____________________________________________________________________________
Giáo án Ngữ văn 7: Giáo viên: Hoàng Thị Vân. Trường THCS Nguyễn Thái Bình
6
_____________________________________________________________________________
Giáo án Ngữ văn 7: Giáo viên: Hoàng Thị Vân. Trường THCS Nguyễn Thái Bình
7
Tiết 100: LUYỆN TẬP VIẾT ĐOẠN VĂN CHỨNG MINH
A. Yêu cầu cần đạt: Giúp HS:
- Củng cố chắc chắn hơn những hiểu biết về cách làm bài văn lập luận chứng minh.
- Biết vận dụng những hiểu biết đó vào việc viết một đoạn văn chứng minh cụ thể.
B. Phương tiện thực hiện:
- Giáo viên: SGK, SGV, bảng phụ, GV hướng dẫn HS thực hiện các viết đoạn văn chứng
minh theo đề cụ thể ở SGK.
- Phương pháp: Phân tích qui nạp, luyện tập.
C. Tổ chức bài học:
1. Ổn định:
2. Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra vở soạn 5 em.
3. Bài mới:
* Giới thiệu bài: GV thực hiện.
* Tiến trình tổ chức các hoạt động:
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Ghi bảng
HOẠT ĐỘNG 1: Yêu cầu khi viết đoạn
văn chứng minh.
- GV kiểm tra việc chuẩn bị ở nhà của
từng HS (thông qua tổ)

Trên cơ sở bài viết ở tiét trước GV nêu ra
những sai sót của các em trong việc trình
bày đoạn văn và củng cố lại cho các em
bằng hệ thống câu hỏi sau:
- Trong bài văn, đoạn văn có tồn tại độc
lập, riêng biệt không?
- Khi viết đoạn văn em cần phải làm gì?
- GV khái quát:
HOẠT ĐỘNG 2: GV dùng bảng phụ
chép yêu cầu và 8 đề ở SGK và gọi 2 HS
đọc đề.
- GV tổ chức cho HS hoạt động theo
nhóm, tổ. Cần chú ý chia thế nào để hầu
hết các em đều được đọc đoạn văn của
mình cho các bạn nhận xét theo lí thuyết
đã được nhắc lại ở phần trên.
- Không, đoạn văn là bộ phận
của bài văn.
- Hình dung đoạn văn đó ở vị
trí nào trong bài.
Cần có câu chủ đề nêu rõ luận
điểm của đoạn văn. Các ý, các
câu khác trong đoạn phải tập
trung làm sáng tỏ cho luận
điểm.
- Các lí lẽ dẫn xhứng phải
được sắp xếp hợp lý để quá
trình lập luận, chứng minh
được rõ ràng, mạch lạc.
- HS đọc đề.

I/ Chuẩn bị ở
nhà:
1. Yêu cầu khi
viết đoạn văn
chứng minh.
- Đoạn văn là một
bộ phận của bài
văn.
- Đoạn văn phải
có câu chủ đề nêu
rõ luận điểm của
đoạn. Các câu
khác của đoạn
phải tập trung
làm sáng tỏ cho
luận điểm.
- Lí lẽ và dẫn
chứng trong đoạn
phải sắp xếp hợp
lý để quá trình lập
luận chứng minh
được rõ ràng
mạch lạc.
II/ Viết đoạn văn
chứng minh:
_____________________________________________________________________________
Giáo án Ngữ văn 7: Giáo viên: Hoàng Thị Vân. Trường THCS Nguyễn Thái Bình
8
HOẠT ĐỘNG 3: GV gọi 1 đến 2 HS (có
thể do tổ, nhóm đề cử trình bày đoạn văn

của mình)
- GV tổ chức cho HS nhận xét, rút kinh
nghiệm vềp hương pháp viết đoạn văn
chứng minh.
- Gv sửa chữa bổ sung cho bài làm của
HS (có thể cho điểm)
- HS viết đoạn văn và thảo
luận.
- HS nhận xét, đánh giá.
4/ Củng cố: Khi viết đoạn văn chứng minh em cần phải làm gì?
5/ Dặn dò: Luyện tập những đề còn lại.
- Chuẩn bị cho tiết làm bài viết.
_____________________________________________________________________________
Giáo án Ngữ văn 7: Giáo viên: Hoàng Thị Vân. Trường THCS Nguyễn Thái Bình
9