Con người và vấn đề đào tạo nguồn lực con người trong sự nghiệp công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước

Website: Email : Tel : 0918.775.368
Lời mở đầu
Dân tộc chúng tôi hiểu đầy đủ rằng: dân tộc mình là một dân tộc nghèo, một đất
nớc đang phát triển ở mức thấp... Chúng tôi hiểu rõ khoảng cách giữa nền kinh tế
của chúng tôi và nền kinh tế của những nớc phát triển trên thế giới. Chúng tôi hiểu
rõ khoa học công nghệ trong thế kỷ 21 sẽ có những bớc tiến khổng lồ. Thực hiện
t tởng vĩ đại của chủ tịch Hồ Chí Minh: Lấy sức ta mà giải phóng cho ta, chúng
tôi phải tri thức hoá Đảng, tri thức hoá dân tộc, tiếp tục tri thức hoá công nông, cả
nớc là một xã hội học tập, phát huy truyền thống những ngày mới giành đợc độc
lập 45, cả nớc học chữ, cả nớc diệt giặc dốt, cả nớc diệt giặc đói... Phải nắm lấy
ngọn cờ khoa học nh đã nắm lấy ngọn cờ dân tộc. Một dân tộc dốt, một dân tộc
đói nghèo là một dân tộc yếu (Lê Khả Phiêu- Tổng bí th ban chấp hành trung -
ơng đảng cộng sản Việt Nam- Phát biểu tại hội thảo quốc tế tại Việt Nam trong thế
kỷ 20) Không, dân tộc chúng ta nhất định không phải là dân tộc yếu. Chúng ta đã
từng chiến thắng bọn thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Thắng lợi đó là thắng lợi của
lực lợng trí tuệ Việt Nam đối với lực lợng sắt thép và đô la khổng lồ của Mỹ. Con
ngời Việt Nam đã làm đợc những điều tởng nh không thể làm đợc, và tôi tin rằng,
con ngời Việt Nam trong giai đoạn mới với những thử thách mới vẫn sẽ làm đợc
những điều kỳ diệu nh thế. Đất nớc Việt Nam sẽ sánh vai đợc với các cờng quốc
năm châu cho dù hiện nay chúng ta gặp rất nhiều khó khăn, rất nhiều sự đối đầu.
Chính vì niềm tin bất diệt đó mà tôi chọn đề tài: Con ngời và vấn đề đào tạo
nguồn lực con ngời trong sự nghiệp công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nớc
cho tiểu luận triết học của mình. Biết đâu, trong chút kiến thức bé nhỏ này lại có
điều gì thật sự hữu ích...
1
Website: Email : Tel : 0918.775.368
B.Nội dung
I. Lý luận về con ngời.
1.Khái niệm chung về con ngời:
Trong xã hôi không một ai nhầm lẫn con ngời với loài động vật, song
không phải vì thế mà câu hỏicon ngời là gì bị trở thành đơn giản, vì câu hỏi chỉ

là chân thực khi con ngời có khả năng tách ra khỏi bản thân mình để nhận thức
mình với t cách là hệ thống trong quá trình vận động, sinh thành. Từ thời cổ đại
đến nay vấn đề con ngời luôn giữ một vị trí quan trọng trong các học thuyết triết
học. Các nhà triết học đa ra rất nhiều các quan điểm khác nhau về con ngời nhng
nhìn chung các quan điểm triết học nói trên đều xem xét con ngời một cách trừu t-
ợng ,do đó đã đi đến những cách lý giải cực đoan phiến diện.
Chủ nghĩa Mác đã kế thừa và khắc phục những mặt hạn chế và đồng
thời phát triển những quan niệm hạn chế về con ngời đã có trong các học thuyết tr-
ớc đây để đi đến những quan niệm về con ngời hiện thực, con ngời hoạt động thực
tiễn cải tạo tự nhiên và xã hội. Với t cách là con ngời hiện thực, con ngời vừa là
sản phẩm của tự nmhiên và xã hội, đồng thời vừa là chủ thể cải tạo tự nhiên và xã
hội. Hay nói cách khác chủ nghĩa Mác xem xét con ngời nh một thực thể sinh
học- xã họi.
2.Con ngời là một thực thể sinh học- xã hội .
Con ngời là sản phẩm của tự nhiên, là kết quả của quá trình tiến hoá
lâu dài của giới hữu sinh. Con ngời tự nhiên là con ngời sinh học mang tính sinh
học. Tính sinh học trong con ngời quy định sự hình thành những hiện tợng và quá
trình tâm lý trong con ngời là điều kiện quyết định sự tồn tại của con ngời. Song
con ngơì không phải là động vật thuần tuý nh các động vật khác mà là một động
vật có tính chất xã hội với nôị dung văn hoá lịch sử của nó. Con ngời là sản phẩm
của xã hội, là con ngời xã hội mang bản tính xã hội. Con ngời chỉ có thể tồn tại đ-
ợc một khi con ngời tiến hành lao động sản xuất ra của cải vật chất thoả mãn nhu
2
Website: Email : Tel : 0918.775.368
cầu sinh học của mình. Lao động sản xuất là yếu tố quyết định sự hình thành con
ngời và ý thức. Chính lao động đã quy định bản chất xã hội của con ngòi, quy định
cái xã hội của con ngời và xã hội lại quy định sự hình thành cá nhân và nhân cách .
Vì con ngơi là sản phẩm cuả tự nhiên và xã hội nên con ngời chịu sự chi phối của
môi trờng tự nhiên và xã hội cùng các quy luật biến đổi của chúng.
Với t cách là con ngời xã hội, là con ngời hoạt động thực tiễn, con ng-

ời sản xuất ra của cải vật chất tác động vào tự nhiên để cải tạo tự nhiên, con ngời
chính là chủ thể cải tạo tự nhiên. Con ngời là sản phẩm của tự nhiên song con ngời
có thể thống trị tự nhiên nếu biết nắm bắt và tuân theo các quy luật của bản thân
giới tự nhiên. Con ngời không chỉ là sản phẩm của xã hội mà còn là chủ thể cải tạo
xã hội. Bằng hoạt động sản xuất con ngời sáng taọ ra toàn bộ nền văn hoá vật chất
và tinh thần. Mặc dù tự nhiên và xã hội đều vận động theo quy luật khách quan,
nhng trong quá trình hoạt động, con ngời luôn luôn xuất phát từ nhu cầu động cơ
và hứng thú, theo đuổi những mục đích nhất định và do đó đã tìm cách hạn chế hay
mở rộng phạm vi tác dụng của quy luật cho phù hợp với nhu cầu và mục đích của
mình.
Nh vậy con ngời là sản phẩm của tự nhiên và xã hội vừa là chủ thể cải
taọ tự nhiên và xã hội. Con ngòi là thực thể thống nhất sinh học- xã hội.
3.Trong tính hiện thực của nó, bản chất con ngời là tổng
hoà những mối quan hệ xã hội.
Xuất phát từ con ngời hiện thực, Mác đã nhận thấy lao động đóng vai
trò quyết định trong việc phân chia ranh giới giữa con ngời và động vật. Vì lao
động là hoạt động xã hội nên mọi sự khác biệt giữa con ngời và động vật đều là kết
quả của cuộc sống con ngời trong xã hội. Cá nhân là thực thể xã hội và bản chất
con ngời có tính lịch sử cụ thể. Điều đó quy định sự khác nhau của con ngời trong
các thời đại khác nhau, sự khác nhau này tuỳ thuộc vào sự phát triển của xã hội, sự
thay đổi các quan hệ xã và giao tiếp. Vì vậy, bản chất con ngời là tổng hoà các mối
3
Website: Email : Tel : 0918.775.368
quan hệ xã hội, không chỉ tổng hoà các mối quan hệ trong hiện taị mà cả trong quá
khứ.
Tốm lại, bản chất chung nhất, sâu sắc nhất nhất của con ngời là tổng
hoà các mối quan hệ giữa ngời và ngời trong xã hội diễn ra trong hiện tại và cả
trong quá khứ. Bản thân của con ngời không phải là cố định, bất biến mà có tính
lịch sử cụ thể. Chúng ta không thể hiểu bản chất con ngời bên ngoài mối quan hệ
giữa cá nhân và xã hội.

II. Vấn đề đào tạo nguồn lực con ngời trong sự nghiệp
công nghiệp hiện đại hoá ở nớc ta.
1.Thế nào là công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nớc.
Từ quan điểm đổi mới về công nghiệp hoà hiện đaị hoá của đại hội
Đảng lần thứ VII rút ra từ thực tiễn công nghiệp hoá trên thế giới và ở nớc ta, có
thể đa ra định nghĩa: Công nghiệp hoá, hiện đại hoá là quá trình chuyển đổi căn
bản, toàn diện các hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và quản lý kinh tế, xã
hội từ sử dụng lao động thủ công là chính sang sử dụng một cách phổ biến sức lao
động cùng với công nghệ, phơng tiện và phơng pháp tiên tiến, hiện đại , dựa trên
sự phát triển của công nghiệp và tiến bộ khoa học- công nghệ, tạo ra năng suất xã
hội cao.
2.Giáo dục đào tạo nguồn nhân lực con ngời trong sự
nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở nớc ta:
a) Thực trạng nguồn nhân lực nớc ta.
Thực hiện công nghiệp hoá hiện đại hoá là một quy luật khách quan,
một đòi hỏi tất yếu của nớc ta. Đặc biệt trong tình hình hiện nay, chúng ta đang
thực hiện cơ chế thị trờng theo định hớng xã hội chủ nghĩa có sự điều tiết quản lý
của Nhà nớc thì công nghiệp hoá hiện đại hoá là nhiệm vụ trọng tâm xuyên suốt
thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
4
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Trong những chính sách, đờng lối về công nghiệp hoá, hiện đại hoá
đất nớc, Đảng ta luôn chủ trơng lấy việc phát huy nguồn lực con ngời làm yếu tố
cơ bản cho sự phát triển nhanh và bền vững của nền kinh tế đất nớc. Để đẩy nhanh,
mạnh quá trình công nghiệp hoá, chúng ta phải có một nguồn lực có đầy đủ sức
mạnh cả về thể lực lẫn trí lực. Nguồn nhân lực là yếu tố, điều kiện đầu vào quyết
định nhất vì nguồn nhân lực quyết định phơng hớng đầu t, nội dung, bớc đi và biện
pháp thực hiện sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Do đó cần chú trọng tới
việc phát triển nguồn nhân lực- con ngời cả về số lợng, chất lợng, năng lực và trình
độ. Đây chính là vấn đề cấp bách, lâu dài và cơ bản trong sự nghiệp công nghiệp

hoá hiện đại hoá đất nớc.
Nghị quyết IV BCHTƯ Đảng khoá VII nêu rõ: Cùng với khoa học,
công nghệ, giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là động lực thúc đẩy, là một
điều kiện cơ bản đảm bảo việc thực hiện những mục tiêu kinh tế xã hội.
Nh vậy, Giáo dục là một dạng đầu t cho sự phát triển vì nó là động
lực thúc đẩy kinh tế phát triển. Sự nghiệp giáo dục đào tạo có tính xã hội hoá cao,
toàn cầu hoá cao. Nền Giáo dục và đào tạo tốt sẽ cho chúng ta nguồn nhân lực với
đầy đủ sức mạnh, đáp ứng yêu cầu trớc mắt và lâu dài. Do đó, sự nghiệp giáo dục
và đào tạo phải là sự nghiệp của toàn đảng, toàn dân, đồng thời phải tranh thủ sự
hợp tác, ủng hộ của các nớc trên thế giới thông qua việc hợp tác giáo dục
Mặc dù nền Giáo dục của nớc ta đợc sự quan tâm sâu sắc của Đảng
và Nhà nớc, nhng nó vẫn cha phát triển tơng xứng với tiềm năng và vẫn cha hoàn
thành nhiệm vụ đợc giao.
Tình hình phát triển dân số qua các giai đoạn từ năm 1921-1954;
1955-1979; 1981-nay đã chứng tỏ dân số chúng ta tăng khá nhanh. Với cơ cấu dân
số đông trẻ ( dân số 77,45 triệu ngời năm 1997) , tốc độ tăng nguồn lao động cao
trong khi nền kinh tế cha phát triển lại mất cân đối trầm trọng làm nảy sinh hai vấn
đề: Tăng năng suất lao động và giải quyết việc làm cho những ngời lao động trở
5
Website: Email : Tel : 0918.775.368
nên hết sức bức thiết. Trong khi đó khả năng giả quyết việc làm của ta còn rất hạn
chế. Vì vậy mâu thuẫn giữa cung- cầu về số lợng nguồn nhân lực lớn gây sức ép
ngày càng nặng nề về lao động việc làm . Đây là một trong những nguyên nhân
dẫn đến tình trạng di c, gây nhiều xáo trộn về xã hội, môi trờng, tác động nhiều
đến cơ cấu vùng của nguồn nhân lực. Thêm vào đó là sự thiếu quản lí , thiếu kiến
thức nên ngời di dân là lực lợng phá rừng, gây ô nhiễm môi trờng ở cả vùng họ rời
đi và nhiều vùng họ đến . Tình trạng thiếu hụt kĩ năng của ngời lao động rất rõ rệt.
Lao động có tay nghề cao, công nhân có kĩ thuật thiếu do đầu t giáo dục đào tạo
cha đủ, cơ cấu đào tạo cha hợp lí, thiếu cơ sở định hớng, lại không xuất phát từ nhu
cầu thị trờng lao động . Hiện nay, cả nớc có 96 trờng đại học và cao đẳng, 436 tr-

ờng trung học chuyên nghiệp và dạy nghề, số lợng cán bộ có trình độ cao ngày
càng nhiều, với hơn 400 ngời có bằng thạc sỹ và hàng trăm nghìn cán bộ có trình
độ đại học và trung học. Chất lợng nguồn nhân lực nhìn chung đã đợc cải thiện
nhiều nhng cung về chất lợng vẫn không thể đáp ứng đợc cầu về mặt thể lực , trí
lực và trình độ chuyên môn kĩ thuật của lực lợng lao động, nguồn nhân lực của
Việt Nam.
Chất lợng thì nh vậy, lại thêm việc phân bố, sử dụng nguồn nhân lực
bất cập, thiếu đồng bộ càng làm tăng thêm mâu thuẫn về nguồn nhân lực cả về số
lợng lẫn chất lợng . ở các vùng miền núi, vùng sâu vùng xa thừa lao động giản đơn
nhng lại thiếu trầm trọng lao động có trình độ gây rất nhiều khó khăn cho việc phát
triển nhiều mặt ở vùng này. Trong khi đó ở những thành phố lớn lại tập trung
nhiều lao động có trình độ, gây ra sự lãng phí lớn ở những nơi này nhng lại thiếu
hụt ở những nơi khác.
Điểm mạnh của chúng ta là số ngời biết chữ cao so với các nớc trong
khu vực và các nớc đang phát triển khác. Nguồn nhân lực nớc ta có động lực học
tập tốt, thông minh, luôn đợc đánh giá cao trong các kì thi quốc tế . Điểm yếu của
nớc ta về nguồn nhân lực chủ yếu là tri thức , nghiệp vụ kinh doanh, tiếp thị buôn
6
Website: Email : Tel : 0918.775.368
bán, trình độ quản lí và tri thức khoa học kĩ thuật cập nhật. Những hạn chế đó của
nguồn nhân lực nớc ta trong cơ chế thị trờng cần đợc khắc phục sớm bằng mọi
biện pháp và khả năng vốn có của nớc ta.
b. Một số giải pháp nhằm giải quyết hợp lý vấn đề về nguồn nhân
lực.
Nhìn rõ đợc thực trạng về nguồn nhân lực của nớc ta để chúng ta
phát huy những điểm mạnh , khắc phục và hạn chế những điểm yếu đồng thời đa
ra đợc những yêu cầu đối với giáo dục và đào tạo nguồn nhân lực . Một mặt phải
trực tiếp giải quyết vấn đề về chất lợng nguồn nhân lực, về trình độ văn hoá và
trình độ chuyên môn kĩ thuật, mặt khác phải giải quyết vấn đề nâng cao thể lực ng-
ời lao động và phân phối nguồn nhân lực một cách hợp lý. Trong trình tự giải

quyết phải đi tuần tự từ tiếp tục xoá mù chữ, phổ cập tiểu học, trang bị những kiến
thức cơ bản, đào tạo nghề từ sơ cấp đến các bậc cao hơn nhng phải tạo ra một bộ
phận ngời lao động có chất lợng cao, đặc biệt phải chú trọng đào tạo lao động kĩ
thuật, nhằm đáp ứng nhu cầu của những ngành công nghệ mới, các khu công
nghiệp và các khu kinh tế mở.
Trớc tiên , việc mở rộng quy mô giáo dục đào tạo là rất cần thiết.
Nhng cố gắng mở rộng quy mô giáo dục đào tạo của nớc ta vẫn không theo kip đ-
ợc tốc độ gia tăng dân số. Quy mô mọi ngành , bậc học hiện nay đều cha đáp ứng
đợc yêu cầu theo học của mọi lứa tuổi. Nhìn chung số học sinh và số trờng lớp ở
mọi ngành học từ mẫu giáo , các cấp phổ thông , trung học chuyên nghiệp , cao
đẳng , đại học đều tăng . Các hệ thống trung tâm xúc tiến việc làm, các trung tâm
kĩ thuật tổng hợp , hớng nghiệp và nhiều cơ sở dạy nghề bán công , dân lập, t thục
đợc thành lập. Quy mô đào tạo có chuyển biến là nhờ tăng cờng hình thức đào tạo
ngắn hạn. Riêng đối với quy mô của hệ thống đào tạo nghề ngày càng bị thu hẹp.
Đảng và Nhà nớc cần có chính sách khuyến khích mở rộng và hỗ trợ cho các trờng
dạy nghề nhằm thu hút học sinh, sinh viên, khắc phục sự mất cân đối trong cơ cấu
7
Website: Email : Tel : 0918.775.368
ngành học , bậc học của giáo dục đào tạo. Giáo dục mầm non có tầm quan trọng
đặc biệt đứng từ góc độ chuẩn bị nền tảng về thể lực và trí lực cho nguồn nhân lực .
Giáo dục phổ thông , đặc biệt là giáo dục tiểu học theo kinh nghiệm của các nớc
đang phát triển, là một trong những yếu tố quan trọng nhất quyết định các cơ hội
và tăng trởng kinh tế. Giáo dục đào tạo chuyên môn nghiệp vụ kĩ thuật ngoài ý
nghĩa với tăng trởng kinh tế còn đặc biệt quan trọng trong việc phát triển , giảm
nguy cơ tụt hậu. Tuy nhiên , những bất cập giữa các ngành đào tạo , giữa các bậc
học đã gây khó khăn không ít cho sự phát triển của nền kinh tế. Một số ngành đợc
học sinh , sinh viên theo học nh một phong trào, một số ngành thì rất ít ngời theo
học. Nếu không có sự điều chỉnh kịp thời , Việt nam sẽ nhanh chóng gặp phải khó
khăn về đội ngũ kĩ s, công nhân kĩ thuật nh ở nhiều nớc Asean, nhất là ở Thái Lan.
Giáo dục đào tạo ở thành phố , đồng bằng có điều kiện phát triển hơn

ở nông thôn , vùng núi, vùng sâu vùng xa. Vì vậy , việc giáo dục đào tạo con ngời
ở những vùng này rất khó khăn.Để nâng cao trình độ của nguồn nhân lực ở các
vùng nông thôn , vùng sâu vùng xa, miền núi, Nhà nớc đã có chính sách cấp học
bổng , giảm học phí , u tiên các học sinh nghèo vợt khó. Từ đó giúp họ có điều
kiện học tập, tìm kiếm việc làm, nâng cao mức sống. Chính nhờ những chủ trơng
đúng đắn này mà những bất hợp lí trong cơ cấu vùng, miền của giáo dục đào tạo
nguồn nhân lực đợc điều chỉnh phần nào.
Yếu tố quan trọng nhất quyết định chất lợng nguồn nhân lực là việc
đổi mới mục tiêu , nội dung, chơng trình và phơng pháp giáo dục đào tạo. Việc hội
nhập và cạnh tranh kinh tế đòi hỏi hàng hoá phải đạt tiêu chuẩn quốc tế để tăng
khả năng cạnh tranh trên thị trờng thế giới, từ đó đòi hỏi phải có trình độ công
nghệ cao và khả năng sử dụng tơng ứng các công nghệ đó . Ngoài giáo dục đào
tạo văn hoá chuyên môn , nghiệp vụ về mặt lí thuyết , cần chú ý điều kiện thực
hành, ứng dụng , giáo dục kĩ luật, tác phong lao động công nghiệp , rèn luyện kỉ
năng và những khả năng thích ứng của ngời lao động với những đặc điểm của nền
8
Website: Email : Tel : 0918.775.368
kinh tế thị trờng. Song song với vấn đề giáo dục, đào tạo con ngời, chúng ta phải
quan tâm đến vấn đề dân số, sức khoẻ, để nâng cao chất lợng nguồn nhân lực ,
giảm sức ép đối với quy mô và chất lợng giáo dục .
Trong điều kiện của Việt nam hiện nay , yêu cầu đa dạng hoá các
loại hình giáo dục đào tạo rất cần thiết để bổ sung, cải thiện hiện trạng nguồn
nhân lực nhằm khắc phục những bất hợp lí về việc phân bổ nguồn nhân lực, đồng
thời nâng cao hiệu quả của đầu t cho giáo dục đào tạo để phục vụ cho nhu cầu
phát triển . Trong lĩnh vực giáo dục hớng nghiệp, chúng ta cần phải kết hợp một
cách khoa học giữa kế hoạch phát triển toàn diện với chính sách sử dụng sau đào
tạo hợp lý để giảm lảng phí về chi phí giáo dục đào tạo của xã hội và của gia đình.
Ngời lao động đào tạo ra đợc làm việc đúng ngành , đúng nghề, đúng khả năng và
sở trờng của mình. Ngoài ra, giáo dục hớng nghiệp cũng đòi hỏi phải có công tác
dự báo nghề để xác định đợc xu hớng phát triển và nhu cầu về lao động trong từng

giai đoạn. Giáo dục đào tạo chính quy, dài hạn là cơ sở để hình thành nên bộ phận
ngời lao động có trình độ chuyên môn, kỹ thuật cao, có kỹ năng tiếp cận với khoa
học, công nghệ mới, hiện đại. Ngoài ra, cần mở rộng các loại hình đào tạo ngắn
hạn để cải thiện hiện trạng nguồn nhân lực hiện nay và nhanh chóng nâng cao số
lao động đã qua đào tạo của ta lên. Hình thức giáo dục tại chức và từ xa cần chú ý
hơn đến chất lợng và hiệu quả giáo dục.
Việc sử dụng tốt hơn, phân bổ hợp lý hơn nguồn lực đã có, đa dạng
hoá và khai thác mọi nguồn lực khác cho giáo dục đào tạo là rất cấp thiết. Nguồn
tài chính hạn hẹp hiện đợc coi là thách thức lớn nhất đối với hệ thống đào tạo nghề.
Tóm lại, Giáo dục đào tạo nguồn nhân lực trong sự nghiệp công
nghiệp hoá hiện đại hoá đất nớc là một tất yếu khách quan, một nhiệm vụ trọng
tâm trong quá trình đổi mới, xây dựng đất nớc. Mặc dù nền giáo dục đào tạo đã
đạt đợc nhiều thành tích to lớn ( Việt Nam có chỉ số HDI tơng đối cao, đợc xếp vào
9