đề kiểm tra văn 10 tphp

Chiếc thuyền
ngoài xa
Nguyễn
minh châu
ĐỌC VĂN TIẾT:
I-TiÓu dÉn
I-TiÓu dÉn


1. T¸c gi¶
1. T¸c gi¶

Nguyễn Minh
Nguyễn Minh
Châu
Châu
( 1930-1989), quê ở
( 1930-1989), quê ở
Quỳnh L u- Nghệ An.
Quỳnh L u- Nghệ An.

Đầu năm1950, ông tham
Đầu năm1950, ông tham
gia quân đội, theo học tr
gia quân đội, theo học tr
ờng Sĩ quan lục quân
ờng Sĩ quan lục quân
Trần Quốc Tuấn.
Trần Quốc Tuấn.

Từ năm 1952 đến năm

Từ năm 1952 đến năm
1958, ông công tác và
1958, ông công tác và
chiến đấu tại s đoàn 320
chiến đấu tại s đoàn 320

Năm 1962 ông về phòng
Năm 1962 ông về phòng
Văn nghệ quân đội, sau
Văn nghệ quân đội, sau
chuyển sang tạp chí Văn
chuyển sang tạp chí Văn
nghệ quân đội.
nghệ quân đội.

Nh ng tỏc ph m chớnh:
Nh ng tỏc ph m chớnh:
C a sụng
C a sụng
(ti u thuy t, 1967),
(ti u thuy t, 1967),
Nh ng vựng tr i khỏc nhau
Nh ng vựng tr i khỏc nhau
(t p truy n ng n, 1970),
(t p truy n ng n, 1970),
D u chõn ng i lớnh
D u chõn ng i lớnh
(ti u thuy t, 1972),
(ti u thuy t, 1972),
Mi n chỏy

Mi n chỏy


(ti u thuy t, 1977),
(ti u thuy t, 1977),
Nh ng ng i i t trong r ng ra
Nh ng ng i i t trong r ng ra


(ti u thuy t 1982), cỏc truy n ng n:
(ti u thuy t 1982), cỏc truy n ng n:
Ng i n b
Ng i n b
trờn chuy n t u t c h nh
trờn chuy n t u t c h nh
(1983),
(1983),
B n quờ
B n quờ
(1985),
(1985),
Chi c thuy n ngo i xa
Chi c thuy n ngo i xa
(1987)
(1987)

Nguy n minh Chõu c coi l m t trong nh ng
Nguy n minh Chõu c coi l m t trong nh ng
cõy
cõy

bỳt tiờn phong th i i m i
bỳt tiờn phong th i i m i
. N m 2000 ụng c t ng
. N m 2000 ụng c t ng
gi i th ng H Chớ Minh v V n h c ngh thu t.
gi i th ng H Chớ Minh v V n h c ngh thu t.


Su t cu c i c m bỳt ụng luụn ch n tr v s ph n
Su t cu c i c m bỳt ụng luụn ch n tr v s ph n
c a nhõn dõn v trỏch nhi m c a nh v n i v i
c a nhõn dõn v trỏch nhi m c a nh v n i v i
t n c trong th i i m i
t n c trong th i i m i


2.
2.
Hoàn cảnh sáng tác:
Hoàn cảnh sáng tác:
Tác phẩm đ ợc viết năm 1983 là truyện ngắn in đậm phong
Tác phẩm đ ợc viết năm 1983 là truyện ngắn in đậm phong
cách tự sự triết lí của Nguyễn Minh Châu.
cách tự sự triết lí của Nguyễn Minh Châu.
II- Đọc Hiểu văn bản
II- Đọc Hiểu văn bản
1- Y nghĩa nhan đề tác phẩm
1- Y nghĩa nhan đề tác phẩm
*
*

Nghĩa t ờng minh:
Nghĩa t ờng minh:
+ Chiếc thuyền ngoài xa cái đẹp
+ Chiếc thuyền ngoài xa cái đẹp
tuyệt đỉnh của ngoại cảnh
tuyệt đỉnh của ngoại cảnh
+ Chiếc thuyền ngoài xa hiện
+ Chiếc thuyền ngoài xa hiện
thực nhọc nhằn cay đắng của ng
thực nhọc nhằn cay đắng của ng
ời dân chài.
ời dân chài.
*
*
Nghĩa hàm ẩn:
Nghĩa hàm ẩn:


Mối quan hệ giữa
Mối quan hệ giữa
văn học và cuộc sống. Nghệ thuật
văn học và cuộc sống. Nghệ thuật
nói chung phải là tiếng nói trung
nói chung phải là tiếng nói trung
thực, thấu hiểu về số phận con ng
thực, thấu hiểu về số phận con ng
ời. Chủ nghĩa nhân đạo trong
ời. Chủ nghĩa nhân đạo trong
nghệ thuật không thể xa lạ với số
nghệ thuật không thể xa lạ với số

phận con ng ời.( Đặt trong thời
phận con ng ời.( Đặt trong thời
điểm 8-1983, ta mới thấy hết đ ợc
điểm 8-1983, ta mới thấy hết đ ợc
ý nghĩa của vấn đề NMC nêu ra
ý nghĩa của vấn đề NMC nêu ra
đối với văn nghệ n ớc ta lúc đó)
đối với văn nghệ n ớc ta lúc đó)
2
2
Hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng
Hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng

Phóng viên Phùng miễn c ỡng thực hiện nhiệm vụ đI chụp để bổ sung
Phóng viên Phùng miễn c ỡng thực hiện nhiệm vụ đI chụp để bổ sung
vào bộ ảnh lịch một cảnh biển buổi sáng có s ơng.
vào bộ ảnh lịch một cảnh biển buổi sáng có s ơng.
+ Anh gặp một cảnh rất
+ Anh gặp một cảnh rất
đắt
đắt
trời cho:
trời cho:
mũi thuyền in một nét mơ hồ vào
mũi thuyền in một nét mơ hồ vào
bầu trời mù trắng nh sữa có pha đôI chút màu hồng do ánh mặt trời
bầu trời mù trắng nh sữa có pha đôI chút màu hồng do ánh mặt trời
chiếu vào. Vài bóng ng ời lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc nh t ợng
chiếu vào. Vài bóng ng ời lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc nh t ợng
trên chiếc mui khum khum, đang h ớng mặt vào bờ. Tất cả khung cảnh

trên chiếc mui khum khum, đang h ớng mặt vào bờ. Tất cả khung cảnh
ấy nhìn qua những cáI mắt l ới nằm giữa hai chiếc gọng vó hiện ra d ới
ấy nhìn qua những cáI mắt l ới nằm giữa hai chiếc gọng vó hiện ra d ới
một hình thù y hệt cánh một con dơi.
một hình thù y hệt cánh một con dơi.
+ Cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh
+ Cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh


mang đến khoảnh khắc hạnh
mang đến khoảnh khắc hạnh
phúc tràn ngập tâm hồn anh.
phúc tràn ngập tâm hồn anh.

Nghịch lý( bên ngoài- bên trong)
Nghịch lý( bên ngoài- bên trong)
+ Trong bức ảnh mà Phùng chụp thì chiếc thuyền ngoài xa là tâm
+ Trong bức ảnh mà Phùng chụp thì chiếc thuyền ngoài xa là tâm
cảnh, cùng với bối cảnh của nó là bình minh trên biển-> chân lý của
cảnh, cùng với bối cảnh của nó là bình minh trên biển-> chân lý của
sự hoàn thiện
sự hoàn thiện
+ Nh ng khi
+ Nh ng khi
vài bóng ng ời lớn lẫn trẻ con trên chiếc mui
vài bóng ng ời lớn lẫn trẻ con trên chiếc mui


khum khum
khum khum

ấy
ấy
lần l ợt hiện lên bờ và cảnh bạo hành diễn ra cùng nỗi đau đớn,
lần l ợt hiện lên bờ và cảnh bạo hành diễn ra cùng nỗi đau đớn,
nhức nhối của các nhân vật đã khiến Phùng có cáI nhìn nghệ thuật
nhức nhối của các nhân vật đã khiến Phùng có cáI nhìn nghệ thuật
gần cuộc đời hơn->
gần cuộc đời hơn->
Đó chính là dụng ý nghệ thuật của nhà văn
Đó chính là dụng ý nghệ thuật của nhà văn
.
.
3 -C
3 -C
âu chuy n c a ng i n b to án huy n.ệ ủ ườ đà àở à ệ
âu chuy n c a ng i n b to án huy n.ệ ủ ườ đà àở à ệ
-Chánh án to án huy n g i ng i n b y n : khuyên ch ta xin li hôn.à ệ ọ ườ đà àấ đế ị
-Chánh án to án huy n g i ng i n b y n : khuyên ch ta xin li hôn.à ệ ọ ườ đà àấ đế ị
-
Ng i n b van ườ đà à “
Ng i n b van ườ đà à “
con l y ng b t con b nóạ …đừ ắ ỏ
con l y ng b t con b nóạ …đừ ắ ỏ
. R i ch ta nói b ng gi ng kh n thi t ” ồ ị ằ ọ ẩ ế
. R i ch ta nói b ng gi ng kh n thi t ” ồ ị ằ ọ ẩ ế
…
…
ch c m n các chú n x ng r ng ch m mu iị ả ơ …ă ươ ồ ấ ố”
ch c m n các chú n x ng r ng ch m mu iị ả ơ …ă ươ ồ ấ ố”
-

ch
ch
ta còn tâm s v ho n c nh riêng c a mìnhị ự ề à ả ủ
ta còn tâm s v ho n c nh riêng c a mìnhị ự ề à ả ủ




Câu chuy n v nh ng lí l c a ng i n b h ng ch i ã th c t nh u. Anh ng ra ệ à ữ ẽ ủ ườ đà à à à đ ứ ỉ Đẩ ộ
Câu chuy n v nh ng lí l c a ng i n b h ng ch i ã th c t nh u. Anh ng ra ệ à ữ ẽ ủ ườ đà à à à đ ứ ỉ Đẩ ộ
nh ng ngh ch lí c a cu c s ng m con ng i ph i ch p nh n.ữ ị ủ ộ ố à ườ ả ấ ậ
nh ng ngh ch lí c a cu c s ng m con ng i ph i ch p nh n.ữ ị ủ ộ ố à ườ ả ấ ậ



Ng ời đàn ông( chồng)
Ng ời đàn ông( chồng)
+ Vừa rời thuyền đã quay lại quát đứa con ở trên
+ Vừa rời thuyền đã quay lại quát đứa con ở trên
thuyền:
thuyền:
cứ ngồi
cứ ngồi


nguyên đấy. Động đậy tao giết cả mày đi
nguyên đấy. Động đậy tao giết cả mày đi
bây giờ
bây giờ

( hăm doạ, giận dữ)
( hăm doạ, giận dữ)
+ Lên bờ, lão đi sau ng ời đàn bà,
+ Lên bờ, lão đi sau ng ời đàn bà,
hai con mắt đầy vẻ
hai con mắt đầy vẻ
độc dữ lúc nào cũng nhìn dán vào tấm l ng áo bạc phếch
độc dữ lúc nào cũng nhìn dán vào tấm l ng áo bạc phếch
và rách r ới, nủa thân d ới ớt sũngcủa ng ời đàn bà
và rách r ới, nủa thân d ới ớt sũngcủa ng ời đàn bà


-> thấm
-> thấm
thía cái nghèo khổ, cùng cực và muốn trút giận.
thía cái nghèo khổ, cùng cực và muốn trút giận.
+ Khi đã khuất sau chiếc xe rà mìn của công binh
+ Khi đã khuất sau chiếc xe rà mìn của công binh
Mĩ,
Mĩ,
lão lập tức trở nên hùng hổ, mặt đỏ gay trút cơn
lão lập tức trở nên hùng hổ, mặt đỏ gay trút cơn
giận nh lửa cháy bằng
giận nh lửa cháy bằng


cách dùng chiếc thắt l ng quạt tới
cách dùng chiếc thắt l ng quạt tới
tấp vào l ng ng ời đàn bà

tấp vào l ng ng ời đàn bà
-
-
> mù quáng, bế tắc, trút giận.
> mù quáng, bế tắc, trút giận.
+
+
Cứ mỗi nhát quật xuống lão lại nguyền rủa bằng
Cứ mỗi nhát quật xuống lão lại nguyền rủa bằng
cáI giọng rên
cáI giọng rên


rỉ, đau đớn:
rỉ, đau đớn:


Mày chết đi cho ông nhờ.
Mày chết đi cho ông nhờ.
Chúng mày chết hết đi cho
Chúng mày chết hết đi cho


ông nhờ
ông nhờ


-> Bế tắc muốn đ ợc
-> Bế tắc muốn đ ợc
giải thoát.

giải thoát.
->
->
Ng ời đàn ông bế tắc trong cuộc m u sinh, tha hoá dần,
Ng ời đàn ông bế tắc trong cuộc m u sinh, tha hoá dần,
trở nên vũ phu, tàn bạo
trở nên vũ phu, tàn bạo

Ng ời đàn bà( Vợ)
Ng ời đàn bà( Vợ)
+ Đến chỗ khuất,
+ Đến chỗ khuất,
đứng
đứng
lại, ng ớc mắt nhìn ra ngoài
lại, ng ớc mắt nhìn ra ngoài
mặt phá n ớc chỗ thuyền đậu
mặt phá n ớc chỗ thuyền đậu
một thoáng, rồi đ a cánh tay
một thoáng, rồi đ a cánh tay
lênnh ng rồi lại buông
lênnh ng rồi lại buông
thõng xuống, đ a cặp mắt
thõng xuống, đ a cặp mắt
nhìn xuống chân
nhìn xuống chân
-
-
> Muốn
> Muốn

giấu các con , chịu trận.
giấu các con , chịu trận.
+
+
Ng ời đàn bà với một vẻ
Ng ời đàn bà với một vẻ
cam chịu đầy nhẫn nhục,
cam chịu đầy nhẫn nhục,
không hề kêu một tiếng ,
không hề kêu một tiếng ,
không chống trả cũng không
không chống trả cũng không
tìm cách chạy
tìm cách chạy


trốn
trốn
Câu bé Phác( con)
Câu bé Phác( con)
+
+
Giận dữ căng thẳng mặc cho tôi gọi nó vẫn không hề nghoảnh
Giận dữ căng thẳng mặc cho tôi gọi nó vẫn không hề nghoảnh
lại lập tức nhảy xổ vào cáI lão đàn ông.
lại lập tức nhảy xổ vào cáI lão đàn ông.
+
+
Nó đã giằng đ ợc chiếc thắt l ng, liền d ớn thẳng ng ời vung chiếc
Nó đã giằng đ ợc chiếc thắt l ng, liền d ớn thẳng ng ời vung chiếc

khoá sắt quật vào giữa khuôn ngực trần vạm vỡ cháy nắng
khoá sắt quật vào giữa khuôn ngực trần vạm vỡ cháy nắng
của
của
lão
lão
-> Đây là sự phản ứng tự nhiên của một tâm hồn trẻ thơ yêu mẹ,
-> Đây là sự phản ứng tự nhiên của một tâm hồn trẻ thơ yêu mẹ,
muốn bảo vệ mẹ.
muốn bảo vệ mẹ.


Sau khi đánh bố Phác bỏ đi:
Sau khi đánh bố Phác bỏ đi:
+
+
Ng ời đàn bà d ờng nh lúc này mới cảm thấy đau đớn- vừa đau đớn
Ng ời đàn bà d ờng nh lúc này mới cảm thấy đau đớn- vừa đau đớn
vừa vô cùng xấu hổ, nhục nhã
vừa vô cùng xấu hổ, nhục nhã
Bà gọi tên con,
Bà gọi tên con,
ôm chầm lấy nó,
ôm chầm lấy nó,
rồi lại buông ra, chắp tay vái lấy vái để, rồi lại ôm chầm lấy
rồi lại buông ra, chắp tay vái lấy vái để, rồi lại ôm chầm lấy
. Bà
. Bà
đau đớn vì rút cuộc đã không tránh khỏi cho con khỏi bi tổn th
đau đớn vì rút cuộc đã không tránh khỏi cho con khỏi bi tổn th

ơng vì cảnh bạo lực trong gia đình. Bà
ơng vì cảnh bạo lực trong gia đình. Bà
xấu hổ, nhục nhã
xấu hổ, nhục nhã
vì phải
vì phải
giấu giếm con cái tình trạng khốn khổ của mình. Nỗi nhục nhã
giấu giếm con cái tình trạng khốn khổ của mình. Nỗi nhục nhã
ấy
ấy
làm rỏ xuống
làm rỏ xuống


những giọt n ớc mắt
những giọt n ớc mắt
. Bà
. Bà
vái lấy vái để đứa con,
vái lấy vái để đứa con,
van xin nó đừng căm
van xin nó đừng căm


thù bố
thù bố
,
,
đừng làm tan vỡ gia đình.
đừng làm tan vỡ gia đình.

+
+
Ng ời đàn bà buông đứa trẻ ra đuổi theo lão đàn ông. cả hai
Ng ời đàn bà buông đứa trẻ ra đuổi theo lão đàn ông. cả hai


ng ời
ng ời
lại trở về chiếc thuyền
lại trở về chiếc thuyền


-> Bà không còn sự lựa chọn nào khác
-> Bà không còn sự lựa chọn nào khác

Tình trạng bạo lực trong gia đình- Hậu quả
Tình trạng bạo lực trong gia đình- Hậu quả
nặng nề
nặng nề
+ Ng ời mẹ bị hành hạ về thể xác, bị giày vò
+ Ng ời mẹ bị hành hạ về thể xác, bị giày vò
về tinh thần, bà luôn luôn nơm nớp con cái
về tinh thần, bà luôn luôn nơm nớp con cái
bị tổn th ơng.
bị tổn th ơng.
+Cậu bé Phác vì th ơng mẹ mà căm ghét bố
+Cậu bé Phác vì th ơng mẹ mà căm ghét bố
-> tình máu mủ bị rạn vỡ
-> tình máu mủ bị rạn vỡ

Nhà văn lên án thói vũ phu, báo động về
Nhà văn lên án thói vũ phu, báo động về
tình trạng bạo lực, ca ngợi vẻ đẹp của tình
tình trạng bạo lực, ca ngợi vẻ đẹp của tình
mẫu tử, bảo vệ khát vọng đ ợc sống trong
mẫu tử, bảo vệ khát vọng đ ợc sống trong
yêu th ơng của trẻ em
yêu th ơng của trẻ em


->
->
t t ởng nhân đạo của Nguyễn Minh Châu
t t ởng nhân đạo của Nguyễn Minh Châu
4 - Tấm ảnh được chọn cho “bộ lịch năm ấy”
-
Nhìn kĩ người nghệ sĩ thấy: “hiện lên cái màu hồng hồng của ánh
sương mai”
-
NHìn lâu: “người đàn bà ấy đang bước ra khỏi ảnh”
 Đó là chất thơ cuộc đời, là vẻ đẹp lãng mạn của cuộc đời, là
biểu tượng của nghệ thuật, là hiện thân của những lam lũ khốn
khó đời thường.Nó là sợ thật cuộc đời đăngd sau bức tranh. Đây
cũng là quan niệm nghệ thuật của Nguyễn Minh Châu: Nghệ
thuật chân chính không bao giờ rời xa cuộc đời. Người nghệ sĩ

cần phải trung thực , dũng cảm nhìn thẳng vào hiện thực, nhìn
vào số phận mỗi con người.
5.Tình huông truyện
5.Tình huông truyện
:.
:.
-Các loại tình huống phổ biến trong truyện ngắn
-Các loại tình huống phổ biến trong truyện ngắn
: tình
: tình
huông hành động, tình huống tâm trạng, tình huống
huông hành động, tình huống tâm trạng, tình huống
nhận thức.
nhận thức.
=>Tình huống nhận thức chủ yếu cắt nghĩa giây phút giác
=>Tình huống nhận thức chủ yếu cắt nghĩa giây phút giác
ngộ của nhân vật:
ngộ của nhân vật:
+ Đối với Đẩu
+ Đối với Đẩu
: kết thúc sự kiện ng ời đàn bà đ ợc mời đến
: kết thúc sự kiện ng ời đàn bà đ ợc mời đến
toà án huyện để giải quyết bi kịch gia đình lại là :
toà án huyện để giải quyết bi kịch gia đình lại là :
Một
Một
cái gì mới vừa vỡ ra trong cái đầu của vị bao công của cái
cái gì mới vừa vỡ ra trong cái đầu của vị bao công của cái
phố huyện vùng biển. Anh vừa ngộ ra những nghịch lý
phố huyện vùng biển. Anh vừa ngộ ra những nghịch lý

của đời sống trên thuyền phảI có một ng ời đàn ông dù
của đời sống trên thuyền phảI có một ng ời đàn ông dù
hắn man rợ, tàn bạo.
hắn man rợ, tàn bạo.
+
+
Đây cũng là sự vỡ ra của Phùng
Đây cũng là sự vỡ ra của Phùng
: về
: về
độ chênh
độ chênh


giữa
giữa
cáI đẹp
cáI đẹp


tuyệt đỉnh của ngoại cảnh
tuyệt đỉnh của ngoại cảnh
với cuộc sống nhọc
với cuộc sống nhọc
nhằn, cơ cực của gia đình dân chài trên con thuyền mà
nhằn, cơ cực của gia đình dân chài trên con thuyền mà
anh lấy làm tâm điểm cho bức ảnh nghệ thuật. Điều này
anh lấy làm tâm điểm cho bức ảnh nghệ thuật. Điều này
cũng giống sự
cũng giống sự

vỡ ra
vỡ ra
của nhân vật Điền trong
của nhân vật Điền trong
Trăng
Trăng
sáng
sáng
của Nam Cao
của Nam Cao
6
6
- Vẻ đẹp văn xuôi của Nguyễn Minh
- Vẻ đẹp văn xuôi của Nguyễn Minh
Châu:
Châu:
- Là vẻ đẹp toát ra từ tình yêu tha thiết, khát
- Là vẻ đẹp toát ra từ tình yêu tha thiết, khát
vọng kiếm tìm, phát hiện, tôn vinh những vẻ đẹp
vọng kiếm tìm, phát hiện, tôn vinh những vẻ đẹp
ng ời còn tiềm ẩn và những khắc khoải lo âu tr ớc
ng ời còn tiềm ẩn và những khắc khoải lo âu tr ớc
cái xấu, cái ác.
cái xấu, cái ác.
- Vẻ đẹp của một cốt cách nghệ sĩ mẫn cảm,
- Vẻ đẹp của một cốt cách nghệ sĩ mẫn cảm,
đôn hậu, điềm đạm chiêm nghiệm lẽ đời để rút ra
đôn hậu, điềm đạm chiêm nghiệm lẽ đời để rút ra
những triết lý nhân sinh sâu sắc.
những triết lý nhân sinh sâu sắc.

- Ông kể chuyện bằng giọng thủ thỉ, trầm tĩnh,
- Ông kể chuyện bằng giọng thủ thỉ, trầm tĩnh,
thấp thoáng nụ c ời khoan hoà, lời văn của ông
thấp thoáng nụ c ời khoan hoà, lời văn của ông
giản dị, mộc mạc nhiều d vị
giản dị, mộc mạc nhiều d vị
III- Kết luận
III- Kết luận
1.Nội dung:
1.Nội dung:
-
Từ câu chuyện về một bức ảnh nghệ thuật và sự thật cuộc
Từ câu chuyện về một bức ảnh nghệ thuật và sự thật cuộc
đời đằng sau bức ảnh, CTNX mang đến một bài học đúng
đời đằng sau bức ảnh, CTNX mang đến một bài học đúng
đắn về cách nhìn nhận cuộc sống và con ng ời: một cách
đắn về cách nhìn nhận cuộc sống và con ng ời: một cách
nhìn đa diện, nhiều chiều, phát hiện ra bản chất thật đằng
nhìn đa diện, nhiều chiều, phát hiện ra bản chất thật đằng
sau vẻ bề ngoài của hiện t ợng.
sau vẻ bề ngoài của hiện t ợng.
2.
2.
Nghệ thuật:
Nghệ thuật:
-
Cách khắc hoạ nhân vật,xây dựng cốt truyện sinh
Cách khắc hoạ nhân vật,xây dựng cốt truyện sinh
động,hấp dẫn.
động,hấp dẫn.

-
Cách sử dụng ngôn ngữ rất linh hoạt, sáng tạo đã góp
Cách sử dụng ngôn ngữ rất linh hoạt, sáng tạo đã góp
phần làm nổi bật t t ởng chủ đề của tác phẩm
phần làm nổi bật t t ởng chủ đề của tác phẩm