Tiểu Luận Phân tích nguồn gốc lí luận quan trọng nhất của tư tưởng Hồ Chí Minh

I. Cơ sở lí luận
Khái niệm tư tưởng Hồ Chí Minh: Là một hệ thống quan điểm toàn
diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam,
kết quả của sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác-
Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta. Kế thừa và phát triển các
giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa
nhân loại ; Là tài sản tinh thần vô cùng to lớn và quý giá của Đảng
và dân tộc ta mãi mãi soi đường cho sự nghiệp cách mạng của
nhân dân ta giành thắng lợi. Như vậy, ta thấy tư tưởng Hồ Chí
Minh có ba nguồn gốc tư tưởng - lý luận đó là: Những giá trị
truyền thống tốt đẹp của dân tộc – tinh hoa văn hóa nhân loại, chủ
nghĩa Mác – Lênin và phẩm chất cá nhân Hồ Chí Minh, trong đó
có thể khẳng định rằng, chủ nghĩa Mác - Lênin - một hệ thống lý
luận và khoa học cách mạng, là nguồn gốc lý luận quan trọng nhất
của tư tưởng Hồ Chí Minh.
Chủ nghĩa Mác- Lênin là học thuyết chính trị do Karl
Marx và Friedrich Engels sáng lập và được Vladimir Ilyich
1
Lenin phát triển và hoàn thiện trong điều kiện (theo nhận định của
Lênin) chủ nghĩa Tư bản trở thành Chủ nghĩa đế quốc. Theo quan
điểm của các đảng cộng sản theo chủ nghĩa này, Chủ nghĩa Mác-
Lênin là thế giới quan, hệ tư tưởng chính trị của giai cấp công
nhân.
II.Nội Dung:
Chủ nghĩa Mác- Lênin là nguồn gốc lí luận trực tiếp và quan trọng
nhất quyết định bản chất của tư tưởng Hồ Chí Minh. Để chứng
minh cho khẳng định này cần phân tích Chủ nghĩa Mác- Lênin qua
ba luận điểm chính đó là:
2
1.Chủ nghĩa Mác- Lênin là cơ sở thế giới quan và phương
pháp luận của tư tưởng Hồ Chí Minh.

Tư tưởng Hổ Chí Minh thuộc hệ tưởng Mác - Lênin mà hạt
nhân lí luận là triết học duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. Nhờ
có chủ nghĩa Mác - Lênin mà Nguyễn Ái Quốc đã tiếp thu và
chuyển hóa được những hiểu biết quý báu của các thế hệ trước để
lại, tạo nên hệ thống tư tưởng của mình. Trước khi đến với chủ
nghĩa Mác- Lênin Người đã đến với phong trào thực tiễn khác, tư
tưởng khác gần với chủ nghĩa Mác- Lênin.
Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng Hồ Chí Minh luôn
khẳng định: Chủ nghĩa Mác – Lênin là chủ nghĩa chân chính nhất,
khoa học nhất, cách mạng nhất, muốn cách mạng thành công phải
đi theo chủ nghĩa Mác- Lênin”. Đối với Người, chủ nghĩa Mác-
Lênin là cơ sở thế giới quan, phương pháp luận khoa học để giải
quyết những vấn đề thực tiễn, Người không bao giờ xa rời thực
tiễn, xa rời chủ nghĩa Mác- Lênin, đồng thời kiên quyết chống chủ
nghĩa giáo điều.
3
Chủ nghĩa Mác - Lênin là nguồn gốc lí luận trực tiếp quyết
định bản chất tư tưởng Hồ Chí Minh. Hồ Chí Minh khẳng định:
“Chủ nghĩa Mác - Lênin đối với chúng ta, những người Cách mạng
và nhân dân Việt Nam, không những là cái “cẩm nang” thần kì,
không những là cái kim chỉ nam, mà còn là mặt trời soi sáng con
đường chúng ta đi tới thắng lợi cuối cùng, đi tới chủ nghĩa xã hội
và chủ nghĩa cộng sản”. Không thể đặt tư tưởng Hồ Chí Minh ra
ngoài hệ tư tưởng Mác – Lênin, hay nói cách khác không thể tách
tư tưởng Hồ Chí Minh khỏi nền tảng cuả nó là chủ nghĩa Mác-
Lênin. Vì vậy, có thể nói không có chủ nghĩa Mác- Lênin thì cũng
không có tư tưởng Hồ Chí Minh sánh ngang tầm lịch sử và thời đại
để giải quyết đúng đắn những vấn đề thực tiễn đặt ra của cách
mạng Việt Nam.
2. Đặc điểm con đường Nguyễn Ái Quốc đến với chủ nghĩa

Mác Lênin:
Một là, trước khi đến với chủ nghĩa Mác- Lênin Nguyễn Tất
Thành người con xứ nghệ có một long nồng nàn yêu nước đã được
tổ quốc, quê hương, gia đình trang bị cho vốn học vấn chắc chắn,
4
một năng lực trí tuệ sắc sảo đã giúp Người phân tích đánh giá
chính xác về các phong trào yêu nước chống thực dân Pháp giai
đoạn cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX. Khi còn ở trong nước,
Nguyễn Tất Thành tuy chưa nhận thức được đặc điểm của thời đại,
nhưng từ thực tế Người nhận thất rõ con đường cứu nước của các
bậc cha anh đi trước là sai lầm, theo lối quân chủ hay dân chủ,
cách mạng hay cải lương đều là cũ kĩ, không đem lại kết quả.
Người phải đi tìm một con đường cứu nước mới cho dân tộc.
Hai là, khác với các nhà yêu nước khác của cách mạng Việt
Nam, ở Nguyễn Ái Quốc có sự thống nhất giữa mục đích và
phương pháp ra đi tìm đường cứu nước giải phóng dân tộc. Người
đã vượt qua ba đại dương, bốn châu lục, đặt chân lên khoảng gần
ba mươi nước, là một trong những nhà hoạt động chính trị đi nhiều
nhất, có vốn hiểu biết phong phú về thực tế các thuộc địa cũng như
các nước tư bản chủ yếu trong những thập niên đầu thế kỉ XX. Nhờ
vậy, Người đã hiểu được bản chất chung của chủ nghĩa đế quốc và
màu sắc riêng của từng nước đế quốc khác nhạu; đã hiểu rõ được
5
trình độ phát triển cụ thể về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, …
của nhiều nước thuộc địa cùng cảnh ngộ.
Trong suốt quá trình tìm đường cứu nước Nguyễn Ái Quốc với
khả năng tư duy độc lập, tự chủ và sáng tạo, Người đã hoàn thiện
trí tuệ của mình bằng vốn hiểu biết văn hóa, chính trị và thực tiễn
cuộc sống phong phú của cả nhân loại. Người đúc kết được những
kết luận trong nhận thức của mình: chủ nghĩa tư bản, đế quốc ở

đâu cũng tàn bạo, độc ác, bất công; người lao động ở đâu cũng bị
áp bức, bóc lột, đầy đọa, “ Dù màu da có khác, trên đời nàu chỉ có
hai giống người: giống người bóc lột và giống người bị bóc lột. Mà
cũng chỉ có một mối tình hữa ái là thật mà thôi: tình hữu ái vô
sản”. Như vậy từ nhận thức về quan hệ áp bức giai cấp, từ quyền
của các dân tộc, đến quyền con người, trước hết là người lao động;
từ xác định rõ kẻ thù là chủ nghĩa đế quốc, Người cũng thấy bạn
đồng minh của nhân dân lao động ở các nước chính quốc và thuộc
địa. Những kết luận ấy dù là rất gần gũi với những quan điểm cơ
bản của chủ nghĩa Mác- Lênin song cũng chỉ có tác dụng giúp cho
6
Nguyễn Ái Quốc tiếp thu và vận dụng chủ nghĩa Mác- Lênin phù
hợp với hoàn cảnh và điều kiện cụ thể của Việt Nam.
Ba là, khác với các nhà trí thức tư sản phương tây đến với chủ
nghĩa Mác- Lênin chủ yếu như đến với một học thuyết nhằm giải
quyết vấn đề tư duy hơn là hành động, Nguyễn Aí Quốc đến với
chủ nghĩa Mác- Lênin là để tìm kim chỉ nam cho sự nghiệp cứu
nước giải phóng dân tộc tức là xuất phát từ nhu cầu thực tiễn của
chủ nghĩa Mác- Lênin chứ không phải để giải quyết về vấn đề tư
duy.
Năm 1920 Nguyễn Ái Quốc đọc sơ thảo lần thứ nhất những
luận cương của Lênin về vấn đề dân tộc và thuộc địa, từ đó Người
đã biết cách đến với cách mạng tháng Mười và ủng hộ nó theo cảm
tính tự nhiên, đã biết đến Lênin và rất ngưỡng mộ ông một người
yêu nước vĩ đại đã giải phóng đồng bào mình; Người tham gia
Đảng Xã Hội Pháp (1920) vì họ đã tỏ sự đồng tình với cuộc đấu
tranh của các dân tộc bị áp bức. Điều đó cho thấy tuy đã trở thành
Đảng viên của Đảng Xã Hội Pháp song Nguyễn Áí Quốc vẫn là
7
một người dân mất nước, đang khao khát đi tìm độc lập, tự do cho

dân tộc mình và các dân tộc bị áp bức khác.
Khi đọc luận cương của Lênin, thấy Lênin diễn đạt một cách
đầy đủ sâu sắc và toàn diện những điều mình đang nung nấu,
Người đã mừng rỡ đến trào nước mắt, đã reo lên như tìm ra một
phát kiến địa lí vĩ đại. Chính luận cương của Lênin đã giúp Người
tìm ra con đường chân chính cho sự nghiệp cứu nước giải phóng
dân tộc. Đêm kết thúc đại hội Tua (30/12/1920) đánh dấu bước
ngoặt lớn trong hoạt động cách mạng của Nguyễn Ái Quốc: Từ
chủ nghĩa yêu nước đến với chủ nghĩa Mác- Lênin, tìm thấy con
đường giải phóng dân tộc mình trong sự nghiệp giải phóng tất cả
các dân tộc, đồng thời cũng đánh dấu bước ngoặt mới của cách
mạng nước ta, mở ra bước chuyển biến cho bao thế hệ người Việt
Nam, từ những người yêu nước trở thành những người cộng sản
chân chính.
Tóm lại, như Nguyễn Ái Quốc đã từng viết: “ Lúc đầu, chính
là chủ nghĩa yêu nước chứ chưa phải là chủ nghĩa cộng sản đã đưa
tôi tin theo Lênin, tin theo Quốc tế thứ ba” . Nhờ Lênin, Người đã
8
tìm thấy “con đường giải phóng cho chúng ta” và từ Lênin, Người
đã trở lại nghiên cứu Mác sâu hơn.
Bốn là, Nguyễn Ái Quốc tiếp thu chủ nghĩa Mác- Lênin theo
phương pháp nhận thức Mác xít và theo lối đắc ý vong ngôn
phương đông nắm lấy cái tinh thần, cái cốt yếu, cái bản chất và vận
dụng sáng tạo lập trường, quan điểm, phương pháp của chủ nghĩa
Mác- Lênin để hoạch định đường lối, chủ trương, giải pháp và
những đối sách phù hợp cho cách mạng Việt Nam. Người nhấn
mạnh việc học tập, vận dụng chủ nghĩa Mác- Lênin trước hết phải
nắm vững “cái cốt lõi”, “ linh hồn sống” của nó là phương pháp
biện chứng; học tập tinh thần, lập trường, quan điểm và phương
pháp ấy mà giải quyết cho tốt các vấn đề thực tế trong công tác

cách mạng của chúng ta. Người còn chỉ rõ “ Hiểu chủ nghĩa Mác-
Lênin là phải sống với nhau có tình có nghĩa. Nếu thuộc bao nhiêu
sách mà sống không có tình có nghĩa thì sao gọi là hiểu chủ nghĩa
Mác- Lênin”.
Vì vậy, từ những vấn đề có ý nghĩa phương pháp luận thể hiện
tư duy độc lập, sáng tạo Hồ Chí Minh trong suốt cuộc đời của
9
mình đã vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác- Lênin vào thực tiễn
cách mạng Việt Nam tạo ra một hệ thống luận điểm mới, sáng tạo
hình thành nên tư tưởng Hồ Chí Minh.
3. Chủ nghĩa Mác- Lênin là tiền đề lý luận quan trọng để
phát huy tư tưởng Hồ Chí Minh ở giai đoạn hiện nay.
Tư tưởng Hồ Chí Minh không đơn thuần chỉ là sự vận dụng
sáng tạo chủ nghĩa Mác- Lênin mà là một bước phát triển mới phù
hợp với điều kiện hoàn cảnh một nước chậm phát triển như Việt
Nam nhằm giải đáp những vấn đề do thực tiễn đất nước và thời đại
đặt ra. Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống những luận điểm
mang tầm lý luận và phương pháp luận nhằm giải phóng dân tộc,
xã hội, con người. Hệ thống đó bao gồm những luận điểm về con
đường đi lên của cách mạng Việt Nam: Từ một cuộc cách mạng
dân tộc dân chủ nhân dân tiến lên cách mạng xã hội chủ nghĩa;
những luận điểm về đường lối chính sách đối ngoại, đoàn kết quốc
tế, kết hợp sức mạnh trong nước với sức mạnh thế giới, sức mạnh
dân tộc với sức mạnh thời đại; những luận điểm về đạo đức, lối
10
sống, phong cách và văn hóa nhằm xây dựng con người, bồi
dưỡng, đào tạo các thế hệ cách mạng cho hôm nay và mai sau.
Bước vào thời kì mới, thời kì hội nhập và phát triển tình hình
thế giới và trong nước đặt ra cho chúng ta yêu cầu cấp bách là
không những phải nắm vững và vận dụng đúng đắn chủ nghĩa

Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh mà còn phải bảo vệ và phát
triển học thuyết cách mạng và khoa học ấy lên một tầm cao mới.
Khắc phục căn bệnh giáo điều chủ quan duy ý chí mở ra một bước
đột phá mới cho công tác giảng dạy và nghiên cứu lý luận làm cho
lý luận đổi mới của Đảng ta thực sự là lý luận tiên phong thể hiện
bản chất của cách mạng khoa học, chủ nghĩa Mác- Lênin và tư
tưởng Hồ Chí Minh.
III.Kết luận
Tóm lại tư tưởng Hồ Chí Minh nằm trong hệ tư tưởng của chủ
nghĩa Mác Lênin nhưng không đồng nhất với chủ nghĩa Mác-
Lênin mà là sự tổng hòa giữa tinh hoa văn hóa truyền thống Việt
Nam và tinh hoa văn hóa nhân loại kết hợp nhuần nhuyễn, vận
dụng và sáng tạo với nền tảng là chủ nghĩa Mác- Lênin một trong
11
những nguồn gốc lý luận được khẳng định là quan trọng nhất của
tư tưởng Hồ Chí Minh.
12