Tải bản đầy đủ (.pdf) (17 trang)

chất thải rắn nông thôn, nông nghiệp và làng nghề - thực trạng và giải pháp

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.49 MB, 17 trang )

TP.HCM, th
á
ng 7/2011
CH

T TH

I R

N NÔNG THÔN,
NÔNG NGHI

P V
À
L
À
NG NGH

TH

C TR

NG V
À
GI

I PH
Á
P
GS.TS.
Đ



ng Kim Chi
Vi

n Khoa h

c v
à
K

thu

t môi trư

ng
Đ

i h

c B
á
ch Khoa H
à
N

i
B

T
À

I NGUYÊN V
À
MÔI TR
Ư

NG
T

NG C

C MÔI TR
Ư

NG
N

i dung
1.
T

ng quan v

ph
á
t tri

n nông thôn;
2.
Ngu


n g

c ph
á
t sinh ch

t th

i r

n nông thôn;
3.
Phân lo

i v
à
thu gom ch

t th

i r

n nông thôn;
4.
X

lý v
à
tiêu hu


ch

t th

i r

n nông thôn;
5.
T
á
i s

d

ng, t
á
i ch
ế
ch

t th

i nông thôn thông th
ư

n
g
4.1.
T


NG QUAN V

PH
Á
T TRI

N NÔNG THÔN

Nông nghi

p đ
ã chuy

n m

nh sang cơ c

u s

n xu

t hi

u qu

hơn v
à
đ

t t


c đ

tăng trư

ng kh
á
cao
; a
n ninh lương th

c đư

c b

o đ

m
.

T

tr

ng công nghi

p, d

ch v


, ph
á
t tri

n ng
à
nh ngh

tăng lên rõ r

t,
g
ó
p ph

n t

o vi

c l
à
m,
tăng thu nh

p, x
ó
a đ
ó
i, gi


m ngh
è
o cho nông
dân.

S

n xu

t ti

u th

công nghi

p ph
á
t tri

n kh
á
, trên 2 ngh
ì
n l
à
ng ngh

;
s


h

chuy

n sang công nghi

p, d

ch v

năm
2008 l
à
3,46 tri

u h

,
tăng
62% so v

i năm
2000.

N
ông thôn Vi

t Nam v

n còn h


n ch
ế
: ph
á
t tri

n thi
ế
u quy ho

ch, t

ph
á
t, c
ó
kho

ng 23% xã c
ó
quy ho

ch nhưng ch

t lư

ng chưa cao
.
4.2. NGU


N G

C PH
Á
T SINH CTR NÔNG THÔN
a
a
. CH

T TH

I SINH HO

T

M

i năm khu v

c nông thôn
th

i ra kho

ng 6,35 tri

u t

n

r
á
c sinh ho

t,
tương đương
trung b
ì
nh m

i ngư

i t

o ra 0
,3
kg/n


i/ng
à
y.

V
ù
ng Đ

ng b

ng sông H


ng,
B

c Trung b

v
à
Duyên h

i
mi

n trung v
à
Đ

ng b

ng sông
C

u Long c
ó


ng r
á
c ph
á

t
sinh l

n nh

t.
23%
15%
25%
6%
9%
22%
Đồng bằng sông
Hồng
Trung du và miền
núi phía Bắc
Bắc Trung bộ và
Duyên hải miền
trung
Tây Nguyên
Đông Nam bộ
Đồng Bằng sông
Cửu Long
T

l

ph
á
t sinh CTRSH t


i c
á
c
v
ù
ng nông thôn Vi

t Nam năm
2007
b. CH

T TH

I R

N NÔNG NGHI

P V
À
CHĂN NUÔI

Bao b
ì
h
ó
a ch

t
BVTV

, phân b
ó
n
:
t
ì
nh tr

ng s

d

ng phân b
ó
n
h
ó
a h

c, thu

c
BVTV
không c
ó
ki

m so
á
t


ph
á
t sinh ch

t th

i
vô cơ c
ó
t
í
nh nguy h

i như chai l

đ

ng h
ó
a ch

t b

o v

th

c
v


t, v

b
ì
nh phun h
ó
a ch

t

N
ăm
2008, t

ng lư

ng phân b
ó
n vô cơ c
á
c lo

i đư

c s

d

ng 2,4 tri


u
t

n/
năm

L
ư

ng bao b
ì
th

i ra môi trư

ng kho

ng 240.000 t

n
/
năm
bao b
ì
c
á
c lo

i.

4.2. NGU

N G

C PH
Á
T SINH CTR NÔNG THÔN
b. CH

T TH

I R

N NÔNG NGHI

P V
À
CHĂN NUÔI

Ph

ph

m nông nghi

p
(
Rơm
,
r


,
tr

u
):
V

i kho

ng 4 tri

u
ha
đ

t tr

ng
l
ú
a,


ng rơm r

th

i ra lên t


i 76
tri

u t

n
/
năm
.

T

i c
á
c v
ù
ng đ

ng b

ng, l
ư

ng ch

t
th

i nông nghi


p t

tr

ng tr

t l

n,
th
à
nh ph

n ch

t th

i r

t kh
á
c so v

i
nh

ng v
ù
ng trung du mi


n n
ú
i
.

T

i
ĐBSCL
, s

n xu

t l
ú
a th

i ra
kho

ng 17,4 tri

u t

n/
năm rơm r

ph
ế
th


i, 0,70 tri

u t

n tr

u/
năm
.
Trong tr

ng m
í
a
,
ng

n l
á
m
í
a ph
ế
th

i
kho

ng 2,47tri


u t

n/
năm
,


ng bã
m
í
a sau ch
ế
bi
ế
n đư

ng kho

ng 1,42
tri

u t

n/
năm v
à
b
ù
n th


i s

n xu

t
m
í
a đư

ng kho

ng 0,94 tri

u
t

n/
năm
.
Ư

c t
í
nh l
ư

ng r
ơ
m r


ngo
à
i đ

ng ru

ng

m

t s

t

nh v
ù
ng đ

ng b

ng sông H

ng
4.2. NGU

N G

C PH
Á

T SINH CTR NÔNG THÔN

Ch

t th

i r

n chăn nuôi
:
t

ng kh

i lư

ng ch

t th

i tương đ

i

n
đ

nh do s




ng c
á
c lo
à
i v

t nuôi
í
t bi
ế
n đ

ng.

Kho

ng 40

70% ch

t th

i r

n đư

c x

lý, s


còn l

i th

i th

ng ra ao, h

,
kênh, r

ch
TT
Lo
à
i v

t
nuôi
T

ng s

đ

u con (tri

u con)
Ch


t th

i r

n
b
ì
nh quân
kg/con/ng
à
y)
T

ng ch

t th

i
r

n/
năm
(tri

u t

n)
2007
2008

2007
2008
1

6,72
6,33
10
24,528
23,13
2
Trâu
2,99
2,89
15
16,370
15,86
3
L

n
26,56
26,7
2
19,389
19,49
4
Gia c

m
226,02

247,32
0,2
16,500
18,05
5

1,77
1,34
1,5
0,969
0,73
6
C

u
-
0,08
1,5
-
0,04
6
Ng

a
0,1
0,12
4
0,146
0,17
7

Hươu
,nai
0,03
0,04
2,5
0,024
0,03
8
Ch
ó
-
8,07
1
-
2,95
T

ng c

ng
77,926
80,45
b. CH

T TH

I R

N NÔNG NGHI


P V
À
CHĂN NUÔI
4.2. NGU

N G

C PH
Á
T SINH CTR NÔNG THÔN
c. CH

T TH

I R

N L
À
NG NGH


L
à
ng ngh

phân b


58 t


nh th
à
nh
, t

p trung

khu v

c
ĐBSH
(
H
à
Tây
c
ũ
, Th
á
i B
ì
nh
,
B

c Ninh

)
v


i t

ng s

472 l
à
ng ngh

c
á
c lo

i
.

C
á
c l
à
ng ngh

c
ó
quy mô nh

, tr
ì
nh đ

s


n xu

t th

p, thi
ế
t b

c
ũ
v
à
công ngh

l

c h

u chi
ế
m ph

n l

n (trên 70%).

CTR
l
à

ng ngh

g

m nhi

u lo

i, ph

thu

c v
à
o ngu

n ph
á
t sinh
,
mang
đ

c t
í
nh c

a lo

i h

ì
nh s

n xu

t.

CTR
l
à
ng ngh

ng
à
y c
à
ng đa d

ng v
à
ph

c t

p v

th
à
nh ph


n, g

m
th
à
nh ph

n ch
í
nh như
: ph
ế
ph

ph

m t

ch
ế
bi
ế
n lương th

c, th

c
ph

m, chai l


th

y tinh, nh

a, nilon, v

bao b
ì
đ

ng nguyên v

t li

u,
g

m s

, g

, kim lo

i.
4.2. NGU

N G

C PH

Á
T SINH CTR NÔNG THÔN

L
à
ng ngh

ch
ế
bi
ế
n lương th

c, th

c ph

m:
ch

y
ế
u t

nông s

n sau khi thu ho

ch, b


lo

i b

trong qu
á
tr
ì
nh ch
ế
bi
ế
n. ph
ế
ph

ph

m b

ôi thiu, v

s

n,
xơ s

n,
bã dong,
đao

, b
ã
đ

u; x

than, phân gia s
ú
c trong chăn nuôi
.

Nh
ó
m l
à
ng ngh

t
á
i ch
ế
ph
ế
li

u:
g

m 2 lo


i ch
í
nh: c
á
c ph
ế
li

u không th

t
á
i ch
ế
v
à
c
á
c ch

t
th

i ph
á
t sinh trong qu
á
tr
ì
nh t

á
i ch
ế
.

t

ng
à
nh t
á
i ch
ế
gi

y: tro x

, b

t gi

y, gi

y v

n,
đinh ghim
, nilon, gi

y ph

ế
li

u.

t

c
á
c l
à
ng ngh

t
á
i ch
ế
nh

a: nh

a ph
ế
li

u không đ

tiêu chu

n t

á
i ch
ế
, c
á
c t

p ch

t kh
á
c l

n trong nh

a ph
ế
li

u (nhãn m
á
c, nilon, b
ù
n c

n), tro x

than.

T


c
á
c l
à
ng ngh

s

n xu

t v
à
t
á
i ch
ế
kim lo

i như
: c
á
c t

p ch

t phi kim lo

i (
nilon, n

hưa
, cao su ) b

lo

i b

,
kim lo

i không đ

tiêu chu

n t
á
i ch
ế
, tro x

t

qu
á
tr
ì
nh n

u kim lo


i, x

than t

lò n

u.

Nh
ó
m l
à
ng ngh

th

công m

ngh

:
ph
á
t sinh c
á
c CTR như g

v

n, g


m

nh, m
ù
n cưa
,
dăm
b
à
o, v

trai, gi

y gi
á
p th

i, h

p đ

ng c
á
c dung môi (h

p đ

ng sơn
, h


p đ

ng vecni).
Tuy
nhiên,


ng th

i không l

n, kho

ng 20
-
30 kg
/
cơ s

/th
á
ng.

Nh
ó
m l
à
ng ngh


d

t nhu

m,
ươm tơ v
à
thu

c da:
V

n đ

n

i c

m l
à


c th

i,
CTR chưa tr

nên b

c x

ú
c. CTR g

m x

than t

lò hơi
, v

chai l

, th
ù
ng đ

ng h
ó
a ch

t t

y, h
ó
a ch

t ch

t
nhu


m, c
á
c lo

i xơ v

i, v

i v

n


Nh
ó
m l
à
ng ngh

kh
á
c: (
thu

c da, s

n xu

t ch


i lông g
à
, s

n xu

t VLXD, g

m s

, ch

sơ d

a)
ph
á
t sinh: da th

a, h

keo, lông g
à
, lông v

t, c
á
c m


nh g

m s

v

, chai l

đ

ng ch

t l
à
m n

n,
hoa văn
, ch

sơ d

a, m

n sơ d

a
(
đi


n h
ì
nh như t

i B
ế
n Tre).
c. CH

T TH

I R

N L
À
NG NGH

4.2. NGU

N G

C PH
Á
T SINH CTR NÔNG THÔN
4.3. PHÂN LO

I V
À
THU GOM CTR NÔNG THÔN
a. CTR SINH HO


T

Kho

ng 30 % r
á
c th

i sinh ho

t nông thôn đư

c thu gom, vi

c
thu gom r
á
c còn r

t thô sơ b

ng c
á
c xe c

i ti
ế
n, chuyên ch


v

nh

ng nơi t

p trung r
á
c.

Nhi

u xã không quy ho

ch bãi r
á
c t

p trung, không c
ó
bãi r
á
c
công c

ng, không c
ó
ngư

i v

à
phương ti

n chuyên ch

r
á
c

H

gia đ
ì
nh ph

i t

x

lý r
á
c th

i

Xu

t hi

n bãi r

á
c t

ph
á
t.

Đ

i v

i c
á
c huy

n, xã c
ó
quy ho

ch bãi r
á
c: c
á
c h

chưa c
ó
ý
th


c đ

r
á
c theo quy đ

nh.
Chưa c
ó
cơ quan qu

n lý v
à
bi

n
ph
á
p x

lý r
á
c, ch

y
ế
u đ

phân hu


t

nhiên.
b.
CTR
T

SX NÔNG NGHI

P,
CHĂN NUÔI

Bao b
ì
h
ó
a ch

t
BVTV
, phân b
ó
n
h
ó
a h

c:
vi


c phân lo

i, thu gom g

p nhi

u kh
ó
khăn
.
Chưa c
ó
mô h
ì
nh ph
ù
h

p v

i đ

c th
ù
s

n
xu

t nh


, phân t
á
n như

Vi

t Nam. Ch

c
ó
38,28% d
ân đ

a phương đư

c trang b

th
ù
ng
ch

a bao b
ì
thu

c BVTV.

Ph


ph

m nông nghi

p:
(
Rơm r

, tr

u
)
ph

n l

n đư

c đ

t ngay t

i ru

ng, ph

bi
ế
n


c
á
c v
ù
ng B

c B

(
Hưng Yên
, H
à
Nam
, N
am
Đ

nh, Th
á
i B
ì
nh

),
ĐBSCL
. Ho

c đư


c x

b

a bãi trên
đư

ng giao thông,
đ

l

p xu

ng
c
á
c kênh mương
, ao h



Ch

t th

i r

n chăn nuôi
:

kho

ng 19% ch

t
th

i chăn nuôi đư

c th

i tr

c ti
ế
p ra môi
trư

ng xung quanh.
Th
Th


c tr
c tr


ng xây d
ng xây d



ng v
ng v
à
à
l
l


p đ
p đ


t c
t c
á
á
c th
c th
ù
ù
ng ch
ng ch


a
a
bao b
bao b
ì

ì
thu
thu


c
c
BVTV
BVTV


c
c
á
á
c đ
c đ


a phương trên đ
a phương trên đ


a
a
b
b
à
à
n H

n H
à
à
N
N


i
i
4.3. PHÂN LO

I V
À
THU GOM CTR NÔNG THÔN
c.
CTR
L
À
NG NGH


H

u h
ế
t c
á
c l
à
ng ngh


chưa đư

c thu gom tri

t đ

.

Nhi

u l
à
ng ngh

x

th

i tr

c ti
ế
p ra môi trư

ng gây ô nhi

m
môi trư


ng không kh
í
,
đ

t,


c, t
á
c đ

ng x

u đ
ế
n c

nh quan.

Công t
á
c thu gom v

n chuy

n CTR l
à
ng ngh


đư

c ch
í
nh
quy

n c
á
c đ

a phương quan tâm nhưng chưa đ
á
p

ng h
ế
t yêu
c

u.
4.3. PHÂN LO

I V
À
THU GOM CTR NÔNG THÔN
4.4. X

LÝ V
À

TIÊU H

Y CTR NÔNG THÔN

Ch

t th

i r

n sinh ho

t nông thôn
ch

y
ế
u đư

c x

lý b

ng
phương ph
á
p chôn l

p. Tuy nhiên: ch


c
ó
12 t

nh/TP c
ó
bãi
chôn l

p h

p v

sinh ho

c đ
ú
ng k

thu

t; h

u h
ế
t l
à
bãi r
á
c h


v
à
đ

phân h

y t

nhiên.

Ch

t th

i r

n nông nghi

p,
chăn nuôi
:
c
á
c đ

a phương đ

u
chưa c

ó
công ngh

x

lý bao b
ì
thu

c b

o v

th

c v

t,
thư

ng
đem đ

t ho

c chôn l

p

xa khu dân cư

.

Ph

ph

m nông nghi

p
(
Rơm
,
r

, tr

u
)
ch

y
ế
u l
à
đ

t b

r


i
d
ù
ng tro b
ó
n ru

ng

gây lãng ph
í
, gây ô nhi

m môi trư

ng do
kh
ó
i b

i v
à
c
á
c nguy cơ ch
á
y n

.


Ch

t th

i r

n chăn nuôi
:
ch

y
ế
u đư

c x

lý b

ng

n
ó
ng v
à
h

m biogas. Sau
đ
ó
, p

hân đư

c
b
ó
n cho cây tr

ng ho

c d
ù
ng
l
à
m th

c ăn cho c
á
.

Trên c



c c
ó
kho

ng
150.000 công tr

ì
nh kh
í
sinh
h

c đ
ã
đư

c xây d

ng

Ch

t th

i r

n l
à
ng ngh

:
h

u h
ế
t

chưa đư

c x

lý tri

t đ

, th
à
nh
ph

n c
ó
nhi

u ch

t nguy h

i

c

n phân lo

i đ

CTR thông

thư

ng đư

c x

lý c
ù
ng r
á
c
th

i sinh ho

t,
CTNH đư

c thuê
x

lý.
T
T


l
l



x
x


lý ch
lý ch


t th
t th


i r
i r


n chăn nuôi
n chăn nuôi
4.4. X

LÝ V
À
TIÊU H

Y CTR NÔNG THÔN
4.5. T
Á
I S

D


NG, T
Á
I CH

CTR NÔNG THÔN
THÔNG TH
Ư

NG

a. Phân compost (phân h

u cơ
):

Chưa
đư

c
á
p d

ng ph

bi
ế
n t

i khu v


c nông thôn.

Đư

c th

c hi

n

c
á
c nh
à
m
á
y qu

n lý CTR quy mô l

n, g

n c
á
c đô th

,
đ


cung c

p nguyên li

u l
à
c
á
c lo

i ch

t th

i h

u cơ
.

Chưa c
ó
nh
à
m
á
y n
à
o đư

c xây d


ng đ

ph

c v

x

lý r
á
c th

i nông
thôn.

b.
Kh
í
sinh h

c (Biogas):

Ph
á
t tri

n

quy mô nh


, do công ngh

còn chưa

n đ

nh, gi
á
th
à
nh cao.

To
à
n qu

c c
ó
kho

ng 100.000 công tr
ì
nh biogas c
á
c lo

i đư

c xây d


ng
đ

x

lý ch

t th

i chăn nuôi

c

i thi

n c
á
c v

n đ

ô nhi

m môi trư

ng
v
à
sinh k

ế
cho ngư

i dân

C. Ph

c v

ch
ế
bi
ế
n th

c ăn nuôi tr

ng th

y s

n:

Nuôi giun qu
ế
l
à
m th

c ăn nuôi tr


ng th

y s

n.

L
à
m th

c ăn nuôi tr

ng th

y s

n: phân g
à

v

i ch
ế
ph

m men
sinh h

c đ


thay th
ế
m

t ph

n th

c ăn nuôi tr

ng th

y s

n.

D. S

n xu

t nhiên li

u:

S

n xu

t nhiên li


u t

tr

u: than tr

u, c

i tr

u l
à
l

a ch

n t

i ưu
đ

thay th
ế
nhiên li

u h
ó
a th


ch,
đ

c bi

t



c SX nông
nghi

p như Vi

t Nam.

L
à
m nguyên li

u s

n xu

t than t

ong: th
à
nh ph


n c
ó
60% ch

t
th

i h

u cơ t

l
à
ng ngh

v
à
40% than c
á
m thông thư

ng. T
han
h

u cơ đ
ã ch
á
y h
ế

t c
ó
th

t
á
i t

o s

d

ng l
à
m phân b
ó
n.
4.5. T
Á
I S

D

NG, T
Á
I CH

CTR NÔNG THÔN
THÔNG TH
Ư


NG
TRÂN TR

NG C

M ƠN
!

×