Tế bào học

GVHD:Nguyễn Thị Thu Yến
Sinh viên: Nguyễn Thị Xuân
Khoa : CNSHTP
Khóa : 14
Hà Nội , Ngày 1 tháng 10 năm2010
Cấu tạo tế bào nhân sơ và tế bào nhân chuẩn

Khái niệm tế bào

Tế bào là đơn vị cơ bản của cơ thể sống về cấu trúc và
chức năng của đa số sinh vật (trừ những dạng sống tiền tế
bào chẳng hạn như virus). Những sinh vật đơn bào như vi
khuẩn, cơ thể chỉ gồm một tế bào. Các sinh vật đa bào cấu
tạo từ nhiều tế bào; ví dụ con người gồm khoảng 10
14
tế
bào.

=> Tất cả các cơ thể sống đều có cấu tạo tế bào thuộc 2
dạng:tế bào nhân sơ (procaryota) và tế bào nhân chuẩn
(Eucaryota).
Trình bày cấu tạo tế bào nhân sơ và tế bào nhân chuẩn

Tế bào là đơn vị cơ bản của cơ thể sống về cấu trúc và chức
năng,tất cả các cơ thể sống đều có cấu tạo tế bào thuộc 2
dạng:Tế bào nhân sơ (Procaryota) và tế bào nhân chuẩn
( Eucaryota).

Tế bào nhân sơ :như vi khuẩn là tế bào không có nhân và
các màng bao quanh các cơ quan (tế bào).


Tế bào nhân chuẩn:nấm,tảo,đông vật nguyên sinh ,thực
vật ,động vật.

Vi khuẩn rất đa dạng nhưng đều thuộc tế bào nhân sơ và có
những đặc điểm cấu tạo chung.Ở đây chúng ta xét cấu trúc
của tế bào vi khuẩn điển hình
Hình ảnh tế bào nhân sơ và tế bào nhân thực
Cấu tạo tế bào nhân sơ

Vi khuẩn rất đa dạng nhưng
đều thuộc tế bào nhân sơ và
có những đặc điểm cấu tạo
chung.Ở đây chúng ta xét cấu
trúc của tế bào vi khuẩn điển
hình .
Cấu tạo của tế bào vi khuẩn:

Màng sinh chất

Tế bào chất

Chưa có nhân chỉ có thể nhân
(nucleoid) là vùng nhân chứa
AND.

Ngoài ra còn có thành tế bào ,vỏ
nhày ,lông và roi
Hình ảnh cấu tạo tế bào nhân sơ
Hình ảnh các loại vi khuẩn

Thành tế bào

Thành tế bào vi khuẩn có độ dày từ 10-20nm và được cấu tại bởi chất
peptidoglican (bao gồm polisaccarit liên kết với peptit). Tùy theo cấu
tạo của lớp peptidoglican mà thành tế bào có tính chất nhuộm màu
phân biệt với thuốc nhuộm Gram ,người ta phân biệt hai loại vi khuẩn
Gram dương (G
+
) và vi khuẩn Gram âm (G
-
). Sự khác biệt này có tầm
quan trọng trong việc sử dụng các loại kháng sinh đặc hiệu để chống
từ nhóm vi khuẩn gây bệnh.

Thành tế bào có chức năng quy định hình dạng của tế bào

Ở một số loài vi khuẩn ,bao bọc ngoài thành tế bào còn có lớp vỏ
bọc nhày dày ,mỏng khác nhau ,có chức năng khác nhau.

Thành tế bào có chức năng bảo vệ tế bào khỏi các shok thẩm thấu
và tác động hư tổn vật lý

Hình ảnh : Thành tế bào vi khuẩn Gram âm_Gram dương_một số
loại vi khuẩn
Hình ảnh cấu tạo thành tế bào
Màng sinh chất

Tiếp dưới thành tế bào là màng sinh chất hay màng

lipoprotein.

Có cấu tạo từ lớp đôi photpholipit chứa khoảng 45% lipit và
55% protein.

Màng tế bào là hàng rào bán thẩm thấu,có cấu trúc và chức
năng là trao đổi chất và bảo vệ tế bào.

Phân cách tế bào với môi trường xung quanh

Điều tiết sự thấm (ra vào) của các ion,chất dinh dưỡng và
chất thải
Màng sinh chất
Tế bào chất

Phía trong màng sinh chất là khôi tế bào
chất chứa tới 65-90% nước ,các chất vô
cơ và hữu cơ khác nhau.Phân bố trong tế
bào chất có nhiều riboxom là loại bào
quan rất bé có hằng số 70S có chức năng
là nơi tổng hợp protein của vi khuẩn và
gồm nhiều các hạt dự trữ ,các bào
tương.Trong tế bào chất xảy ra các quá
trình trao đổi chất và năng lượng như
qua trình tổng hợp protein ,quá trình
đường phân để tích lũy ATP. Nhiều chỗ
màng sinh chất gấp nếp lồi lõm vào tế
bào chất tạo nên các mezoxom được
xem như một loại bào quan có vai trò

trong sự phân bào ,hoặc hô hấp hiếu
khí,hoặc quang hợp.
Vùng nhân

Vùng nhân của tế bào sinh vật
nhân sơ không được bao bọc
bởi các lớp màng, Ngoài AND
vùng nhân còn có AND ngoài
nhân là AND vòng mạch kép
plasmit.Vì vậy tế bào này
được gọi là tế bào nhân
sơ(chưa có nhân hoàn chỉnh
với lớp màng bao bọc như ở tế
bào nhân thực).Chức năng của
vùng nhân là mang gen quy
định các hoạt động sống của vi
khuẩn
Plasmit
Trong tế bào chất ngoài ADN trong nucleoit , còn có 1
số phân tử ADN khác nhau gọi là plasmit chứa thông tin di
truyền quy định một số đặc tính của vi khuẩn như tính kháng
thuốc chẳng hạn chiếm 1-5% so với chromosome.Plasmit có
cấu trúc tự sao chép mang gen tồn tại trong chất tế bào.Hệ
gen của vi khuẩn không chứa các đoạn intron là đoạn ADN
gồm nucleoit không mã hóa cho axit amin và không dịch
mã.
Hình ảnh placmit
Lông,roi,vỏ nhày
Nhiều loại vi khuẩn chuyển động nhờ roi hoặc lông có

cấu tạo đơn giản gồm loại protein flagelin.

Có chức năng:

Lông(nhung mao):Giúp tế bào bám vào bề mặt tế
bào.

Vỏ nhày:bảo vệ tế bào.

Roi (tiên mao): giúp tế bào di chuyển
Hình ảnh lông và roi
Nội bào tử

Có ở 1 số vi khuẩn,đảm bảo sự sống còn của vi
khuẩn,chịu nhiệt,khô
Cấu tạo tế bào nhân thực

Tế bào nhân thực là dạng tế bào cấu tạo nên cơ thể
động vật nguyên sinh,tảo ,nấm, thực vật và động
vật.Tế bào nhân thực thường có kích thước lớn
(trung bình từ 5-100μm) có cấu tạo phức tạp gồm 3
phần :màng sinh chất (plasma membrane) ,tế bào
chất (cytoplasma) và nhân (nucleus) .Tế bào chất
được phân vùng chứa nhiều loại bào quan phức
tạp .Nhân có màng nhân tách biệt với tế bào chất và
chứa nhiễm sắc thể có cấu tạo gồm ADN dạng thẳng
liên kết với protein histon.