SKKN Kinh nghiệm quản lý học sinh thực hiện chỉ tiêu lâm sàng Trường TC Y- Dược Hợp Lực

I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Hoàn cảnh tạo ra sáng kiến kinh nghiệm:
Trường TC Y- Dược Hợp Lực là nơi đào tạo những cán bộ y tế
tương lai. Xuất phát từ yêu cầu chăm sóc sức khỏe cho nhân dân cần 1
đội ngũ cán bộ y tế có kiến thức Y học hiện đại, có kỹ năng , kỹ xảo
cao, có tinh thần thái độ phục vụ tốt và có khả năng tự học vươn lên.
Để học sinh tích cực học tập lâm sàng là một quá trình khổ luyện trong
dạy và học . Nhưng việc quan trọng nhất trong thực hành lâm sàng là
“củng cố ý thức tự học cho người học” nhằm giúp cho học sinh tự rèn
luyện nghề nghiệp. Phương pháp quản lý học sinh và theo dõi thực
hiện chỉ tiêu lâm sàng này đã củng cố cho học sinh tự đánh giá thực
hành, biến đào tạo thành tự đào tạo, biến đánh giá thành tự đánh giá,
làm cho học sinh biết tự điều chỉ được các chỉ tiêu phải làm được
trong thực hành lâm sàng tại khoa sản Bệnh Viện Đa Khoa Hợp Lực
và thực tế tốt nghiệp ở các trung tâm y tế huyện.
Cho phép tôi được chia sẻ kinh nghiệm quản lý 600 học sinh điều
dưỡng trung học và y sỹ đa khoa thực hiện chỉ tiêu lâm sàng từ năm
2010- 2011 đã áp dụng phương pháp cho học sinh tự quản lý chỉ tiêu
lâm sàng.
2. Thực trạng:
1
- Những thuận lợi:
+ Trường trung cấp Y- Dược Hợp Lực có một đặc trưng khác
biệt so với các trường đào tạo nghành Y – Dược khác trên địa bàn tỉnh
thanh hóa là có một mô hình trường viện, Bệnh viện đa khoa hợp lực
lại có một khoa phụ - sản với quy mô xây dựng lớn trang thiết bị hiện
đại cùng đội ngũ Y- Bác sỹ giỏi, nhiệt huyết, yêu nghề và đầy kinh
nghiệm nên rất thuận lợi cho học sinh học tập lâm sàng sản ngay tại
bệnh viện.
+ Trong quá trình học lâm sàng tại bệnh viện được Ban Giám
Hiệu cùng phòng Đào tạo đã có kế hoạch và chương trình cụ thể, sát

thực về lịch học và lịch dạy cho từng lớp.
+ Các y bác sỹ, điều dưỡng và các chị nữ hộ sinh trong khoa
luôn tạo điều kiện cho việc học tập của các em đạt kết quả tốt nhất.
+ Trong quá trình các em học lâm sàng tại khoa Ban giám hiệu,
Phòng đào tạo đã phối hợp chặt chẽ với ban lãnh đạo khoa để tạo điều
kiện tốt nhất
cho các em học tập.
- Những khó khăn:
Bên cạnh những thuận lợi trên, trong quá trình học sinh đi lâm
sàng còn
2
gặp phải rất nhiều những khó khăn, những khó khăn sau đã ảnh hưởng
không nhỏ đến chất lượng học lâm sàng:
+ Mỗi lớp học sinh quá đông ( trên 50 em ) khó cho việc hướng
dẫn “cầm tay chỉ việc”.
+ Khoa sản lượng bệnh nhân đông, nhân viên lại phân tán quá
nhiều việc như: mổ, nạo hút thai, đỡ đẻ, đặt vòng, tiêm truyền, tắm bé,
thay băng, làm thuốc âm đạo, chăm sóc sau mổ v.v nên việc hướng
dẫn thực hành cho các em đôi khi còn hạn chế.
+ Học sinh hết thời gian học tập lâm sàng nhận được rất ít kiến
thức, thậm chí có em còn chưa hiểu được chức năng và nhiệm vụ của
khoa phụ sản.
II. MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG HỌC LÂM SÀNG SẢN – PHỤ KHOA
1.Đối tượng:
300 học sinh điều dưỡng trung học thuộc các khóa : Đ D 1 A, Đ
D 1B, Đ D 1 C, Đ D 1D, Đ D 1 E.
300 học sinh y sỹ đa khoa thuộc các khóa : Y 1A, Y 1 B, Y 1C,
Y 1D, Y 1E .
2. Giải pháp:

3
Đối với khối các nghành đào tạo nghành Y- Dược nói chung,
trường trung cấp Y- Dược Hợp Lực nói riêng chất lượng học tập phán
ánh thông qua học lý thuyết và học thực hành. Lý thuyết và thực hành
phải đi đôi với nhau, đôi khi kỹ năng thực hành còn được coi trọng đặc
biệt. Vì vậy muốn nâng cao kỹ năng thực hành học sinh phải được học
lâm sàng một cách có hiệu quả.
Chính vì thế trong công tác tổ chức học lâm sàng phải càng tốt
thì chất lượng đào tạo lâm sàng càng đạt hiệu quả cao. Sau đây tôi xin
giới thiệu phương pháp để nâng cao chất lượng quản lý lâm sàng đạt
kết quả cao:
Trên cơ sở bảng chỉ tiêu lâm sàng của nhà trường. Thiết kế mẫu
để học sinh tự theo dõi, sau đó dựa vào kết quả các bảng chỉ tiêu để
tổng hợp lại. Rút ra những chỉ tiêu đã đạt được và chưa đạt được, tìm
nguyên nhân và biện pháp khắc phục.
Học sinh vào đầu kỳ thực tập đã được phòng đào tạo thông báo
lịch học tập lâm sàng trong học kỳ, chỉ tiêu lâm sàng phải thực hiện
của từng học sinh.
Buổi đầu đến khoa thực tập được giáo viên giới thiệu về hoạt động của
khoa, nội dung phải thực hiện của từng học sinh. Đọc bảng chỉ tiêu
phải đạt được ở khoa.
4
Phát bảng chỉ tiêu cho học sinh tự ghi chỉ tiêu lâm sàng phải thực
hiện tại khoa sản, hướng dẫn cách ghi các chỉ tiêu đã thực hiện được.
Sau mỗi buổi thực tập học sinh tự ghi những việc đã làm được vào
bảng chỉ tiêu. Bảng chỉ tiêu này luôn được mang đi trong các buổi
thực tập.
Giáo viên dựa trên bảng chỉ tiêu của nhà trường hướng dẫn cho
học sinh làm các thao tác, uốn nắn kịp thời, “cầm tay chỉ việc” giúp
cho học sinh đáp ứng được các nhu cầu chăm sóc người bệnh để đạt

được chỉ tiêu lâm sàng của nhà trường đề ra.
3. Tổ chức thực hiện :
Mô hình phân công chăm sóc của bệnh viện là mô hình phân
công thực tập theo nhóm của học sinh.
Học sinh đến khoa thực tập giáo viên cũng phân công theo
nhóm, theo đơn nguyên của khoa phòng.Phân công cụ thể buồng bệnh
cho từng học sinh và trong quá trình thực tập học sinh sẽ thực hiện
công việc dựa theo bảng chỉ tiêu đã được phân công. Cách phân công
học sinh thực tập theo đơn nguyên theo 4 nhóm sau 1 tuần thì đổi
nhóm để quay đủ 4 vòng theo đơn nguyên, để mỗi học sinh đều được
thực hiện mọi thủ thuật trong khoa.
5
Đầu tuần thực tập lên lịch mời giáo viên khoa giảng tuần 2 tiết.
Mời giảng vào thứ 3 và thứ 5 hàng tuần.
Hướng dẫn học sinh 30 phút đầu giờ vệ sinh quang cảnh và vệ
sinh phòng bệnh kết hợp với khoa để vừa học vừa làm và đề nghị khoa
tạo mọi điều kiện giúp nhà trường đào tạo học sinh để đạt được các
chỉ tiêu của nhà trường đề ra trong quá trình thực tập.
Cuối tuần học sinh tự báo cáo lại chỉ tiêu phải thực hiện, đã thực
hiện và chưa thực hiện được. Giáo viên tìm nguyên nhân để có biện
pháp bổ sung
chỉ tiêu thiếu.
Cụ thể : tổ 1 lớp đ d 1A có 12 em thực tập 4 tuần tại khoa sản,
thời gian thực tập từ 18/11/2010 đến 13/12/2010 tôi phân công theo
bảng sau:
Chỉ tiêu\
tuần
tuần 1 tuần 2 tuần 3 tuần 4
Tiêm truyền Thân,
Dương,

Sen
Tài,
Tâm,Trí
Thanh,
Chuyên,
Phong
Nhung ,
Thương,
Thắng
Thay băng Nhung ,
Thương,
Thắng
Thanh,
Chuyên,
Phong
Tài,
Tâm,Trí
Thân,Dươ
ng
,Sen
6
Làm thuốc
âm đạo
Thanh,
Chuyên,
Phong
Nhung ,
Thương,
Thắng
Thân,Dươn

g, Sen
Tài,
Tâm,Trí
Tắm bé
Tài,
Tâm,Trí
Thân,Dươ
g,Sen
Nhung ,
Thương,
Thắng
Thanh,
Chuyên,
Phong
Khám thai
Thân,
Dương,
Sen
Tài,
Tâm,Trí
Thanh,
Chuyên,
Phong
Nhung ,
Thương,
Thắng
Khám phụ
khoa
Tài,
Tâm,Trí

Thanh,
Chuyên,
Phong
Nhung ,
Thương,
Thắng
Thân,Dươ
ng,Sen
Thụt tháo và
vệ sinh tại
giường
Thanh,
Chuyên,
Phong
Nhung ,
Thương,
Thắng
Thân,Dươn
g,Sen
Tài,
Tâm,Trí
Đỡ đẻ
thường và
khâu phục
Nhung ,
Thương,
Thắng
Thân,
Dươg, Sen
Tài,

Tâm,Trí
Thanh,
Chuyên,
Phong
7
hồi TSM
* Giám sát điều hành :
Giáo viên dựa theo chỉ tiêu lâm sàng đồng thời bám sát người
bệnh hướng dẫn cho học sinh cách học lâm sàng. Muốn học được lâm
sàng tốt thì phải biết được tâm lý của bệnh nhân nằm điều trị trong
bệnh viện ( vì họ rất sợ khi biết học sinh sắp làm các thủ thuật cho
mình ). Cho nên học sinh muốn học lâm sàng tốt phải có kiến thức về
tâm lý học y học để khi đến với người bệnh biết cách giao tiếp có kỹ
năng, có nghệ thuật thì người bệnh mới cho làm các thủ thuật trên họ.
Để học sinh làm được các thủ thuật tốt người giáo viên phải
uốn nắn kịp thời, “cầm tay chỉ việc”, những thủ thuật khó như đỡ đẻ :
đầu tiên tôi đỡ đầu ra sau đó cho học sinh đỡ tiếp.Cắt khâu tầng sinh
môn tôi khâu gần xong còn lớp da cho học sinh khâu tiếp hoặc cắt chỉ
vết mổ tôi cắt mũi khó còn học sinh cắt mũi dễ .Hàng ngày đi bên
cạnh người bệnh chăm sóc cho họ, do biết cách giao tiếp, biết được
tâm lý người bệnh nên các chỉ tiêu của nhà trường tôi đều để cho học
sinh làm được, người bệnh cộng tác, giúp đỡ và đồng ý cho các em
làm thủ thuật.
• Tuần cuối của đợt thực tập để 2 ngày cuối tuần tổ chức kiểm tra,
đánh
8
giá kết quả học tập của học sinh.
• Khi hết thời gian thực tập tại khoa sản, giáo viên phải thông báo
kết
quả các chỉ tiêu học sinh đã thực hiện được và chưa thực hiện được, từ

đó bộ môn có kế hoạch tìm cách bổ sung.
Sau đây là một số ví dụ cụ thể trong công tác tổ chức lâm sàng thông
qua 2 bảng sau:
1. Bảng thực hiện chỉ tiêu lâm sàng:
Họ và tên: Nguyễn Thị Hiền tổ 3: lớp ĐD1A. Thời gian 18/11
đến 13/12- 2011.
Nhận xét của giáo viên lâm sàng:
- trong 8 chỉ tiêu có : - 2 chỉ tiêu đạt.
- 3 chỉ tiêu vượt.
- 2 chỉ tiêu thiếu.
- 1 chỉ tiêu không làm được.
Vì không có người bệnh khi thực tập nên học sinh không được
làm.
Lưu ý khi em chuyển sang khoa ngoại tổng hợp em cần bổ sung
thêm chỉ tiêu thay băng và vệ sinh thân thể cho người bệnh ( nếu có ).
9
2. Bảng thực hiện chỉ tiêu lâm sàng trong thời gian thực tế
tốt nghiệp:
Họ và tên : Lưu Thị Thanh Lịch, Đ D 1A ( đã tốt nghiệp tháng 2 năm
2011 )
TT chỉ tiêu
số lần
yêu
cầu
SL làm
được,
đạt
làm
chưa
được

chưa
được làm
1 Tiêm truyền 50 lần 40 lần 10 lần 0 lần
2 Thay băng 50 lần 45 lần 5 lần 0 lần
3
Làm thuốc
âm đạo
50 lần 50 lần 0 lần 0 lần
4 Tắm bé 50 lần 50 lần 0 lần 0 lần
5 Khám thai 100 lần 100 lần 0 lần 0 lần
6
Khám phụ
khoa
100 lần 100 lần 0 lần 0 lần
7
Thụt tháo và
vệ sinh tại
giường
50 lần 50 lần 0 lần 0 lần
8
Đỡ đẻ thường
và
khâu phục hồi
TSM
50 lần 30 lần 10 lần 10 lần
9
Tiếp nhận
thai phụ
200 lần 200 lần 0 lần 0 lần
10 Nhận định 200 lần 200 lần 0 lần 0 lần

10
tình trạng
của sản phụ
trước đẻ
11
Theo dõi
chuyển dạ
200 lần 200 lần 0 lần 0 lần
12
Vệ sinh cho
sản phụ
trước đẻ
200 lần 200 lần 0 lần 0 lần
13
Vệ sinh cho
sản phụ
sau đẻ
200 lần 200 lần 0 lần 0 lần
14
Nhận định
thai nhi đủ
tháng, thiếu
tháng
10 lần 8 lần 2 lần 0 lần
15
Chăm sóc trẻ
đẻ thiếu
tháng trong
lồng ấp
5 lần 4 lần 1 lần 0 lần

16
Chăm sóc sản
phụ sau
đẻ
200 lần 200 lần 0 lần 0 lần
17 Giáo dục sức 400 lần 400 lần 0 lần 0 lần
11
khỏe
cho mẹ và bé
18
Phụ giúp thầy
thuốc
phá thai sớm.
30 lần 30 lần 0 lần 0 lần
19
Tư vấn kế
hoạch hóa
gia đình
400 lần 400 lần 0 lần 0 lần
20
Hướng dẫn bà
mẹ
nuôi con bằng
sữa mẹ
400 lần 400 lần 0 lần 0 lần
Kết quả: + Chỉ tiêu đã đạt được : 80 %
+ Chỉ tiêu chưa đạt được : 15 %
+ Chỉ tiêu chưa được làm : 5 %
3. Đánh giá kết quả :
3.1. Kết quả cụ thể:

12
Phương pháp dùng bảng quản lý học sinh thực hiện chỉ tiêu lâm
sàng là một bảng kiểm tra công việc phải làm, đã làm được và chưa
làm được. giáo viên phải tìm nguyên nhân để có biện pháp bổ sung kịp
thời về kỹ năng thực hành của học sinh trong quá trình đào tạo.
Việc dùng bảng quản lý thực hiện chỉ tiêu lâm sàng đã giúp kích
thích học sinh tích cực và tự giác học tập của học sinh.
Muốn làm được như vậy, người giáo viên phải dành tình cảm
cho học sinh, để học sinh xem giáo viên là người thầy , người mẹ và
phát huy tính yêu mến thầy cô, yêu mến người bệnh, coi người bệnh
như người thân của mình.
Người giáo viên phải rèn luyện cho học sinh về đạo đức, tư cách,
lời nói, cử chỉ đúng mực như lời Bác Hồ đã từng căn dặn “ lương y
như từ mẫu”. Qua mỗi buổi thực hành, người giáo viên phải để lại
hình ảnh tốt đẹp của mình khi phục vụ người bệnh, đồng thời hướng
dẫn thủ thuật cho học sinh làm trên người bệnh mẫu mực và sư phạm,
luôn nêu cao những tấm gương học sinh có đạo đức nghề nghiệp, có
tinh thần thái độ học tập cao để các em học tập.
Bên cạch đó, giáo viên phải có kiến thức, phương pháp sư phạm
tốt thì mới kích thích được học sinh học lâm sàng tốt và đánh giá kết
quả học sinh sau khi hết đợt thực tập tại khoa một cách khách quan .
13
do đó học sinh rất thích phương pháp “ quản lý học sinh thực hiện chỉ
tiêu lâm sàng”
Qua làm phiếu thăm dò 350/600 học sinh trong 2 năm học 2011
và năm 2012 của các khóa 1,2,3 thì kết quả là 100% đồng ý thực hiện
phương pháp học sinh tự quản lý chỉ tiêu lâm sàng, nên kỹ năng thực
hành của học sinh ngày càng được nâng cao, chất lượng đào tạo ngày
càng được tốt hơn.
Cụ thể :

- Kết thúc đợt thực tập học sinh học khối nghành Y Sỹ đã làm
thành thạo các loại bệnh án. Học sinh khối nghành điều dưỡng đã xây
dựng được bảng kế hoạch chăm sóc điều dưỡng các loại.
- Các em đã thành thạo trong các việc như: Phụ đỡ đẻ, phụ nạo
hút thai, tiêm truyền, tắm bé, đặt vòng, làm thuốc âm đạo
- Học sinh được đưa về nề nếp, ý thức học tập được nâng lên rõ
rệt, tránh được tình trạng ngồi hành lang nghe điện thoại hoặc không
biết mình đến khoa học gì và làm gì? Không còn tình trạng tự ti, e dè,
ngại tiếp xúc, kém học hỏi.
Sau đây là một số tư liệu cụ thể chứng tỏ sau khi áp dụng sáng
kiến vào quản lý lâm sàng thì chất lượng học tập đã được nâng lên rõ
rệt thông qua lớp điều dưỡng 1A:
14
BẢNG THỐNG KÊ KẾT QUẢ THỰC TẾ LỚP ĐIỀU DƯỠNG
1A
Chỉ tiêu thực tế tốt
nghiệp
Trước khi thực
hiện sáng kiến
Sau khi thực
hiện sáng kiến.
Tiêm truyền 60 % đạt yêu cầu 80 % đạt yêu cầu
Thay băng 30 % đạt yêu cầu 90 % đạt yêu cầu
Làm thuốc âm đạo 50 % đạt yêu cầu 100 % đạt yêu
cầu
Tắm bé 50 % đạt yêu cầu 100 % đạt yêu
cầu
Khám thai 50 % đạt yêu cầu 100 % đạt yêu
cầu
Khám phụ khoa 50 % đạt yêu cầu 100 % đạt yêu

cầu
Thụt tháo và vệ sinh tại
giường
50 % đạt yêu cầu 100 % đạt yêu
cầu
Đỡ đẻ thường và khâu
phục hồi TSM
30 % đạt yêu cầu 60 % đạt yêu cầu
Tiếp nhận thai phụ 30 % đạt yêu cầu 100 % đạt yêu
cầu
Nhận định tình trạng của
sản phụ trước đẻ
40 % đạt yêu cầu 100 % đạt yêu
cầu
Vệ sinh cho sản phụ trước
đẻ
30 % đạt yêu cầu 100 % đạt yêu
cầu
Nhận định thai nhi đủ
tháng, thiếu tháng
30 % đạt yêu cầu 80 % đạt yêu cầu
15
Chăm sóc trẻ đẻ thiếu
tháng trong lồng ấp
20 % đạt yêu cầu 80 % đạt yêu cầu
Chăm sóc sản phụ sau đẻ 20 % đạt yêu cầu 100 % đạt yêu
cầu
Giáo dục sức khỏe cho mẹ
và
bé

50 % đạt yêu cầu 100 % đạt yêu
cầu
Phụ giúp thầy thuốc phá
thai sớm.
50 % đạt yêu cầu 100 % đạt yêu
cầu
Tư vấn kế hoạch hóa gia
đình
50 % đạt yêu cầu 100 % đạt yêu
cầu
Hướng dẫn bà mẹ nuôi
con bằng sữa mẹ
30 % đạt yêu cầu 100 % đạt yêu
cầu
3.2. Nguyên nhân thành công:
- Có được thành công trên là do bản thân tôi có lòng yêu nghề,
tâm huyết giảng dạy.
- Tôi đã mạnh dạn áp dụng sáng kiến kinh nghiệm mình vào thực
tế.
- Được sự giúp đỡ của Ban Giám Hiệu nhà trường, Phòng đạo
tạo và đặc biệt là có sự cộng tác của Tập thể khoa sản Bệnh viện đa
khoa Hợp Lực.
- Học sinh có ý thức, tinh thần thái độ học tập cao, chấp hành
nghiêm chỉnh nội quy của nhà trường và bệnh viện.Ban cán sự lớp
16
cùng tổ trưởng nhiệt tình và có trách nhiệm hoàn thành tốt các nhiệm
vụ được giao.
III. Ý KIẾN ĐỀ XUẤT:
Tuy mới vào nghành kinh nghiệm giảng dạy và quản lý lâm sàng
còn non trẻ song với sự yêu nghề, tâm huyết giảng dạy trong tâm trí tôi

luôn mong sao cho học sinh nắm bắt được nhiều kiến thức thực tập
nhất, thực hiện được nhiều kỹ năng thành thạo nhất và phải nâng cao
được y đức nghành y.
Qua 2 năm 2011- 2012 áp dụng phương pháp quản lý học sinh
thực hiện chỉ tiêu lâm sàng ở khoa sản bệnh viện đa khoa hợp lực đã
kích thích học sinh tích cực học tập lâm sàng , được người bệnh ủng
hộ , đồng tình cho học sinh làm thủ thuật trên người bệnh. Do đó các
chỉ tiêu lâm sàng đều vượt và đạt chất lượng học sinh ngày càng được
nâng cao.
Tôi xin được đề nghị với ban giám hiệu nhà trường, phòng đào
tạo quản lý lâm sàng cho các đối tượng học sinh học lâm sàng được áp
dụng “phương pháp quản lý học sinh thực hiện chỉ tiêu lâm sàng”
trong quá trình thực tập, cũng như thực tế tốt nghiệp nhằm kích thích
học sinh tự học, tự đánh giá được mức độ hoàn thành của bản thân,
nhằm nâng cao chất lượng dạy và học lâm sàng. Tôi tin rằng nếu được
17
sự giúp đỡ của Ban Giám Hiệu, Phòng đào tạo và tập thể khoa sản
Bệnh Viện Đa Khoa Hợp Lực thì sáng kiến kinh nghiệm của tôi chắc
chắn sẽ góp phần nâng cao chất lượng học lâm sàng, đồng thời cũng
nâng cao chất lượng đào tạo nghề của Trường Trung Cấp Y – Dược
Hợp Lực.
Tôi xin gửi lời cảm ơn tới toàn bộ tập thể khoa sản Bệnh Viện
Đa Khoa Hợp Lực, ban giám hiệu, phòng đào tạo trong đó dặc biệt là
sự giúp đỡ của trưởng khoa BSCKII Nguyễn Văn Kiên, Phó khoa Bs
Nguyễn Thị Dưỡng, BSCKI Mai Văn Huệ, Hiệu trưởng BSCKII cô
giáo Bùi Thị Thuyết, phó hiệu trưởng phụ trách lâm sàng BSCKI
Hoàng Trọng Cừ, Trưởng phòng đào tạo BSCKI cô Trần Thị Thanh đã
giúp đỡ tôi hoàn thành sáng kiến trong thời gian vừa qua.
Tôi mong ban giám hiệu, phòng đào tạo cùng các giáo viên phụ
trách lâm sàng đóng góp cho ý kiến nhỏ bé của tôi được hoàn thiện

hơn để tôi có thể chia sẻ sáng kiến của mình đến với các bạn đồng
nghiệp.
Tôi xin chân thành cảm ơn !
Thanh hóa, ngày 15 tháng 05
năm 2012
18
Người viết
Mai Thị Tâm
19