quản lý 600 học sinh điều dưỡng trung học và y sỹ đa khoa thực hiện chỉ tiêu lâm sàng từ năm 2010- 2011 đã áp dụng phương pháp cho học sinh tự quản lý chỉ tiêu lâm sàng

I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Hoàn cảnh tạo ra sáng kiến kinh nghiệm:
Trường TC Y- Dược Hợp Lực là nơi đào tạo những cán bộ y tế tương lai.
Xuất phát từ yêu cầu chăm sóc sức khỏe cho nhân dân cần 1 đội ngũ cán bộ y tế
có kiến thức Y học hiện đại, có kỹ năng , kỹ xảo cao, có tinh thần thái độ phục
vụ tốt và có khả năng tự học vươn lên. Để học sinh tích cực học tập lâm sàng là
một quá trình khổ luyện trong dạy và học . Nhưng việc quan trọng nhất trong
thực hành lâm sàng là “củng cố ý thức tự học cho người học” nhằm giúp cho học
sinh tự rèn luyện nghề nghiệp. Phương pháp quản lý học sinh và theo dõi thực
hiện chỉ tiêu lâm sàng này đã củng cố cho học sinh tự đánh giá thực hành, biến
đào tạo thành tự đào tạo, biến đánh giá thành tự đánh giá, làm cho học sinh biết
tự điều chỉ được các chỉ tiêu phải làm được trong thực hành lâm sàng tại khoa
sản Bệnh Viện Đa Khoa Hợp Lực và thực tế tốt nghiệp ở các trung tâm y tế
huyện.
Cho phép tôi được chia sẻ kinh nghiệm quản lý 600 học sinh điều dưỡng
trung học và y sỹ đa khoa thực hiện chỉ tiêu lâm sàng từ năm 2010- 2011 đã áp
dụng phương pháp cho học sinh tự quản lý chỉ tiêu lâm sàng.
2. Thực trạng:
- Những thuận lợi:
+ Trường trung cấp Y- Dược Hợp Lực có một đặc trưng khác biệt so với
các trường đào tạo nghành Y – Dược khác trên địa bàn tỉnh thanh hóa là có một
mô hình trường viện, Bệnh viện đa khoa hợp lực lại có một khoa phụ - sản với
quy mô xây dựng lớn trang thiết bị hiện đại cùng đội ngũ Y- Bác sỹ giỏi, nhiệt
huyết, yêu nghề và đầy kinh nghiệm nên rất thuận lợi cho học sinh học tập lâm
sàng sản ngay tại bệnh viện.
+ Trong quá trình học lâm sàng tại bệnh viện được Ban Giám Hiệu cùng
phòng Đào tạo đã có kế hoạch và chương trình cụ thể, sát thực về lịch học và
lịch dạy cho từng lớp.
+ Các y bác sỹ, điều dưỡng và các chị nữ hộ sinh trong khoa luôn tạo điều
kiện cho việc học tập của các em đạt kết quả tốt nhất.
+ Trong quá trình các em học lâm sàng tại khoa Ban giám hiệu, Phòng đào

tạo đã phối hợp chặt chẽ với ban lãnh đạo khoa để tạo điều kiện tốt nhất
cho các em học tập.
1
- Những khó khăn:
Bên cạnh những thuận lợi trên, trong quá trình học sinh đi lâm sàng còn
gặp phải rất nhiều những khó khăn, những khó khăn sau đã ảnh hưởng không
nhỏ đến chất lượng học lâm sàng:
+ Mỗi lớp học sinh quá đông ( trên 50 em ) khó cho việc hướng dẫn “cầm
tay chỉ việc”.
+ Khoa sản lượng bệnh nhân đông, nhân viên lại phân tán quá nhiều việc
như: mổ, nạo hút thai, đỡ đẻ, đặt vòng, tiêm truyền, tắm bé, thay băng, làm thuốc
âm đạo, chăm sóc sau mổ v.v nên việc hướng dẫn thực hành cho các em đôi khi
còn hạn chế.
+ Học sinh hết thời gian học tập lâm sàng nhận được rất ít kiến thức, thậm
chí có em còn chưa hiểu được chức năng và nhiệm vụ của khoa phụ sản.
II. MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG HỌC LÂM SÀNG SẢN – PHỤ KHOA
1.Đối tượng:
300 học sinh điều dưỡng trung học thuộc các khóa : Đ D 1 A, Đ D 1B, Đ
D 1 C, Đ D 1D, Đ D 1 E.
300 học sinh y sỹ đa khoa thuộc các khóa : Y 1A, Y 1 B, Y 1C, Y 1D, Y
1E .
2. Giải pháp:
Đối với khối các nghành đào tạo nghành Y- Dược nói chung, trường trung
cấp Y- Dược Hợp Lực nói riêng chất lượng học tập phán ánh thông qua học lý
thuyết và học thực hành. Lý thuyết và thực hành phải đi đôi với nhau, đôi khi kỹ
năng thực hành còn được coi trọng đặc biệt. Vì vậy muốn nâng cao kỹ năng thực
hành học sinh phải được học lâm sàng một cách có hiệu quả.
Chính vì thế trong công tác tổ chức học lâm sàng phải càng tốt thì chất
lượng đào tạo lâm sàng càng đạt hiệu quả cao. Sau đây tôi xin giới thiệu phương

pháp để nâng cao chất lượng quản lý lâm sàng đạt kết quả cao:
Trên cơ sở bảng chỉ tiêu lâm sàng của nhà trường. Thiết kế mẫu để học
sinh tự theo dõi, sau đó dựa vào kết quả các bảng chỉ tiêu để tổng hợp lại. Rút ra
những chỉ tiêu đã đạt được và chưa đạt được, tìm nguyên nhân và biện pháp
khắc phục.
2
Học sinh vào đầu kỳ thực tập đã được phòng đào tạo thông báo lịch học
tập lâm sàng trong học kỳ, chỉ tiêu lâm sàng phải thực hiện của từng học sinh.
Buổi đầu đến khoa thực tập được giáo viên giới thiệu về hoạt động của khoa, nội
dung phải thực hiện của từng học sinh. Đọc bảng chỉ tiêu phải đạt được ở khoa.
Phát bảng chỉ tiêu cho học sinh tự ghi chỉ tiêu lâm sàng phải thực hiện tại
khoa sản, hướng dẫn cách ghi các chỉ tiêu đã thực hiện được. Sau mỗi buổi thực
tập học sinh tự ghi những việc đã làm được vào bảng chỉ tiêu. Bảng chỉ tiêu này
luôn được mang đi trong các buổi thực tập.
Giáo viên dựa trên bảng chỉ tiêu của nhà trường hướng dẫn cho học sinh
làm các thao tác, uốn nắn kịp thời, “cầm tay chỉ việc” giúp cho học sinh đáp ứng
được các nhu cầu chăm sóc người bệnh để đạt được chỉ tiêu lâm sàng của nhà
trường đề ra.
3. Tổ chức thực hiện :
Mô hình phân công chăm sóc của bệnh viện là mô hình phân công thực
tập theo nhóm của học sinh.
Học sinh đến khoa thực tập giáo viên cũng phân công theo nhóm, theo
đơn nguyên của khoa phòng.Phân công cụ thể buồng bệnh cho từng học sinh và
trong quá trình thực tập học sinh sẽ thực hiện công việc dựa theo bảng chỉ tiêu
đã được phân công. Cách phân công học sinh thực tập theo đơn nguyên theo 4
nhóm sau 1 tuần thì đổi nhóm để quay đủ 4 vòng theo đơn nguyên, để mỗi học
sinh đều được thực hiện mọi thủ thuật trong khoa.
Đầu tuần thực tập lên lịch mời giáo viên khoa giảng tuần 2 tiết. Mời giảng
vào thứ 3 và thứ 5 hàng tuần.
Hướng dẫn học sinh 30 phút đầu giờ vệ sinh quang cảnh và vệ sinh phòng

bệnh kết hợp với khoa để vừa học vừa làm và đề nghị khoa tạo mọi điều kiện
giúp nhà trường đào tạo học sinh để đạt được các chỉ tiêu của nhà trường đề ra
trong quá trình thực tập.
Cuối tuần học sinh tự báo cáo lại chỉ tiêu phải thực hiện, đã thực hiện và
chưa thực hiện được. Giáo viên tìm nguyên nhân để có biện pháp bổ sung
chỉ tiêu thiếu.
Cụ thể : tổ 1 lớp đ d 1A có 12 em thực tập 4 tuần tại khoa sản, thời gian
thực tập từ 18/11/2010 đến 13/12/2010 tôi phân công theo bảng sau:
3
Chỉ tiêu\
tuần
tuần 1 tuần 2 tuần 3 tuần 4
Tiêm truyền Thân,
Dương,
Sen
Tài,
Tâm,Trí
Thanh,
Chuyên,
Phong
Nhung ,
Thương,
Thắng
Thay băng Nhung ,
Thương,
Thắng
Thanh,
Chuyên,
Phong
Tài, Tâm,Trí Thân,Dương

,Sen
Làm thuốc âm
đạo
Thanh,
Chuyên,
Phong
Nhung ,
Thương,
Thắng
Thân,Dương,
Sen
Tài, Tâm,Trí
Tắm bé
Tài,
Tâm,Trí
Thân,Dươg,
Sen
Nhung ,
Thương,
Thắng
Thanh,
Chuyên,
Phong
Khám thai
Thân,
Dương,
Sen
Tài,
Tâm,Trí
Thanh,

Chuyên,
Phong
Nhung ,
Thương,
Thắng
Khám phụ
khoa
Tài,
Tâm,Trí
Thanh,
Chuyên,
Phong
Nhung ,
Thương,
Thắng
Thân,Dương
,Sen
Thụt tháo và
vệ sinh tại
giường
Thanh,
Chuyên,
Phong
Nhung ,
Thương,
Thắng
Thân,Dương,
Sen
Tài, Tâm,Trí
Đỡ đẻ thường

và khâu phục
hồi TSM
Nhung ,
Thương,
Thắng
Thân,
Dươg, Sen
Tài, Tâm,Trí Thanh,
Chuyên,
Phong
* Giám sát điều hành :
Giáo viên dựa theo chỉ tiêu lâm sàng đồng thời bám sát người bệnh
hướng dẫn cho học sinh cách học lâm sàng. Muốn học được lâm sàng tốt thì phải
biết được tâm lý của bệnh nhân nằm điều trị trong bệnh viện ( vì họ rất sợ khi
biết học sinh sắp làm các thủ thuật cho mình ). Cho nên học sinh muốn học lâm
sàng tốt phải có kiến thức về tâm lý học y học để khi đến với người bệnh biết
4
cách giao tiếp có kỹ năng, có nghệ thuật thì người bệnh mới cho làm các thủ
thuật trên họ.
Để học sinh làm được các thủ thuật tốt người giáo viên phải uốn nắn kịp
thời, “cầm tay chỉ việc”, những thủ thuật khó như đỡ đẻ : đầu tiên tôi đỡ đầu ra
sau đó cho học sinh đỡ tiếp.Cắt khâu tầng sinh môn tôi khâu gần xong còn lớp
da cho học sinh khâu tiếp hoặc cắt chỉ vết mổ tôi cắt mũi khó còn học sinh cắt
mũi dễ .Hàng ngày đi bên cạnh người bệnh chăm sóc cho họ, do biết cách giao
tiếp, biết được tâm lý người bệnh nên các chỉ tiêu của nhà trường tôi đều để cho
học sinh làm được, người bệnh cộng tác, giúp đỡ và đồng ý cho các em làm thủ
thuật.
• Tuần cuối của đợt thực tập để 2 ngày cuối tuần tổ chức kiểm tra, đánh
giá kết quả học tập của học sinh.
• Khi hết thời gian thực tập tại khoa sản, giáo viên phải thông báo kết

quả các chỉ tiêu học sinh đã thực hiện được và chưa thực hiện được, từ đó bộ
môn có kế hoạch tìm cách bổ sung.
Sau đây là một số ví dụ cụ thể trong công tác tổ chức lâm sàng thông qua 2 bảng
sau:
1. Bảng thực hiện chỉ tiêu lâm sàng:
Họ và tên: Nguyễn Thị Hiền tổ 3: lớp ĐD1A. Thời gian 18/11 đến 13/12-
2011.
Nhận xét của giáo viên lâm sàng:
- trong 8 chỉ tiêu có : - 2 chỉ tiêu đạt.
- 3 chỉ tiêu vượt.
- 2 chỉ tiêu thiếu.
- 1 chỉ tiêu không làm được.
Vì không có người bệnh khi thực tập nên học sinh không được làm.
Lưu ý khi em chuyển sang khoa ngoại tổng hợp em cần bổ sung thêm chỉ
tiêu thay băng và vệ sinh thân thể cho người bệnh ( nếu có ).
2. Bảng thực hiện chỉ tiêu lâm sàng trong thời gian thực tế tốt nghiệp:
Họ và tên : Lưu Thị Thanh Lịch, Đ D 1A ( đã tốt nghiệp tháng 2 năm 2011 )
TT chỉ tiêu
số lần
yêu cầu
SL làm
được, đạt
làm chưa
được
chưa được
làm
1 Tiêm truyền 50 lần 40 lần 10 lần 0 lần
5
2 Thay băng 50 lần 45 lần 5 lần 0 lần
3

Làm thuốc âm
đạo
50 lần 50 lần 0 lần 0 lần
4 Tắm bé 50 lần 50 lần 0 lần 0 lần
5 Khám thai 100 lần 100 lần 0 lần 0 lần
6 Khám phụ khoa 100 lần 100 lần 0 lần 0 lần
7
Thụt tháo và vệ
sinh tại giường
50 lần 50 lần 0 lần 0 lần
8
Đỡ đẻ thường
và
khâu phục hồi
TSM
50 lần 30 lần 10 lần 10 lần
9
Tiếp nhận thai
phụ
200 lần 200 lần 0 lần 0 lần
10
Nhận định tình
trạng
của sản phụ
trước đẻ
200 lần 200 lần 0 lần 0 lần
11
Theo dõi
chuyển dạ
200 lần 200 lần 0 lần 0 lần

12
Vệ sinh cho sản
phụ
trước đẻ
200 lần 200 lần 0 lần 0 lần
13
Vệ sinh cho sản
phụ
sau đẻ
200 lần 200 lần 0 lần 0 lần
14
Nhận định thai
nhi đủ
tháng, thiếu
tháng
10 lần 8 lần 2 lần 0 lần
15
Chăm sóc trẻ đẻ
thiếu
tháng trong
lồng ấp
5 lần 4 lần 1 lần 0 lần
16 Chăm sóc sản
phụ sau
200 lần 200 lần 0 lần 0 lần
6
đẻ
17
Giáo dục sức
khỏe

cho mẹ và bé
400 lần 400 lần 0 lần 0 lần
18
Phụ giúp thầy
thuốc
phá thai sớm.
30 lần 30 lần 0 lần 0 lần
19
Tư vấn kế
hoạch hóa
gia đình
400 lần 400 lần 0 lần 0 lần
20
Hướng dẫn bà
mẹ
nuôi con bằng
sữa mẹ
400 lần 400 lần 0 lần 0 lần
Kết quả: + Chỉ tiêu đã đạt được : 80 %
+ Chỉ tiêu chưa đạt được : 15 %
+ Chỉ tiêu chưa được làm : 5 %
3. Đánh giá kết quả :
3.1. Kết quả cụ thể:
Phương pháp dùng bảng quản lý học sinh thực hiện chỉ tiêu lâm sàng là
một bảng kiểm tra công việc phải làm, đã làm được và chưa làm được. giáo viên
phải tìm nguyên nhân để có biện pháp bổ sung kịp thời về kỹ năng thực hành của
học sinh trong quá trình đào tạo.
Việc dùng bảng quản lý thực hiện chỉ tiêu lâm sàng đã giúp kích thích học
sinh tích cực và tự giác học tập của học sinh.
Muốn làm được như vậy, người giáo viên phải dành tình cảm cho học

sinh, để học sinh xem giáo viên là người thầy , người mẹ và phát huy tính yêu
mến thầy cô, yêu mến người bệnh, coi người bệnh như người thân của mình.
Người giáo viên phải rèn luyện cho học sinh về đạo đức, tư cách, lời nói,
cử chỉ đúng mực như lời Bác Hồ đã từng căn dặn “ lương y như từ mẫu”. Qua
7
mỗi buổi thực hành, người giáo viên phải để lại hình ảnh tốt đẹp của mình khi
phục vụ người bệnh, đồng thời hướng dẫn thủ thuật cho học sinh làm trên người
bệnh mẫu mực và sư phạm, luôn nêu cao những tấm gương học sinh có đạo đức
nghề nghiệp, có tinh thần thái độ học tập cao để các em học tập.
Bên cạch đó, giáo viên phải có kiến thức, phương pháp sư phạm tốt thì
mới kích thích được học sinh học lâm sàng tốt và đánh giá kết quả học sinh sau
khi hết đợt thực tập tại khoa một cách khách quan . do đó học sinh rất thích
phương pháp “ quản lý học sinh thực hiện chỉ tiêu lâm sàng”
Qua làm phiếu thăm dò 350/600 học sinh trong 2 năm học 2011 và năm
2012 của các khóa 1,2,3 thì kết quả là 100% đồng ý thực hiện phương pháp học
sinh tự quản lý chỉ tiêu lâm sàng, nên kỹ năng thực hành của học sinh ngày càng
được nâng cao, chất lượng đào tạo ngày càng được tốt hơn.
Cụ thể :
- Kết thúc đợt thực tập học sinh học khối nghành Y Sỹ đã làm thành thạo
các loại bệnh án. Học sinh khối nghành điều dưỡng đã xây dựng được bảng kế
hoạch chăm sóc điều dưỡng các loại.
- Các em đã thành thạo trong các việc như: Phụ đỡ đẻ, phụ nạo hút thai,
tiêm truyền, tắm bé, đặt vòng, làm thuốc âm đạo
- Học sinh được đưa về nề nếp, ý thức học tập được nâng lên rõ rệt, tránh
được tình trạng ngồi hành lang nghe điện thoại hoặc không biết mình đến khoa
học gì và làm gì? Không còn tình trạng tự ti, e dè, ngại tiếp xúc, kém học hỏi.
Sau đây là một số tư liệu cụ thể chứng tỏ sau khi áp dụng sáng kiến vào
quản lý lâm sàng thì chất lượng học tập đã được nâng lên rõ rệt thông qua lớp
điều dưỡng 1A:
BẢNG THỐNG KÊ KẾT QUẢ THỰC TẾ LỚP ĐIỀU DƯỠNG 1A

Chỉ tiêu thực tế tốt nghiệp Trước khi thực hiện
sáng kiến
Sau khi thực hiện
sáng kiến.
Tiêm truyền 60 % đạt yêu cầu 80 % đạt yêu cầu
Thay băng 30 % đạt yêu cầu 90 % đạt yêu cầu
Làm thuốc âm đạo 50 % đạt yêu cầu 100 % đạt yêu cầu
Tắm bé 50 % đạt yêu cầu 100 % đạt yêu cầu
Khám thai 50 % đạt yêu cầu 100 % đạt yêu cầu
Khám phụ khoa 50 % đạt yêu cầu 100 % đạt yêu cầu
Thụt tháo và vệ sinh tại 50 % đạt yêu cầu 100 % đạt yêu cầu
8
giường
Đỡ đẻ thường và khâu phục
hồi TSM
30 % đạt yêu cầu 60 % đạt yêu cầu
Tiếp nhận thai phụ 30 % đạt yêu cầu 100 % đạt yêu cầu
Nhận định tình trạng của sản
phụ trước đẻ
40 % đạt yêu cầu 100 % đạt yêu cầu
Vệ sinh cho sản phụ trước đẻ 30 % đạt yêu cầu 100 % đạt yêu cầu
Nhận định thai nhi đủ tháng,
thiếu tháng
30 % đạt yêu cầu 80 % đạt yêu cầu
Chăm sóc trẻ đẻ thiếu tháng
trong lồng ấp
20 % đạt yêu cầu 80 % đạt yêu cầu
Chăm sóc sản phụ sau đẻ 20 % đạt yêu cầu 100 % đạt yêu cầu
Giáo dục sức khỏe cho mẹ và
bé

50 % đạt yêu cầu 100 % đạt yêu cầu
Phụ giúp thầy thuốc phá thai
sớm.
50 % đạt yêu cầu 100 % đạt yêu cầu
Tư vấn kế hoạch hóa gia đình 50 % đạt yêu cầu 100 % đạt yêu cầu
Hướng dẫn bà mẹ nuôi con
bằng sữa mẹ
30 % đạt yêu cầu 100 % đạt yêu cầu
3.2. Nguyên nhân thành công:
- Có được thành công trên là do bản thân tôi có lòng yêu nghề, tâm huyết
giảng dạy.
- Tôi đã mạnh dạn áp dụng sáng kiến kinh nghiệm mình vào thực tế.
- Được sự giúp đỡ của Ban Giám Hiệu nhà trường, Phòng đạo tạo và đặc
biệt là có sự cộng tác của Tập thể khoa sản Bệnh viện đa khoa Hợp Lực.
- Học sinh có ý thức, tinh thần thái độ học tập cao, chấp hành nghiêm
chỉnh nội quy của nhà trường và bệnh viện.Ban cán sự lớp cùng tổ trưởng nhiệt
tình và có trách nhiệm hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao.
III. Ý KIẾN ĐỀ XUẤT:
Tuy mới vào nghành kinh nghiệm giảng dạy và quản lý lâm sàng còn non
trẻ song với sự yêu nghề, tâm huyết giảng dạy trong tâm trí tôi luôn mong sao
cho học sinh nắm bắt được nhiều kiến thức thực tập nhất, thực hiện được nhiều
kỹ năng thành thạo nhất và phải nâng cao được y đức nghành y.
Qua 2 năm 2011- 2012 áp dụng phương pháp quản lý học sinh thực hiện
chỉ tiêu lâm sàng ở khoa sản bệnh viện đa khoa hợp lực đã kích thích học sinh
tích cực học tập lâm sàng , được người bệnh ủng hộ , đồng tình cho học sinh làm
9
thủ thuật trên người bệnh. Do đó các chỉ tiêu lâm sàng đều vượt và đạt chất
lượng học sinh ngày càng được nâng cao.
Tôi xin được đề nghị với ban giám hiệu nhà trường, phòng đào tạo quản lý
lâm sàng cho các đối tượng học sinh học lâm sàng được áp dụng “phương pháp

quản lý học sinh thực hiện chỉ tiêu lâm sàng” trong quá trình thực tập, cũng như
thực tế tốt nghiệp nhằm kích thích học sinh tự học, tự đánh giá được mức độ
hoàn thành của bản thân, nhằm nâng cao chất lượng dạy và học lâm sàng. Tôi tin
rằng nếu được sự giúp đỡ của Ban Giám Hiệu, Phòng đào tạo và tập thể khoa
sản Bệnh Viện Đa Khoa Hợp Lực thì sáng kiến kinh nghiệm của tôi chắc chắn sẽ
góp phần nâng cao chất lượng học lâm sàng, đồng thời cũng nâng cao chất lượng
đào tạo nghề của Trường Trung Cấp Y – Dược Hợp Lực.
Tôi xin gửi lời cảm ơn tới toàn bộ tập thể khoa sản Bệnh Viện Đa Khoa
Hợp Lực, ban giám hiệu, phòng đào tạo trong đó dặc biệt là sự giúp đỡ của
trưởng khoa BSCKII Nguyễn Văn Kiên, Phó khoa Bs Nguyễn Thị Dưỡng,
BSCKI Mai Văn Huệ, Hiệu trưởng BSCKII cô giáo Bùi Thị Thuyết, phó hiệu
trưởng phụ trách lâm sàng BSCKI Hoàng Trọng Cừ, Trưởng phòng đào tạo
BSCKI cô Trần Thị Thanh đã giúp đỡ tôi hoàn thành sáng kiến trong thời gian
vừa qua.
Tôi mong ban giám hiệu, phòng đào tạo cùng các giáo viên phụ trách lâm
sàng đóng góp cho ý kiến nhỏ bé của tôi được hoàn thiện hơn để tôi có thể chia
sẻ sáng kiến của mình đến với các bạn đồng nghiệp.
Tôi xin chân thành cảm ơn !
Thanh hóa, ngày 15 tháng 05 năm 2012
Người viết
Mai Thị Tâm
10