Quy hoch tuyn vn ti HKCC Láng H - Ging Võ TP Hà Ni
oàn Tun Anh – K44
i
Mc lc
Li m u 1
Chng 1: C S LÝ LUN V VTHKCC VÀ QUY HOCH TUYN VTHKCC
TRONG THÀNH PH. 3
1.1.Khái nim và phân loi tuyn VTHKCC. 3
1.1.1.Khái nim v tuyn VTHKCC 3
1.1.2.Phân loi tuyn VTHKCC 3
1.2.Tng quan v VTHKCC trong thành ph. 5
1.2.1.Khái nim và c im ca VTHKCC 5
1.2.2.Vai trò ca xe buýt trong h thng VTHKCC ca ô th 7
1.2.3.c tính kinh t k thut ca mt s loi phng tin VTHK trong thành ph 8
1.3.Các quan im la chn VTHKCC cho ô th. 11
1.3.1.Quan im chn h thng phng tin VTHKCC ô th 11
1.3.2.La chn phng tin trên c s cng dòng hành khách. 12
1.3.3.La chn phng tin trên c s quy mô ca ô th 12
1.3.4.La chn phng tin trên c s cng tn sut i li. 13
1.3.5.La chn phng tin theo tiêu chun kinh t. 14
1.4.nh hng phát trin VTHKCC ca Hà Ni ti nm 2020 15
1.4.1.Mc tiêu phát trin. 15
1.4.2.Quan im phát trin 15
1.4.3.nh hng chin lc phát trin VTHKCC Hà Ni 16
1.5.Tìm hiu v phng thc vn chuyn nhanh bng xe buýt BRT. 17
1.5.1.Khái Nim 17
1.5.2.c im kinh t k thut ca BRT 17
1.5.3.c im v phng tin 21
1.5.4.c im v BDSC phng tin 22
1.5.5.c im v khai thác, vn hành 23
1.5.6.u và nhc im ca BRT so vi các phng thc VTHKCC khác 25
1.5.7.Quy trình quy hoch tuyn BRT. 27
Quy hoch tuyn vn ti HKCC Láng H - Ging Võ TP Hà Ni
oàn Tun Anh – K44
ii
Chng 2: PHÂN TÍCH HIN TRNG D BÁO NHU CU VN T I VÀ ÁNH GIÁ
CÁC YU T K! THUT TRÊN TUYN HÀNH LANG LÁNG H - GI NG VÕ 30
2.1. La chn tuyn BRT 30
2.1.1.C s la chn tuyn 30
2.1.2.La chn im u cui, hành trình ca tuyn 30
2.2.Hin trng v GTVT trên tuyn 32
2.2.1.Hin trng v giao thông 32
2.2.2.Hin trng v VTHKCC trên tuyn. 33
2.2.3.Nhn xét v hin trng vn chuyn HKCC trên tuyn 39
2.2.4.Tim nng chuyn sang s dng BRT theo hành lang Láng H - Ging Võ 39
2.3.D báo nhu c"u i li trên tuyn 41
2.3.1.S liu ca nm hin ti 2004 41
2.3.2.S liu d báo nm 2010 45
3.3.3. S liu d báo nm 2020 48
Chng 3: NGHIÊN C#U XU$T QUY HOCH TUYN BRT TRÊN HÀNH
LANG LÁNG H - GI NG VÕ 51
3.1.%ng dành riêng cho BRT 51
3.2.Quy hoch im "u cui và các im d&ng ' dc %ng 55
3.2.1.Ga u cui và ga trung chuyn 55
3.2.2.Thit k bn BRT 59
3.3.La chn phng tin cho tuyn 61
3.4.Các ch( tiêu khai thác k) thut ca tuyn 65
3.4.1.Nhóm ch! tiêu v c ly (quãng ng). 65
3.4.2.Nhóm ch! tiêu v thi gian 65
3.4.3.Nhóm ch! tiêu v tc 66
3.4.4.Nng suât ca phng tin 67
3.4.5.Các ch! tiêu khai thác vn hành tuyn BRT 68
3.5.T chc li mng li tuyn buýt 70
3.5.1.Gii thiu 70
3.5.2.T" chc lai tuyn buýt trên hành lang Láng H - Ging Võ. 70
3.6.Tính toán tng mc "u t ca d án 72
Quy hoch tuyn vn ti HKCC Láng H - Ging Võ TP Hà Ni
oàn Tun Anh – K44
iii
3.6.1.Các cn c lp t"ng mc u t 72
3.6.2.T"ng hp khi lng công vic ca d án 73
3.6.3.T"ng mc u t ca d án 74
3.7.Kt lun và kin ngh 74
3.7.1.Kt lun 74
3.7.2.Kin ngh 75
DANH M*C TÀI LIU THAM KH O 76
Quy hoch tuyn vn ti HKCC Láng H - Ging Võ TP Hà Ni
oàn Tun Anh – K44
iv
DANH M*C CÁC T+ VIT T,T
GTT :Giao thông ô th.
GTVT :Giao thông vn ti.
VTHKCC : Vn ti hành khách công cng.
VCHKCC :Vn chuyn hành khách công cng.
BRT : Vn chuyn nhanh bng xe buýt
HKCC : Hành khách công cng.
Quy hoch tuyn vn ti HKCC Láng H - Ging Võ TP Hà Ni
oàn Tun Anh – K44
v
CÁC BN V
Bn v 3.1: Mt ct ngang ng trc và sau khi có làn ng dành riêng cho BRT ti
v trí ng Nguyn Trãi.
Bn v 3.2: Mt ct ngang ng trc và sau khi có làn ng dành riêng cho BRT ti
v trí ng Láng H.
Bn v 3.3: Mt ct ngang ng trc và sau khi có làn ng dành riêng cho BRT ti
v trí ng Nguyn Thái Hc
Bn v 3.4: S b trí ga trung chuyn Nguyn Trãi
Bn v 3.5: S b trí ga trung chuyn Khut Duy Tin
NH MINH HA
nh 1.1: Tuyn BRT
nh 1.2: Làn ng dành riêng cho xe buýt
nh 1.3: Mt kiu nhà ch ca BRT
nh 1.4: Mt dng phng tin BRT
BNG BIU
Bng 1.1:T l chuyn i bng xe buýt mt s thành ph
Bng 1.2:Tiêu chun thông s k thut ca xe buýt
Bng 1.3: nh mc la chn phng tin
Bng 1.4: nh mc la chn phng tin theo dân s
Bng 1.5: nh mc la chn phng tiên theo t n sut i li
Bng 1.6: D báo th ph n gi!a các phng thc vn ti Hà Ni ti n"m 2030
Bng 1.7: So sánh BRT và buýt thông thng
Bng 1.8: So sánh v# mt s loi hình vn chuyn khác
Bng 2.1: Các hành lang la chn xây dng tuyn xe buýt nhanh
Bng 2.2: Các ch tiêu ca tuyn buýt hot ng trên tuyn
Bng 2.3: S phng tiên tham gia vn doanh n"m 2005 trên tuyn
Bng 2.4: H s l$i d%ng trng ti ca các tuyn buýt n"m 2005 trên tuyn
Bng 2.5: Mô t tuyn xe buýt theo hành lang Ging Võ
Quy hoch tuyn vn ti HKCC Láng H - Ging Võ TP Hà Ni
oàn Tun Anh – K44
vi
Bng 2.6: Nhu c u ca hành khách v# BRT trên hành lang Láng H - Ging Võ n"m
2004
Bng 2.7: Khong cách i li ca hành khách trên tuyn n"m 2004
Bng 2.8: D báo nhu c u i li ca tuyn BRT ti n"m 2010
Bng 2.9: C ly i li ca hành khách trên tuyn n"m 2010
Bng 2.10: D báo nhu c u i li ca tuyn BRT ti n"m 2020
Bng 2.11: C ly i li ca hành khách trên tuyn n"m 2020
Bng 3.1: Din tích t c n thit cho các ga trung chuyn
Bng 3.2: Các bn & và ga trung chuyn BRT d kin
Bng 3.3: Công sut lung hành khách
Bng 3.4: So sánh các c im ca xe buýt sàn cao so vi xe buýt sàn thp
Bng 3.5: H thng các ch tiêu cho các n"m trên tuyn BRT
Bng 3.6: T'ng h$p khi l$ng công vic c n thc hin ca d án
Bng 3.7: T'ng mc u t ca tuyn BRT
Quy hoch tuyn vn ti HKCC Láng H - Ging Võ TP Hà Ni
oàn Tun Anh – K44 1
Li m u
1.1.S c"n thit ca tài
Cùng vi s phát trin ca n#n kinh t c nc nói chung và th ô Hà Ni nói riêng là
s gia t"ng nhu c u i li cu ngi dân . gii quyt nhu c u i li này khi mà c s h
t ng giao thông ô th còn hn ch thì phng thc vn ti hành khách công cng trong ô th
bng các hình thc khác nhau nh: vn chuyn hành khách bng xe buýt, t u in trên cao,
tàu in ng m . v.v. là mt phng án u vit nht gii quyt nhu c u i li ca ngi dân,
thc tin ó ã $c chng minh và nó $c h u ht các nc trên th gii áp d%ng nh M,
Anh, Pháp, Nht…. và nó mang li hiu qu rt ln cho xã hi.
VTHKCC òng vai trò ht sc quan trng trong quá trình phát trin Kinh T - V"n Hóa
– Xã Hi ca th ô. Hin nay phng thc vn ti hành khách ch yu ca thành ph Hà
Ni, ó là vn chuyn hành khách bng xe buýt nhng vic quy hoch m tuyn áp ng
nhu c u i li ca ngi dân trên a bàn cha thc s hiu qu d(n ti vic quy hoch chng
chéo gi!a các tuyn làm cho h s trùng lp tuyn trên các on ng là rt cao cho nên nó
gây ra hu qu n"ng lc vn chuyn còn d mà nhu c u i li ca ngi dân không áp ng
.VTHKCC bng xe buýt hin nay ã áp ng $c trên 10% nhu c u i li ca ngi dân
m&i n"m. Nhng hin nay vn chuyn HKCC bng xe buýt trong gi cao im c)ng ã bão
hòa do n"ng lc vn chuyn ca toàn b h thng ã không áp ng nhu c u i li ca
ngi dân
Chính vì vy mà quy hoch tuyn, la chn các phng thc vn ti trong ô th là ht
sc phc tp và quan trng làm sao cho vic quy hach ó nó v*a ng b vi các phng
thc vn ti khác mà v(n áp ng nhu c u i li ca ngi dân.
La chn phng thc vn chuyn nào cho phù h$p vi s phát trin ca hin ti và áp
ng $c nhu c u trong tng lai. BRT là mt phng thc vn chuyn HKCC phù h$p vi
tình hình hin nay ca thành ph t* chi phí cho xây dng 2 – 5 triu USD/km ti vn chuyn
hành khách trong gi cao im lên ti 15.000HK/G/H da trên n#n tng ca xe buýt thng.
1.2.i t-ng nghiên cu và phm vi nghiên cu
i t$ng nghiên cu:
- Phân tích và ánh giá hin trng mng li tuyn VTHKCC ca tuyn hành lang
Háng H - Ging Võ ch rõ s thiu h%t v# kh n"ng vn chuyn ca tuyn
- D báo nhu c u i li ca hành khách trên hành lang ti n"m 2020.
- Xây dng phng án quy hoch tuyn trên hành lang c% th bng các phng thc
vn chuyn nhanh BRT.
Phm vi nghiên cu.
Quy hoch tuyn vn ti HKCC Láng H - Ging Võ TP Hà Ni
oàn Tun Anh – K44 2
- Nghiên cu v# không gian : Trên tuyn Hà ông – Láng H - Ging Võ – Kim Mã –
H Hoàn Kim.
- Nghiên cu v# thi gian : Nghiên cu và d báo nhu c u i li trên tuyn ti n"m
2020 la chn phng tin cho tuyn.
1.3. M.c ích và m.c tiêu nghiên cu
M%c ích nghiên cu
Gii quyt nhu c u i li ca ngi dân trên tuyn hành lang ô th làm sao : Nhanh
chóng, thun tin và an toàn.
ng thi c)ng gii quyt mt ph n gim thiu tình trng tai nn giao thông và ô
nhim môi trng trong ô th
M%c tiêu nghiên cu
- Xác nh hin trng h thng vn ti HKCC trong ô th
- Thu thp các thông tin s liu v# nhu c u i li ca ngi dân trên tuyn.
- D báo nhu c u i li ca hành khách trên tuyn.
- Da vào d báo lung hành khách t* n"m 2010 ti n"m 2020 xác nh phng
tin vn ti cho t*ng giai on.
1.4.Phng pháp nghiên cu
- Tham kho các tài liu nghiên cu
- Phng pháp kho sát thc a
- Phng pháp phân tích t'ng h$p
1.5.Kt c/u ca tài
Kt cu ca tài gm 3 ph n:
Chng 1 : C s lý lun v# quy hoch tuyn VTHKCC trong thành ph.
Chng 2 : Hin trng v# GTVT và d báo nhu c u i li ca hành khách trên hành
lang Láng H - Ging Võ.
Chng 3 : Nghiên cu # xut quy hoch tuyn BRT trên hành lang Láng H - Ging
Võ.
Chng 1 C s lý lun v quy hoch tuyn VTHKCC trong thành ph
oàn Tun Anh – K44
3
Chng 1: C S LÝ LUN V VTHKCC VÀ QUY HOCH TUYN
VTHKCC TRONG THÀNH PH.
1.1.Khái nim và phân loi tuyn VTHKCC.
1.1.1.Khái nim v tuyn VTHKCC
Tuyn VTHKCC là ng i ca phng tin thc hin chc n"ng vân chuyn xác
nh .Tuyn VYHKCC là mt ph n cu mng li giao thông thành ph oc trang b các c
s vt cht chuyên d%ng nh: Nhà ch, bin báo… t' chc các hành trình vn chuyn bng
phng tin VTHKCC thc hin chc n"ng vn chuyn hành khách trong thành ph, n các
vùng ngoi vi và các trung tâm ô th v tinh nm trong quy hoch t'ng th ca thành ph.
Tuyn vn ti HKCC mang tính 'n nh cao vì nó gn li#n vi c s h t ng k+ thut
ca ô th còn hành trình chy xe có th thay 'i mt cách linh hot cho phù h$p vi s bin
ng ca nhu c u i li trong thành ph c theo thi gian và không gian vn tài.
M&i tuyn VTHKCC thng c nh v# im u, im cui và các im d*ng &,
trung chuyn chính trên tuyn.
1.1.2.Phân loi tuyn VTHKCC
Vn # phân loi tuyn rt phc tp và nó $c phân theo nhi#u tiêu thc khác nhau,
ph%c v% chop các m%c ích khác nhau, tuy nhiên v# c bn có th phân theo các tiêu thc sau
ây:
Theo tính "n nh ca tuyn.
Theo tiêu thc này tuyn xe buýt oc phân thành 2 loi:
- Tuyn xe buýt c nh.
- Tuyn xe buýt t do.
Theo gii hn vùng phc v.
Theo tiêu thc này tuyn $c phân ra thành các loi sau ( C"n c vào v trí im &
u và v trí im & cui ca tuyn):
- Tuyn ni thành: Là tuyn xe buýt ch chy trong phm vi thành ph, ph%c v% lung
hành khách ni thành.
- Tuyn ven ni: Là tuyn bt u t* ngoi thành và kt thúc ti vành ai thành ph.
Tuyn này ph%c v% lung hành khách t* ngoi thành vào thành ph và ng$c li.
- Tuyn chuy#n ti: Là tuyn có bn u cui ti các bn xe liên tnh. Vi m%c ích là
trung chuyn hành khách t* bn này sang bn kia ca thành ph.
Theo hình dng tuyn.
Chng 1 C s lý lun v quy hoch tuyn VTHKCC trong thành ph
oàn Tun Anh – K44
4
Nu ch xét ti hình dng theo hng i mt cách khái quát mà không xét n s bin
dng trên t*ng on, tuyn xe buýt $c ohân thành các loi sau:
- Tuyn n c lp ( Không trùng im &, không t ct) loi này gm nhi#u lai khác
nhau: ng th,ng, gp khúc, hình cung.
- Tuyn ng vòng khép kín ( im u và im cui trùng nhau). Loi này có các
dng: a giác, các cung, gp khúc kêt h$p vi cung. Thc cht các loi này là $c to nên
bi các tuyn n ghép li vi nhau.
- Tuyn khép kín mt ph n: Thc cht là to bi tuyn ng vòng khép kín tuyn n
c lp.
- Tuyn khép kín s 8: Thc cht là to bi 2 tuyn ng vòng khép kín
Theo v trí tng i so vi trung tâm thành ph.
Theo cách phân lai này các tuyn buýt bao gm:
- Tuyn hng tâm ( Tuyn bán kính): Là tuyn hng v# trung tâm thành ph. Nó bt
u t* vùng ngoi ô và kt thúc trung tâm hoc trung tâm thành ph, loi tuyn này ph%c vu
nhu c u i li ca hành khách t* ngoi thành vào thành ph và ng$c li. Nh$c im ca
loi tuyn này là hành khách mun i qua trung tâm phi chuyn tuyn, ông thi li gây ra
lu l$ng hành khách ln trung tâm thành ph và khó kh"n cho vic tìm bn u và bn
cui(- trung tâm thành ph)
- Tuyn xuyên tâm (Tuyên ng kính): Là tuyn i xuyên qua trung tâm thành ph, có
bn và bn cui nm ngoài trung tâm thành ph. Tuyn này có u im: Ph%c v% c hành
khách ni và ngoi thành, hành khách thông qua thành ph không phi chuyn tuyn , không
gây ra lu l$ng hành khách ln tp trung trung tâm thành ph. Vic tìm kim b trí im
u cui r ràng hn. M&i tuyn xuyên tâm có h$p bi 2 tuyn hng tâm nên phhù h$p vi
ng ph có cng dòng hành khách ln và phân b khá #u trong ngày.
- Tuyn tip tuyn (Tuyn dây cung): Là tuyn không i qua trung tâm, thành ph.Loi
này thng $c s. d%ng trong thành ph có dân c ln (Thông thng thành ph có trên 25
vn dân mi xây dng).
- Tuyn vành ai: Loi tuyn này thng là nh!ng tuyn dng vòng chy theo ng
vành ai thành ph . Loi tuyn này phát huy tác d%ng khi dòng hành khách các hng qua
trung tâm thành ph.Mt khác nó ph%c v% nh!ng hành trình chy ven thành ph và có tác
d%ng ni li#n các tuyn hng tâm, xuyên tâm và tip tuyn vi nhau.
- Tuyn h& tr$: Tuyn này vn chuyn hành khách tè mt vùng nào ó n mt vài
tuyn chính trong thành ph (Tác d%ng thu gom hành khách ).
Theo i tng phc v.
Theo cách phân loi này bao gm các loi tuyn sau:
Chng 1 C s lý lun v quy hoch tuyn VTHKCC trong thành ph
oàn Tun Anh – K44
5
- Tuyn c bn: Là nh!ng tuyn ph%c v% mi nhu c u i li trên tuyn.
- Tuyn vé tháng: Loi tuyn này thng ph%c v% cho nh!ng ngi i vé tháng ch yu
là nh!ng ngi i làm và i hc.
- Tuyn ph% thêm: Là nh!ng tuyn ch hot ng vào nh!ng gi cao im hoc khi
hành khách có nhu c u tham quan du lch.
Theo công sut lu#ng hành khách.
- Tuyn cp 1: Tuyn có công suât lung hành khách ln(Thng trên 5000HK/gi).
- Tuyn cp 2: Tuyn có công suât lung hành khách trung bình(Thng t* 2.000 n
3.000 HK/gi).
- Tuyn câp 3: Tuyn có công suât lung hành khách thp(Thng di 2.000 HK/gi).
Theo cht lng phc v.
- Tuyn cht l$ng cao: Tuyn xe buýt trên ó có b trí phng tin cht l$ng cao
hot ng.
- Tuyn cht l$ng bình thng: Tuyn xe buýt trên ó có b trí loi xe bình thng
hot ng.
KL: Vic phân loi tuyn nh trên nhm hng ngi khai thác nhm m%c tiêu th/a
mãn tt nht cho t*ng i t$ng ph%c v%. Vn # c bn là bit kêt h$p các kiu phân loi
to ra li tuyn h$p lý c v# không gian và thi gian trên c s c im ca thành ph.
1.2.Tng quan v VTHKCC trong thành ph.
1.2.1.Khái nim và c im ca VTHKCC
Khái nim
VTHKCC: Là loi hình vn chuyn trong ô th có th áp ng khi l$ng ln nhu
c u ca mi t ng lp dân c mt cách thng xuyên, liên t%c theo thi gian xác nh, theo
hng tuyn 'n nh trong t*ng thi k0 nht nh.
- Vit Nam theo quy nh tm thi v# VCHKCC trong các thành ph thì : VTHKCC
là tp h$p các phng thc, phng tin vn chuyn hành khách i li trong thành ph c ly
<50Km và có sc cha >8 hành khách ( Không k lái xe) .
VTHKCC bng xe buýt: Là mt trong nh!ng loi hình VTHKCC có thu ti#n cc theo
giá quy nh, hot ng theo mt biu vn hành và hành trình quy nh ph%c v% nhu c u
i li hàng ngày ca nhân dân trong các thành ph ln và khu ông dân c .
c im
- V# phm vi hot ng ( Theo không gian và thi gian).
Chng 1 C s lý lun v quy hoch tuyn VTHKCC trong thành ph
oàn Tun Anh – K44
6
Không gian hot ng: Các tuyn VTHKCC thng có c ly trung bình và ngn trong
phm vi thành ph, phng tin phi thng xuyên d*ng & dc tuyn phù h$p vi nhu
c u ca hành khách .
Thi gian hot ng : Gii hn thi gian hot ng ca VTHKCC ch yu vào ban
ngày do ph%c v% nhu c u i li thng xuyên nh i hc, i làm
- V# phng tin VTHKCC
Phng tin có kích thc thng nh/ hn so vi cùng loi dùng trong vn ti ng
dài nhng không òi h/i tính vit dã cao nh phng tin vn chuyn hành khách liên tnh .
Do phng tin chy trên tuyn ng ngn, qua nhi#u im giao ct, dc tuyn có mt
phng tin cao, phng tin phi t"ng gim tc , d*ng & nhi#u l n nên òi h/i phi có
tính n"ng ng lc và gia tc cao .
Do lu l$ng hành khách lên xung nhi#u, i trên khong cách ngn cho nên phng
tin thng b trí c ch& ngi và ch& ng . Thông thng ch& ngi không quá 40% sc cha
phng tin , ch& ngi phi thun tin cho vic i li trên phng tin. Cu to c.a và s c.a,
bc lên xung và s bc lên xung cùng các thit b ph% tr$ khác m bo cho hành khách lên
xung thng xuyên, nhanh chóng, an toàn và gim thi gian phng tin d*ng ti m&i trm
& .
m bo an toàn và ph%c v% hành khách tt nht, trong phng tin thng b trí
các thit b kim tra vé t ng, bán t ng hoc c gii, có h thng thông tin hai chi#u (
Ngi lái- Hành khách) y .
Do hot ng trong ô th, thng xuyên ph%c v% mt khi l$ng ln hành khách cho
nên phng tin thng òi h/i cao v# vic m bo v sinh môi trng ( Thông gió, ting
n, ô nhim ca khí x )
Các phng tin VTHKCC trong ô th thng phi m bo nh!ng yêu c u thm m.
Hình thc bên ngoài, màu sc,cách b trí các thit b trong xe giúp hành khách d nhn bit và
gây tâm lý thin cm v# tính hin i, chuyên nghip ca phng tin
- V# t' chc vn hành.
Yêu c u hot ng rt cao, phng tin phi chy vi t n sut ln, mt mt m bo
chính xác v# thi gian và không gian, mt khác phi m bo cht l$ng ph%c v% hành khách,
gi! gìn trt t an toàn GTT . Bi vy qun lý và i#u hành h thng VTHKCC òi h/i
phi có h thng trang thit b ng b và hin i
- V# vn u t ban u và chi phí vn hành
Vn u t ban u ln bi vì ngoài ti#n mua sm phng tin òi h/i phi có chi phí
u t trang thit b ph%c v% VTHKCC khá ln ( Nhà ch, im & , h thng thông tin, bn
bãi ) .
Chng 1 C s lý lun v quy hoch tuyn VTHKCC trong thành ph
oàn Tun Anh – K44
7
Chi phí vn hành ln, c bit là chi phí nhiên liu và các chi phí c nh khác .
V# hiu qu tài chính
N"ng sut vn ti thp , do c ly ngn, phng tin d*ng ti nhi#u im, tc thp
, nên giá thành vn chuyn cao. Giá vé do nhà nc quy nh và giá vé này thng thp
hn giá thành có th cnh tranh vi các loi phng tin c gii cá nhân ng thi phù h$p
vi thu nhp bình quân ca ngi dân. i#u này d(n n hiu qu tài chính trc tip ca các
nhà u t vào VTHKCC thp, vì vy không hp d(n các nhà u t t nhân. Bi vy Nhà
nc thng có chính sách tr$ giá cho VTHKCC các thành ph ln.
1.2.2.Vai trò ca xe buýt trong h thng VTHKCC ca ô th.
Vn ti xe buýt là loi hình vn ti thông d%ng nht trong h thng VTHKCC. Nó óng
vai trò ch yu trong vn chuyn hành khách nh!ng vùng ang phát trin ca thành ph,
nh!ng khu vc trung tâm, c bit là nh!ng thành ph c'.
Vai trò ca xe buýt trong h thng VTHKCC ca ô th $c th hin nh!ng mt
sau:
- Ngoài chc n"ng vn chuyn c lp, nh tính n"ng c ng, xe buýt còn $c s. d%ng
nh là mt phng tin chuyn tip và vn chuyn kt h$p vi các phng thc vn ti khác
trong h thng VTHKCC c)ng nh h thng vn ti i ngoi ca ô th.
- Trong các thành ph có quy mô v*a và nh/, ng xe buýt $c xây dng góp ph n to
dng thói quen i li bng phng tin VTHKCC cho ngi dân thành ph và to ti#n #
phát trin các phng thc VTHKCC hin i, nhanh, sc cha ln trong tng lai .
- S. d%ng xe buýt góp ph n tit kim chung chi phí cho toàn xã hi ( Chi phí u t
phng tin, chi phí i#u hành qun lý giao thông, chi phí thi gian lãng phí do tc ng
) . Ngoài ra còn nhi#u nh!ng tác ng tích cc khác n mi mt ca xã hi .
Kinh nghim phát trin giao thông ca các ô th trên th gií cho thy các thành ph
có quy mô dân s nh/ và trung bình (di 1 triu dân) thì xe buýt là phng tin VTHKCC
ch yu. Nguyên nhân là do tính u vit hn h,n ca xe buýt so vi PTVT cá nhân nu ng
trên quan im l$i ích cng ng, th hin:
- Din tích chim d%ng ng cho 1 chuyn i bng xe búyt nh/ hn xe máy 7,5 l n và
nh/ hn ô tô con 13 l n. Din tích giao thông t+nh cho mt chuyn i bng xe buýt nh/ hn xe
máy 2,5 l n và nh/ hn ô tô 7 l n .
- T'ng vn u t cho mt chuyn i bng xe buýt nh/ hn ô tô con 23 l n
- Chi phí xã hi cho mt chuyn i theo giá m bng xe buýt ch bng 45% so vi xe máy
và 7,7% so vi ô tô con .
Do l$i ích cao nh vy nên Chính ph các nc coi VTHKCC là hot ng phúc l$i
chung cho toàn xã hi, bo v môi trng và u tiên u t phát trin.
Chng 1 C s lý lun v quy hoch tuyn VTHKCC trong thành ph
oàn Tun Anh – K44
8
1.2.3.c tính kinh t k thut ca mt s loi phng tin VTHK trong thành ph.
a.Ô tô buýt.
Xe buýt là phng tin vn ti hành khách ph' bin nht hin nay.Mt ca các tuyn
ô tô buýt trong ô th cao hn mt tuyn ca các phng tin khác thng t* 2 – 3 l n.
0u im ni bt ca vn t1i xe buýt là:
- Có tính c ng cao, không ph% thuc vào mng dây d(n hoc ng ray, không cn tr
và d nhp vào h thng giao thông ng b trong thành ph.
- Khai thác, i#u hành n gin, có th nhanh chóng i#u chnh chuyn l$t trong thi
gian ngn mà không nh hng n hot ng ca tuyn .
- Hot ng có hiu qu vi dòng hành khách có công sut nh/ và trung bình. i vi
các lung hành khách có h s bin ng cao v# thi gian và không gian vn ti có th gii
quyt thông qua viêc la chn xe thích h$p và mt biu vn hành h$p lý.
- Vn ti xe buýt cho phép phân chia nhu c u i li ra các tuyn (ng ph) khác nhau
trên c s mng li ng thc t i#u tit mt i li chung.
- Chi phí u t tng i thp so vi các phng tin VTHKCC hin i. Cho phép tn
d%ng mng li ng hin ti ca thành ph. Chi phí vn hành thp nhanh chóng em li
hiu qu.
Nh2ng nh-c im ca hình thc vn t1i này là:
- N"ng lc vn chuyn không cao, n"ng sut vn chuyn thp, tc khai thác còn thp
(15-16km/h) so vi xe in bánh st, xe in ng m Kh n"ng vn ti thp trong gi cao
im vì dùng bánh hi.
- Trong khai thác ôi khi không thun l$i do thiu thit b, do d*ng bn, thiu h thng
thông tin nên không áp ng $c nhu c u ca hành khách v# tin nghi, tin cy,
- ng c t trong có cng gây ô nhim cao do : Khí xã, b%i, hoc nhiên liu và d u
nhn chy ra, ngoài ra còn gây ting n và chn ng .
Tuy nhiên vn ti HKCC bng xe buýt v(n là loi hình vn ti thông d%ng nht hin nay
trong h thng VTHKCC. Nó óng vai trò ch yu trong vn chuyn nh!ng vùng ang phát
trin ca thành ph.Ô tô buýt s. d%ng thích h$p nh!ng ni mi xây dng, trong thi k0 xây
dng $t u ca thành ph, khi s l$ng hành khách còn trong các thành ph ci to dùng
các phong tin này c)ng rt phù h$p vì nó có th thay 'i hng tuyn mt cách r ràng khi
dòng hành khách thay 'i.
Kinh nghim phát trin giao thông ca các ô th trên th gii cho thy các thành ph
quy mô dân s < 500.000 dân thì xe buýt là phng tin i li ch yu ca ngi dân.
- các thành ph nh BangCc, Seoul, Hng Công, Cairo các chuyn i bng xe buýt
chim ti 50 – 70%. Thm chí i vi các thành ph hin i nh Luân ôn, New York mc
Chng 1 C s lý lun v quy hoch tuyn VTHKCC trong thành ph
oàn Tun Anh – K44
9
dù t1 l chuyn i bng xe in ng m rt ln(Ti 72% New York) nhng t1 l i bng xe
buýt v(n còn mc trên di 20%.
B1ng 1.1.T( l chuyn i bng xe buýt 3 mt s thành ph
STT Tên thành ph
Dân s
10
3
ng%i
GDP/
Ng%i.nm
(USD)
S xe buýt/
1.000 dân
% s4 d.ng
xe buýt
1 BANGCOC 5.154 670 1,22 55
2 BOMBAY 8.500 240 0,36 34
3 CALCUTTA 9.500 250 0,33 67
4 HONG KONG 5.067 4.240 1,83 60
5 JAKARTA 6.700 430 0,72 51
6 KULUA
LUMPUR
977 1.620 1,18 33
7 MANNILA 5.925 690 5,30 16
8 SEOUL 8.366 1.520 1,55 68
9 SINGAPORE 2.413 4.430 2,70 18
10 LONDON 6.851 7.920 1,68 23
11 NEW YORK 7.086 11.360 1,48 14
12 PARIS 8.800 11.730 0,81 8
(Ngun: Bài ging Quy Hoch GTVT ô Th)
i vi các ô th v*a và nh/ vn ti xe buýt thng m nhn t* 60 – 80% khi l$ng
vn chuyn ca c h thng VTHKCC.
Chng 1 C s lý lun v quy hoch tuyn VTHKCC trong thành ph
oàn Tun Anh – K44
10
B1ng 1.2.Tiêu chu5n thông s k) thut ca xe buýt.
Loi sc cha
TT
Các thông s k6 thut
c b1n
n
v
Rt nh/ Nh/
Trung
bình
Ln Rt ln
1
Chi#u dài xe M 4,5-5 7-7,5 9-9,5 10-11 >16,5
2
S chõ ngi ti thiu Ch& 10 20 25 30 60
3
T'ng sc cha Ch& 10 40 65 80 170
4
Tc Max Km/h 100 80 75 70 68
5
S ca lên xung 1 2 2 2 4
6
Chi#u rng c.a Mm 900 900 1200 1200 1200
7
Chi#u rng ni i gi!a
hai hàng gh
Mm 300 500 1000 1000 1000
Mm 800 1000 1200 1200 1200
8
Chi#u cao c.a s'
Trong ó ph n m
$c
Mm 300 400 500 200 500
(Ngun: Bài ging Quy Hoch GTVT ô Th)
b.Xe in bánh hi.
Loi xe buýt ng c in $c s. d%ng ph' bin cho n nay là xe buýt in
(trolleybus). Loi ng c này $c vn hành bng cách ni vi các dòng in mt chi#u t*
hai ng dây in ch2 song song (mt dây dng và mt dây âm ) thông qua mt c n d(n
in. Xe buýt in có nh!ng c tính khai thác tt ca ng c in nh: tc cao, vn hành
êm du, không có ting n và khói thi và có tu'i th cao.
Tuy nhiên, xe buýt loi này vn hành òi h/i u t ln. Chi phí duy trì h thng ng
dây in là tng i cao. Mt khác xe buýt in vn hành ph% thuc vào mng li ng
ây in, ngoi tr* mt s tuyn ngn xe buýt có th vn hành bng c quy, hoc bng mt
ng c x"ng/diesel ph% trc khi nhp vào các tuyn có ng dây in.
c.T u in ng m.
ng t u in ng m $c xây dng các thành ph cc lôncs dân s trên mt triu
ngi tr lên.Ti ni có dòng hành khách ln t* 12.000 – 16.000 hành khách theo mt hng
(Gi cao im)thì dùng t u in ng m.
Do vn và k thut phc tp, t u in ng m cha $c # cp phát trin mng li giao
thông c bit, c% th là Hà Ni và T.P H Chí Minh.
Chng 1 C s lý lun v quy hoch tuyn VTHKCC trong thành ph
oàn Tun Anh – K44
11
Mt toa t u in ng m có sc cha khong 50 ch& ngi và 120 ch& ng.Mt tàu 6 toa
mt lúc có th ch oc 1000 HK.Kh' ng ray t u in ng m thng thng nht vi kh'
ng st và t u in(1524mm). dc ti thiu ca ng là 0,3% ti a là 4% ti các nhà
ga có b trí c u thang máy.T u in b trí ti nh!ng ni có dòng hành khách ln.
Khi la chn phng tin GTCC cho cho thành ph, c"n cú vào tình hình thc t v#
giao thông, kh n"ng v# vn và kh n"ng áp d%ng k thut ca thành ph.
d.T u in trên cao.
S quá ti v# giao thông ca các ng ph làm ny ra ý nh xây dng các ng in
trên không các thành ph ln.T u in trên không s. d%ng ch yu vào vic vn chuyn
hành khách gi! ni thành và ngoi thành, c% th ni các ga t u in ng m, các trm & cui
ca ng t u invi ngoi ô thành ph, ni các sây bay vi nhau. T u in trên không là
loi phng tin giao thông ngoài mt ng ph, chy trên các c u cn. Theo quan h v trí
vi ray có hai cách t: t trên ray và t di ray.
Tc ti a ca t u in trên không t ti 100km/h, tc khai thác 60km/h. Sc
cha có th t 4.000 hk khi khong cách gi!a các oàn t u là 90séc.ng ray là các d m
kim loi hoc bê tông ct thép ng suât trc.
c.Monorail(T u in 1 ray).
Là loi phng tin vn ti hin i có tc cao bình quân t 60km/h và kh n"ng
vn chuyn ln g n 25.000 hk/h.Có u im là din tích chim d%ng khong không ít, nó
thng s. d%ng vn chuyn hành khách t* v tinh vào trung tâm thành ph ni có lung hành
khách ln.
1.3.Các quan im la chn VTHKCC cho ô th.
1.3.1.Quan im chn h thng phng tin VTHKCC ô th
Do tác ng mnh m ca cách mng khoa hc k+ thut, phng tin và phng thc
vn ti hành khách thành ph càng ngày càng phong phú và a dng. Mt khác quy mô và c
im t*ng ô th rt a dng, vì vy la chn các phng thc VTHKCC h$p lý và phi h$p
chúng nh th nào là mt vn # phc tp.Vic xác nh phng thc VTHKCC trong ô th,
ngoài các ch tiêu u tiên là din tích , dân s và cng dòng hành khách, c n so sánh tip
các yu t sau:
Các yu t kinh t-xã hi
- u t ban u cho CSHT và oàn phng tin;
- Chi phí khai thác;
- Kh n"ng v# vn ca thành ph;
- Mt bng dân trí và d lun xã hi v# phng thc VTHKCC.
Các yu t k$ thut – công ngh
Chng 1 C s lý lun v quy hoch tuyn VTHKCC trong thành ph
oàn Tun Anh – K44
12
- N"ng lc chuyên ch ca phng thc vn ti và oàn phng tin;
- Tc khai thác;
- Mc an toàn;
- Mc chim d%ng din tích GT t+nh và ng so vi không gian thành ph;
- Mc tin nghi i vi hành khách;
- Trình khoa hc công ngh và mc hin i hoá;
- Bo v môi trng.
Nh!ng ch tiêu trên có th tách bit hoc c)ng có th liên h cht ch vi nhau. Phng
tin vn ti hành khách ô th phi m bo thi gian vn chuyn nhanh, gim chi phí i li
ca hành khách và hot ng thng xuyên, liên t%c, #u n.
Vic xác nh h thng phng thc VTHKCC ô th là mt công vic phc tp và t m
quan trng ca các yu t trên là rt khác nhau tu0 theo i#u kin ca t*ng a phng, t*ng
thành ph.
Có nhi#u phng pháp chn la phng thc VTHKCC ô th khác nhau, tuy nhiên,
vic áp d%ng phng thc nào và bao nhiêu phng thc cho mt ô th c% th thì không th
bng mt phng pháp duy nht có th gii quyt mt cách hiu qu.
1.3.2.La chn phng tin trên c s cng dòng hành khách.
Khi bit $c lu l$ng lung hành khách trên các tr%c ng ph, thì có th c"n c
vào cng dòng hành khách trên các tuyn tr%c xác nh loi phng tin c n s. d%ng
theo nh!ng nh mc chung sau:
B1ng 1.3 : nh mc la chn phng tin
C%ng dòng hành khách Phng tin lên s4 d.ng
Trên 1000 HK/Hng/Gi S. d%ng ô tô Buýt (A)
T* 1000 – 6000 HK/Hng/Gi S. d%ng (A) + Xe in bánh hi
Trên 6000 HK/Hng/Gi S. d%ng xe in bánh hi + A
T* 8000 – 12000 HK/Hng/Gi S. d%ng xe in bánh st + xe in bánh hi + A
Trên 12000 HK/Hng/Gi S. d%ng Mêtrô
(Ngun: Bài ging Quy Hoch GTVT ô Th)
1.3.3.La chn phng tin trên c s quy mô ca ô th
Vic la chn phng tin VTHKCC ô th trên quy mô thành ph $c xét theo hai
yu t: dân s và din tích ca ô th.
Chng 1 C s lý lun v quy hoch tuyn VTHKCC trong thành ph
oàn Tun Anh – K44
13
Theo quy mô dân s :
B1ng 1.4 : nh mc la chn phng tin theo dân s
Quy mô dân s (n v 1000 ng%i) Phng thc VTHKCC la chn
< 100 Ôtô buýt
T* 100-250 Ôtô buýt, xe in bánh hi (XBH)
T* 250- 500 Tàu in
T* 500-1000 Tàu in , ôtô buýt, xe in bánh hi
>1000 Tàu in ng m,xe in nh3 trên cao
(Ngun: Bài ging Quy Hoch GTVT ô Th)
Theo din tích :
Nh!ng thành ph nh/ ch nên s. d%ng ô tô buýt, các thành ph trung bình phi h$p c ô
tô buýt và trolleyc ô tô buýt và xe in bánh st, thành ph có 3000 nghìn dân tr nên s.
d%ng XBS hoc phi h$p ô tô buýt và trôlêi buýt.
Din tích thành ph không phi là i#u kin quyt nh ánh giá và la chn phng
tin. Vn # ây còn liên quan n thành ph n dân c, nht là t1 l ngi i làm, vì yu t
này nh hng n mc huy ng phng tin vn ti và khong giãn cách các xe trong
gi cao im.
1.3.4.La chn phng tin trên c s cng tn sut i li.
Mt c"n c khác la chn phng tin là da trên c s t n sut i li ca m&i thành
ph - ó là s l$ng i li bình quân cho mt ngi dân thành ph trong khong thi gian
nht nh (ngày, tháng, n"m). Thc t t n sut i li ph% thuc trc tip vào dân s, vì vy có
th nh ra s b loi phng tin trên c s này.
Chng 1 C s lý lun v quy hoch tuyn VTHKCC trong thành ph
oàn Tun Anh – K44
14
B1ng 1.5: nh mc la chn phng tiên theo t"n su/t i li
Dân s ô th
(triu ngi)
T"n su/t i li
(l$t/ngi/n"m)
La chn phng thc VTHKCC
>2,0 >700 15% M, 85% (XBS, XBH, A)
1,0-2,0 600-700 10% M, 90% (XBS, XBH, A)
0,5-1,0 500 40% XBS, 60% (XBH, A)
0,3-0,5 400 25% XBS, 75% (XBH, A)
0,2-0,3 350 20% XBS, 80%A
0,1-0,2 310 90% A,10% XBH
0,05-0,1 290 100% A
<0,05 200 100% A
(Ngun: Bài ging Quy Hoch GTVT ô Th)
T n sut i li không ch ph% thuc dân s, nó quan h vi s phân b dân c (c bit
là s ngi i làm thng xuyên) vi thành ph n dân c, mc sng, giao lu ni ngoi thành
và vic b trí mng li dch v% thng nghip, v"n hoá, khu ngh mát du lch
1.3.5.La chn phng tin theo tiêu chun kinh t.
V phía nhà qun lý :
i vi nhà qun lý, khi la chn phng tin VTHKCC thì l$i ích xã hi $c t lên
hàng u. H thng VTHKCC phi gii quyt $c các vn # sau:
- Tit kim $c chi phí và thi gian i li ca ngi dân, c)ng là tit kim chi phí xã
hi liên quan n i li;
- Hn ch n mc thp nht ùn tc giao thông;
- Gim ô nhim môi trng;
- Xây dng mt np sng v"n minh, hin i.
V phía ngi vn ti (nhà u t):
Nhà u t khi la chn phng thc VTHKCC u t vào thì chú ý n kh n"ng
u t và hiu qu khai thác. Riêng v# mc u t thì chi phí u t cho các loi phng
tin là khác nhau: cao nht là ng st ng m (metro), tip n ng st trên cao, tàu in
mt t, XBH, ôtô buýt. Vì vy khi la chn phng thc VTHKCC phi m bo mang li
l$i ích kinh t cho ch u t.
V phía ngi s dng (hành khách):
Phng thc VTHKCC phi phù h$p vi cng dòng hành khách, phi áp ng nhu
c u i li ca hành khách mt cách tt nht trên hai tiêu chí: tit kim (tit kim chi phí cho
Chng 1 C s lý lun v quy hoch tuyn VTHKCC trong thành ph
oàn Tun Anh – K44
15
chuyn i và tit kim thi gian i li) và tiêu chí thun tin c v# mt không gian và thi gian
(tip cn d dàng, cht l$ng ph%c v% ).
Vic la chn mt phng thc VTHKCC th/a mãn ng thi c 3 i t$ng nói
trên là rt khó kh"n do l$i ích ca t*ng i t$ng khác nhau, ôi khi mâu thu(n nhau. Vì th,
khi cân nhc áp d%ng mt phng thc VTHKCC c% th cho thành ph c n xem xét vn #
mt cách t'ng th, phi c"n c vào m%c tiêu phát trin kinh t-xã hi ca thành ph, c)ng nh
kh n"ng v# tài chính, v# các ngun lc khác (lao ng, trình ) cân nhc la chn.
1.4.nh hng phát trin VTHKCC ca Hà Ni ti nm 2020.
1.4.1.Mc tiêu phát trin.
VTHKCC phi vn hành mt cách hiu qu, to ra dch v% thun tin cho ngi s.
d%ng, m bo khong cách h$p lý gi!a các im d*ng &, thi gian ch $i ngn, phng
tin phi tiêu chun hóa và hin i, cht l$ng thông tin hành khách phi cao.
Ly doanh nghip Nhà noc làm vai trò ch o, khuyn khích thu hút các thành ph n
kinh t tham gia VTHKCC bng xe buýt Hà Ni. T*ng bc gim d n mc tr$ gitc tip
cho các n v vn ti. Chi phí s. d%ng vn ti công cng ca ngi dân không v$t quá 10%
thu nhp.
1.4.2.Quan im phát trin
Coi thông thông ô th là khâu trung tâm, xây dng h thông vn ti ô th tng thích
thích h$p, mang tính ng b cao. Trc mt tp trung phát trin xe buýt nhm hn ch các
loi phng tin cá nhân. Phát trin VTHKCC Hà Ni là phng án thay th phng tin cá
nhân ngi dân chuyn t* phng tin cá nhân sang phng tin xe buýt. Thành ph có
chính sách u ãi i vi các i t$ng s. d%ng xe buýt nh : Chính sách khuyn khích v#
giá vé, t' chc a ón theo n v tp th bng xe buýt….
Phát trin VTHKCC theo nguyên tc “Cung cp d(n u là cung cp dch v% thun tin
cho hành khách s. d%ng phng tin vn ti hành khách công cng” trên c s chin l$c
phát trin giao thông ô th b#n v!ng.
a dng hóa loi hình phng tin vn ti và phng thc ph%c v%, trong vòng 5 n"m
ti ly xe buýt là lc l$ng vn ti hành khách công cng ch yu, t*ng bc nghiên cu,
thit k và xây dng phng thc VTHKCC có mc chuyên ch ln và hin i nh : ng
st trên cao, t u in ng m…
T"ng cng vai trò i#u tit ca nhà nc bng các gii pháp mnh thông qua c ch
chính sách nhanh chóng to dng mt h thng giao thông ô th h$p lý nhm mang li
hiu qu kinh t xã hi cao.
Phát trin VTHKCC phi m bo tính h thng, ng b cao trên các l+nh vc: Mng
li giao thông, h t ng c s cho tuyên xe buýt, h thng pháp lut, c ch chính sách
Chng 1 C s lý lun v quy hoch tuyn VTHKCC trong thành ph
oàn Tun Anh – K44
16
khuyn khích các doanh nghip tham gia VTHKCC bng xe buýt, ng thi nâng cao hiu
lc qun lý ca Nhà nc i vi hot ng VTHKCC.
y mnh phát trin c s h t ng mng li tuyn xe buýt nh: “im u, im cui,
im d*ng ón khách, nhà ch, bin báo, tuyn ng dành riêng cho xe buýt”.
1.4.3.nh hng chin lc phát trin VTHKCC Hà Ni
Phi coi vic phát trin h thng VTHKCC là bin pháp c bn nht trong chin l$c
m bo nhu c u i li ca Thu ô.
Phi xây dng mt khung chính sách c% th nhm phát trin VTHKCC Th ô, coi
vn ti hành khách ô th là òn by.
T*ng bc trin khai quy hoch phát trin giao thông công cng mt cách kiên quyt,
m bo tính chin l$c theo ó v# lâu dài là h thng vn ti ng st ô th là lòng ct ca
t'ng th giao thông ô th, trong vòng 10 n"m ti coi h thng xe buýt là phng thc quá .
Thit lp khung th ch thích h$p nhm khuyn khích khu vc t nhân tham gia vào
phàt trin c s h t ng và khai thác giao thông công cng.
T"ng cng công tác qun lý giao thông nhm khai thác có hiu qu c s h t ng, t"ng
cng mc an toàn cho ngi s. d%ng phng tin hai bánh và khách b hành, gim ô
nhim môi trng.
Phát ng các chin dch tuyên truy#n và thc hin các chng trình giao d%c an toàn
giao thông ô th và s. d%ng phng tin giao thông công cng.
Phng tin ph%c v% i li ch yu Hà Ni n n"m 2010 s là ô tô buýt, sau ó n
taxi, xe máy, xe p.
B1ng 1.6: D báo th ph"n gi2a các phng thc vn t1i Hà Ni ti nm 2020.
Nm TT Loi phng tin
2005 2010 2020
1 Xe buýt ô th + Taxi 20 22 - 25 25 – 30
2 ng st ô th 0 9 30
3 Vn ti HKCC = (1) + (2) 20 30 – 35 55 – 60
4 Xe p 14 13 – 14 7
5 Xe máy 49 38 15 – 20
6 Xe con 8 11 14
7 Xe khách liên tnh + xe khác 9 10 12
(Ngun: T'ng công ty T Vn Thit K GTVT)
Chng 1 C s lý lun v quy hoch tuyn VTHKCC trong thành ph
oàn Tun Anh – K44
17
1.5.Tìm hiu v phng thc vn chuyn nhanh bng xe buýt BRT.
1.5.1.Khái Nim.
BRT(Bus Rapid Transit): là mt h thng xe buýt vn chuyn nhanh, khi l$ng ln,
vn hành trên làn ng riêng có h thng u tiên c bit. Nói chung BRT là mt h thng
vn chuyn HKCC cht l$ng cao, ph%c v% s i li nhanh ca ô th, tin l$i và có hiu qu
v# mt chi phí, BRT c)ng $c bit ti bi các tên khác nh : H thng xe buýt công sut và
cht l$ng cao, xe buýt – Metro, h thng xe buýt tc hành, h thng tuyn xe buýt dành
riêng.
H thng BRT có h u ht các dc tính ca ng s,t ô th v# mt cht l$ng và n"ng
lc chuyên ch nhng khác bit là chi phí cho c s h t ng v# phng tin, c)ng nh chi phí
khác không cao so vi phng thc VT HKCC bánh st.Các h thng BRT do ó còn $c
gi là h thng “Metro bánh hi trên mt t”.
nh 1.1: Tuyn BRT
1.5.2.c im kinh t k thut ca BRT.
ng xe chy.
H thng BRT thng có các làn ng riêng trên mng li tuyn ng b, hai làn
cho hai chi#u i và v# $c tách riêng kh/i lung giao thông chung, vt liu xây dng làn
ng riêng bình thng nh xây dng ng giao thông thông thng và có thêm di phân
cách bng bê tông cao t* 10-20 cm. Tuy nhiên, có 2 gii pháp xây dng c s h t ng BRT
trong thành ph:
Chng 1 C s lý lun v quy hoch tuyn VTHKCC trong thành ph
oàn Tun Anh – K44
18
nh 1.2: Làn %ng dành riêng cho xe buýt.
Xây dng ng riêng cho BRT, thng áp d%ng i vi các ng tr%c chính, lu
l$ng giao thông cao:
Lu l$ng giao thông cao trên các ng tr%c chính không cho phép chuyn các làn
ng ang s. d%ng thành các ng dành riêng xe bus. Hn n!a các ng tr%c chính
không cho phép hành khách tip cn d dàng và an toàn n im d*ng & BRT. Do ó,
phng án khc ph%c là làm ng ph% chy song song và g n ng tr%c chính. Các ng
ph% này có chc n"ng “làm du lung giao thông” cho các ng tr%c và có th $c chuyn
toàn b s. d%ng cho BRT, trên ng ph% cm hoàn toàn s lu thông ca xe cá nhân.
BRT chy l(n vi các phng tin khác, thng áp d%ng trên các ng không phi
ng tr%c chính, có lu l$ng giao thông không cao:
Trên các ng này có th dành riêng cho BRT làn gi!a hoc hai làn bên ng. S
b trí này làm gim nh!ng xung t khi quay u xe sang bên phi. Cùng vi phng án b
trí làn ng gi!a, chúng ta có th la chn s dch chuyn ca xe bus “cùng dòng” hoc
“ng$c dòng” “cùng dòng”có ngh+a là các xe bus i cùng chi#u vi ô tô i sát chúng, “ng$c
dòng” có ngh+a là dòng xe bus i ng$c chi#u vi dòng giao thông h&n h$p. Ngoài cách b trí
làn ng gi!a còn có mt lot các phng án thay th hai làn ng ca xe bus hot ng
v# mt phía ca lòng ng trong khi dòng giao thông h&n h$p $c b trí hot ng trên
nhi#u làn ng(theo c hai hng)v# phía ng còn li. Cách b trí này hot ng tt khi
mt phía ca ng thiu nhi#u ch& r sang ng tránh, ví d% nh lòng ng chy dc theo
mt lòng sông, kênh hoc mt công viên ln.
Bn và nhà ch xe
Quy mô và v trí ca im d*ng & và u cui ca h thng BRT s nh hng n
n"ng lc thông xe ca h thng GTVT ô th c)ng nh các tham s ph%c v% khách hàng
chính, nh an toàn và tính tin nghi cho hành khách.
Chng 1 C s lý lun v quy hoch tuyn VTHKCC trong thành ph
oàn Tun Anh – K44
19
Khong cách ti u gi!a các nhà ch t1 l nghch vi nhu c u i li ti các v trí chính
và thi gian mt i phát sinh i vi t*ng dòng xe thêm. Khong cách tiêu chun gi!a các bn
là 400m-1000m.
S tip cn d dàng n các bn s óng mt vai trò trong vic quyt nh quy mô c s
khách hàng. Phát trin hành lang cho ngi i b và i xe p xung quanh bn s giúp thu
hút các khách hàng. èn chiu sáng ng ph, chi#u rng va hè rng và các b# mt có
cht l$ng ng #u óng góp vào vic bo m hành khách có th s. d%ng h thng mt
cách t tin.
Các khu vc li vào, khu vc bán vé, các c.a quay và kt cu bn tt c phi thit k
m bo nhn $c lung hành khách ln nht d kin. Các nhân t chính i vi s xác nh
này là bao gm s gian nhà d*ng xe bus, t n sut lúc cao im và thi gian d*ng xe bus.
Khong trng ca ô c.a $c thit k cho s l$ng khách hàng ng $i d kin phi rng
tránh s thiu thoi mái cho ngi s. d%ng. Khong trng cho khách hàng c)ng giúp
làm gim xy ra vic móc túi hoc nh!ng ti phm khác.Tuy nhiên khong trng ca bn xe
b gii hn bi mt ch*ng mc nào ybi khong không ng b s4n có mà có th phân
cho nhà ch. Chi#u rng bn là t* 3-5m. Khong trng c%c b ca hành khách các bn xe
h3p hn có th t $c bng cách t"ng chi#u dài toàn b.
S thit k nhà ch c)ng ph% thuc vào s tác ng qua li vi các quyt nh v# công
ngh xe bus. Các quyt nh v# s c.a lên xe và chi#u rng ca ô c.a phi tng ng vi các
yêu c u v# lung hành khách và s s4n có ca các phng án t* nhà sn xut xe bus.
i vi tuyn BRT ni có ch& thì s xây bn & óng vi ch& cho hành khách, phát
hành vé, thu ti#n vé và ch& cho ng dc thoai thoi.
- khu vc trung tâm ni có din tích nh/ hn, nên xây trm d*ng dài 20m không có
ng dc thoi nhng có c u thang và mt thang máy nh/ cho ngi khuyt tt.