Tứ đức “Công - Dung - Ngôn - Hạnh”

Website:

Email :

Tel : 0918.775.368
Tứ đức “Công - Dung - Ngôn - Hạnh”
I. MỞ BÀI
Theo hệ thống tư tưởng nho gia người Phụ nữ xưa phải có đủ Tam tòng -
Tứ đức. Tam tòng là tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử. Như vậy
có nghĩa là ở nhà, nghe theo cha, lấy chồng nghe theo chồng, chồng chết nghe
theo con. Ngày nay, trong xu hướng phát triển của xã hội với sự bình đẳng giữa
nam và nữ, Tam tòng đã lỗi thời, không còn phù hợp nữ, nhưng tứ đức thì vẫn
còn giữ nguyên giá trị và vẫn là khuôn vàng thước ngọc, là cái đích vươn tới của
người phụ nữ mà đặc biệt là người phụ nữ Việt Nam. Vậy tứ đức là gì mà có sức
sống lâu bền đến vậy ? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu nội dung của nó và sẽ được
hiểu sâu hiểu rõ bằng những bài ca dao, tục ngữ, những câu chuyện trong dân
gian. Những minh chứng đẹp đẽ cho tứ đức của người phụ nữ Việt Nam xưa.
II. NỘI DUNG.
Tứ đức là bốn đức tính vô cùng đẹp đẽ của người phụ nữ Việt Nam :
Công - Dung - Ngôn - Hạnh.
1. Công .
Công ở đây được hiểu là công việc, việc làm của người phụ nữ. Và công
việc là công việc “kép”, tức công việc trong gia đình và công việc ngoài xã hội .
Công việc trong gia đình là việc bếp núc, việc đồng áng - những công việc
chăm lo cho đời sống của mỗi gia đình. Do vậy phẩm chất công ở người phụ nữ
thể hiện trước hết ở sự chăm chỉ, hay lam hay làm, chịu thương chịu khó để lo
cho chồng cho con được no - đủ.
Người phụ nữ là “hậu phương” cực kỳ vững chắc, lo mọi chuyện trong
gia đình để cho người chồng yên tâm học hành :
“Tháng hai cho chí tháng mười
Năm mười hai tháng em ngồi em suy

Vụ chiêm em cấy lúa di
Vụ mùa lúa ré, sớm thì ba trăng
Thú quê ra cá đã từng
Gạo thơm cơm trắng chi bằng tám xoan
Việc nhà em liệu lo toan
Khuyên chàng học tập cho ngoan kẻo mà”.
Chồng phải ngày đêm dùi mài kinh sử, người vợ trong bài ca dao trên đã
tự tính toán, các mùa vụ trong năm. Vụ chiêm trồng gì, vụ mủatồng gì, đảm
đang mọi việc để người chồng yên tâm học tập.
Họ làm không ngơi nghỉ, lúc nàocũng việc liền tay :
“Một năm chia mười hai kỳ
Thiếp ngồi thiếp tính khó gì chẳng ra
Tháng giêng ăn tết ở nhà
Tháng hai rỗi rãi quay ra nuôi tằm
Tháng ba đi bán vải thâm
Tháng bốn đi gặt, tháng năm trở về
Tháng sau em đi buôn bè
Tháng bẩy, tháng tám trởvề đong ngô
Chín, mưới cắt rạ đồng mùa
….”
Và cũng thật dễ hiểu khi người phụ nữ được ví như con cò - Một con vật
luôn luôn cần mẫn kiếm ăn :
“Con cò lặn lội bờ sông
Gánh gạo nuôi chồng tiếng khóc nỉ non”
2
Và cũng thật dễ hiểu khi người đàn ông đi xa thì cái mà anh nhớ nhất vẫn
là :
“Anh đi anh nhớ quê nhà
Nhớ canh rau muống nhớ cà dầm tương
Nhớ ai giãi nắng dầm sương

Nhớ ai tát nước bên đường hôm nao”.
Anh nhớ canh rau muống, cà dầm tương bởi đó là những món mà vợ anh,
mẹ anh thường xuyên nấucho anh ăn và anh cũng nhớ lắm, thương lắm người vợ
ở nhà vất vả, giãi nắng dầm sương, bán mặt cho đất bán lưng cho trời để làm ra
hạt gạo bát cơm.
Đấy là công việc gia đình của người phụ nữ. Nhưng đâu chỉ vậy người
phụ nữ còn giỏi cảviệc nước, việc non.
Hẳn ta vẫn nhớ truyện bà Nữ Oa đã ngày ngày đội đá vá trời, một công
việc nặng nhọc, vất vả. Đây là một câu chuyện thần thoại để giải thích sự hình
thành của thế giới.Nhưng sao lại là hình tượng một người phụ nữ mà không phải
là một người đàn ông nào. Điều đó nói lên rằng người phụ nữ có thể làm được
tất cả mọi việc, thậm chí làm tốt hơn cả những đấng mày râu.
Trong thực tế lịch sử, khi đất nước bị quân xâm lược giày xéo, đã không
có biết bao người phụ nữ cầm gươm, cầm giáo, lãnh đạo ba quân tướng sĩ để
chống giặc, giữ nước. Đó là Bà Trưng :
“Bà Trưng quê ở Châu Phong
Giận người tham bạc thù chồng chẳng quên
Chị em nặng một lời nguyền
Phất cờ nam tử thay quyền tướng quân…”
Hay Triệu Thị Trinh, quê ở Thanh Hoá. Năm 40 dưới ách đô hộ của nhà
Hán, người con gái này đã dấy binh khởi nghĩa thể hiện ý chí chống quân xâm
lược của dân tộc Việt để đến nay vẫn còn những câu thơ ca tụng :
3
“Ru con con ngủ cho lành
Để mẹ xách nước rửa bành con voi
Muốn con lên núi mà coi
Coi bà Triệu tướng cưới voi đánh cồng”
Tiếp bước hai bà, bao người phụ nữ Việt Nam cũng đã vượt ra ngoài bốn
bức tường của buồng the, bếp núc, làm việc nước. Nguyên phi Ỷ Lan là phi của
vua Trần Thánh Tông. Bà đã thay vua trị vì đất nước trong thời gian vuađi đánh

giặc. Vua Trần Thánh Tôn đánh mãi không thắng đã đêm quân về nhưng khi về
đến đâu cũng thấy cảnh dân an, đất nước thái bình, vua như được tiếp thêm sức
mạnh tiếp tục đem quân đi và đã chiến thắng.
Rồi những nữ tướng, những nữ anh hùng dưới thời vua Quang Trung -
Nguyễn Huệ như Bùi Thị Xuân, Đỗ Quyên…
Tất cả các bà đã là những minh chứng đẹp nhất, đầy đủ nhất cho cái công
trong công việc xã hội của người phụ nữ Việt Nam xưa.
Như vậy có thể nói, Công là một phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ Việt
Nam. Nó rất quan trọng và được xem là tiêu chuẩn đầu tiên để người phụ nữ
hướng tới. Hiểu về công phải hiểu mộtcách đầy đủ, đó là có cả công việc trong
gia đình và đặc biệt không thể thiếu công việc ngoài xã hội. Điều đó thể hiện
tính toàn vẹn, giỏi giang của người phụ nữ Việt Nam.
2. Dung :
Dung ở đây được hiểu là dung nhan, nhan sắc của người phụ nữ. Đây
chính là ấn tượng ban đầu mà mỗi người phụ nữ để lại cho người mới quen. Đó
có thể là một đôi mắt lúng liếng, có thể là nụ cười, lại có thể là hàm răng, có thể
chỉ là mái tóc… Có biết bao câu ca dao, tục ngữ là những tiếng lòng của những
chàng trai khi yêu biết bao đôi mắt ấy, đôi má lúm đồng tiền ấy…
Có chàng “dạ say lừ đừ, chỉ vì đôi mắt của em :
“Hoa thơm hoa ở trên cây
4
Đôi con mắt em lúng liếng, dạ anh say lừ đừ”.
Có chàng trai lại như thấy cả mặt trời khi nhìn thấy nàng cười :
“Ngó lên lỗ miệng em cười
Như búp sen nở như mặt trời mới lên”
Có chàng trai lại “muốn kết nhân duyên” bởi yêu quá “hai má có hai
đồng tiền” của nàng :
“Vào vườn trảy quả cau con
Anh thấy em giòn muốn kết nhân duyên
Hai má có hai đồng tiền

Càng nom càng đẹp, càng nhìn càng ưa”.
Có chàng trai lại trở nên si tình bởi “đôi mắt liếc” sắc như “dao cau” bởi
cổ tay “trắng như ngà” bởi miệng cười hoa ngây, bởi cái khăn đội đầu như một
đoá sen trên đầu của cô gái :
“Cổ tay em trắng như ngà
Con mắt em liếc như là dao cau
Miệng cười như thể hoa ngâu
Chiếc khăn đội đầu như thể hoa sen”.
Và mười thương của chàng trai đối với cô gái thì có đến hơn một nửa là
bởi những vẻ đẹp dung nhan của cô :
“Một thương tóc bỏ đuôi gà
Hai thương ăn nói mặn mà có duyên
Ba thương má lúm đồng tiền
Bốn thương răng nhánh hạt huyền kém thua
Năm thương cổ yếm đeo bùa
Sáu thương nón thúng quai tua dịu dàng
5