Kỹ năng thăm khám hệ thần kinh

Hoàng Thanh Tùng , T 1 - YA/ Khóa 2008 - 2014

1

KăNNGăTHMăKHÁMăH THN KINH
I. Ý thc ( Mental Status)
- Hi: kh nngănhn bităngi,ăđaăđim, thi gian và s kin
- Chm Glassgow (GCS)
M mt ( 1 – 4ăđim)
ápă ng vi li nói ( 1 – 5
đim)
ápă ng vnă đng ( 1 – 6
đim)
4. T nhiên
3. Gi m
2. Cu m
1. Không m
5. Tr liăbinhăthng
4.ăúngănhngăchm
3. Sai
2. Hm h, nói nhm
1. Không tr li
6. Làm theo yêu cu
5. Cu gtăđúng
4. Cu gt sai
3. Co cng mt v*
2. Dui cng mt não**
1. Không vnăđng

* Co cng mt v: tnăthngăgiánăđon mtăđimănàoăđóătrênăđngăđiăca bó tháp t v não
đn bao trong. Toàn thân dui cng, hai tay gpătrc ngc

** Dui cng mt não: tnăthngăt nhânăđ xung thân não. Toàn thân dui, hai tay dui, bàn
tay nm, c tay xon vnăraăngoài,ăđuăn ra phía sau
II. Vnăđng ( Motor System)
A. Vnăđng ch đng
1. Cn tr li:
1.1. Có lit thc s không?
1.2. Ví trí tnăthng:
- Lită½ăngi: bán cu não, thân não
- Lit 2 chân: ty
1.3. V trí lit:
- Ngn chi: tnăthngăbóătháp,ăthn kinh ngoi vi
- Gc chi: tnăthngăr, bnhăc
1.4. Lităđngăđu
- Nu dùng thut ng Lit toàn b: Ngn chi và gcăchiănhănhau
- Nu dùng thut ng Lit hoàn toàn: Tay, chân, mtănhănhau
1.5. Lit toàn b/hoàn toàn
- Lit toàn b (thngămangăýănghaăđngăđu): tay, chân, mt litănhănhau
- Lit không toàn b: tay hoc mt lit nngăhn
- Lităhoànătoànă(thngămangănghaăđngăđu):ăcălc = 0
- Lităkhôngăhoànătoàn:călc > 0
- Luăý: tùy tình hung s dùng thut ng lit toàn b hay lităhoànătoànănhngăthut ng
lit hoàn toàn thng đc s dng trong Phc hi chcănngă

Hoàng Thanh Tùng , T 1 - YA/ Khóa 2008 - 2014

2

1.6. Lit thun túy
- Thun túy: ch lit vnăđng
- Không thun túy: kèm ri lon cm giác

1.7. Tính cht lit: cng hay mm
1.8. Litătrungăngăhayăngoi vi
 Tóm liăđ tr li: Có tnăthngăbóăthápăkhông
2. Quyătrìnhăthmăkhám:
2.1 Călc (Muscle Power – Lc caăcăkhiăvnăđng)  Có thc s lit không?
- ngătácăthôngăthng ( Vnăđng ch đng)
 Chi trên: nm bàn tay, gp cngătayăvàoăcánhătay,ăgiă2ătayăvuôngăgócăthânămình
 Chiădi: c đng bàn chân, gp giăvàoăđùi,ăgpăđùiăvàoăbng
- ngătácăđi kháng ( Vnăđngăđi kháng)
 Chi trên: nm bàn tay, gp bàn tay, gp cng tay, ging cánh tay
Chiădi: gp gan chân, dui gót
 Mcăđíchăkimătraănhómăcălităuăth  r tnăthng
 Ch làmăkhiăcònăđng tác ch đng
- Nghimăphápăcălc
 Chi trên: gngăkìm,ăcălc ngón út ( ngn chi); Barre chi trên nm 60
o
( gc chi)
 Chiădi: Migazzini ( gc chi),ăBarreăchiădi
- ángăgiáăcălc:

Mô t lâm sàng
im
Khôngăcóăcoăc
0
Coăcănhngăkhôngăsinhăđng tác
1
Vnăđngăđc trên mt phn, không có nhăhng ca trngălng chi
2
Vnăđngăđc chi khi có sc cn ca trngălng chi
3

Vnăđngăđc chi khi có sc cnăngc chiu
4
Vnăđngăbìnhăthng
5

2.2 Trngălcăcă(ăMuscleăTone – Lc caăcăkhiăngh)
- 3ătiêuăchí:ăđ ve vyă(1),ăđ gp duiă(2),ăđ chc (3)
- TLCătng:ă(1)ă(2)ăgim,ă(3)ătng
- TLC gim:ă(1)ă(2)ătng,ă(3)ăgim
- TngăTLC:
 Tháp (kèm lit)
 Tngăkhiălàmăđng tác ch đng
 Tngărõă căgp chi trên, duiăchiădi
 Du hiuăđànăhi: kéo chi ra khi v tríăbìnhăthng thì chi bt tr li
 Du hiuădaoănhíp:ăbanăđu kéo chi khi v tríăbìnhăthng khó,ăsauăđóărt d
 Ngoi tháp ( không kèm lit)
 Khôngătngăkhiălàmăđng tác ch đng
Hoàng Thanh Tùng , T 1 - YA/ Khóa 2008 - 2014

3

 Tngărõă cácăcălàmăđng tác t đng ( mt,ălng,ăbng, gi tăth)
 Du hiu ng chì: kéo chi khi v tríăbìnhăthng thì chi gi nguyên  v trí b kéo
(ătngătrngălc to hình)
 Du hiuăbánhăxeărngăca:ăkhiăgp duiăc,ăchiăc đng thành nc. Co duiăcă
nhiu ln  Mm nghchăthng tm thi
- Gim TLC:
 Kèm lit vnăđng: lit ngoiăbiênă+ăgiaiăđonăđu litătrungăng
 Không kèm lit vnăđng: tinh t hn
 Gim  các chi nu tnăthngăbánăcu tiu não

 Gim  cácăcăthucăđng gia: c, ct sng,ălng,ăbng ( gi thngăbng)
 Tnăthngăthùyănhng tiu não (Vermis) (gim TLC do tiu não th hin rõ
nht  tngăđ ve vy.
 Tnăthngăđng cm giác sâu: dây thn kinh cm giác, r sau, ct sau ty (
Tabes)
- Khám TLC khi có tnăthngăkhp (VKDT, Gout) ch đc daăvàoăđ chc caăcă
2.3 Phn x gânăxngă(ăDeepăTendonăReflex):
- Các v tríăthmăkhám
 Chi trên: châm quay ( C5 – 6), tr útă(ăC8),ăcătamăđu ( C7 – 8),ăcănh đu ( C5 – 6)
 Chiădi: gân gi ( L3 – 4), gân gót ( S1 – 2)
- PXGXătng:ălit cng
 Litătrungăng:ătnăthngăt bào vnăđngătrungăngătrênăđngăđiăt v não 
ty
- PXGX gim: lit mm
 Tnăthngăt bào vnăđng ngoi biên t sngătrc  r
 Litătrungăngăgiaiăđon cp
- Gim PXGXă(cònăcăco) ≠ăMt PXGX (không còn căco)
- Phân bit lit cng và lit mm:

Lit cng
- PXGXătng
- TLCătng kiu tháp
- Tnă thngă bóă thápă (ă v não – ty
sng)


- Ri lonăcătrònăvàădinhădng
Lit mm
- PXGX gim
- TLC gim

- Tnăthngăt bào vnăđng  ( t sng
trc ty tr ra)
Tnă thngă bóă thápă giaiă đonă “ă
choáng”
- Không có ri lonăcătròn

  nhng BN cao tuiăcóăteoăcănhiu thì da ch yu vào PXGX



Hoàng Thanh Tùng , T 1 - YA/ Khóa 2008 - 2014

4

- Phân bit litătrungăngăvàăngoi biên:
Trungăng
- Nhómăcălit lan ta, không bao gi lit
nhngăcăriêngăl
- Teoăcănh và mun
- Co cngăvàătngăphn x
- Có Babinski
- Không có co git siăc
- EMG: không có ri lon dn truyn
Ngoi biên
- Có th lităcácăcăriêngăl

- Teoăcărõăvàăsm
- Không bao gi co cng
- Không có Babinski
- Có th git siăc

- EMG: có ri lon dn truyn


- Phân bit lit mmătrungăngăvàăngoi vi:

Lit mmătrungăng
- Có th có Babinski
- Có ri lonăcătròn

- Loét là ch yu
- Ri lon cm giác kiu dn truyn
- Có th chuyn sang lit cng
Lit mm ngoi vi
- Không có Babinski
- Không có ri lonă că trònă (tr tn
thngăđuôiănga)
- Teoăcălàăch yu
- Ri lon cm giác kiu r hoc dây
- Không chuyn sang lit cng

2.4 Phn x bnh lý:
- Babinski ( du hiu v tinh: Gordon, Chaddoch, Oppenheim, Schaefer, Gonda, LêăVnă
Thành)
Nu Babinski không tr li thì buc phi d dng các du hiu v tinh
 Giá tr tuytăđiăđ khngăđnh có tnăthngăbóătháp
- Hoffman: ch có giá tr khi xut hin 1 bên
- Phn x da bng ( L 8,9,10,11), da bìu ( TL1), da hu môn ( C4 – 5)
 Phn x đápăng nh hocăkhôngăđápăng (gim hoc mt): tnăthngăbóătháp
2.5 Nguyên tc đánhăgiáăphn x:
- Ch chc chn bnh lý khi phn x mt cân xngă2ăbênădoăgânăxngăcóăth nhyăđu 2

bên hoc gimăđuă2ăbên.ăNgiăbìnhăthngăcngăcóăth có ( xúc cm, mt bm sinh)
- Phn x gânăxngătng hoc gim còn phn x gim hoc mt là bnh lý
VD: mtăBNăđcăxácăđnhălúcănàyălàătngăphn x phi, lúc khác là gim phn x trái.
Munăxácăđnh phi tri, kích thích phn x da bng, bìu. Bên nào gim, mt là bên y b
bnh.
2.6 H tháp và ngoi tháp:
 H tháp ( bó v ty)
- Gm:
 Bó v não – ty: t v não – ty sng
 Bó v não – nhân: t v não – nhân các dây thn kinh s  thân não
Hoàng Thanh Tùng , T 1 - YA/ Khóa 2008 - 2014

5


- Bó v não gai

- Bó v não nhân












- Trên v não:
 Cácăvùngăđi din ch huy vnăđngă½ăcăth đc sp xpătheoăhìnhăngi nm,ăđu
chúc xung, chân vt lên cao.
 Cácăđng tác cn s chính xác, tinh t cóăvùngăđi dinătoăhnă v não
 S ch huy vnăđng  v nãoăcóă3ăcáiăngc:
 Bên trái não ch huy bên phiăcăth vàăngc li ( trái – phi)
 Phn thp ca não ch huy phn cao caăcăth ( thp – cao)
 Din rng vùng vnăđng ch huy phn nh căth ( to – nh)
 H ngoi tháp:
- Gmă2ăconăđng truyn tín hiu vnăđng gián tip t v não:
Din 4 Broadmann  cun trán lên
trc rãnh Rolando
Bao trong
1/3ădi hành ty
1 bó ( 9/10 s si) bt chéo sang

bênăđi din ri xung ct bên ty
sng và tn cùng  sngătrc ty
1 bó ( 1/10 s si)ăđiăthng xung
ctătrc ty sng ri bt chép qua
mépătrc tyăđ tn cùng  sng
trc ty bên kia.
Phn thp cun trán lên
Gi ca bao trong (vì th gi là bó
gi)
Thân não:
- Táchăraăđ đn nhân vnăđng ca s não bên kia
- T nhân, si trc ra ngoài hình thành các dây thn
kinh s
Hoàng Thanh Tùng , T 1 - YA/ Khóa 2008 - 2014

6

 Bó v não – tinăđình
 Bó v não – li
- 2 bó tác dng c ch:
 Nhân cu toăli trong cuănãoăđi bên
 H thng tinăđình
 Duyătrìătăth vàăđiu hòa các hotăđng tùy ý
- Tnăthngăbóănàyălàmămt vai trò c ch ca cu toăli  tngăTLC
B. Ri lonăthngăbng và phi hp đng tác:
1. Thngăbng:
- DángăđngăRomberg:ăBNăđng thng, chm chân
 Romberg Tabes: nhm mt, ng bt c theo chiu nào
 Romberg tinăđình: nhm mt,ăhngăBNătheoăbênănàoăthìăngãătheoăbênăđó
 Tiu não: khôngăcóăRomberg,ăBNăđng loăđo,ăkhôngăngã,ăkhôngăthayăđi khi nhm

mt
- Dángăđi:
 Tiu não
 Tinăđình
2. Phi hpăđng tác – Thtăđiu ( Ataxia):
- Nghim pháp ngón tay tr - mi:ăphátăhin ri tm, quá tm
- Nghim pháp gót chân – đu gi
- Nghim pháp gp phi hpăđùiăvàămìnhă
- Nghim pháp lt úp bàn tay liên tip
- Thtăđiu trong các tnăthng


Tiu não
Tinăđình
Cm giác sâu
ng
Romberg (-)
Romberg tinăđình
Romberg Tabes
Ri tm
0
0
+
Quá tm
++
0
0
Dángăđi
Ngi say
Lch v 1 phía

Hn lon
Du hiu khác

Rung git nhãn cu
Mt cm giác sâu

C. Vnăđng t đng
1. Run:
- Phát sinh do s coăcăxenăk caăcácăcăchínhăđngăvàăđiăđng
- Quan sát ch yu 2 bàn tay, ngón tay úp sp, có th đt lên mu tay 1 t giyăđ thy rõ
run
- Tnăthngăthn kinh có 2 loi run:
 ng trng:
Xut hinăkhiălàmăđng tác, gp trong tnăthngătiu não hoc thùy trán

Hoàng Thanh Tùng , T 1 - YA/ Khóa 2008 - 2014

7

 Tnhătrng:
 Run khi ngh,ăđu, tn s 3 – 6 s, xut hin rõ khi gi nguyênă1ătăth
 Run mtăđiăkhiălàmăđng tác theo ý mun, xut hin li mi khi chuynăsangă1ătă
th mi
 Runătngălênăkhiăxúcăcm, mt khi ng
 Gpătrongă:ăParkinsonă(ăđin hình), thoái hóa nhân bèo, TBMMN, U não vùng th
vân,ăthoáiăhóaănãoădoăxăcng mch
2. Múa git ( chorea):
- Là nhngă đngă tácănhanh,ăvôăngha,ăđngătácătrc không gingă đng tác sau, không
ngng
- BN luôn gp dui, vn ngón tay, nháy mt,ănhnămt, nhún vai, ngooăđu

- Múa git Sydenham:
Gp  tr em và thiu niên, là bin chng ca thp tim
- Múa git Huntington:
 Múa nhanh mn tính tin trin
 Thng xy ra  ngi tr do thoái hóa v, hchăđáyănão
- Vngănaăngi:
 ng tác múa nhanh, rt mnh,ăbiênăđ ln,ăkhuătrúă1ăbênăngi hocă1ăchi,ăvngă
mnh nu khôngăđc gi li
 Gp trong tnăthngănhânăLuysătrongăTBMMN
3. Múa vn ( Athetosis):
- Cácăđng tác chm, un éo, xonătròn,ăthng thy  chi trên và ít khi thy  mt hoc
chân ( khác vi múa gităđngătácănhanhăhn)
- Do tnăthngăngoi tháp bm sinh, u, bnh mch máu hchăđáyănão,ăbnh thoái hóa gan
- não
4. Co cng xon vn ( Dystonia musculorum deformens):
- Ging múa vn,ălàmătăth bin dng,ăđu ngooă1ăbên,ăcăcăđònăchmăni rõ, gc chi
và thân mình xon vn trên trc caăthânăngi
- Mt khi nmătrênăging, lúc ng
- Bc l khiăđng,ăkhiăxúcăđng
- Do tnăthngănhânăxámăđáyăs
5. Gităcă(ăMyoclonnus)
Gingănhăb đin git tng cái, xy ra  miăcă
6. Tic
- Không có tnăthngăthc th, liên quan nhiuăđn các vnăđ tâmălýănhă1ătt xu, 1 thói
quen.
- Cácăđng tác nàyăvôăngha,ăkhôngăkim ch đc,ăthayăđiătùyălúc,ătngălênăkhiăcm xúc,
mtăđiăkhiăng.
- Thng xy ra  nam, tui dy thì
 Tic  mt: nháy mt, nhch môi, khtămi
 Tic liănói:ăđng hng

Hoàng Thanh Tùng , T 1 - YA/ Khóa 2008 - 2014

8

 Tic  vai: nhún vai
 Tic  bàn tay: vut tóc, nh tóc, nh lông mày
 Tic  bànăchân:ăđáăchân

III. Cm giác ( Sensory System):
1. Cn tr li:
1.1 Có ri lon cm giác không
1.2 Ri lon cm giác ch quan hay khách quan
1.3 Ri lon cm giác ch quan kiu gì
1.4 Ri lon cm giác khách quan kiu gì
- Nu là kiu khoanh ty:  khoanh nào?
- Nu là kiu r dây: r ( hi chng chèn ép r) hay dây  đâu
2. Nguyên tcăthmăkhám:
2.1 BN tnh hoàn toàn, tuytăđi hp tác
2.2 BN nhm mt trong toàn b quáătrìnhăthmăkhám
2.3 Làm li nhiu ln và so sánh gia các lnăđ kim tra
2.4 Khám tng bên và so sánh 2 bên ( ri lon cmăgiácă½ăngi), t vùng lành sang vùng
bnh ( ri lon kiu r dây), t trên xungădi ( kiu khoanh ty)
2.5ăQuyăc vi bnhănhânătrc khi khám
2.6 V săđ ri lon cm giác
3. Quyătrìnhăthmăkhám:
3.1 Hi bnh (phát hin ri lon cm giác ch quan):
- Cm thy btăthng v cm giác  v trí nào trênăngi?
- Cm giác btăthngănhăth nào (kinăbò,ăđauărát,ăkimăchâm,ănhc nhi)?
- Ri lon cm giác có tính chtăcnăhayăliênătc?
VD: Ri lonăcnăhayăgpătrongăng kinh cc b hoc Migrane

- Yu t làmătngăhoc gim ri lon cm giác (ra gió, gpănc nóng/lnh)?
- Hng lan ca ri lon cm giác?
VD: Kiu r dâyălanătheoăđngăđiă(đau thtălngăhông)
Kiu khoanh ty:ăđauătheoăkhoanhă tng vùng (nh bóăchtăngc, mc qun cht)
3.2 Khám (phát hin ri lon cm giác khách quan):
 Cm giác nông:
- Cm giác xúc giác ( light touch):
Dùng bông, tay hocăđu bút chm trên da BN ti các v tríătngăng viăcácăđt da
(xem bng ASIA)
- Cmăgiácăđauă(ăpain):
Kh nngăphânăbit tù – nhn ca BN
- Cm giác nhit ( temperature):
Trên lâm sàng, ch khám cm giác nhit khi nghi ng có phân ly cm giác


Hoàng Thanh Tùng , T 1 - YA/ Khóa 2008 - 2014

9

 Cm giác sâu
- Cm giác v trí ( proprioception):
Quyăc vi BN v tăth khp (bình thng), gp lên, gp xung ri hiăBNătăth hin
ti (thng làm vi ngón cái và ngónă útă vìă niă nàyăkhut tm mt BN và hay b tn
thng).
- Cm giác áp lc:ăbópăcă2ăbên
- Cm giác rung (vibration) ít làm trên lâm sàng
- Cm giác tinh t ( discriminative sensation):
 Nhn bităđ vt ( steregnosis)
 Nhn bit hình nh ( graphesthesia)
 Xácăđnh v tríăđim chm ( point localization)

 Xácăđnh khongăcáchă2ăđim chm ( two – pointăsensationă<ă5ămmălàăbìnhăthng)
 Xácăđnh v tríă2ăđim chmăđng thi ( extinction)
 Luăý:ăcm giác tinh t ca v não ch kimătraăđc khi cmăgiácăxúcăgiác,ăđau,ă
nóng, lnh, v tríăhoànătoànăbìnhăthng.
4. Cm giác nông ( xúc giác, nóng lnh,ăđau):
4.1 Xúc giác (va chm,ărungăđng, bun, nga, nhităđ, áp sut)
- Receptor:
 Tiu th Meissner:ăđuăngónătay,ăngónăchân,ălòngăbànătay,ăđuăli, môi, núm vú
 Tn cùng có myelin và không có myelin  chân lông
 y dây thn kinh t do: da, mô
 Tiu th Pacini:
Ngayădi da, c  lp sâu ca da, mô liên kt  các tng, bao khp, dây chng, màng
liên ct,ămàngăxng,ăcân,ămc treo, v bc mch máu
- ng dn truyn:
Receptor  Sng sau tyăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăi th  V não cm giác SI, II


- Trung tâm nhn cm:
 SI ( bnăđ Penfield):
 Tínhăđnhăhng ca các si trc cm giác vnăđc duy trì  mi phnăcăth
có hình chiuătngăng trên vùng SI.
 Din tích hình chiu 1 phn t l vi s lng receptor trên phnăđóă t l s
cm giác và mcăđ phân bit tinh t v cm giác ca phnăđó.
 Tnăthngăvùngănày:
 Không cm th đc s thayăđi áp sutălênăcăth
 Khôngăđánhăgiáăđc s thayăđi áp sutălênăcăth
 Không nhn bităđc hình dng tính cht b mt ca vt
 Vùng 5, 7 (cm giác liên hp):
 Kt hp thông tin t nhngăđim trên các vùng cmăgiácăđ cho nhn thc v vt
Hành não

Hoàng Thanh Tùng , T 1 - YA/ Khóa 2008 - 2014

10

 Tnăthngăgâyăchng mt nhn thc hình th
4.2 Nóng lnh:
- Receptor:
 Nm  lp nông ca da
 S đim nhn cm cm giác lnh nhiu gp 3 – 10 ln cm giác nóng nên trên lâm
sàng thng khám bng nhităđ lnh
- ng dn truyn:
Receptor  Ty sng  Thân não (cht li)  i th (bng nn)  V não cm
giác
- Phân bit nóng lnh gim  ngi tnăthngăhi sau trung tâm
4.3ăau:
- Receptor:
  da,ămô:ăđu t do dây thn kinh
 Nhn cmăgiácăđauăcp: nhn kích thích hóa hc, nhităđ
 Nhn cm giácăđauămn: mi loi receptor
- ng dn truyn:
Receptor  Ty sng  Cu toăli thân não  i th, v não (SI,ăSII),ăthùyăđnh,
trán
5. Cm giác sâu ( v trí,ătrngălcăc):
- Receptor:
 Sut thn kinh – c,ăchiuădàiăc
 Th Golgiătrongăgânăc,ăcngăc
- ng dn truyn:
 Cm giác có ý thc Ty  Hành não  i th  V não ( thùy
đnh)
Tnăthngă điăđng khó, loăđo

 Cm giác không có ý thc V tiu não cùng bên
V tiuănãoăđi bên
Tnăthngă Ri lon vnăđng,ătrngălcă½ăngi cùng bên
6. Chnăđoánăkhuătrúăcácări lon cm giác
6.1 Phân ly cm giác:
- Phânălyăđauănóngă(ămt), cm giác s ( còn):
 Gp trong tnăthngăgii gai – đi th ( spinothalamic tract)  ty
 Tnăthngă2ăbênăbóăgaiăđi th gp trong tnăthngătrungătâmăty, ng tâm ty 
nc, u ni ty hoc rng ty
- Phân ly cm giác sâu ( mt), cm giác nông ( còn)
Phân ly kiu Tabes: giang mai ty sng
6.2 Tnăthngăh thn kinh ngoi biên:
 Tnăthngăsi nh
Goll, Burdach
Flechisig
Gower
Hoàng Thanh Tùng , T 1 - YA/ Khóa 2008 - 2014

11

- Rát bng, d cm,ăđauăd di vi cmăgiácăđauă(ăchâmăkim),ănóngălnh
- Cm giác bn th (diăđng các khp, cm giác tăth)ăbìnhăthng
 Tnăthngăsi ln:
- Cmăgiácătăth thiu sót
- Cm giác ngoài da nguyên vn
 D cm:
- Có th bt ngun t dây thn kinh, ty sng,ăthânănãoănhngăv bn cht là nhng xung
thn kinh t 1 tnăthngălc ch   chính thc lan ra
- Bn thân các d cm không có giá tr khuătrúănhngănu kèm các triu chng khác ca

dây thn kinh hoc ty sng thì có th xácăđnh ngun gc, v trí tnăthng.
 auăkiu r:
- V tríăđauăc đnh;ătngăkhiăho,ăhtăhi,ăgng sc,ăvnăvaiăhayăthayăđiătăth
- Thngăkèmătngăcmăgiácăđauă khoanhăđonăngoàiădaătngăng khi s, ép khiăcăhayă
ép thân dây thnăkinhă(ăđim Valeix)
 auădoătnăthngă1ădâyăthn kinh
- auăchói:ăđauănhăphi bng,ătngăquáămc vi tt c các kích thích
- Hay gp  tnăthngăthn kinh gia, hông to
- Hay kèm các ti lon vn mch mt khu vc nhtăđnhă(ătngănhit, mchăđp) và ri lon
dinhădng
 auădoătnăthngănhiu dây thn kinh:
- auăcóăth tngănhăbng ngoài da hocănhăb nghin nát  sâu
- Kèm viătngăcm giác chèn ép khiăc, tê bì, d cm
6.3 Tnăthngăty sng:
 Hi chng tnăthngăct sau:
- D cm, kinăbò,ăkimăchâm,ădaănhăcng li,ăbcăđiăcm giác bp bnhănhăđiătrênăbông
- Thng lan rngă2ăbênăkhôngăđi xng
 Hi chng rng ty:
- Phân ly cm giác  ngayăvùngătreoătngăng tnăthng
- Không phân bităđc hoc ln ln gia nóng và lnh, có th gim hoc mt cm giác
đau, còn cmăgiácăxúcăgiácăthôăs
- Thng lan rng c 2ăbên,ăkhôngăđi xng
 Hi chng ty – đi th (tnăthngăbóăgaiă– th  ty):
- Mt cm giác nhit,ăđauă naăcăth đi dinădiăniătnăthng
- Còn cm giác s, cmăgiácătăth và cm giác rung
 Hi chng Brown-Sequard (tnăthngăct ngang na ty)
6.4 Tnăthngăthânănão:
- Tnăthngămt bên vùng hành – cu não có hi chng giao bên rtăđcătrng:ăHi chng
Wallenberg
6.5 Tnăthngăđi th:

- Ri lon các cm giác phân bit: tăth, xúc giác, rung, thtăđiu vnăđng và mt nhn
thcăđ vt
Hoàng Thanh Tùng , T 1 - YA/ Khóa 2008 - 2014

12

- Ri lon cm giác nhităvàăđauă ngngăkíchăthíchăcaoăhnăbìnhăthng
- au doăđi th:ăđauăd di naăngiăđi din,ăuăth ngn chi kèm tê na ngi và có
chng lon cmăđau
6.6 Tnăthngăthùyăđnh:
- Ri lon cmăgiácăthùyăđnhăuăth btăthng v phân tích và tng hp:
 Ri lon cm giác xúc giác, nhit,ăđauăcóăgii hn  vùng gim cm giác rõ khi so
sánh vi bên lành
 Ri lon cmăgiácătăth (phi hpăđng tác)
 Khóăkhnăkhiăđnh khu chính xác mt kích thích hoc khi có 2 kích thích cùng mt
lúc
 Mt nhn thcăđ vt do ri lon các cmăgiácăthôăs
- Ri lon cm giác ch quanăthng xyăraăđt ngt:
 Thng gp d cm kin bò, kim châm, tê cóng
 Có th lan rng c naăngiănhngătriăhnălàătayăhayămt. Hay gp dng mt cm
giácăđng thi tay – mt mt bên.




Hoàng Thanh Tùng , T 1 - YA/ Khóa 2008 - 2014

13

Hoàng Thanh Tùng , T 1 - YA/ Khóa 2008 - 2014

14

IV. Các dây thn kinh s:
1. Cn tr li:
1.1 Lit dây s não
1.2 Quy v hi chng
1.3 nh khu tnăthng
- V não phn thp ca cun trán lên ( np cun trán):
Vùngăđi din ch huy các dây thn kinh s não vnăđng
- Thânănão:ăniătp trung nhân các dây thn kinh s vnăđng ( tr dây I, II):
 Rãnh hành cu:
 DâyăVI,ăVIIăđiăraăkhi thân não
 DâyăVIIIăđiăvàoăvàătn cùng  cu não
 Trung não:
 Mtătrc: dây III thoát ra
 Mt sau: dây IV thoát ra
 Mtătrc bên cuănão:ădâyăVăđiăra
 Trám hành:
 Rãnh sau: dây IX, X, XI thoát ra
 Rãnhătrc: dây XII thoát ra
- Nn s
Dây thn kinh s đc bc bi màng não, qua màng cng và chui ra ngoài qua các l 
nn s
 ng thn kinh th giác: dâyăII,ăđng mch mt
 Khe  mtătrên:ădâyăIII,ăIV,ăV1,ăVI;ătnhămch mt trên
 L tròn: thn kinh hàm trên V2
 L bu dc: thnăkinhăhàmădi V3,ăđng mch màng não ph
 L ngătaiătrong:ădâyăVII,ăVIII;ăđng mchămêăđo

 L tnhămch cnh:ădâyăIX,ăX,ăXI;ăđng mch màng não sau
 ng thn kinh h thit: dây XII
2. Nguyên tcăthmăkhám:
2.1 Luôn loi tr nguyên nhân TMH và tâm thn.ăc bit chú ý nguyên nhân K vòm khi có
lit toàn b các dây thn kinh s 1 bên
2.2 Khám tng bên và so sánh 2 bên
3. Quyătrìnhăthmăkhám:
3.1 Dây I ( khu giác – Olfactory):
- Hi: ri lon v miă(ămt ngi,ătngăcm giác ngi, lon thính)
- Khám:
 Chun b: các loi mùi có tính cht kích thích, quen thuc viăBNă(ăthng là tinh du
bc hà)
 BN bt mt: ngi tngăbênămi
 Hiăcâuă“ăngi thyămùiăgì”ăđ kim tra
Hoàng Thanh Tùng , T 1 - YA/ Khóa 2008 - 2014

15

 Không ngi thy gì  Mt ngi
 Mùi nh nhngătr liă“ănng, khó chu”ă Tngăcm giác ngi
 Tr li sai  Lon thính
 Khôngăcóămùiăgìănhngăvn nói có  o khu
 T bào khu giác  Mnh sàng  Hành khuăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăThùyătháiădng
3.2 Dây II ( th giác – Optic):
- Võng mcămiă(bt chéo ti giao thoa th giác),ătháiădngă(khôngăbt chéo)  Di th
giác  Th gi ngoài gò trên  Rãnh ca (thùy chm)
- Hi: nhìn rõ, thy bóng bàn tay, phân bit sáng ti
- Khám:
 Th lc: BN bt tng bên mt, quan sát  khong cách 0.5 – 2m,ăđm s ngón tay
 Th trng:

 BácăsăvàăBNăngiăcáchănhauă1.5ăm,ăBNăvàăbácăsăbt mtăcùngăbên,ăbácăsăđaătayă
còn li t cácăhng th trng hi BN có nhìn thyăngónătayăkhông.ăSauăđóăv li
săđ th trng.
  kim tra BN có thc s nhìn thy không, yêu cuăBNăđaătayăcm ngón tay
BS
 Soiăđáyămt
3.3 Dây III ( vn nhãn – Occumolator), IV ( ròng rc – Trachlear) và VI ( ging – Abducens)
- Hi:ănhìnăđi( diplopia)
NuăBNăkhaiăcóănhìnăđôi,ăyêuăcu BN bt tng bên mt. Nu nhìn tng bên mt mà mt
nhìnăđôiăthìălàănhìnăđôiăthc s. Nu nhìn tng bên mà vnăcònănhìnăđôiăthìălàănhìnăđôiă
tâm thn.
- Nhánhăđng t ca dây III:
 PXAS,ăkíchăthcăđng t 2 bên
 Nu giãn phi hi BN có dùng thuc nh giãn t trcăkhông,ătrcăđâyăcóămt th
lc không
 Nu méo mó hiătrcăđâyăcóăcanăthip phu thut vào mt không
- Nhánhăcăvòngămt ca dây III: sp mi ( ptosis)
- Nhánh vn nhãn: kt hp cùng các dây IV, VI phát hin lác
 IV: chéo ln ( lic xungădi, ra ngoài)
 VI: thng ngoài ( ging)
 III:ăcácăcăcònăli ( cácăđng tác còn li)
 Khiăkhámăđaăngónătayătheoăcácăhngăkhácănhauăđ kim tra tt c cacăcăvn nhãn.
Sauăđóăgi li  1 v trí khong 5s xem có rung git nhãn cu không
  hi t nhãn cu
3.4 Dây V ( sinh ba – Trigeminal):
- Hi: nhai khó
- Vnăđng:ăcănhai,ăcn,ătháiădng

Di khu
Hoàng Thanh Tùng , T 1 - YA/ Khóa 2008 - 2014

16

- Cm giác:
 Phân chia lâm sàng gm 3 nhánh:
 V1: trán  đuôiămt
 V2:ăđuôiămt  mép môi
 V3:ădiămépămôiă(ăkhôngătínhăvùngădaădi tai C2)
 Khám bngăđu bông
 Phn x giác mc: khách quan nht
Nhìn xungădi vào trong và gãi nh vào vùng giác mc
- Chú ý mt s trng hpăđauădâyăVăvôăcn
3.5 Dây VII ( mt – Facial):
- Hi: ungănc b chy,ănăcmăb vãi
- Khám:
 Nhìn:
Các npănhnăt nhiên b m (npănhnătrán,ărãnhămiămá,ănhânătrung,ămôi)
 ng tác:ăci,ănhnărng
 Charles – Bells: nhm mt không kín
 Souques:
Nhm cht mt thì mt tnăthngănhm h
- Phân bit lităVIIătrungăngăvàăngoi biên

Trungăng
- Lităuăth  ½ mtădi
- Không có Charles Bell
- Phn x giác mc,ămi,ămiăbìnhăthng
- Lită½ăngi cùng bên
Ngoi biên
- Lit hoàn toàn ½ mtătrênăvàădi

- Có Charles Bell
- Mt phn x giác mc,ămi,ămi
- Lită½ăngiăđi bên

3.6 Dây VIII ( tinăđìnhă- c tai – Vestibulocochalear):
- Nhánh c tai:
Thính lc: nghe gn (0.5 m) và xa (3 m), nói thm
- Nhánh tinăđình:
Khámăthngăbng phi hp
3.7 Dây IX ( thit hu – Glossopharyngeal), X ( lang thang – Vagus) và XI ( ph -
Accessory)  Ch phi vùng hu hng
- Hi:
 Nghn đc, sc lng
 Nói khó: nói  mtăâmăđ nhtăđnh, không th nói  nhiuăâmăđ khác nhau vì ri
lon phát âm (cm giác cng hng khi nói  âmăđ cao)
- Khám:
  đm dãi, phiăđtăSondeăvìăkhôngănăđc
 Màn hu b kéo xung bên tnăthng
Hoàng Thanh Tùng , T 1 - YA/ Khóa 2008 - 2014

17

 Li gà và màn hu không kéo lên khi phát âm ( du hiu vén màn)
 Mt phn x nôn ( kích thích gcăli)
 Vnăđngăcăthangăvàăcăcăđònăchm ( dây XI)
3.8 Dây XII ( h thit – Hypoglossal)
 2 nhân dây XII  ngayăsátăđng giaănênăthng tnăthngă2ăbên
 Căli b teo bên lit
 Khiăthèădàiăli,ăli lch v bên lit
 Chú ý trên BN lit mt lnh nhân chung có th nhìn nhmăthànhăliăđ v 1 bên

4. Các hi chng thn kinh s ( Hi chng giao bên)

Hi chng
Triu chng
nh khu tnăthng
Xoang hang
Lit III, IV, VI và V1
Xoang hang
Foville
LităVIIătrungăngăcùngăbên
Lit VI: tránh nhìn v bên tnăthng
Lită½ăngiăđi bên
Cu não
Millard
Gubler
Lit VII ngoi biên cùng bên
Lit ½ ngiăđi bên
Cu não
Weber
Lit III cùng bên
LităVIIătrungăngăđi bên
Lită½ăngiăđi din
Trung não
Claude
Lit III cùng bên
Thtăđuăđi bên ( ri tm)
Trungănãoă(ăkèmănhânăđ)
Wallenberg
Hi chng tiu não cùng bên
Mt cmăgiácăđauăvàănhit ½ mt cùng bên

Mt cmăgiácăđauăvàănhită½ăngiăđi bên
Lit III, VIII, IX, X cùng bên
H nh bên hành não

V. Hi chng màng não:
1. Cănng:ă
- Nôn vt,ăkhôngăliênăquanăđn baăn
- auăđu: trán và sau gáy, d di,ătngălênăkhiăcóătingăđng và ánh sáng
- Táo bón
2. Thc th:
2.1 Du hiu kích thích lan ta:
- Tăth cò súng
- Cng gáy
- Kernig
- Brudzinski
- Tngămn cm ngoài da, s ánh sáng
- TngăPXGXă(khácăbên)
Hoàng Thanh Tùng , T 1 - YA/ Khóa 2008 - 2014

18

- Kích thích phó giao cm ( vch màng não, mtălúcăđ lúc tái)
2.2 Du hiu xâm phm vùng:
- Xâm phm thùy trán: lú ln,ăkíchăđng
- Xâm phm nn s: lit các dây vn nhãn
- Xâm phm não tht:ătngăápălc ni s, thóp phng

Bng so sánh dch não ty trong mt s bnh có Hi chng màng não

Thành phn

XHDN
VMN M
Lao MN
VMN Virus
Màu sc
Máuă đ không
đôngăc 3 ng
cănhănc vo
go
Trong hoc Vàng
chanh
Trong
T bào
Hng cu
Tngă bch cu
sau 48h
Thng >
500/mm
3

Ch yu là bch
cuăđaănhânăthoáiă
hóa
2/3 Lympho
Tngă ch yu
Lympho
Protein

Tng
Tng

Tngănh thng
< 1 g
Glucose
Gim ngày th 4
– 8 sau chy máu
Gim mnh
Gim
Bình thng
Gim trong
VMN do quai b,
herpes
Cl
-


Gim
Gim
Bìnhăthng

VI. Hi chngătngăápălc ni s:
1. Cănng:
- auăđu: toàn b, t t,ătngădn, naăđêmăv gnăsáng,ăkhôngăđápăng vi gimăđau
- Nôn: mun, nôn vt,ănônăkhiăthayăđiătăth,ăkhôngăliênăquanăđn baăn
- Nhìnăđôi,ănhìnăm, ri lon ý thc
2. Thc th:
- Phù gai th: du hiu khách quan và giá tr nht
- Lit dây VI: không có giá tr đinhăkhu,ăch có giá tr tiênălng (dây VI b chèn ép, có
nguyăcătiênălng nng)
- Tam chngăCushing;ătngăhuyt áp, nhp tim chm, ri lon nhp th ( Cheyne – Stokes
hocătngăthôngăkhí)

- Thóp phng  tr em
- Ri lon ý thc, hôn mê
3. X trí:
- Gim áp lc ni s: dnăluănãoătht, chng phù não ( Corticoid – chng ch đnh trong
xut huyt não, li tiu ( furosemid), dung dchău trngă(Manitolă20%,ăGlycerol))
Hoàng Thanh Tùng , T 1 - YA/ Khóa 2008 - 2014

19

- iu tr triu chng: liu pháp oxy, an thn, h st, chng ri lonăđin gii – thngăbng
toan kim, theo dõi hô hp – tun hoàn, vn mch, hn ch lngăncăđaăvào
- Gii quyt nguyên nhân

VII. Hi chng tiu não:
1. Ri lon thngăbng  tăth đngăvàăđiă(ăHi chng tiuănãoătnhăti)
- Du hiu dngăchânăđ khiăđng
- Dángăđiăngiăsayăru
 Phát hin tnăthngătiu não - tinăđìnhă(thùyănhung)
2. Ri lonăđiu hòa và phi hpăđng tác ( Hi chng tiuănãoăđng trng)
- Ri tm và quá tm ( dysmestria and hypermetria): nghim pháp ngón tay tr - mi
- Mtăliênăđng ( adiadococinesia): không có kh nngăthc hinănhanhăcácăđng tác xen
k
 Phát hin tnăthngătiu não – đi não (thùy sau)
3. Ri lon khác:
- Gimătrngălcăc
- Rung git nhãn cu ( nystagmus)
- Li nói: bnh nhân khc ra tng ch (ngngăphátăâmăkhôngăđuăđn hoc phát âm quá
mc,ăkhôngăcânăđi dnăđn li nói b ngt quãng và bùng n).
- Luăý:ătnăthngăphn tiu não – ty sngă(thùyătrc) không biu hin rõ trên lâm sàng
có l do chcănngăđc bù li nh cácăgiácăquanănhăth giác và nh hotăđng caăđi

não

VIII. Hi chng tinăđình

Triu chng
Hi chng tin đình ngoi
biên
Hi chng tin đình trung
ng
Rung git nhãn cu *
Ngang ( hoc xoay ngang)

Mt hng và liên hp c 2
nhãn cu
Tng khi nhìn ngc bên
tn thng
Dc hoc xoay đa dng
Mt mt
Thay đi hng khi đi
hng nhìn
Tng khi nhìn v bên tn
thng
Chóng mt
Nng, d di
Nh
Nhìn c đnh hoc nhm mt
Gim chóng mt và gim
rung git nhãn cu
Không thay đi triu chng
Gim thính hoc ù tai

Có
Không
Bun nôn, nôn
Có
Không
Xuăhng ngã
Xu hng ngã ngc chiu
pha nhanh ca rung git
nhãn cu
Xu hng ngã v bên tn
thng
Hoàng Thanh Tùng , T 1 - YA/ Khóa 2008 - 2014

20

Tr/c thân não hoc tiu não
Không
Có
Rung git nhãn cu sau khi c
đngăđu
Xut hin rung git nhãn
cu sau 1 lúc ( khong thi
gian tim tàng), gim dn và
kéo dài < 60s
Không có thi gian tim
tàng, tn ti và kéo dài > 60s

- Xácăđnhălàătrungăngăkhiăcóăbt k du hiuădngătínhă(ăinăđm) ca Hi chng tin
đìnhătrungăngăvàăkhông có du hiu gi ý rõ rt Hi chng tinăđìnhăngoi biên

- Xácăđnh là ngoi biên khi:
 Không có bt k du hiuădngătínhănàoă(ăinăđm) ca Hi chng tinăđìnhătrungă
ng
 Có du hiu ca Hi chng tinăđìnhăngoi biên
- Nuăkhôngăxácăđnhăđc: coi là Hi chng tinăđìnhătrungăngăchoăđn khi loi tr
đc hocăMRIănãoăbìnhăthng
* Nghim pháp Dix – Hallpike ( nghim pháp gây rung git nhãn cu t th)
u BN quay sang bên, chuyn nhanh t tă th ngi sang nm,ă đu nga ra ngoài mép
ging. Làm lnă lt vi đu quay sang tng bên. Ch nên làm khi BN tnh, hp tác và
khôngăđangăb nôn.


IX. Hi chng lit 2 chân:
1. Cn tr li:
- Lit có phi do tnăthngăthn kinh hay không?
Loi tr các bnhălýăxngăkhp,ăđc bit là khp háng hai bên
- Lit thc th hay chc nng (hysteria – ri lon phân ly)?
- Litătrungăngăhayăngoi vi?
- V trí tnăthng:
 Ch yu  ty sng và thtălng.ăDa vào ranh gii trên ca ri lon cmăgiácăđ suy
ra gii hnădi ca tnăthngătheoăsăđ chi phi cm giác các khoanh ty.
 Rt him trng hp tnăthngănm  vùng vnăđng ca v não (U limăđi não)
 Nu tnăthngă ty sng cn phân bit bnh ty không do ép hay ép tyă đ có
hngăđiu tr ni hay ngoi khoa

Hoàng Thanh Tùng , T 1 - YA/ Khóa 2008 - 2014

21

2. Cănng:

- Khiăphát:ăđt ngt hay t t
- Hi chng ép r:
 auăkiu r: lan theoăđngăđiăca r, dây
 auăcăhc:ătngăkhiăho,ăvnăđng, gim khi ngh ngi
- Ri lon cm giác, vnăđng,ăc tròn
- Tin trin: chm hay nhanh
- St ( Hi chng nhim trùng)
- Tin s: K (vú, phi, tin lit tuyn), Lao, chnăthngăct sng

3. Tip cn chnăđoán:

4. So sánh viêm và ép ty:

Viêm ty
- Khiăphátăđt ngt
- Tin trin nhanh
- HCNT (+)
- Lit mm  cng
- Du hiu 3 co (-) *
- RLCGădiăniătnăthng
- DNT: phn ng viêm
Ép ty
- Khi phát t t
- Tin trin chm
- HCNT (-)
- Lit cng
- Du hiu 3 co (+)
- RLCG kiu r,ăăđauătiăniătnăthng
- DNT:ăphânălyăđm t bào
Lit 2 chân
Không
Có
Cng
Mèm
Trungăng
Ngoi biên
Ép ty
Viêm ty
Viêm màng nhn ty
Chnăthngăvàăvt
thngăct sng – ty

sng
Bnh lý mch máu ty
Sngătrc ty
Viêm sngătrc ty
cp (bi lit)
R, dây thn kinh
Bnhăđaădâyăthn kinh
Bnhăđaăr và dây thàn
kinh (Hi chng
Guillain Barre)
Hi chngăđuôiănga
Hoàng Thanh Tùng , T 1 - YA/ Khóa 2008 - 2014

22


* Du hiu 3 co (+): châm kim vào ngón chân thì gp bàn chân vào cng, cngăvàoăđùi,ăđùiăvàoă
bng

X. nh khu hi chng lită½ăngi:
1. Tnăthngăt v não  bao trong ( 3 không)
- Trênălâmăsàngăđôiăkhiăkhóăphânăbit rch ròi gia tnăthngăv não hay bao trong nên
ngi ta gp phnăđnh khu này là t v não  bao trong
- Lităkhôngăhoànătoàn,ăkhôngăđngăđu, không thun túy
- Lit naăngiăbênăđi din:
 Tnăthngămt ngoài hi trán lên gây lităuăth  tay và mt
 Tnăthngămt trong và phía trên vùng vnăđng gây lităuăth  chân
- Tnăthngăv não ( ri lon cmăgiácă½ăngi bên lit, thtăngônăBroca,ăđng kinh cc
b kiu vnăđng, ri lon tâm thn)
- Tnăthng ti bao trong ( 3 có)

 Lităhoànătoàn,ăđngăđu, thun túy, kèm lităVIIătrungăng ( tnăthngăgi bao
trong)
 Nu tnăthngăkhôngănm  gi ca bao trong thì s không có tính cht trên
 Có th có múa git (chorea), múa vn ( athetosis)
2. Tnăthngăthânănão:
- Lit khôngăhoànătoàn,ăkhôngăđngăđu, không thun túy
- Có th kèm các Hi chng lit thn kinh s giao bên ( tùy v trí tnăthng)
3. Tnăthngăty c cao (C1 – C4):
- Lită½ăngi cùng bên tnăthng,ăkhôngăkèmălit mt và lit thn kinh s
- Hi chng Brouwn – Sequard:
Hi chng tháp, mt cm giác sâu bên tnăthng,ămt cmăgiácănôngăbênăđi din và có
th kèm ri lonăcătròn

XI. Ri lon dinhădng và cătròn
1. Ri lonădinhădng:
- Loét
- Teoăc
2. Ri lonăcătròn:
- Bíăđái,ăđáiăkhó,ătiu tin không t ch
- Táoăbón,ăđi tin không t ch

XII. Tip cn BN hôn mê:
A. Khám lâm sàng:
1. ánhăgiáătriăgiác:ătheoăthangăđim Glassgow
2. Ri lon thn kinh thc vt – Du hiu sinh tn: Hô hp – Tun hoàn
3. Du hiu thn kinh khu trú:
Hoàng Thanh Tùng , T 1 - YA/ Khóa 2008 - 2014

23

- Lit dây III:
 Nhánhăđng t:ăPXAS,ăđng t
 Nhánh vn nhãn (cùng dây IV, VI): 2 bên nhãn cu  tăth trung gian hay lch
- LitădâyăVIIătrungăngă(ănghim pháp Pierre – Marie - Foix)ăthng kèm lit naăngi
cùng bên
- Lit naăngi:
 Nhìn:
 Các du hiu nghi lităVIIătrungăng
 Gim vnăđng t ch mt bên
 Chân bit lit thngăđ raăngoàiăhnăbênălành
 Khám vnăđng cm giác:
 Nghim pháp Raimist
 Kíchăthíchăđau (đápăng vi BN GCS > 9)
 Gim hoc mt phn x da bng
 Mtăđi xng PXGX 2 bên
 Du hiuătônăthngăbóăthápă(Hoffmann,ăBabinskiầ)
4. Du hiu màng não:
- Cng gáy
- Kernig
- Thóp phng  tr nh
- Vch màng não
- Khó phát hin  BN hôn mê sâu ( GCS < 8) hocăngi già
5. Du hiu tngăápălc ni s:
- Hiăngi nhà, h sătuynătrc phát hinăđauăđu, nôn
- Tri giác
- Soiăđáyămt phát hin phù gai
- Tam chng Cushing
B. nhăhng nguyên nhân:
1. Chnăthng
2. Tai bin mch máu não

3. Nhim trùng:
- Viêmămàngănãoă(ăđc bit làm viêm màng não m)
- Viêm não
- Abcess não
4. Ni tit:
- Bin chng ca tiuăđng:
 Hônămêătngăápălc thm thu
 Hôn mê do nhim toan ceton
 H đng huyt
- Suyăthng thn cp
- Suy giáp nng: hôn mê kèm h thân nhit
Hoàng Thanh Tùng , T 1 - YA/ Khóa 2008 - 2014

24

5. Chuyn hóa:
- Thiu oxy não
- Ri lonăđin gii:
 Tngăhoc h Natri máu
 TngăCalciămáu
- Bnhănãoăgană(ăxăganăgiaiăđon cui)
- Bnh não do suy thn mnăgiaiăđon cuiă(ătngăureăhuyt)
- Bnh não Gayet Wernicke ( thiu Vitamin B1 do nghin ru mn tính)
6. Ng đc:
- Ng đcăru cp tính
- Ng đc thuc: Barbituric và Benzodiazepine, Lithium, Thuc chng trm cm 3 vòng,
Thuc phin
7. Hôn mê do co git:
- Sauăcnăđng kinh
- Do trngătháiăđng kinh toàn th

TÀI LIU THAM KHO
1. PGS. TS Lê Quang Cng: Triu chng hc thn kinh. NXB Y hc 2010
2. Các B môn Ni/ Trng i hc Y Hà Ni: Niăkhoaăcăs Tp 1. NXB Y hc 2007
3. GS.TS Phm Th Minh c: Sinh lý hc. NXB Y hc 2011