Tiet 45 Trao luu cai cach duy tan

Trờng PTDT Nội Trú Nguyễn Bỉnh Khiêm- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Giáo án lịch sử 8
Họ và tên giáo viên hớng dẫn: Ma Thuý Liễu
Giáo sinh thực hiện: Lê Thị Bích Ngọc
Ngày soạn: 01/03/2011
Ngày giảng: 07/03/2011
Tiết 43 Bài 28:
Trào lu cải cách duy tân ở Việt Nam nửa cuối thế kỷ XIX
Kiến thức liên quan Kiến thức cần hình thành
- Các cuộc đấu tranh vũ trang chống Pháp trên chiến trờng - Những nét chính về phong trào cải cách kinh tê
Xã hội ở Việt Nam nửa cuối thế kỷ XIX.
- Hiểu rõ một số nhân vật tiêu biểu của trào lu đòi
cải cách duy tân, những nguyên nhân chủ yếu
khiến cho các đề nghị cải cách của thế kỷ XIX
không thực hiện đợc.
I/ Mục tiêu bài học
1. Kiến thức
- Nắm đợc những nét chính về phong trào cải cách kinh tế xã hội vào nửa cuối thế kỷ XIX.
- Hiểu rõ một số nhân vật tiêu biểu của trào lu cải cách duy tân, những nguyên nhân chủ yếu khiến cho các đề
nghị cải cách của thế kỷ XIX không thực hiện đợc.
Kỹ năng
- Rèn luyện cho học sinh kỹ năng phân tích, đánh giá, nhận định, liên hệ lý luận với thực tiễn.
2. Thái độ
- Nhận thức đợc đây là một hiện tợng mới trong lịch sử, thể hiện một khía cạnh của truyền thống yêu nớc.
- Khâm phục lòng dũng cảm, cơng trực, thẳng thắn của các nhà duy tân ở Việt Nam.
- Có thái độ đúng đắn. Tìm ra đợc những giá trị đích thực của t tởng, trí tuệ, con ngời trong quá khứ, hiện tại và t-
ơng lai.
Giáo viên hớng dẫn : Ma Thuý Liễu - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Giáo sinh: Lê Thị Bích Ngọc
1
1
Trờng PTDT Nội Trú Nguyễn Bỉnh Khiêm- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Giáo án lịch sử 8
II/ Chuẩn bị bài học

1. Ph ơng tiện
- Giáo viên: + Kế hoạch bài học, sgk, tài liệu về các nhân vật: Phan Thanh Giản, Nguyễn Trờng Tộ, Nguyễn Lệ
Trạch,
+ Bản đề nghị cải cách của Nguyễn Trờng Tộ, Nguyễn Huy Tế,
- Học sinh: Sgk, lịch sử lớp 8, xem trớc bài ở nhà theo nội dung chính.
III/ Tiến trình bài học
Thời
gian
Nội dung chính Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của học sinh TBDH
Hoạt động 1:
1. ổn định tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ
3. Giới thiệu bài mới

1. Kiểm tra sĩ số: 8B:
2. Kiểm tra bài cũ:
? Khởi nghĩa Yên thế có những đặc điểm
gì khác với các cuộc khởi nghĩa cùng
thời?
Đh: Khởi nghĩa Yên thế khác với các
cuộc khởi nghĩa cùng thời:
+ Tồn tại lâu hơn
+ Lãnh đạo là nông dân
+ Chiến thuật đánh du kích, đánh vận
động, đánh con tin, buộc địch phải hoà
hoãn.
- Hs báo cáo sĩ số
- Hs: Suy nghĩ và lên bảng trả lời
Giáo viên hớng dẫn : Ma Thuý Liễu - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Giáo sinh: Lê Thị Bích Ngọc
2

2
Trờng PTDT Nội Trú Nguyễn Bỉnh Khiêm- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Giáo án lịch sử 8
+ Phong trào kết hợp đợc vấn đề dân tộc
và vấn đề dân chủ ( ruộng đất).
- GV: Gọi hs khác nhận xét, và nhận xét,
ghi điểm.
3. Giới thiệu bài mới
Vào nửa cuối thế kỷ thế kỷ XIX, thực
dân Pháp mở rộng xâm lợc Nam Kỳ và
chuẩn bị đánh Bắc Kỳ, triều đình nhà
Nguyễn vẫn thực hiện chính sách bảo
thủ, lạc hậu về mọi mặt. Một trào lu t t-
ởng mới Đó là trào lu cải cách duy tân
đã xuất hiện ở nớc ta nhằm đa nớc ta lên
con đờng duy tân tiến bộ, tạo ra thực lực
cho đất nớc đánh ngoại xâm. Nhng
những cải cách đó không đợc nhà
nguyễn chấp nhận. Có thể nói đây là một
nội dung quan trọng của lịch sử dân tộc.
Hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu về trào
lu cải cách duy tân này.
- Hs: Nhận xét
Hoạt động 2:
Tìm hiểu kiến thức mới
1. Tình hình Việt Nam nửa cuối thế kỷ XIX
2. Những đề nghị cải cách ở Việt Nam vào nửa cuối thế kỷ
XIX
I/ Tình hình Việt
Nam nửa cuối thế kỷ
XIX.

Giáo viên hớng dẫn : Ma Thuý Liễu - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Giáo sinh: Lê Thị Bích Ngọc
3
3
Trờng PTDT Nội Trú Nguyễn Bỉnh Khiêm- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Giáo án lịch sử 8
- Gv: Gọi Hs đọc mục I(Sgk-t134)
- Hs : 1 hs đọc,còn lại lắng nghe
- Kinh tế: Nông
nghiệp, thủ công
nghiệp đình trệ, tài
chính kiệt quệ.
- Chính trị: chính
sách chính trị ngoại
giao lạc hậu, bộ máy
chính quyền từ trung
ơng đến địa phơng
mục rỗng
- Xã hội: Nhân dân
đói khổ
-> Mâu thuẫn giai
cấp và dân tộc( Triều
đình phong kiến và
thực dân pháp) sâu
sắc dẫn tới nhiều
cuộc khởi nghĩa nổ
ra.
(Thảo luận nhóm)? Hãy nêu những nét
chính về tình hình kinh tế, chính trị, xã
hội Việt Nam giữa thế kỷ XIX?
+ Nhóm 1 : Kinh tế
+ Nhóm 2 : Chính trị

+ Nhóm 3 : Xã hội.
- Gv: gọi hs báo cáo và chốt : Nh vậy
chúng ta có thể thấy trong lúc này Trớc
tình cảnh đất nớc ngày một suy yếu,
Pháp đang mu mô thôn tính cả nớc ta thì
triều đình Huế vẫn tiếp tục thực hiện các
chính sách nội trị, ngoại giao lỗi thời, lạc
hậu khiến cho kinh tế, xã hội Việt Nam
rơi vào khủng hoảng nghiêm trọng qua
các dẫn chứng mà các bạn vừa tìm ra.Nh
vậy chúng ta có thể thấy đợc lúc này mâu
thuẫn giữa giai cấp với mâu thuẫn dân
tộc đang rất sâu sắc.Trớc tình hình đó,
một bộ phận nhân dân do không chịu nổi
đã đứng lên khởi nghĩa.
- Hs: suy nghĩ, trả lời
Đh- Kinh tế: Nông nghiệp, thủ
công nghiệp đình trệ, tài chính
kiệt quệ.
- Chính trị: Nhà nguyễn thực
hiện chính sách nội trị, ngoại
giao lạc hậu, bộ máy chính
quyền từ trung ơng đến địa ph-
ơng mục rỗng
- Xã hội: Nhân dân đói khổ, mâu
thuẫn xã hội sâu sắc dẫn tới
nhiều cuộc khởi nghĩa nổ ra.
sgk,ga
? Nguyên nhân nào dẫn đến nhiều cuộc
khởi nghĩa nông dân nổ ra cuối thế kỷ

XIX?
- Gv: Gọi hs khác nhận xét và kết luận:
Nh vậy có thể thấy mâu thuẫn dân tộc và
- Hs: Suy nghĩ, trả lời
Đh: Nhà nguyễn thực hiện chính
sách bảo thủ, lạc hậu về mọi mặt,
nhân dân đói khổ, mâu thuẫn xã
hội sâu sắc-> Nhân dân khởi
Sgk,ga
Giáo viên hớng dẫn : Ma Thuý Liễu - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Giáo sinh: Lê Thị Bích Ngọc
4
4
Trờng PTDT Nội Trú Nguyễn Bỉnh Khiêm- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Giáo án lịch sử 8
mâu thuẫn giai cấp đan xen với nhau làm
cho xã hội rối loạn > Nh/dân đấu tranh.
nghĩa
- Khởi nghĩa nông
dân nổ ra ở nhiều nơi.
- Các cuộc khởi nghĩa
lớn: Khởi nghĩa Cai
Tổng Vàng, Kh.nghĩa
Nông Hùng Thạc, Kh
nghĩa của Tạ Văn
Phung, Khởi nghĩa
kinh thành Huế.
? Hãy nêu một số cuộc khởi nghĩa lớn
cuối thế kỷ XIX?
- Gv: gọi hs khác nhận xét và chốt:
Đó là những cuộc khởi nghĩa lớn bùng
nổ cuối thế kỷ XIX.

- Hs: Suy nghĩ và trả lời
đh: + 1862: Khởi nghĩa Cai Tổng
Vàng ( Bắc Ninh)
+ 9/1862: Khởi Nghĩa Nông
Hùng Thạc ( Tuyên Quang)
+ Khởi nghĩa của Tạ Văn
Phung ( 1861-1865)
+ 1866: Khởi nghĩ kinh thành
Huế
Sgk,ga
? Trong bối cảnh đó nớc ta phải làm gì?
- GV: Kết luận:Nh vậy với tình hình kinh
tế chính trị đang nh vậy , trào lu cải cách
duy tân ra đời, đa nớc nhà tiến lên con đ-
ờng duy tân tiến bộ, tạo ra thực lực cho
nớc ta đánh pháp.
- Hs: Trả lời câu hỏi
II/ Những đề nghị
cải cách ở Việt Nam
vào nửa cuối thế kỷ
XIX.
1. Bối cảnh
+ Đất nớc ngày càng
khủng hoảng
+ Xuất phát từ lòng
yêu nớc thơng dân.
+ Để tạo thực lực cho
? Vì sao các sĩ phu lại đa ra những đề
nghị cải cách?
- Gv: Nh vậy chúng ta có thể thấy các sĩ

phu đề xớng cải cách để có thể đơng đầu
với cuộc tấn công ngày càng mạnh của
kẻ thù.
- Hs: suy nghĩ, trả lời
Đh:+ Đất nớc ngày càng khủng
hoảng
+ Xuất phát từ lòng yêu nớc
thơng dân.
+ Để tạo thực lực cho đất n-
Giáo viên hớng dẫn : Ma Thuý Liễu - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Giáo sinh: Lê Thị Bích Ngọc
5
5
Trờng PTDT Nội Trú Nguyễn Bỉnh Khiêm- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Giáo án lịch sử 8
đất nớc chống lại giặc
ngoại xâm.
ớc chống lại giặc ngoại xâm.
2. Nội dung cải cách
duy tân
- ND: kinh tế, chính
trị, xã hội.
? Cải cách ở những nội dung gì?
- Gv: Gọi hs nhận xét và chốt.
- Hs: suy nghĩ, trả lời
đh: Cải cách nội trị, ngoại giao,
kinh tế, văn hoá của nhà nớc
phong kiến.
- Các nhà cải tiêu
biểu: Trần Đình Túc,
Nguyễn Huy Tế,
Nguyễn Trờng Tộ.

? Ai là ngời làm đa ra các cải cách? Đó
là những ngời nh thế nào?
Đh: Các sĩ phu yêu nớc.
? Kể tên những sĩ phu tiêu biểu trong
phong trào cải cách cuối thế kỷ XIX và
nội dung chính những cải cách của họ?
- Hs: Suy nghĩ, trả lời
Đh: - Các sĩ phu tiêu biểu:
+ 1868: Trần Đình Túc và
Nguyễn Huy Tế xin mở cửa
biển Trà Lý ( Nam Định )
+ Đinh Văn Điền xin đẩy mạnh
khai hoang, khai mỏ, phát triển
buôn bán, chấn chỉnh quốc
phòng.
+ 1863-1871:Nguyễn Trờng Tộ
gửi 30 bản điều trần duy tân đất
nớc đều không đợc Tự Đức chấp
nhận.
+ 1877 và 1882 Nguyễn Lộ
Trạch với 2 bản Thời vụ sách
để tạo ra thực lực cho đất nớc
cũng bị cự tuyệt.
- Gv: Khẳng định: Nh vậy có thể thấy
các nhà cải cách đều là những ngời thông
thái, đi nhiều, biết nhiều, đã từng chứng
kiến sự phồn thịnh của t bản Âu Mĩ và
Giáo viên hớng dẫn : Ma Thuý Liễu - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Giáo sinh: Lê Thị Bích Ngọc
6
6

Trờng PTDT Nội Trú Nguyễn Bỉnh Khiêm- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Giáo án lịch sử 8
thành tựu của văn hoá phơng tây.Tiêu
biểu là Nguyễn Trờng Tộ.
- GV: Dựa vào sgv giới thiệu về Nguyễn
Trờng Tộ
- GV: Kết luận: Nh vậy ở Nguyễn Trờng
Tộ chúng ta thấy rõ 1 điều có sự kết hợp
giữa 3 yếu tố:Yêu nớc, Kính chúa và có
kiến thức sâu rộng do sớm đi ra nớc
ngoài nên có cái nhìn thức thời.
- GV: Giới thiệu thêm: Hệ thống đề nghị
cải cách của Nguyễn Trờng Tộ rất toàn
diện, đề cập tới nhiều vấn đề: Kinh tế,
chính trị, pháp luật, tôn giáo. Trong số
những đề nghị đó, có đề nghị có thể thực
hiện ngay đợc nh thay đổi chính kiến,
thay đổi quan niệm, khai thác nguồn lực
của nớc, của dân, chấn chỉnh giáo dục,
+ Kinh tế:
- Nông nghiệp: áp dụng khoa học kỹ
thuật và thuỷ lợi và bảo vệ rừng.
- Công nghiệp: Cần khai thác mỏ có quy
mô, hợp tác với t bản nớc ngoài có vốn
kinh doanh.
- Thơng nghiệp: Mở cửa buôn bán với
các nớc phát triển nội thơng.
+ Xã hội: Bãi bỏ các tập tục phong kiến
Giáo viên hớng dẫn : Ma Thuý Liễu - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Giáo sinh: Lê Thị Bích Ngọc
7
7

Trờng PTDT Nội Trú Nguyễn Bỉnh Khiêm- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Giáo án lịch sử 8
lạc hậu; mê tín dị đoan.
+ Giáo dục Văn hoá: Cải cách toàn
diện, phải học thực dụng.
+ Quân sự: Phải xây dựng quân đội
mạnh, trang bị đầy đủ về kiến thức và vũ
khí quân sự.
.Những vấn đề này không đòi hỏi quá
nhiều tiền của mà chỉ cần lòng quyết tâm
cao vì sự nghiệp đổi mới đất nớc.
III/ Kết cục của các
đề nghị cải cách.
* Bối cảnh:
+ Chế độ phong kiến
Việt Nam cuối thế kỷ
XIX.
+ Các sĩ phu đề xớng
cải cách có tinh thần
dũng cảm và cách
mạng
* Kết cục: Cải cách
không đợc chấp nhận.
*Nguyên nhân không
đợc chấp nhận do lẻ
tẻ, rời rạc: Xuất phát
từ cơ sở trong nớc.;
Do nhà nguyễn bảo
thủ.
? Em có nhận xét gì về những ngời đề ra
cải cách? Cải cách đó có đợc chấp nhận

không?
ĐH: - Là ngời có tinh thần dũng cảm. Vì
họ đã đi ngợc với sự suy nghĩ và hành
động của vua quan nhà nguyễn để duy
tân đất nớc. Nhng lại không đợc chấp
nhận
? Vì sao những cải cách đó không đợc
chấp nhận?
- GV: Giảng: Ngoài ra do những cải cách
- Hs: Trả lời.
Đh: + Chế độ phong kiến Việt
Nam cuối thế kỷ XIX.
+ Các sĩ phu đề xớng cải cách có
tinh thần dũng cảm và cách
mạng
*Nguyên nhân không đợc chấp
nhận do lẻ tẻ, rời rạc: Xuất phát
từ cơ sở trong nớc.; Do nhà
Giáo viên hớng dẫn : Ma Thuý Liễu - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Giáo sinh: Lê Thị Bích Ngọc
8
8
Trờng PTDT Nội Trú Nguyễn Bỉnh Khiêm- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Giáo án lịch sử 8
*Hạn chế: Các đề
nghị của cải cách
mang tính rời rạc, cha
giải quyết đợc mâu
thuẫn cơ bản của xã
hội Việt Nam lúc đó.
* ý nghĩa: Tấn công
vào t tởng bảo thủ của

triều đình; Thể hiện
trình độ nhận thức
thức thời của ngời
Việt Nam
này cha động chạm tới vấn đề giải quyết
những mâu thuẫn của xã hội Việt Nam,
đó là mâu thuẫn giữa thực dân Pháp và
nhân dân Việt Nam; Mâu thuẫn giữa
nông dân và phong kiến.
? Trào lu Duy tân cuối thế kỷ XIX có ý
nghĩa nh thế nào?
Đh: Có tiếng vang lớn trong xã hội. Và
chuẩn bị cho sự ra đời của trào lu duy tân
đầu thế kỷ XX ở Việt Nam.
? Tại sao những cải cách cuối thế kỷ
XIX không thực hiện đợc mà những đổi
mới hiện nay của chúng ta lại thực hiện
thành công?
Đh: Chính trị hiện nay ổn định tạo điều
kiện cho đội ngũ tri thức tiếp thu những
tiến bộ khoa học kỹ thuật để phát triển
đất nớc. đảng và nhà nớc chủ trì đổi mới
đợc nhân dân ủng hộ, có mục tiêu đa dân
giàu, nớc mạnh, xã hội công bằng dân
chủ văn minh nên thực hiện đổi mới
thành công.
nguyễn bảo thủ.
+Hạn chế: Các đề nghị của cải
cách mang tính rời rạc, cha giải
quyết đợc mâu thuẫn cơ bản của

xã hội Việt Nam lúc đó.
+ ý nghĩa: Tấn công vào t tởng
bảo thủ của triều đình.
- Hs: suy nghĩ, trả lời
- GV Chốt: Trong nửa cuối thế kỷ XIX, ở
Việt Nam đã xuất hiện trào lu cải cách
- Hs: lắng nghe
Giáo viên hớng dẫn : Ma Thuý Liễu - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Giáo sinh: Lê Thị Bích Ngọc
9
9
Trờng PTDT Nội Trú Nguyễn Bỉnh Khiêm- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Giáo án lịch sử 8
duy tân nhằm đa đất nớc thoát ra khỏi
tình trạng bế tắc. Trào lu này bắt đầu từ
lòng yêu nuớc thơng dân của một bộ
phận sĩ phu, văn thân và một số quan lại.
Trong đó tiêu biểu Là Nguyễn Trờng Tộ.
Mặc dù các cải cách cha đợc thực hiện
nhng nó đã p.hản ánh một nhu cầu thực
tại, khách quan của xã hội
Hoạt động 3: Củng cố và hớng dẫn về nhà
1. Củng cố:
- Nhắc lại kiến thức đã học trong bài học hôm nay.
? Nguyên nhân nào dẫn tới sự ra đời của các trào lu cải cách duy tân?
? Nội dung cải cách cuối thế kỷ XIX?
2. H ớng dẫn về nhà
- Học bài cũ và chuẩn bị bài mới
Ng y duyệt: 02/03/2011
Ngời duyệt: Giáo viên hớng dẫn: Cô giáo Ma Thuý Liễu
Giáo viên hớng dẫn : Ma Thuý Liễu - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Giáo sinh: Lê Thị Bích Ngọc
10

10