Đặc điểm tự nhiên, lịch sử, văn hóa của thành phố Điện Biên

0
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
1
T VN

Nc Vit Nam l nc cú din tớch trung bỡnh trờn th gii theo s liu
thng kờ nm 2005 nc ta cú din tớch khong 239.247km
2
ng th 56 trong
bng xp hng din tớch cỏc nc trờn th gii. Din tớch nc ta c chia
thnh 61 tnh v cỏc thnh ph khỏc nhau. Thnh ph l nhng trung tõm chớnh
tr, kinh t, vn húa ca mi tnh v c nc. Mi thnh ph li mang nhng nột
c trng riờng v a lý, lch s, vn húa, dõn c Vic tỡm hiu tt c cỏc
thnh ph l cụng vic cn nhiu thi gian, kin thc v cụng sc. mc
hiu bit ca mt sinh viờn, tụi xin trỡnh by nhng hiu bit ca mỡnh v thnh
ph in Biờn thuc tnh in Biờn.
S d tụi chn tỡm hiu v c im t nhiờn, lch s, vn húa ca thnh
ph in Biờn t nhiờn, lch s, vn húa cu thnh ph in Biờn. Vỡ õy l mt
thnh ph tr cú v trớ a lý, kinh t quan trng i vi vic m bo an ninh
quc phũng ca c nc. Ngoi ra thnh ph cũn cú b dy lch s, truyn thng
vn húa v l thnh ph cú nhiu tim nng v trin vng trong vic phỏt trin
kinh t.

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
2
GII QUYT VN
cú s hiu bit sõu sc v cỏi nhỡn ton din v thnh ph ny. Chỳng
ta i tỡm hiu v mt h thng cỏc c im v lch s hỡnh thnh, c im t
nhiờn, hin trng kinh t, dõn c, vn húa
A. Lch s hỡnh thnh
in Biờn Ph vn c cúi l Mng Thanh t ch Mng Then theo
ting dõn tc Thỏi ngha l x tri gn vi truyn thuyt s phỏt sinh, ra i
ca dõn tc Thỏi. Vỡ vy, õy c coi l t t ca nhiu ngnh Thỏi ụng
Nam .
Khi Lang Chang a mt b phn ngi Thỏi en t Mng Lũ (Ngha
L ngy nay) n Mng Thanh thỡ vựng t ny c gi l song Thanh vỡ cú
hai mng: Thanh Na (Thanh trờn) t bn Noong Hột ngc v u ngun
sụng Nm Rm v Thanh Tu (Thanh di) t bn Noong Hột n cui sụng
Nm Rm. Ti õy cú Ving Xam Mn (thnh tam vn) c kớnh ca ngi Thỏi.
Cỏc mng thuc Mng Thanh xa gm Mng Phng, Mng nha, Mng
luõn, Mng lốo, Mng loi, nay thuc huyn in Biờn, Mng nay thuc
tnh Phũng Xa L ca Lo. Mng V, Sp Cp nay thuc tnh Sn La.
Tờn gi Mng Thanh xut hin ln u trong sỏch Hng Húa x Phong
Th Lc ca Hong Bỡnh Chớnh, Hoang Cụng Cht ni dy chng li vua Lờ
Chỳa Trnh chim t Mng Thanh, xõy p thnh ly gi l Phỳ Ching L,
phiờn õm Hỏn Vit l Trỡnh Lờ. ễng õy t nm 1754 n 1769. Nm 1778
nh Lờ bỡnh c Hong Cụng Ton (con trai Hong Cụng Cht) t ra chõu
Ninh Biờn thay cho tờn gi Mng Thanh, thuc ph An Tõy. Ninh Biờn cú 12
Mng nh gp li.

Tờn in Biờn do vua Thiu Tr t nm 1841, t chõu Ninh Biờn: in
ngha l vng chói, Biờn l vựng biờn gii, biờn i. Ph in Biờn (tc in
Biờn Ph) thi Thiu Tr gm 3 chõu: Ninh Biờn (do ph Kiờm Lý, tc l tri ph
kiờm qun lý chõu) Tun Giỏo, Lai Chõu.
Thnh ph in Biờn c bit n vi trn in Biờn Ph 1954, gia
quõn i Vit Minh do tng Vừ Nguyờn Giỏp ch huy, v quõn i Phỏp (do
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
3
tng Christiande Casties ch huy). Cuc chin din ra ỏc lit vi chin thng
thuc v nhõn dõn Vit Nam. Chin thng in Biờn Ph l mt bc ngot lch
s ln vi nhõn dõn Vit Nam, Phỏp thua au trờn bỏn o ụng Dng, buc
phi kớ Hip nh R-ne-v chia Vit Nam thnh hai min Nam, Bc. Min Bc
c hon ton gii phúng, to tin , ng lc cho vic gii phúng hon ton
t nc. Trn in Biờn Ph l mt chin thng chn ng nm chõu vang
ng a cu. õy l chin thng v i ca nhõn dõn Vit Nam núi riờng, nhõn
dõn ụng Nam núi chung chng li mt tờn quc sng s phng Tõy.
Qun th di tớch lch s in Biờn Ph c chớnh thc xp hng di tớch
lch s quc gia ngy 28 thỏng 4 nm 1962. Tng i chin thng in Biờn
Ph c xõy dng nhõn dp k nim 50 nm chin thng in Biờn Ph 2004.
Hin nay dc thung lng Mng Thanh ni din ra cuc sc lch s nm xa
l i l 279, con ph chớnh v ln nht v thnh ph in Biờn Ph.
Bt u t nm 1958, mt nụng trng quõn i c xõy dng õy,
kộo theo di dõn t ng bng Bc B, bin in Biờn l mt th trn nụng
trng, sau c nõng cp thnh th trn huyn l ca huyn cựng tờn thuc tnh
Lai Chõu. T 18/4/1992 tr thnh th xó tnh l Lai Chõu, th trn Mng Thanh
phớa Tõy Bc c tỏch ra lm huyn lý huyn in Biờn.
Theo Ngh nh s 110/2003/ND-CP ca chớnh ph ngy 26/9/2003 in
Biờn Ph tr thnh, thnh ph tr thỏng 10/2003 v l ụ th loi 3. Sau khi tỏch
tnh in Biờn Ph tr thnh tỡnh l - tnh in Biờn.
B. Khỏi quỏt c im t nhiờn

* 1. V trớ a lý
in Biờn l mt tỡnh min nỳi biờn gii thuc vựng Tõy Bc cỏch th ụ
H Ni 500 km v phỏi Tõy, phớa Bc giỏp tnh Lai Chõu, phớa ụng v ụng
Bc giỏp tnh Sn La, phớa Tõy Bc giỏp Võn Nam Trung Quc, phớa Tõy v
Tõy Nam giỏp Lo.
Thnh ph in Biờn Ph nm trong khu thung lng Mng Thanh vi
chiu di 20km, chiu rng 6km. Phớa ụng giỏp huyn in Biờn v huyn
in Biờn ụng: Tõy, Nam v Bc giỏp huyn in Biờn.
THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
4
Về phân chia hành chính:
Thành phố Điện Biên Phủ có dti 60,9905km
2
, gồm 7 phường và 1 xã. Các
phường là; Mường Thanh, Tân Thanh, Him Lam, Thanh Bình, Nam Thanh,
Thanh Trường, Noong Bua, xã Thanh Minh.
2. Đặc điểm địa hình
THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN