bài 52: phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện


Học sinh lưu ý:
- Trong giờ học.
- Mỗi học sinh phát biểu trên ba lần  cộng 1
điểm vào bài kiểm tra miệng lần sau.
- Học sinh nào không phát biểu  trừ 1 điểm
trong lần kiểm tra lần sau.
KIỂM TRA BÀI CŨ
CÂU HỎI
1. Mô tả cấu tạo của tai?
H51.1- CẤU TẠO CỦA TAI
Vành tai
ống tai
Màng nhĩ
Vòi nhĩ
Chuỗi
xương tai
ống bán khuyên
Dây
thần
kinh số
VIII
ốc tai
TAI NGOÀI TAI GIỮA TAI TRONG
2. Trình bày chức năng thu nhận
2. Trình bày chức năng thu nhận
kích thích
kích thích

sóng âm của tai
sóng âm của tai
Sóng âm → màng nhĩ → chuỗi xương tai → cửa
bầu → chuyển động ngoại dịch và nội dịch → rung
màng cơ sở → kích thích cơ quan Coóc ti xuất
hiện xung thần kinh → vùng thính giác (phân tích
cho biết âm thanh).
PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN
VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN.
Thứ 7 ngày 5 tháng 3 năm 2011

BÀI 52:
I. Phân biệt PXKĐK & PXCĐK
II. Sự hình thành PXCĐK
III. So sánh tính chất của PXKĐK
& PXCĐK.
Bài 52: PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN
VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN
I/ Phân biệt phản xạ không điều kiện và
phản xạ có
điều kiện
Quan sát và ghép các hình ảnh với các câu
dưới đây cho phù hợp:
A B C D
Tay
chạm
phải vật
nóng, rụt

tay lại.
1
Mùa đông
đến mặc
áo ấm đi
trượt
tuyết.
4
Qua ngã tư
thấy đèn đỏ
vội dừng xe
trước vạch
kẻ.
3
Đi nắng,
mặt đỏ
gay, mồ
hôi vã ra.
2
Thế nào là phản xạ không điều kiện?
I. Phân biệt phản xạ không điều kiện và phản
xạ có điều kiện:
- Phản xạ không điều kiện (PXKĐK) là phản xạ
sinh ra đã có, không cần phải học tập.
Cho ví dụ?
Thế nào là phản xạ có điều kiện?
- Phản xạ có điều kiện (PXCĐK) là phản xạ được
hình thành trong đời sống cá thể, là kết quả của
quá trình học tập, rèn luyện.
Cho ví dụ?

Bài 52: PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN
VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN
11
I/ Phân biệt phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều
kiện
- Phản xạ có điều kiện (PXCĐK): Là phản xạ
- Phản xạ có điều kiện (PXCĐK): Là phản xạ
được hình thành trong đời sống cá thể, là kết
được hình thành trong đời sống cá thể, là kết
quả của quá trình học tập, rèn luyện. Vd: bơi lội,
quả của quá trình học tập, rèn luyện. Vd: bơi lội,
đạp xe đạp…
đạp xe đạp…
- Phản xạ không điều kiện (PXKĐK): Là phản xạ
- Phản xạ không điều kiện (PXKĐK): Là phản xạ
sinh ra đã có, không cần phải học tập. Vd: khóc,
sinh ra đã có, không cần phải học tập. Vd: khóc,
cười, bú sữa…
cười, bú sữa…
Bài 52: PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN
VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN
12
Phản xạ tự nhiên
sinh ra đã có ?
Phản xạ được hình thành
trong đời sống cá thể ?
Phản xạ không
điều kiện
Phản xạ có điều kiện
Bài 52: PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN

VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN
I/ Phân biệt phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều
kiện
13
II/ Sự hình thành PXCĐK
1. Hình thành PXCĐK:
Bài 52: PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN
VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN
Nhà sinh lý học thần kinh người Nga
Ivan Petrovich Paplov
14
15
Hình 52.1 Phản xạ
định hướng với ánh
đèn
Hình 52.2 Phản xạ
tiết nước bọt đối với
thức ăn
Ánh đèn là kích thích
có điều kiện
Thức ăn khi chạm vào
lưỡi thì nước bọt chảy ra.
Đây là kích thích không điều kiện
16
Hình 52.3 Thành lập phản xạ có điều kiện tiết
nước bọt khi có ánh đèn
Hình 52.3.A Bật đèn rồi
cho ăn nhiều lần, ánh đèn
sẽ trở thành tín hiệu của
ăn uống

Hình 52.3.B Phản xạ có
điều kiện tiết nước bọt
với ánh đèn đã được thiết
lập
Sự kết hợp kích thích có điều kiện với kích thích
không điều kiện nhiều lần
17
* Thực chất của việc hình thành phản xạ …….………
là sự hình thành ….………… ……… nối các vùng của
vỏ não lại với nhau.
* Điều kiện hình thành PXCĐK:
Hãy lựa chọn cụm từ thích hợp để điền vào chỗ trống:
- Phải có sự ……………… giữa kích thích có điều kiện với
kích thích …………
- Kích thích có điều kiện phải ………………… trước kích
thích không điều kiện một thời gian ngắn. Quá trình kết
hợp đó phải được ………………… nhiều lần.
kết hợp
không điều kiện tác động
lặp đi, lặp lại
có điều kiện
đường liên hệ tạm thời
Cụm từ lựa chọn
1
2
3
4
5
6
18

II/ Sự hình thành PXCĐK
1. Hình thành PXCĐK:
a) Thí nghiệm:
b) Điều kiện để thành lập PXCĐK:
- Phải có sự kết hợp giữa kích thích có điều
kiện (kích thích bất kì) với kích thích không điều
kiện.
- Quá trình kết hợp đó phải được lặp đi lặp lại
nhiều lần.
Bài 52: PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN
VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN
I/ Phân biệt phản xạ không điều kiện và phản xạ có
điều kiện
19
2. Ức chế PXCĐK:
II/ Sự hình thành PXCĐK
1. Hình thành PXCĐK:
a) Thí nghiệm:
b) Điều kiện để thành lập PXCĐK:
Bài 52: PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN
VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN
20
Trong thí nghiệm trên nếu ta chỉ bật đèn
mà không cho chó ăn nhiều lần thì hiện
tượng gì sẽ xảy ra?
 Chó sẽ không tiết nước bọt khi có ánh đèn nữa.
Nếu PXCĐK không được thường xuyên
củng cố hiện tượng gì sẽ xảy ra?
 PXCĐK đã hình thành sẽ mất dần do ức chế tắt
dần.

Bài 52: PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN
VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN
2. Ức chế PXCĐK:
Khi PXCĐK không được củng cố phản xạ mất dần.
II/ Sự hình thành PXCĐK
1. Hình thành PXCĐK:
a) Thí nghiệm:
b) Điều kiện để thành lập PXCĐK:
* Ý nghĩa của sự hình thành và ức chế PXCĐK ?:
- Đảm bảo cơ thể thích nghi với môi trường và điều kiện
sống luôn thay đổi.
-
Hình thành các thói quen tập quán tốt.
Bài 52: PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN
VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN
22
III/ So sánh các tính chất của PXKĐK với PXCĐK
Dựa vào sự phân tích các ví dụ ở mục I và
những hiểu biết qua ví dụ trình bày ở mục II,
hãy hoàn thành bảng 52.2, so sánh tính chất
của 2 loại phản xạ sau đây:
Dựa vào sự phân tích các ví dụ ở mục I và
những hiểu biết qua ví dụ trình bày ở mục II,
hãy hoàn thành bảng 52.2, so sánh tính chất
của 2 loại phản xạ sau đây:
Bài 52: PHẢN XẠ KHÔNG ĐIỀU KIỆN
VÀ PHẢN XẠ CÓ ĐIỀU KIỆN
II/ Sự hình thành PXCĐK
I/ Phân biệt phản xạ không điều kiện và phản xạ
có điều kiện

23
Tính chất của phản xạ
không điều kiện
III. So sánh các tính chất của PXCĐK và PXKĐK
Tính chất của phản xạ
có điều kiện
1. Trả lời các kích thích tương ứng
hay kích thích không điều kiện
1’. Trả lời các kích thích bất kì hay
kích thích có điều kiện
2. Bẩm sinh 2.?
3.? 3’. Dễ mất khi không cũng cố
4. Có tính chất di truyền, mang tính
chất chủng loại
4’. ?
5.? 5’. Số lượng không hạn định
6. Cung phản xạ đơn giản 6’. Hình thành đường liên hệ tạm thời
2’. Được thành lập ngay trong đời sống
3. Bền vững
4’. Không di truyền. Có tính chất cá thể
5. Số lượng có hạn
7. Trung ương nằm ở trụ não, tuỷ sống
7’. ?
7’. Trung ương nằm ở vỏ não
24
PXKĐK và PXCĐK có những điểm khác
nhau, nhưng chúng vẫn có mối liên hệ chặt chẽ
với nhau. Hãy nêu mối liên hệ giữa PXKĐK và
PXCĐK?
- PXKĐK là cơ sở để thành lập PXCĐK.

- Phải có sự kết hợp giữa một kích thích có điều kiện với
kích thích không điều kiện (trong đó kích thích có điều
kiện phải tác động trước kích thích không điều kiện một
thời gian ngắn).
25
Tính chất của phản xạ
không điều kiện
III. So sánh các tính chất của PXCĐK và PXKĐK
Tính chất của phản xạ
có điều kiện
1. Trả lời các kích thích tương ứng
hay kích thích không điều kiện
1’. Trả lời các kích thích bất kì hay
kích thích có điều kiện
2. Bẩm sinh 2.?
3.? 3’. Dễ mất khi không cũng cố
4. Có tính chất di truyền, mang tính
chất chủng loại
4’. ?
5.? 5’. Số lượng không hạn định
6. Cung phản xạ đơn giản 6’. Hình thành đường liên hệ tạm thời
2’. Được thành lập ngay trong đời sống
3. Bền vững
4’. Có tính chất cá thể
5. Số lượng có hạn
7. Trung ương nằm ở trụ não, tuỷ sống
7’. ?
7’. Trung ương nằm ở vỏ não