Bai 26: Tinh hình xã hội nửa đầu TK XIX

Bài 26
TÌNH HÌNH XÃ HỘI Ở NỬA ĐẦU
THẾ KỈ XIX VÀ PHONG TRÀO
ĐẤU TRANH CỦA NHÂN DÂN

1- Tình hình xã hội và đời sống nhân dân
a- Xã hội
Nửa đầu thế kỉ XIX xã hội VN
gồm những tầng lớp nào ?
- Do cuộc khủng hoảng xã hội, nhà Nguyễn
phải ra tăng tính chuyên chế.
- Xã hội chia thành 2 giai cấp:
+ Giai cấp thống trị: gồm vua, quan, địa
chủ, cường hào
+ Giai cấp bị trị: gồm các tầng lớp nhân
dân lao động, đại đa số là nông dân

- Nhà Nguyễn tìm mọi cách để ổn định tình
hình xã hội nhưng tệ tham qua ô lại vẫn tiếp
diễn.
- Ở nông thôn, địa chủ cường hào ức hiếp
nhân dân.

Nguyễn Công Trứ
Doanh điền sứ
Nguyễn Công
Trứ đã tâu với
Vua : “Cái hại
của quan lại là
một , hai phần ,

còn cái hại cường
hào đến 8 , 9
phần”

“ Quan coi dân như kẻ thù, dân sợ quan
như sợ cọp, ngày đục tháng khoét của dân
cho đầy túi riêng”
“ Năm 1842 trong một lần tuần du ra Bắc
Kì của vua Thiệu Trị, số quân lính đi theo
hầu lên đến 17.500 người với 44 con voi,
172 con ngựa. Nhân dân dọc đường phải
xây dựng 44 hành cung cho vua nghỉ”

b- Đời sống nhân dân
Dưới ách thống trị
của triều Nguyễn,
đời sống nhân dân
ra sao ?
- Chế độ lao dịch nặng nề
- Chịu cảnh sưu cao, thuế nặng
- Thiên tai, mất mùa đói kém thường xuyên
xảy ra
1- Tình hình xã hội và đời sống nhân dân
a- Xã hội
Những nguyên nhân trên dẫn đến
phong trào đấu tranh của mọi tầng
lớp nhân dân chống lại triều
Nguyễn.

-
Năm 1833, theo lời tâu của Nguyễn Công
Trứ, dân đói các tỉnh đến kiếm ăn ở Hải
Dương hơn 27.000 người
- Trận bão năm 1842 làm tỉnh Nghệ An đổ
sập 40.753 ngôi nhà, chết 54.000 người
- Năm 1840, dịch tả phát sinh ở Bắc Kì làm
chết 67.000 người
- Năm 1849- 1850, dịch tả lại hoành hành
từ Bắc chí Nam làm chết 598.406 người

Bài vè nói về cảnh khổ của nhân dân dưới triều Nguyễn:
Cơm thì chẳng có
Rau cháo cũng không
Đất trắng xóa ngoài đồng
Nhà giàu niêm kín cổng
Còn một bộ xương sống
Vất vơ đi ăn mày
Ngồi xó chợ lùm cây
Qua kêu vang bốn phía
Xác đầy nghĩa địa
Thây thối bên cầu
Trời ảm đạm u sầu
Cảnh hoang tàn đói rét

Em có suy nghĩ gì về
cuộc sống của nhân
dân dưới triều
Nguyễn ? So sánh với

các thế kỉ trước ?

1- Tình hình xã hội và đời sống nhân dân
2- Phong trào đấu tranh của nhânh dân
và binh lính
- Từ đầu thế kỉ XIX, nhiều cuộc khởi nghĩa
đã nổ ra và liên tục phát triển đến giữa thế
kỉ XIX

Tên khởi
nghĩa
Thời gian Địa bàn hoạt
động
kết quả


Tên khởi
nghĩa
Thời gian Địa bàn hoạt
động
kết quả
Phan Bá Vành 1821- 1827 Nam Định, Thái
Bình, Hải
Dương
Thất bại
Cao Bá Quát 1854- 1855 Hà Tây, Hà
Nội, Hưng Yên
Thất bại
Lê Văn Khôi 1833- 1835 Phiên An
( Gia Định )

Thất bại
- Các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu:

Phan BáVành
Lê Văn Khôi
Cao Bá Quát

Em có nhận xét gì về phong trào đấu
tranh của nhân dân và binh lính
ở nửa đầu thế kì XIX ?

- Nhận xét
+ Phong trào bùng nổ từ đầu thế kỉ XIX khi
nhà Nguyễn lên cần quyền
+ Nổ ra liên tục, số lượng lớn, thời gian kéo
dài, thu hút đông đảo nhân dân tham gia.
+ Các cuộc khởi nghĩa đa số đều thất bại

1- Tình hình xã hội và đời sống nhân dân
2- Phong trào đấu tranh của nhânh dân
và binh lính
3- Đấu tranh của các dân tộc ít người

Vì sao các dân tộc thiểu số
lại đứng lên đấu tranh ?

Nông Văn Vân
Họ Quách
Người Khơ-me

- Phong trào đấu tranh của các dân tộc ít
người cũng diễn ra sôi nổi từ Bắc đến Nam
- Tiêu biểu
Tên khởi
nghĩa
Thời gian Địa bàn hoạt
động
kết quả
Nông Văn Vân 1833 - 1835 Cao Bằng Thất bại
Người Mường 1832 - 1838 Hòa Bình, Tây
Thanh Hóa
Thất bại
Người Khơ-me 1840 - 1848 Tây Nam Kì Thất bại

Qua bài học này các em cần nắm:
-
Nhà Nguyễn không giải quyết được cuộc
khủng hoảng, bảo thủ, làm cho mâu thuẫn
giai cấp tiếp tục sâu sắc và bùng lên thành
một phong trào đấu tranh lớn.
- Cuộc đấu tranh chông chế độ phong kiến
dưới thời Nguyễn không chỉ giới hạn ở
nông dân mà lôi cuốn cả các dân tộc thiểu
số và đặc biệt có sự tham gia của binh lính.