Tiết 51- Quần xã sinh vật

Quần thể người có những đặc điểm gì khác
quần thể sinh vật? Vì sao?
Quần thể người có những đặc điểm khác quần
thể sinh vật như: Kinh tế,hôn nhân, văn hóa.,
giáo dục, pháp luật…Sự khác nhau đó là do con
người có lao động, tư duy và trí thông minh nên
có khả năng tự điều chỉnh các đặc điểm sinh thái
trong quần thể,đồng thời cải tạo thiên nhiên
Quần xã rừng mưa nhiệt đới
Quần xã hoang mạc
Vậy quần xã sinh vật là gì?
•
Quần xã sinh vật là :
+ Một tập hợp những quần thể thuộc nhiều loài khác
nhau,
+ Sống trong một không gian nhất định.
+ Các sinh vật trong quần xã có mối quan hệ gắn bó
như một thể thống nhất và có cấu trúc tương đối ổn
định.
•
Các sinh vật trong quần xã thích nghi với môi trường
sống của chúng.
? Trong một bể cá người ta thả vào đó các
loài cá cảnh, rùa, tôm, cua, rong, rêu……Bể
cá này có phải là quần xã không
Để nhận biết quần
xã cần có dấu hiệu

bên ngoài và bên
trong
Trong sản xuất, mô hình V. A. C có phải là
quần xã sinh vật hay không?
Mô hình V. A. C là
quần xã nhân tạo
II- Những dấu hiệu điển hình của một quần
xã:
Nghiên cứu nội dung bảng 49,
trang 147 SGK trình bày đặc điểm
cơ bản của một quần xã?
Đặc
Đặc
điểm
điểm
Các chỉ số
Các chỉ số
Thể hiện
Thể hiện
Số
Số
lư
lư
ợn
ợn
g
g
các loài
các loài
trong

trong
quần xã
quần xã
Độ đa dạng
Độ đa dạng


Mức độ phong phú về số
Mức độ phong phú về số
lượng loài trong quần xã
lượng loài trong quần xã
Độ nhiều
Độ nhiều
Mật độ cá thể của từng loài trong
Mật độ cá thể của từng loài trong
quần xã
quần xã
Độ thường
Độ thường
gặp
gặp
Tỉ lệ % số địa điểm bắt gặp một
Tỉ lệ % số địa điểm bắt gặp một
loài trong tổng số địa điểm quan
loài trong tổng số địa điểm quan
sát
sát
Thành
Thành
phần

phần
loài
loài
trong
trong
quần xã
quần xã
Loài ưu thế
Loài ưu thế
Loài đóng vai trò quan trọng
Loài đóng vai trò quan trọng
trong quần xã
trong quần xã
Loài đặc
Loài đặc
trưng
trưng
Loài chỉ có ở một quần xã hoặc
Loài chỉ có ở một quần xã hoặc
nhiều hơn hẳn các loài khác
nhiều hơn hẳn các loài khác
Ví dụ:
Quần xã rừng mưa nhiệt đới có độ đa
dạng cao vì có số lượng loài phong phú
Ví dụ:
Độ nhiều: Chỉ số giữa số lượng cá thể của từng
loài trên một đơn vị diện tích trong quần xã
Ví dụ:
Cây thông là loài chiếm
ưu thế ở vùng đồi Đà

Lạt
Cây cọ chiếm ưu thế ở
tầng cao (vùng đồi
Phú Thọ)
Ví dụ:
“ Cây bạch tuộc” một
loài thực vật lạ( đặc
trưng ) chỉ có ở đảo
Mađagasca
Sao la là loài đặc trưng
chỉ có ở Hà Tĩnh
III- Quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xã
Điều kiện ngoại cảnh có ảnh hưởng tới
quần xã như thế nào?
VD: + Sự thay đổi chu kì ngày đêm trong rừng
mưa nhiệt đới: ếch nhái, chim cú, muỗi ít hoạt
động vào ban ngày, hoạt động nhiều vào ban
đêm
+ Thay đổi theo mùa: quần xã vùng lạnh,
cây rụng lá vào mùa đông, chim và nhiều
loài động vật di trú để tránh mùa đông giá
lạnh
III- Quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xã
Điều kiện thuận lợi thực vật phát triển
động vật cũng phát
triển. VD: cỏ phát triển thì châu chấu cũng sẽ
phát triển.
Số lượng loài động vật này khống chế loài động
vật khác. VD: Tháng 3 có độ ẩm cao muỗi phát
triển ếch nhái cũng phát triển. Khi số

lượng muỗi giảm ếch nhái cũng bị giảm đi.
( Bị loài động vật khác ăn thịt, chết do già đi) lại
trở về dạng ổn định ban đầu.
III- Quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xã
Tại sao quần xã luôn có cấu trúc ổn định?
Do có sự cân bằng các quần thể trong quần
xã
Cân bằng sinh học là: trạng thái mà số
lượng cá thể của mỗi quần thể trong quần
xã dao động quanh vị trí cân bằng nhờ
khống chế sinh học
Khi ngoại cảnh thay đổi dẫn tới số lượng
cá thể trong quần xã cũng thay đổi và luôn
được khống chế ở mức độ phù hợp với môi
trường
Tác động nào của con người gây mất cân
bằng trong quần xã?
III- Quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xã
- Nạn săn bắt bừa bãi, đốt rỪng làm nương
rẫy gây cháy rừng.
- Dùng thuốc nổ, dầu máy, tràn ra nước làm
nhiều sinh vật ở nước bị chết
III- Quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xã
Chúng ta đã và sẽ làm gì để bảo vệ thiên
nhiên?
- Nhà nước có pháp lệnh bảo vệ môi trường
và thiên nhiên hoang dã
-
Tuyên truyền mỗi người dân tham gia bảo
vệ môi trường thiên nhiên

- Bản thân cũng phải có ý thức bảo vệ môi
trường và tuyên truyền cho mọi người hiểu
Kiểm tra – đánh giá:
1. Đặc trưng nào sau đây chỉ có ở quần xã mà không có
ở quần thể?
a.Mật độ b. Tỉ lệ đực cái
c. Tỉ lệ tử vong d. Độ đa dạng
2. Vai trò của khống chế sinh học trong sự tồn tại
của quần xã là:
a.Điều hòa mật độ ở các quần thể
b. Làm số lượng cá thể trong quần xã luôn ổn định
c. Đảm bảo sự cân bằng trong quần xã
d. Cả a, b, c
Kiểm tra – đánh giá:
2. Điền vào chổ …….
…………………… là trạng thái mà số
lượng …………… của mỗi …………… trong
……………dao động quanh vị trí cân bằng
nhờ…………………
Cân bằng sinh học
cá thể
quần thể
quần xã
Khống chế sinh học
Dặn dò:
- Về nhà trả lời các câu hỏi trong SGK
- Đọc bài “ Hệ sinh thái”