Bài giảng: Từ ấy của Tố Hữu

Tiết thứ:…./ Tuần….
Ban cơ bản
Từ ấy
- Tố Hữu-
Người soạn: Lương Thị Phương Oanh. Khóa học: 2005-2009
GV hướng dẫn: Cô Nguyễn Thị Hoàn. Trường: THPT Trần Phú- Hoàn Kiếm
Ngày dạy:………………………..Tại lớp:…………….
A. Mục tiêu cần đạt:
- Giúp học sinh cảm nhận được niềm vui sướng, hân hoan, mãnh liệt và tác
động kì diệu của lí tưởng cộng sản đối với hồn thơ Tố Hữu. Từ đó, học sinh biết
rút ra bài học đúng đắn về lẽ sống.
- Hiểu được sự vận động của các yếu tố trong thơ trữ tình: tứ thơ, hình ảnh,
ngôn ngữ, nhịp điệu…trong việc làm nổi bật tâm trạng của cái tôi nhà thơ.
B. Phương pháp:
- Thuyết trình kết hợp vấn đáp.
- Câu hỏi gợi mở kết hợp bài tập phần luyện tập trong SGK.
C. Tiến trình tổ chức bài giảng:
Vào bài: Tố Hữu là một trong những tác gia văn học tiêu biểu của nền văn học
Việt Nam. Thơ ông có thể xem là biên niên sử của cách mạng Việt Nam qua
các thời kì, tiêu biểu cho phong cách thơ trữ tình- chính trị. Ông thường viết về
lẽ sống, lí tưởng, tình cảm cách mạng của con người. Hôm nay, chúng ta cùng
1
đến với một bài thơ đánh dấu một mốc quan trọng trong cuộc đời hoạt động
cách mạng và sáng tạo thơ ca của Tố Hữu. Đó chính là bài thơ “Từ ấy”.
Hoạt động của GV & HS Ghi bảng
GV giảng: Trước khi phân tích nội dung bài thơ
chúng ta hãy tìm hiểu phần Tiểu dẫn để có những
hiểu biết về tiểu sử tác giả cũng như hoàn cảnh sáng
tác bài thơ.
GV hỏi: Căn cứ vào phần Tiểu dẫn trong SGK và
phần chuẩn bị bài trước ở nhà, Em hãy tóm tắt

những hiểu biết của mình về tác giả Tố Hữu?
Trả lời:
- Tố Hữu (1920- 2002), tên khai sinh là Nguyễn Kim
Thành.
- Ông sinh ra trong một gia đình nhà Nho nghèo, cha và
mẹ đều là những người yêu văn học dân gian. Chính vì
vậy, những âm điệu, câu chữ của những bài ca dao cứ
ngân nga mãi trong lòng, hóa thân vào giọng điệu ngọt
ngào, tâm tình thương mến trong thơ Tố Hữu.
- Sinh ra ở Huế cũng là mảnh đất nuôi dưỡng hồn thơ Tố
Hữu từ những điệu hò, tiếng ca bâng khuâng, da diết.
- Tố Hữu đến với cách mạng từ phong trào Mặt trận dân
chủ. Năm 1938, ông được kết nạp vào Đảng. Và “từ ấy”
cho đến năm 1986, ông đã giữ nhiều cương vị trọng trách
trong bộ máy lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, thủy
chung với con đường thi ca cách mạng.
I.Tiểu dẫn:
1. Tác giả
- Tên khai sinh: Nguyễn Kim
Thành (1920-2002).
- Sinh ra trong một gia đình nhà
Nho nghèo, cha và mẹ đều yêu
văn học dân gian.
- Quê: Huế
- Năm 1938 được kết nạp Đảng….
2
- Các tập thơ chính của Tố Hữu: Từ ấy (1937- 1946),
Việt Bắc ( 1947- 1954), Gió lộng (1955- 1961), Ra trận
(1962- 1971), Máu và hoa (1972-1977), Một tiếng đờn
(1992), Ta với ta (1999). Ông được tặng Giải thưởng Hồ

Chí Minh về văn học nghệ thuật (1996).
- Con đường thơ ca của Tố Hữu gắn liền với sự nghiệp
cách mạng của dân tộc Việt Nam. Đặc điểm nổi bật của
phong cách thơ ông là chất trữ tình chính trị về nội dung
và đậm đà tính dân tộc trong hình thức thể hiện.
GV hỏi: Em hãy trình bày những hiểu biết của mình
về bài thơ “Từ ấy”?
Trả lời:
- Tập thơ “Từ ấy” là tập thơ đầu tay của Tố Hữu. Tập
thơ gồm những sáng tác của Tố Hữu từ năm 1937 đến
năm 1946. Tập thơ gồm ba phần ghi lại ba chặng đường
trưởng thành của người thanh niên Tố Hữu trong đấu
tranh cách mạng từ khi giác ngộ lí tưởng đến Cách mạng
tháng Tám: “Máu lửa”, “Xiềng xích”, “Giải phóng”.
Tập thơ là tiếng hát hân hoan, nồng nhiệt của một thanh
niên trí thức khát khao lẽ sống, say mê lí tưởng, hăng hái
đấu tranh cách mạng.
- Bài thơ “Từ ấy” thuộc phần “Máu lửa” trong tập thơ
cùng tên này. Được Tố Hữu sáng tác năm 1938, đánh
dấu một mốc quan trọng trong cuộc đời Tố Hữu: được
đứng trong hàng ngũ của Đảng Cộng sản.
- Các tập thơ chính:………………
- Phong cách thơ trữ tình chính trị.
2. Tác phẩm:
- Bài thơ “Từ ấy” thuộc phần
“Máu lửa”. Sáng tác năm 1938,
đánh dấu mốc quan trọng: được
kết nạp Đảng
3
GV hướng dẫn học sinh đọc diễn cảm: Bài thơ cần

được đọc vời giọng vui tươi,phấn khởi, hào hứng, thể
hiện tâm trạng sung sướng, hạnh phúc của một người
thanh niên trẻ tuổi lần đầu tiên đến với lí tưởng cộng sản.
Chú ý nhấn giọng vào cá từ ngữ, hình ảnh, các cấu trúc
ngữ pháp trùng điệp và cách ngắt nhịp thay đổi linh hoạt.
GV gọi một học sinh đọc, nhận xét cách đọc của học
sinh. GV đọc mẫu cho học sinh nghe.
GV đặt câu hỏi: Theo em bố cục bài thơ được chia
làm mấy phần? Nội dung của từng phần?
Trả lời:
Bài thơ được chia làm 3 phần theo 3 khổ:
- Khổ 1: Niềm vui sướng, say mê của tác giả khi bắt
gặp lí tưởng cách mạng.
- Khổ 2: Sự chuyển biến trong nhận thức của tác giả
sau khi bắt gặp lí tưởng cách mạng.
- Khổ 3: Những chuyển biến trong tình cảm của nhà
thơ sau khi bắt gặp lí tưởng cách mạng.
3. Bố cục:
Bài thơ được chia làm 3 phần theo
3 khổ:
- Khổ 1: Niềm vui sướng, say mê
của tác giả khi bắt gặp lí tưởng
cách mạng.
- Khổ 2: Sự chuyển biến trong
nhận thức….
- Khổ 3: Những chuyển biến trong
tình cảm của nhà thơ…
II. Đọc- hiểu văn bản:
1. Khổ 1:
4

GV hỏi: Nhà thơ Tố Hữu đã dùng những hình ảnh
nào để chỉ lí tưởng và niềm vui sướng, say mê khi bắt
gặp lí tưởng trong hai câu thơ đầu của khổ thơ thứ
nhất ?
Trả lời :
- Nắng hạ và mặt trời chân lí chói qua tim là những hình
ảnh ẩn dụ để chỉ lí tưởng cách mạng với một niềm xúc
động thành kính, thiêng liêng: lí tưởng cách mạng như
một nguồn sống mới làm bừng sáng tâm hồn người thanh
niên trẻ tuổi đang “băn khoăn đi kiếm lẽ yêu đời”.
+ Nắng hạ: Nguồn sáng đó mạnh mẽ, rực rỡ như ánh
sáng của những ngày nắng hạ, xua tan những u ám, buồn
đau, những tư tưởng, tình cảm tiểu tư sản còn rơi rớt
trong nhận thức của những thanh niên có nhiệt huyết
nhưng chưa tìm được hướng đi trong cuộc đời, “nắng hạ”
cũng báo hiệu những điều tốt lành mà nhà thơ cảm nhận
được không chỉ bằng khối óc mà bằng cả trái tim giàu
nhiệt huyết của mình.
+ Mặt trời chân lí: lối nói ẩn dụ đầy ý nghĩa, mới lạ. Mặt
trời của thiên nhiên đem lại sự sống, ánh sáng cho vạn
vật,còn mặt trời chân lí thì đem lại sự sống, thổi bùng lên
niềm vui sống cho một con người.
+ Các động từ mạnh: bừng, chói (ánh sáng có sức xuyên
thấu mạnh) đã thể hiện sức mạnh của lí tưởng cộng sản
và sự bừng sáng trong tâm hồn người thanh niên khi đón
nhận lí tưởng đó.
• Hai câu đầu:
- Những hình ảnh ẩn dụ:
+ Nắng hạ: Nguồn sáng mạnh mẽ,
rực rỡ như ánh sáng của những

ngày nắng hạ, xua tan những u ám,
buồn đau.
+ Mặt trời chân lí: Mặt trời của
thiên nhiên đem lại sự sống, ánh
sáng cho vạn vật,mặt trời chân lí
thì thổi bùng lê sự sống và niềm
vui sống cho con người.
+ Các động từ mạnh: bừng, chói
-> Sức mạng của lí tưởng cộng sản
5