sinh hoc 11 - co ban

Ngày soạn: 08/03/2011 GVHD: NGUYỄN THỊ LAN PHƯƠNG
Ngày dạy: 12/03/2011 GSTT: THIÊN CẨM TÚY

BÀI 35: HOOCMÔN Ở THỰC VẬT.
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Trình bày được khái niệm hoocmôn của thực vật và các đặc điểm của chúng
- Phân biệt được 2 nhóm hoocmôn kích thích và nhóm hoocmôn ức chế
2. Kĩ năng:
- Kĩ năng phân tich, tổng hợp
- Nắm được các ứng dụng trong nông nghiệp của các phitôhoocmôn
3. Thái độ:
- Sử dụng thuốc hợp lý đối với cây trồng.
II. Nội dung trọng tâm:
- Phân biệt được nhóm hococmôn kích thích sinh trưởng và hoocmon ức chế sinh
trưởng.
III. Phương tiện dạy học
- Một số hình ảnh SGK phóng to.
IV. Tiến trình dạy học
1. Ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ:
- Sinh trưởng là gì? Phân biệt sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp.
- Trình bày các loại mô phân sinh
3. Tiến trình dạy học:
Ở trên chương trình thời sự của đài truyền hình Việt Nam đã từng nhắc tới vụ việc cây
rau trồng 2 – 3 ngày có thể thu hoạch. Vậy tại sao trong thời gian ngắn người ta lại có thể
thu hoạch được số rau đó? Chúng ta cùng tìm hiểu nội dung bài 35 : HOOCMÔN CỦA
THỰC VẬT
I. Hoạt động 1: Khái niệm
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
Quan sát lại thí nghiệm hình 23.1a, và

23.2 ta thấy sự sinh trưởng của thân cây
hướng về nơi ánh sáng được chiếu.
Cơ chế nào gây ra hiện tượng này?

GV dẫn: Các hóa chất như auxin và các
chất gây ảnh hưởng đến sinh trưởng là
hoocmôn thực vật. Vậy hoocmôn thực vật
là gì?
- Hoocmôn thực vật có những đặc điểm gì?
GV giải thích:
HS tham khảo thông tin SGK trả lời được:
- Do hoocmôn auxin di chuyển từ phía bị
kích thích (phía sáng) đến phía không bị
kích thích (phía tối) và kết quả là tại phía
không bị kích thích (phía tối) có nồng độ
auxin cao hơn nên kích thích tế bào sinh
trưởng nhanh.
- Hoocmôn thực vật là các chất hữu cơ do
thực vật tiết ra, có tác dụng điều tiết hoạt
động sống của cây.
- Do cây tiết ra, được vận chuyển theo
mạch gỗ và mạch rây
- Nồng độ thấp => gây biến đổi mạnh
- Tính chuyên hóa thấp.
- Tính chuyên hóa:
Ví dụ: Ở ĐV bậc cao, từng bộ phận cơ thể
điều có thể tiết ra hoocmôn. Ví dụ
hoocmôn sinh dục có chức năng về sinh
dục và ở bộ phận sinh dục, insulin điều tiết
lượng đường trong máu. Ở TV, một

hoocmôn thực vật phải đảm bảo nhiều chức
năng và ở nhiều bộ phận.
GV hỏi: Tùy theo mức độ biểu hiện tính
kích thích hay tính ức chế sinh trưởng thì
hoocmon ở thực vật được chia làm mấy
loại?
- Chia làm hai loại: hoocmôn kích thích và
hoocmôn ức chế.
Nội dung:
I. Khái niệm:
1. Khái niệm: Hoocmôn thực vật (phitôhoocmôn) là các chất hữu cơ do cơ
thể thực vật tiết ra có tác dụng điều tiết hoạt động sống của cây.
- Gồm 2 nhóm: hoocmôn kích thích và hoocmôn ức chế.
2. Đặc điểm:
+ Được tạo ra ở một nơi nhưng gây ra phản ứng ở một nơi khác trong cây.
+ Được vận chuyển theo mạch gỗ và mạch rây
+ Nồng độ rất thấp gây ra những biến đổi mạnh trong cơ thể.
+ Tính chuyên hóa thấp.
II. Hoạt động 2: Các loại hoocmon thực vật
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
1. Hoocmon kích thích:
Hoocmôn kích thích gồm những loại
hoocmon nào?
- Chúng có vai trò như thế nào đối với đời
sống cây trồng?
GV dẫn: chúng ta sẽ lần lượt tìm hiểu nội
dung của từng hoocmôn riêng biệt để xem
chúng có vai trò gì.
a. Auxin: chủ yếu là AIA
- Auxin được sinh ra từ bộ phận nào

của cây?
- Phân bố chủ yếu ở đâu?
- Ở mức độ tế bào hay mức độ cơ thể
thì AIA tham gia vào hoạt động
sống của cây như thế nào?
Gv yêu cầu HS trả lời lệnh Sgk :
- Auxin được ứng dụng trong nông nghiệp
Hs tham khảo thông tin SGK139 trả lời các
câu hỏi:
- Gồm 3 loại: Auxin, Giberelin, Xitokinin
- Giúp đẩy mạnh quá trình sinh trưởng của
thực vật.
- Sinh ra ở đỉnh của thân và cành.
- Có nhiều trong chồi, hạt đang nảy mầm,
lá đang sinh trưởng.
- Ở mức độ tế bào: Kích thích quá trình
nguyên phân và sinh trưởng dãn dài của tế
bào. Ở mức độ cơ thể: tham gia vào các
hoạt động hướng động, ứng động, nảy chồi,
kích thích rễ phụ…
- Auxin kích thích sinh trưởng dãn dài của
tế bào, nhờ đó làm tăng kích thước của quả
dâu tây.
- Kích thích ra rễ. Tăng tỉ lệ thụ quả. Tạo
ra sao?
- Vậy tại sao không nên sử dụng auxin
nhân tạo trực tiếp cho các nông phẩm làm
thức ăn?
b. Giberelin
Tương tự như auxin, Hs trả lời câu hỏi:

- Giberelin được sinh ra từ bộ phận nào của
cây?
- Phân bố chủ yếu ở đâu?
- Ở mức độ tế bào hay mức độ cơ thể thì
GA tham gia vào hoạt động sống của cây
như thế nào?
- Giberelin được ứng dụng trong nông
nghiệp và công nghiệp thực phẩm ra sao?
=> GV nhận xét và bổ sung
c. Xitokinin
- Xitokinin được tổng hợp từ bộ phận nào?
- Xitokinin có tác dụng sinh lý như thế
nào?
- Nhận xét vai trò của xitokinin đối với sự
hình thành chồi trong mô callus?
- Quan sát nồng độ trong thí nghiệm H35.3
rút ra được điều gì? (sự thay đổi nồng độ
ảnh hưởng như thế nào)
 GV nhận xét: Nồng độ tương đối
cao của AIA và kenitin cảm ứng sự
hình thành mô callus sau vài tuần.
Sự phát triển có thể hướng vào hình thành
rễ hay cành tùy thuộc vào sự tăng giảm tỉ lệ
AIA/kinetin. Nếu tỷ lệ auxin cao hơn
xytokinin (kinetin) thì kích thích sự ra rễ,
còn tỷ lệ xytokinin (kinetin) cao hơn auxin
thì kích thích ra chồi, cành
Tuy nhiên Xitokinin chỉ thể hiện tác động
kích thích phát triển chồi trong nuôi cấy
mô khi có mặt auxin với liều lượng thích

hợp.
quả không hạt. Nuôi cấy mô…
- Một số auxin nhân tạo (ANA, AIB…)
không có enzim phân giải trong cây nên nó
tích lũy gây độc hại cho người và động vật.
- Chủ yếu ở lá non, quả non, rễ
- Trong hạt, củ chồi đang nảy mầm, đang
trong thời gian sinh trưởng, trong các lóng
thân.
- Tăng nguyên phân và tăng dãn dài ở múc
độ tế bào. Kích thích sự nảy mầm và sinh
trưởng chiều cao của cây ở mức độ cơ thể.
- Ứng dụng:
Lấy sợi
Kích thích sự ra hoa. Tạo quả không hạt
Ứng dụng sản xuất mạch nha và công
nghiệp đồ uống.
- Chồi, quả non ,lá non, tầng phát sinh, chủ
yếu ở đỉnh rễ.
- Kích thích sự phân chia tế bào, làm chậm
quá trình già của tế bào.
- Xitokinin hoạt hóa sự phân hóa phát sinh
chồi thân trong nuôi cấy mô callus dựa vào
tác động kích thích phân bào làm tăng số
lượng tế bào.
- Nồng độ auxin cao hơn kinetin thì kích
thích ra rễ
+ Nồng độ auxin thấp hơn kinetin sẽ kích
thích mọc chồi, cành
2. Hoocmon ức chế:

a. Êtilen:
- Êtilen được sinh ra trong thời gian
nào?
- Vai trò sinh lý của êtilen là gì?
GV hỏi: Người nông dân thường xếp quả
chín cùng quả xanh để làm gì ?
GV hỏi: Từ ví dụ trên và kiến thức đã có
được. Em hãy cho biết con người đã ứng
dụng Êtilen vào trong sản xuất như thế
nào ?
Ứng dụng của êtilen trong sản xuất nông
nghiệp, kích thích quả chín nhanh, tuy
nhiên người ta không dùng trực tiếp khí
etilen mà dùng hợp chất của nó (đất đèn)
b. Axit abxixic (AAB)
- Axit abxixic được sinh ra từ đâu?
GV dẫn: Axit abxixic được tổng hợp ở các
cơ quan của TV, chủ yếu là cơ quan sinh
sản, tích luỹ nhiều trong cơ quan đang ngủ,
nghỉ, kìm hãm quá trình trao đổi chất, giảm
sút các hoạt động sinh lý và chuyển cây
vào trạng thái ngủ nghỉ
- Vai trò sinh lý của axit abxixic là gì?
GV nhận xét: Là chất ức chế sinh trưởng,
ảnh hưởng đến quá trình chín và sự ngủ của
hạt, tăng khả năng chịu mất nước,đóng mở
khí khổng và hiện tượng đẻ con ở một số
loại cây ở vùng đầm lầy ven biển như
đước.
- AAB được ứng dụng như thế nào ?

- Thời gian rụng lá, khi hoa già…
- Thúc quả nhanh chín và rụng lá. Kích
thích sự ra hoa trái vụ. Tác động lên sự
phân hóa giới tính
- Quả chín sản ra nhiều Êtilen. Khi xếp quả
chín gần quả xanh thì êtilen do quả chín
sinh ra kích thích tăng nhanh quá trình chín
của quả xanh
- Tạo quả chín trái vụ đối với quả dứa. Tác
dụng làm cho quả chín nhanh
- Sinh ra trong lá (lục lạp), chóp rễ.
- Liên quan đến sự chín và sự ngủ của hạt.
Sự đóng mở khí khổng, loại bỏ hiện tượng
sinh con.
+ Kéo dài thời gian ngủ nghỉ của hạt trong
thời gian bảo quản (Bảo quản khoai tây,
hành, tỏi, …)
+ Hạn chế sự rụng lá, quả trên cây
→
giữ
quả quất, hoa đào, … trong dịp tết.
Nội dung:
II. Các loại hoocmôn ở thực vật
Loại hoocmon Nơi tổng hợp Tác dụng sinh lý
Kích
thích
Auxin Các mô phân sinh
chồi ngọn và các lá
non, phôi trong hạt
- Làm tăng kéo dài tế bào => kích thích

kéo dài thân và rễ.
- Tăng ưu thế ngọn, ức chế chồi bên.
- Gây hiện tượng hướng động.
- Phát triển quả,tạo quả không hạt.
- Ức chế sự rụng lá, quả, kích thích ra rễ.
Giberelin Các cơ quan đang
sinh trưởng như lá
non, quả non, hạt
đang nảy mầm, phôi
đang sinh trưởng
- Kích thích phân chia và phân hóa tế bào,
giúp thân mọc dài ra, lóng vươn dài.
- Phá trạng thái ngủ , nghỉ của hạt.
- Kích thích ra hoa, tạo quả không hạt.
- Ảnh hưởng đến quang hợp, hô hấp và
trao đổi nitơ.
Xitokinin Các tế bào đang
phân chia trong rễ,
lá non, quả non.
- Kích thích phân chia tế bào mạnh mẽ.
- Làm yếu ưu thế ngọn, kích thích sinh
trưởng chồi bên.
- Kìm hãm hóa già.
- Kích thích nảy mầm, nở hoa.
Ức
chế
Êtilen Các mô cuả quá
chín, lá già.
- Thúc đấy quá trình chín của quả, ưc chế
sinh trưởng của cây non, mầm thân củ.

- Gây rụng lá và quả.
Axit
abxixic
Chủ yếu ở lá,tích lũy
trong cơ quan già,
cơ quan đang ngủ,
nghĩ hoặc sắp rụng.
- Ức chế sinh trưởng mạnh, gây rụng lá và
quả,kích thích đóng mở khí khổng trong
điều kiện khô hạn. Kích thích trạng thái
ngủ nghỉ của hạt.
Giữa hoocmon kích thích và hoocmon ức chế nó có mối quan hệ gì không? Và giữa các
hoocmon kích thích có mối tương quan ra sao? Sau đây chúng ta sẽ vào phần III để tìm
câu trả lời.
III. Hoạt động 3: Tương quan hoocmon thực vật.
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
GV đưa ra ví dụ:
- 2 loại hoocmôn là GA / AAB điều tiết
trạng thái sinh lý của hạt.
+ Hạt khô:GA rất thấp, AAB đạt cực đại.
+ Hạt nẩy mầm: GA tăng nhanh, AAB
giảm mạnh
- Êtilen (và AAB) có tác dụng đối kháng
với auxin trong sự rụng lá và quả:
Khi có tác nhân cảm ứng sự rụng  AIA
và êtilen được tổng hợp  tăng nhanh,
AIA giảm  tầng rời xuất hiện  rụng lá.
=> Vậy từ những ví dụ trên hãy nêu những
mối tương quan giữa các hoocmon đã học?
Gồm 2 mối tương quan chính

- Tương quan giữa hoocmon kích thích với
hoocmon ức chế.
- Giữa các hoocmon kích thích với nhau.
- Có những nguyên tắc nào cần chú ý khi
sử dụng các hoocmôn thực vật trong nông
nghiệp?
GV dẫn: Vậy việc trồng rau sau 2 – 3 ngày
thu hoạch là do dùng chất kích thích sinh
trưởng, kéo dài thân và rễ => cây chóng
lớn, và nhanh thu được lợi nhuận. Tuy
nhiên nếu việc sử dụng hàm lượng
hoocmon không đúng với nồng độ thích
hợp sẽ ảnh hưởng đến môi trường, vi sinh
vật và đặc biệt là con người (chất diệt cỏ
đioxin, phá hủy hay gây chết mô và tế bào
vi sinh vật, gây một số biến chứng ở người)
+ Nguyên tắc khi sử dụng hoocmôn thực
vật
- Sử dụng với nồng độ thích hợp
- Chú ý tính chất đối kháng, hỗ trợ giữa các
Hoocmôn thực vật.
- Trong trồng trọt phải quan tâm sự phối
hợp các hoocmôn thực vật với nhu cầu dinh
dưỡng của cây.
Nội dung:
III. Tương quan hoocmon thực vật
- Tương quan giữa hoocmon kích thích với hoocmon ức chế.
- Giữa các hoocmon kích thích với nhau.
4. Củng cố:
- GV nhắc lại nội dung trọng tâm và trình bày một số ứng dụng.

- HS đọc và ghi nhớ phần tóm tắt in nghiêng trong khung ở cuối bài.
- GV yêu cầu HS lấy ví dụ về ứng dụng hoocmôn trong hoạt động sản xuất.
5. Dặn dò
- Yêu cầu học sinh về nhà hoàn thành các câu hỏi và bài tập sau bài 35.
- Đọc mục Em có biết.
- Chuẩn bị bài 36- PHÁT TRIỂN Ở THỰC VẬT CÓ HOA.

Nhận xét của GVHD




GVHD
NGUYỄN THỊ LAN PHƯƠNG