bài 13: công dân với cộng đồng ( tiết 1)

Phan Thị Vân Trinh

Phan Thị Vân Trinh

Phan Thị Vân Trinh

Câu hỏi:

Những học sinh trong lớp ta có những đặc
điểm chung gì?

Cùng độ tuổi

Cùng ngôn ngữ

Sống trên một địa bàn nhất định

Cùng chung mục đích học tập, rèn luyện

Cùng sống trong tập thể lớp

…
Người ta gọi đây là cộng đồng lớp học,
cộng đồng gia đình. Vậy: Cộng đồng là
gì? Kể một vài cộng đồng mà em biết?

Gia đình là gì?

Là một cộng đồng người chung sống và gắn bó với nhau bởi 2 mối
quan hệ cơ bản là quan hệ hôn nhân và quan hệ huyết thống


Tìm những điểm chung của các thành viên trong gia đình em?

Sống chung một nhà

Có quan hệ huyết thống hoặc hôn nhân

Cùng hưởng bầu không khí chung của gia đình

Cùng có trách nhiệm yêu thương, chăm sóc, giúp đỡ,… nhau, …
Phan Thị Vân Trinh

1/ Cộng đồng và vai trò của cộng đồng đối
với cuộc sống của con người:
a) Cộng đồng là gì?
Cộng đồng là toàn thể những
người cùng sống, có những
điểm giống nhau, gắn bó thành
một khối trong sinh hoạt xã hội
Cộng đồng người Việt
ở nước ngoài
Cộng đồng dân cư ở
vùng cao
Gia đình là một cộng đồng
Phan Thị Vân Trinh

Cộng
đồng
Dân cư
Gia đình

Làng xã
Ngôn ngữ
Quốc gia, dân tộc
Nhân loại
Người VN ở nước ngoài
Phan Thị Vân Trinh

Tìm những từ đồng nghĩa với
cộng đồng? Con người có thể
tham gia một lúc nhiều cộng
đồng được hay không?
Con
người
có thể
tham
gia
nhiều
cộng
đồng
khác
nhau
Gia đình là cộng đồng nền tảng đầu tiên
Con người tiếp nhận giáo dục thông qua cộng
đồng trường học đồng môn
Khi làm việc, con người tham gia cộng đồng
mang tính nghề nghiệp  đồng nghiệp
Mỗi người có nhu cầu tham gia cộng đồng văn
hóa, tư tưởng
Con người tham gia cộng đồng chính trị xã hội
(Đoàn TN, Đảng CS,…) đồng chí

Con người tham gia cộng đồng nơi cư trú, cộng
đồng dân tộc,… đồng hương
Phan Thị Vân Trinh


TẠO
RA
SỨC MẠNH
NHỜ ĐOÀN
KẾT
Cộng: thêm vào, gộp
Cộng: thêm vào, gộp
vào, tạo ra số nhiều
vào, tạo ra số nhiều
Đồng: Cùng chung chí
Đồng: Cùng chung chí
hướng, mục đích
hướng, mục đích
b. Vai trò của cộng đồng đối với
cuộc sống của mỗi con người
Phan Thị Vân Trinh


- Một cô gái trần truồng từ rừng rậm
về tìm thực phẩm dư thừa đã bị bắt
và người ta nghi là cô này đã sống
trong rừng rậm gần 20 năm như một
thú rừng thật sự.
- Ông Sai Lou, 45 tuổi, nói ông nhận
ra đứa con gái tên Rochom H’Pnhiêng

nhờ nét mặt và một vết sẹo. Năm
1988, lúc đó mới 8 tuổi, cô bé đang
chăn trâu trong rừng cách Nông-pênh
khoảng 325 cây số hướng đông bắc
thì mất tích.
- Cô gái nhặt gạo rơi trên mặt đất bỏ
vào miệng nhai. Mắt cô gáí đỏ rực
như mắt loài hổ.
H'Pnhiêng thường ngồi thu lu trong
góc nhà. Buổi tối cô vứt bỏ quần áo
và cứ chực lao vào rừng. Ảnh: Tuổi
Trẻ
b. Vai trò của cộng đồng đối với cuộc sống của
mỗi con người
Phan Thị Vân Trinh

"Chiều tối, nghe tiếng hoẵng từ rừng
xa vọng lại, nó bỏ cơm, cứ ngồi trước
cửa nhìn về phía rừng sâu.

H’Pnhiêng không biết cười. Tội
nghiệp nhất là người mẹ, bà H’Thía
suốt ngày ra chợ Ozađao rồi rảo khắp
các làng xin đủ thứ trái cây về cho
con. “Thấy mẹ về nó vẫn dửng dưng,
nhưng khi nhìn thấy chùm trái chín
trong gùi, chẳng chờ mẹ cho, nó giật
lấy rồi nhai cả vỏ. 10 ngày rồi, làm đủ
cách, nhưng chẳng thấy nó cười bao
giờ, mình lo quá, nó biết cười mới

mau làm người được”, bà H’Thía ngồi
vuốt tóc con nghẹn ngào kể.

Nước mắt bà H’Thía chảy tràn trên
má, “người rừng” khẽ đưa bàn tay
chùi cho mẹ.
Phan Thị Vân Trinh

Trở về với gia đình (làng
Xom, thị trấn Ô-da-đao tỉnh
Ra-ta-na-ki-ri, Campuchia),
sống trong tình yêu thương
của cha mẹ, anh em,
H’Pnhiêng đã tự nhiên hơn
với người thân. Cô bắt đầu
bập bẹ, ú ớ cố muốn nói gì
đó, nhưng không rõ nghĩa.
Mọi người đến thăm, cô đã
bớt hoảng loạn, nhưng cũng
không thân thiện.
H'Pnhiêng (bên trái) và những
người thân trong gia đình mình.
Ảnh: Tuổi Trẻ.
Phan Thị Vân Trinh

THẢO LUẬN
1. Em hãy phân tích mối liên hệ
giữa cộng đồng đối với cuộc sống
con người?
2. Nếu con người tách khỏi cộng

đồng thì cuộc sống sẽ ra sao?
3. Vai trò của cộng đồng đối với
cuộc sống của con người
Thời gian: 3 phút
Phan Thị Vân Trinh

Cộng đồng: hình thức thể hiện các
mối liên hệ và quan hệ xã hội của con người
Chăm
lo
cuộc
sống
Tạo
điều
kiện
Phát
triển
Giải
quyết
hợp
lý
các
mối
quan
hệ
Thúc đẩy
C
á

n

h
â
n
P
h
á
t

t
r
i
ể
n
P
h
á
t

t
r
i
ể
n
b. Vai trò của cộng đồng đối với cuộc
sống của mỗi con người
Phan Thị Vân Trinh

2. Trách nhiệm của công dân
đối với cộng đồng
a) Nhân nghĩa

b) Hòa nhập
c) Hợp tác
Phan Thị Vân Trinh

Em muốn mình là đôi chân của bạn

Suốt năm năm nay, người dân ở
quanh Trường tiểu học Ya Chim 1
(xã Ya Chim, thị xã Kontum) rất cảm
động trước tình bạn của hai cậu học
sinh. Thấy bạn mình có đôi chân
què quặt, cậu bé A Byưh đã tình
nguyện cõng bạn đến trường hằng
ngày. Dù mưa gió hay mùa khô
nắng gắt, người ta vẫn thấy A Trâm
tươi cười trên lưng A Byưh đến
trường. Nhà A Byưh nghèo khó, bố
mẹ lam lũ rẫy nương, nhà của A
Trâm cũng chẳng khá gì hơn. Không
một ai bắt A Byưh phải làm thế,
nhưng vì thương bạn, cậu bé đã làm
điều đó một cách tự nguyện và vui
vẻ.

“Em muốn mình là đôi chân của
bạn”, A Byưh tâm sự.
Mày đừng buồn nữa A Trâm à, dù
trường có xa tao cũng cõng mày đi
học, vì mày là bạn tốt của tao mà.
Phan Thị Vân Trinh

Em muốn mình là đôi chân của bạn

Hiệu trưởng THCS YaChim 1
Nguyễn Văn Thịnh cho biết, A
Trâm tuy bị tàn tật nhưng ý thức
học tập rất tốt, còn em A Pyiưh
thì rất ngoan và có tinh thần
giúp đỡ bạn bè. A Trâm là một
trong những học sinh khá giỏi
của trường được thầy cô và bạn
bè quý trọng. Riêng đối với học
sinh A Byưh, tuy học lực kém
hơn A Trâm nhưng trên lớp em
cũng chăm chú lắng nghe thầy
cô giảng bài và tiếp thu khá
nhanh, chất lượng học tập được
xếp vào loại khá.
Qua câu chuyện,
em có suy nghĩ gì
về hành động của
cậu bé A Byưh?
Phan Thị Vân Trinh

THẢO LUẬN
Nhóm 1 ( Nhân ái): Nhân nghĩa là gì? Nêu ý nghĩa
của việc sống Nhân nghĩa
Nhóm 2 ( Đoàn kết): Tìm một số bài thơ, câu ca
dao, tục ngữ nói về nhân nghĩa?
Nhóm 3 (Cao thượng): Nêu biểu hiện của sống

Nhân nghĩa. Kể một số hoạt động nhân nghĩa ở
trường, lớp, địa phương.
Nhóm 4 (Nhớ nguồn): Là học sinh, em cần làm gì
để phát huy truyền thống nhân nghĩa của dân tộc?
Thời gian: 3 phút
Phan Thị Vân Trinh

2. Trách nhiệm của công dân đối với
cộng đồng

Nhân?

Nghĩa?

Nhân
nghĩa?
Lòng thương người
Điều hợp lẽ phải làm khuôn phép
cho các xử thế của con người
trong xã hội.
Lòng thương người và đối xử với
người theo lẽ phải
a. Nhân nghĩa
a. Nhân nghĩa
Nhóm 1:
Phan Thị Vân Trinh

* Ý nghĩa của việc sống nhân
nghĩa:


Giúp cuộc sống con người trở nên tốt đẹp
hơn

Con người thêm yêu cuộc sống, có sức
mạnh để vượt qua khó khăn

Nhân nghĩa là truyền thống quý báu của dân
tộc, cần được kế thừa và phát triển
Phan Thị Vân Trinh

* Nhân nghĩa là một truyền thống quý báu của dân
tộc Việt Nam
“Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo”
( Đại cáo bình Ngô – Nguyễn Trãi)
†
Lá lành đùm lá rách
†
Một con ngựa đau cả tàu bỏ cỏ
†
Đường mòn nhân nghĩa không mòn
†
Đánh kẻ chạy đi không ai đánh người chạy lại
†
Uống nước nhớ nguồn
†
Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải thương nhau cùng
†
Bầu ơi thương lấy bí cùng

Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn
Phan Thị Vân Trinh

* Biểu hiện của sống nhân nghĩa

Nhân ái, yêu thương, giúp đỡ
nhau trong hoạn nạn, lúc khó
khăn, trong lao động và trong
cuộc sống hàng ngày

Nhường nhịn, đùm bọc, đoàn
kết

Vị tha, cao thượng, bao dung,
độ lượng

Biết ơn với những người đi
trước, những người có công
trong sự nghiệp xây dựng và
bảo vệ đất nước
Chia sẻ, giúp đỡ người gặp
khó khăn, hoạn nạn
Giúp đỡ đồng chí trong
chiến đấu
Phan Thị Vân Trinh

* Trách nhiệm của học sinh trong
việc giữ gìn và phát huy truyền
thống nhân nghĩa


Kính trọng, biết ơn, hiếu thảo với ông bà, cha mẹ

Quan tâm, chia sẻ, nhường nhịn mọi người

Cảm thông, giúp đỡ những người gặp khó khăn,
hoạn nạn; tham gia các hoạt động đền ơn đáp
nghĩa, các hoạt động nhân đạo

Kính trọng, biết ơn các anh hùng dân tộc, người
có công với đất nước,…
Phan Thị Vân Trinh

Thực hành / Luyện tập

A và H chơi thân với nhau. Nhưng có một
hiểu lầm nên 2 bạn cãi nhau và H đi nói xấu
A với 1 số bạn trong lớp. A rất bực mình với
H. A chưa kịp giải quyết mâu thuẫn này với H
thì H bị ốm, không thể đi học và cũng chẳng
có ai chép bài thay bạn.

Nếu là A trong tình huống này, em sẽ làm
như thế nào?
Phan Thị Vân Trinh

Vận dụng

Sống nhân nghĩa với bạn bè và mọi người
trong cuộc sống hàng ngày


Về nhà, làm bài tập 1, 2, 3 trang 94 SGK

Tìm hiều phần 2b, 2c của bài 13
Phan Thị Vân Trinh

Phan Thị Vân Trinh