B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
KHOA KINH T PHÁT TRIN
TÀI
:
ÁNH GIÁ HOT NG TÍN DNG U ÃI I
VI H NGHÈO CA NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH
XÃ HI HUYN NINH SN – NINH THUN
GVHD: TS. Lê Ngc Uyn
SVTH: Nguyn Th Huyn
Lp: T2
Khóa: K34
H: i hc chính quy
TP. HCM, Tháng 4/2012
Lun vn tt nghip GVHD: TS. Lê Ngc Uyn
SVTH: Nguyn Th Huyn Trang i
LI CÁM N
Trong sut quá trình hc tp ti Trng i hc Kinh T thành ph H Chí
Minh vi s dìu dt tn tâm ca toàn th ging viên, cho đn bây gi em đã là sinh
viên nm cui.
Trc ht em xin gi li cm n chân thành ti TS. Lê Ngc Uyn, giáo viên
hng dn đã tn tình giúp đ em v kin thc chuyên môn cng nh phng pháp
vit bài, chnh sa trong quá trình thc hin đ tài này.
Em xin bày t lòng bit n sâu sc ti gia đình, bn bè, nhng ngi thng
xuyên hi thm, đng viên em trong khi thc hin đ tài này.
Có đc kt qu nghiên cu này em đã nhn đc nhng ý kin đóng góp ca
các thy cô giáo trong trng i hc Kinh t, s tn tình cung cp thông tin ca
các anh, ch phòng Tín dng – K toán ca Ngân hàng Chính sách Xã hi huyn
Ninh Sn, ni em thc tp và các h nghèo vay vn huyn.
Mc dù đã có nhiu n lc, nhng khóa lun này không tránh khi nhng
thiu sót. Vì vy, em mong nhn đc s ch dn, góp ý ca quý thy, cô giáo, anh
ch trong c quan thc tp và tt c bn bè.
Mt ln na em xin chân thành cám n! Chúc tt c mi ngi sc kho và
thành công.
Sinh viên
NGUYN TH HUYN
Lun vn tt nghip GVHD: TS. Lê Ngc Uyn
SVTH: Nguyn Th Huyn Trang ii
NHN XÉT CA N V THC TP
Ninh Thun, ngày….tháng….nm 2012
Lun vn tt nghip GVHD: TS. Lê Ngc Uyn
SVTH: Nguyn Th Huyn Trang iii
NHN XÉT CA GING VIÊN HNG DN
Tp. H Chí Minh, ngày….tháng….nm 2012
Lun vn tt nghip GVHD: TS. Lê Ngc Uyn
SVTH: Nguyn Th Huyn Trang iv
NHN XÉT CA GING VIÊN PHN BIN
Tp. H Chí Minh, ngày….tháng….nm 2012
Lun vn tt nghip GVHD: TS. Lê Ngc Uyn
SVTH: Nguyn Th Huyn Trang v
MC LC
LI CÁM N
NHN XÉT CA N V THC TP
NHN XÉT CA GIÁO VIÊN HNG DN
MC LC
DANH MC CÁC BNG BIU
DANH MC CÁC CH CÁI VIT TT
DANH MC CÁC BIU , S
LI M U 1
Tính cp thit ca đ tài 1
Mc tiêu nghiên cu ca đ tài 2
i tng và phm vi nghiên cu đ tài 2
Phng pháp nghiên cu 2
Kt cu ca bài nghiên cu 3
CHNG 1: TNG QUAN C S LÝ THUYT 4
1.1.Nhng vn đ c bn v tín dng và vn đ ngi nghèo 4
1.1.1.Nhng vn đ c bn v tín dng 4
1.1.2.Nhng vn đ c bn v ngi nghèo 6
1.1.3. c đim ca tín dng đi vi h nghèo 8
1.2.Tín dng cho h nghèo mt s nc trên th gii 9
1.3.NH CSXH và hot đng tín dng cho h nghèo Vit Nam 10
1.3.1.Quá trình hình thành Ngân hàng Chính sách Xã hi 10
1.3.2.c đim ca Ngân hàng Chính sách Xã hi 11
1.3.3.Hot đng ca Ngân hàng Chính sách Xã hi 11
CHNG 2: GII THIU KHÁI QUÁT V NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ
HI HUYN NINH SN – NINH THUN 12
2.1. Tng quan v NH CSXH huyn Ninh Sn – Ninh Thun 12
2.1.1. S ra đi ca phòng giao dch NH CSXH huyn Ninh Sn, tnh Ninh
Thun 12
2.1.2. C cu t chc và cán b ca phòng giao dch NH CSXH huyn Ninh
Sn – Ninh Thun 13
2.1.3. Chc nng, nhim v ca NH CSXH huyn Ninh Sn – Ninh Thun 14
2.1.4. i tng phc v 15
2.1.5. Mt s nét đc trng cùa NH CSXH 16
2.2. Tình hình hot đng chung ca phòng giao dch NH CSXH huyn Ninh
Sn, tnh Ninh Thun 16
2.2.1. c đim kinh t - xã hi đa bàn hot đng 16
2.2.2. Tình hình hot đng ca CSXH huyn Ninh Sn 17
2.2.3. Kt qu ca hot đng tín dng cho h nghèo ca NH CSXH 20
2.3. Mt s bài hc kinh nghim đc rút ra t nghiên cu lý lun và thc tin
hot đng tín dng cho h nghèo 20
CHNG 3: THC TRNG HOT NG TÍN DNG CHO H NGHÈO
NH CSXH NINH SN – NINH THUN 22
3.1. Tình hình nghèo đói trên đa bàn huyn Ninh Sn 22
3.2. c đim ca các h nghèo điu tra 23
Lun vn tt nghip GVHD: TS. Lê Ngc Uyn
SVTH: Nguyn Th Huyn Trang vi
3.2.1. Tình hình nhân khu và lao đng 25
3.2.2. Tình hình thu nhp ca các h điu tra 26
3.2.3. Tình hình đt đai ca h điu tra 26
3.2.4. Tình hình tài sn 27
3.2.5. Tình hình tham gia các t chc đoàn hi 28
3.3. Thc trng hot đng tín dng đi vi h nghèo ca NH CSXH huyn
Ninh Sn 28
3.3.1. Phng pháp cho vay 28
3.3.2. Mc đích cho vay 31
3.3.3. Mc vn cho vay và s h vay vn trong nm 31
3.3.4. Lãi sut cho vay 32
3.3.5. Thi hn cho vay 33
3.4. Kt qu cho vay vn ca NH CSXH đi vi h nghèo huyn Ninh Sn 33
3.4.1. Doanh s cho vay trong nm 33
3.4.2. D n cho vay 34
3.4.3. Kt qu s dng vn vay 35
3.5. ánh giá tác đng ca vn tín dng đi vi h nghèo huyn Ninh Sn 36
CHNG 4: XUT GII PHÁP NHM HOÀN THIN HOT NG TÍN
DNG CHO H NGHÈO 43
4.1. Mt s nhn xét, đánh giá chung v hot đng tín dng đi vi h nghèo
ca NH CSXH trên đa bàn huyn Ninh Sn 41
4.1.1. Kt qu đt đc 41
4.1.2. Nhng tn ti và hn ch 43
4.2. xut gii pháp nhm hoàn thin hot đng tín dng cho h nghèo 44
4.2.1. Chính sách tín dng 44
4.2.2. Quy trình tín dng 46
4.2.3. Nâng cao cht lng thm đnh tín dng 46
4.2.4. ào to cán b có chuyên môn nghip v, nng n, nhit tình, trung
thc 47
4.3. Kin ngh 48
4.3.1. i vi nhà nc 48
4.3.2. i vi UBND các cp 48
4.3.3. i vi NH CSXH huyn Ninh Sn 49
4.3.4. i vi các h nghèo vay vn 49
KT LUN CHUNG 50
PH LC
TÀI LIU THAM KHO
Lun vn tt nghip GVHD: TS. Lê Ngc Uyn
SVTH: Nguyn Th Huyn Trang vii
DANH MC CÁC BNG BIU
Ký hiu Tên bng Trang
Bng 2.1 Báo cáo doanh s cho vay trong giai đon 2010 - 2011 18
Bng 2.2 Báo cáo doanh s thu n trong giai đon 2010 – 2011 19
Bng 2.3 Báo cáo tng d n trong giai đon 2010 – 2011 19
Bng 3.1 Thông tin chung v các h nghèo điu tra 24
Bng 3.2 Thi hn cho vay theo mc đích cho vay 33
Bng 3.3 Doanh s cho vay đi vi h nghèo thi k 2010 – 2011 34
Bng 3.4 Tình hình d n cho vay đi vi h nghèo thi k 2010 – 2011 35
Bng 3.5 Tình hình thu hi n vay và n quá hn thi k 2010 – 2011 36
Bng 3.6 Thu nhp và s thay đi thu nhp ca h nghèo vay vn 38
Bng 3.7 Tác đng ca mc vay vn tín dng đn thu nhp 39
Bng 3.8 Tác đng ca thi gian vay vn tín dng đi vi thu nhp 40
Lun vn tt nghip GVHD: TS. Lê Ngc Uyn
SVTH: Nguyn Th Huyn Trang viii
DANH MC CÁC BIU , S
Tên s đ Trang
S đ 1.1: S đ c cu t chc 13
S đ 3.1: Quan h gia các t chc tín dng vi h nghèo vay vn 29
S đ 3.2: Quy trình cho vay vn ca Ngân hàng CSXH 30
Lun vn tt nghip GVHD: TS. Lê Ngc Uyn
SVTH: Nguyn Th Huyn Trang ix
DANH MC CÁC CH CÁI VIT TT
Ch vit tt Din gii
BRI Bank Rakayt Indonexia
BTB Bc Trung B
CNH - HH Công nghip hoá - hin đi hoá
CTMTQG Chng trình mc tiêu quc gia
CVHN Cho vay h nghèo
DHNTB Duyên hi Nam Trung B
DS Dân s
B ông Bc
BSH ng bng sông hng
SCL ng bng sông Cu Long
NB ông Nam B
TN oàn Thanh niên
GB Grameen Bank
HCCB Hi Cu chin binh
HND Hi Nông dân
HPN Hi Ph n
HSSV Hc sinh sinh viên
HTX Hp tác xã
GTTLSX Giá tr t liu sn xut
L - TB - XH Lao đng – Thng binh – Xã hi
NH CSXH Ngân hàng Chính sách Xã hi
NH NN&PTNT Ngân hàng Nông nghip và phát trin nông thôn
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NHTM Ngân hàng thng mi
NS&VSMT Nc sch và v sinh môi trng
DTTSBKK Dân tc thiu s đc bit khó khn
Lun vn tt nghip GVHD: TS. Lê Ngc Uyn
SVTH: Nguyn Th Huyn Trang x
THCS Trung hc c s
THPT Trung hc ph thông
TLSX T liu sn xut
TM-DV Thng mi dch v
TTCN Tiu th công nghip
TB Tây bc
TN Tây nguyên
TT Th trn
TTGDTX Trung tâm giáo dc thng xuyên
UBND U ban nhân dân
UD Uni Desa
QTDDND Qu tín dng nhân dân
XGN
Xoá đói gim nghèo
Lun vn tt nghip GVHD: TS. Lê Ngc Uyn
SVTH: Nguyn Th Huyn Trang xi
Lun vn tt nghip GVHD: TS. Lê Ngc Uyn
SVTH: Nguyn Th Huyn Trang 1
LI M U
Tính cp thit ca đ tài:
Cùng vi s nghip đi mi, nn kinh t nc ta tng trng nhanh, đi sng ca đi
b phn dân c đc ci thin rõ rt. Tuy nhiên, trong giai đon chuyn đi sang nn kinh
t th trng, nh hng ca quá trình phát trin kinh t xã hi không đng đu đn tt c
các vùng, các nhóm dân c. Vì vy, mt b phn dân c do các nguyên nhân khác nhau
cha bt kp vi s thay đi, gp khó khn trong đi sng, sn xut và h cha th thoát
nghèo. Nghèo đói đã gây ra rt nhiu vn đ nh hng tiêu cc đn n đnh chính tr, kinh
t và môi trng.
Do đó, mà vic xóa đói gim nghèo là mt ni dung trng tâm và xuyên sut trong
chin lc phát trin ca Vit Nam và các nc đang phát trin. Chính Ph, các đa
phng, các t chc quc t đã rt quan tâm đn công tác xóa đói gim nghèo. Trong s
nhng bin pháp đ gim nghèo, tín dng u đãi cho h nghèo đc coi là mt trong nhng
gii pháp c bn không nhng Vit Nam mà nhiu quc gia đang phát trin khác cng
đang thc hin. Trong nhng nm va qua, chính sách tín dng u đãi này đã có tác dng to
ln trong vic gim nghèo, hn mt na s h đc vay vn cho rng vn vay có tác dng
tích cc ti vic giúp h thoát nghèo. Nhiu h nông dân đã thoát khi nghèo mt cách bn
vng, có điu kin mua sm thêm các phng tin đ phc v sn xut và tiêu dùng.
Huyn Ninh Sn, mt huyn thun nông ca tnh Ninh Thun, toàn huyn có 7 xã và
01 th trn, dân s đông, lao đng nông nghip nhàn ri, t l h nghèo tng đi cao. Hot
đng tín dng, đc bit là tín dng cho h nông dân nghèo đã góp phn không nh cho công
cuc gim nghèo. Trong đó Ngân hàng Chính Sách Xã Hi (NH CSXH) là mt t chc tín
dng chính thng có vai trò quan trng đc bit trong toàn b h thng tín dng vi mô cho
gim nghèo. Mc dù NH CSXH đã và đang n lc rt ln, c ch ngày càng hoàn thin
hn, th tc vay vn ngày càng thông thoáng, đn gin đ ngi nghèo tip cn vi đng
vn d dàng hn. Tuy nhiên, còn có rt nhiu vn đ hn ch còn tn ti c t phía ngi
cho vay và ngi đi vay.Vì vy, nhng kt qu đt đc cha tng xng vi ngun lc b
ra, tác đng ca vn tín dng đi vi h nghèo còn thp.
Vi k vng chng trình tín dng u đãi cho h nghèo ngày càng phát huy th
mnh, góp phn nhiu hn na trong vic thc hin chin lc gim nghèo ca c nc nói
chung, ca huyn Ninh Sn nói riêng, em quyt đnh chn đ tài: “ánh giá hot đng ca
chng trình tín dng u đãi đi vi h nghèo ca Ngân hàng chính sách xã hi huyn
Ninh Sn – Ninh Thun” làm đ tài tt nghip.
Mc tiêu nghiên cu ca đ tài:
Mc tiêu chung:
Lun vn tt nghip GVHD: TS. Lê Ngc Uyn
SVTH: Nguyn Th Huyn Trang 2
Trên c s đánh giá hot đng ca chng trình tín dng u đãi cho h nghèo ca
NH CSXH ti huyn Ninh Sn, đ xut mt s gii pháp ch yu nhm hoàn thin vic cho
vay đi vi h nghèo và nâng cao hiu qu s dng vn vay.
Mc tiêu c th:
H thng hoá c s lý lun và thc tin v chng trình tín dng u đãi cho h
nghèo.
ánh giá thc trng cho vay đi vi h nghèo và tác đng ca vn tín dng đi vi
gim nghèo ca các h nghèo vay vn ti NH CSXH trên đa bàn huyn Ninh Sn.
xut đnh hng và mt s gii pháp ch yu nhm nâng cao cht lng hot
đng tín dng cho h nghèo ca NH CSXH.
i tng và phm vi nghiên cu đ tài:
i tng nghiên cu:
i tng nghiên cu ca đ tài là các h nghèo vay vn nhm phc v sn xut
kinh doanh ti NH CSXH huyn Ninh Sn.
Phm vi nghiên cu:
- V ni dung nghiên cu: tài tp trung nghiên cu ch yu v hot đng cho
vay phc v sn xut kinh doanh đi vi h nghèo ca NH CSXH, kt qu s
dng vn vay và tác đng ca vn vay ti h nghèo.
- V không gian: tài đc nghiên cu trên đa bàn huyn Ninh Sn, tp trung
hai xã Lâm Sn, Ma Ni và th trn Tân Sn.
- V thi gian: tài tin hành nghiên cu t tháng 1/2012 đn 3/2012. Do đó các
thông tin, s liu phán ánh trong đ tài tp trung ch yu trong khong thi gian
t đu nm 2010 đn cui nm 2011 và đ xut gii pháp t nay cho đn các nm
tip theo.
Phng pháp nghiên cu:
phc v cho quá trình nghiên cu đ tài, cn phi có phng pháp nghiên cu
mt cách phù hp, c th nhm đt đc kt qu tt nht, phc v cho yêu cu nghiên cu.
Có rt nhiu phng pháp nghiên cu nh: phng pháp thng kê kinh t; phng pháp
chuyên kho; phng pháp chuyên gia; phng pháp thc nghim; phng pháp toán kinh
t…, trong quá trình nghiên cu lun vn này ch yu s phng pháp thng kê kinh t.
ây là phng pháp nghiên cu đc s dng thng xuyên đi vi nghiên cu khoa hc.
S dng phng pháp này giúp cho nhà nghiên cu có đc tài liu, s liu v vn đ
nghiên cu cng nh các vn đ liên quan. T đó, tng hp, h thng hoá tài liu, và phn
ánh, phân tích tài liu theo nhiu khía cnh khác nhau.
Lun vn tt nghip GVHD: TS. Lê Ngc Uyn
SVTH: Nguyn Th Huyn Trang 3
Kt cu ca bài nghiên cu
Chng 1: Tng quan c s lý thuyt
Chng 2: Gii thiu khái quát v Ngân hàng Chính Sách Xã hi Ninh Sn – Ninh
Thun
Chng 3: Thc trng hot đng tín dng cho h nghèo Ngân hàng Chính Sách Xã
hi Ninh Sn – Ninh Thun
Chng 4: xut gii pháp nhm hoàn thin hot đng tín dng cho h nghèo
Lun vn tt nghip GVHD: TS. Lê Ngc Uyn
SVTH: Nguyn Th Huyn Trang 4
CHNG 1: TNG QUAN C S LÝ THUYT
1.1. Nhng vn đ c bn v tín dng và vn đ ngi nghèo:
1.1.1. Nhng vn đ c bn v tín dng:
a) Tín dng là gì?
Tín dng là mt phm trù kinh t th hin mi quan h gia ngi cho vay và ngi
vay. Trong quan h này ngi cho vay có nhim v chuyn giao quyn s dng tin hoc
hàng hoá cho ngi đi vay trong mt thi gian nht đnh, khi ti thi hn tr n ngi đi
vay có ngha v hoàn tr s tin hoc giá tr hàng hoá đã vay kèm theo mt khon lãi.
Tín dng là mt hin tng kinh t, phát sinh trong điu kin nn kinh t sn xut
hàng hoá. S ra đi và phát trin ca tín dng không ch nhm tho mãn nhu cu điu hoà
vn trong xã hi mà còn là mt tác đng thúc đy tng trng kinh t và gn đây tín dng
đc xem nh mt công c quan trng trong chin lc xoá đói gim nghèo.
b) Bn cht ca tín dng:
Tín dng đc hiu là mt phm trù kinh t hot đng rt đa dng và phong phú, nó
th hin quan h gia hai mt: ngi s hu tin, hàng hoá cho ngi khác s dng trong
mt khong thi gian nht đnh và phi hoàn tr vi mt giá tr ln hn s vn ban đu cho
ngi s hu. Phn chênh lch đó gi là li tc tín dng. S hoàn tr c vn ln lãi là đc
trng bn cht ca tín dng đ có th phân bit vi các phm trù kinh t khác.
Cùng vi s phát trin ca nn kinh t hàng hoá là s phát trin ca th trng vn
nng đng và đa dng. Quá trình hình thành và phát trin ca tín dng là mt th thng nht
ca nhiu hình thc. Mi hình thc gn vi mt điu kin kinh t xã hi c th, chúng va
b sung cho nhau và va ph nhn nhau trong tin trình phát trin.
c) Hình thc tín dng:
Có nhiu loi tài liu nghiên cu v các hình thc tín dng trong nn kinh t th
trng, đã phân loi tín dng theo nhiu tiêu thc khác nhau:
-Cn c theo thi hn cho vay, tín dng bao gm các hình thc: Tín dng ngn hn
(thi gian t 1 nm tr xung), tín dng trung hn (thi gian t 1 - 5 nm) và tín dng dài
hn (trên 5 nm).
-Cn c theo hình thc biu hin vn vay, tín dng bao gm các hình thc: Tín dng
bng tin và tín dng bng hin vt.
-Cn c theo ch th trong quan h tín dng, tín dng bao gm: Tín dng thng
mi, tín dng ngân hàng, tín dng Nhà nc và tín dng quc t.
Lun vn tt nghip GVHD: TS. Lê Ngc Uyn
SVTH: Nguyn Th Huyn Trang 5
-Cn c theo phng din t chc tín dng, tín dng có th bao gm: Tín dng chính
thng và tín dng không chính thng.
d)
-Hot đng tín dng:
S vn đng ca vn tín dng tri qua ba giai đon sau:
Phân phi tín dng di hình thc cho vay (giai đon cho vay). giai đon này vn
tin t hoc giá tr vt t hàng hoá đc chuyn t ngi cho vay sang ngi đi vay. Nh
vy, khi cho vay, giá tr vn tín dng đc chuyn sang ngi đi vay, đây là đc đim c
bn khác vi vic mua bán hàng hoá thông thng. Bi vì trong quan h mua bán hàng hoá
thì giá tr ch thay đi hình thái tn ti. Trong vic cho vay, ch có mt bên nhn đc giá
tr, vì cng ch có mt bên nhng giá tr thôi.
S dng vn tín dng trong quá trình sn xut ( giai đon s dng vn vay). Sau khi
nhn đc giá tr vn tín dng, ngi đi vay đc s dng giá tr đó đ tho mãn mc đích
ca mình. giai đon này, vn vay đc s dng trc tip. Tuy nhiên, ngi đi vay không
có quyn s hu v giá tr đó, mà ch tm thi s dng trong mt thi gian nht đnh. Ngi
cho vay có quyn s hu nhng không có quyn s dng và ngi đi vay có quyn s dng
nhng li không có quyn s hu.
S hoàn tr vn tín dng (giai đon hoàn tr). ây là giai đon kt thúc mt vòng
tun hoàn ca vn tín dng. Sau khi vn tín dng đã hoàn thành mt chu k sn xut đ tr
v hình thái tin t thì vn tín dng đc ngi đi vay hoàn tr li cho ngi cho vay.
(PGS.TS. Lê Vn T, 2003).
Trên c s s vn đng ca vn tín dng, hot đng tín dng ca các t chc tín
dng đc th hin thông qua các hot đng sau:
Hot đng cho vay: Hot đng này bao gm các nghip v chính nh thm đnh các
điu kin ca ngi vay và tin hành gii ngân khi hp đng vay đc thit lp. Ni dung
ca hot đng cho vay bao gm: phng pháp cho vay (hình thc vay, th tc, quy trình
vay); mc cho vay, lãi sut cho vay, thi hn cho vay…
Hot đng s dng vn vay: Hot đng này ch yu là quá trình s dng trc tip
vn tín dng ca ngi đi vay. Trong quá trình này, ngân hàng cng phi theo dõi, giám sát,
x lý vi phm và h tr ngi đi vay nu cn thit đ đm bo hn ch mc đ ri ro ca
vn tín dng.
Hot đng thu hi vn vay: Ngân hàng có nhim v tin hành thu hi các khon vn
tín dng đn hn, đ ra k hoch, bin pháp thu n thích hp nhm tránh tình trng n đng
vn tín dng, không thu hi đc n. Có nhng bin pháp kp thi x lý các trng hp n
quá hn, trây ì, không có kh nng thanh toán vn tín dng.
Lun vn tt nghip GVHD: TS. Lê Ngc Uyn
SVTH: Nguyn Th Huyn Trang 6
1.1.2. Nhng vn đ c bn v ngi nghèo:
a) Khái nim và quan nim v ngi nghèo:
Cho ti nay có rt nhiu quan đim khác nhau v ngi nghèo, vì nghèo là mt trng
thái có tính đng. Nó thay đi theo không gian và thi gian, xut phát đim cn nguyên ca
nó là: s phát trin ca sn xut, mc tng trng kinh t, s tng lên v nhu cu ca con
ngi, nhng bin đng ca xã hi.
U ban kinh t khu vc Châu Á Thái Bình Dng (ESCAP) nm 1993 đã đa ra
đnh ngha: “Nghèo đói là mt tình trng mt b phn dân c không đc hng và tho
mãn nhu cu ca con ngi và đã đc xã hi tha nhn tu theo trình đ phát trin kinh t
xã hi và phong tc tp quán ca đa phng”.
Ti hi ngh thng đnh Quc t v tín dng vi mô đã nhn đnh “Nghèo đói là ni
bc xúc ca thi đi” và đã đa ra khái nim chung v ngi nghèo nh sau: “Ngi nghèo
là nhng ngi có mc sng nm di chun mc nghèo đói ca tng quc gia k t di
lên”.
Ngân hàng phát trin Châu Á đã đa ra khái nim nghèo đói tuyt đi và nghèo đói
tng đi nh sau:
Nghèo đói tuyt đi:
Mt ngi hoc mt h gia đình đc xem là nghèo đói tuyt đi khi mc thu nhp
ca h thp hn tiêu chun ti thiu (mc thu nhp ti thiu) đc quy đnh bi mt quc
gia hoc t chc quc t trong khong thi gian nht đnh.
Nghèo đói tng đi:
Nghèo đói tng đi đc xét trong tng quan xã hi, ph thuc vào đa đim dân
c sinh sng và phng thc tiêu th ph bin ni đó. Nghèo đói tng đi đc hiu là
nhng ngi có thu nhp thp nht trong xã hi theo nhng đa đim c th và thi gian
nht đnh. Do đó mà luôn tn ti nghèo đói tng đi bt k trình đ phát trin kinh t
nào.
ây là nhng ngi cm thy b tc đot nhng cái mà đi b phn nhng ngi
khác trong xã hi đc hng. Do đó, chun mc đ xem xét nghèo đói tng đi thng
khác nhau t nc này sang nc khác hoc t vùng này sang vùng khác. Nghèo đói tng
đi cng là mt hình thc biu hin s bt bình đng trong phân phi thu nhp.
Vn đ nghèo đói thng đi đôi vi bt bình đng trong phân phi thu nhp. S phân
phi thu nhp không đng đu thng dn ti s gia tng ngi nghèo. Do vy, vn đ
gim nghèo có liên quan mt thit vi tng trng kinh t và công bng xã hi.
b) c đim ca nhng ngi nghèo:
Lun vn tt nghip GVHD: TS. Lê Ngc Uyn
SVTH: Nguyn Th Huyn Trang 7
Có nhiu yu t đ xác đnh ngi nghèo trong xã hi, nhng nhìn chung, ngi
nghèo có nhng đc đim sau:
Th nht, gn 80% ngi nghèo làm vic trong khu vc nông nghip và sng nông
thôn. Theo TS. Thiên Kính thì xác sut nghèo ca các h gia đình sng da vào ngh
nông cao hn so vi các h phi nông nghip là khong 8%.
Th hai, ngi nghèo thng có trình đ hc vn thp hn đi b phn dân c. Các
s liu thng kê cho thy rng khong 90% ngi nghèo có trình đ ph thông c s hoc
thp hn. iu này đc gii thích rng trình đ hc vn ca các h nghèo làm gim li tc
t tài sn và ngun lc mà h có, và ngn cn h tìm kim công vic tt hn trong các
ngành tr lng cao. Cng theo tác gi Thiên Kính, nu tng thi gian đi hc ca ch h
1 nm thì xác sut h nghèo s gim xung 2%. Và thc t có nhiu ngi nghèo khi đi vay
vn tín dng h không th vit và ký tên đc mà phi đim ch.
Th ba, ngi nghèo thng có ít hoc không có đt đai và tài sn khác, chính điu
này đã làm cho h gp khó khn trong quá trình làm n, không tn dng đc các c hi có
li t bên ngoài.
Th t, các h gia đình nghèo có xu hng là h đông ngi vi t l ngi n theo
cao. Các h gia đình đông con và ít lao đng đa phn là nghèo. Theo TS Thiên Kính,
trong nm 1998, mi bà m trong nhóm nghèo nht có trung bình 3.5 con, so vi 2.1 con
trong nhóm giàu nht.
Th nm, phn ln ngi nghèo thng sng các vùng nông thôn, các vùng xa xôi
ho lánh d b thiên tai tác đng, là nhng ni có c s h tng vt cht tng đi kém phát
trin. Do mc thu nhp ca h rt thp và không n đnh, h có kh nng tit kim thp và
khó có th đng đu vi tình trng mt mùa, mt vic làm, thiên tai, suy sp sc kho và
các tai ha tim nng khác.
c)
Tiêu chí đ xác đnh nghèo đói:
Quan đim ca th gii:
Vic xác đnh mt công c đ lng hoá t l nghèo đói, s lng ngi nghèo phn
nào còn mang tính ch quan và có nhiu quan đim khác nhau. Ngay c trong mt quc gia
cng có nhiu tiêu chun khác nhau, thm chí gia các vùng cng có nhiu tiêu chun khác
nhau.
Hin nay trên th gii ngi ta thng s dng hai thc đo c th đ lng hoá t
l nghèo đói. Hu ht các nghiên cu dùng s liu t l nghèo đói da trên c s chun thu
nhp 1 USD/ngi/ngày. Mt s nghiên cu khác li dùng thay đi t phn thu nhp ca
nhóm 20% nghèo nht trong tng thu nhp nh mt thc đo gn đúng đ đo s thay đi v
nghèo đói.
Lun vn tt nghip GVHD: TS. Lê Ngc Uyn
SVTH: Nguyn Th Huyn Trang 8
Vì th, trong quá trình nghiên cu nghèo đói tu theo đc đim ca tng quc gia,
ca tng vùng mà nên s dng chun nghèo ca quc gia đó, vùng đó là thích hp nht.
Quan đim ca Vit Nam:
Vit Nam chun nghèo ngoài mc tiêu đo lng và nhn bit mc đ và quy mô
nghèo đói, còn mt s mc tiêu quan trng hn nhiu là giúp xây dng các chính sách, các
chng trình, d án gim nghèo cho tng thi k phù hp vi điu kin kinh t xã hi nói
chung, cng nh các vùng và các đa phng nói riêng.
Ngoài ra, chun nghèo cng đc s dng nh là mt thc đo trong vic theo dõi
và giám sát tình hình thc hin các chính sách, chng trình, các gii pháp xoá đói gim
nghèo.
Chun nghèo mi áp dng cho giai đon 2011-2015 theo Ch th s 1752/CT-TTg
ngày 21-9-2010 ca Th tng Chính ph, mc chun nghèo đc xác đnh nh sau: nhng
h có thu nhp bình quân t 400.000 đng/ngi/tháng tr xung là h nghèo (khu vc
nông thôn), đi vi khu vc thành th h nghèo là nhng h có mc thu nhp bình quân
500.000 đng/ngi/tháng.
1.1.3. c đim ca tín dng đi vi h nghèo:
Xut phát t đc đim ca h nghèo mà hot đng tín dng đi vi h nghèo có
nhng đc đim c bn sau:
-Phng pháp cho vay: Vì đi tng cho vay là h nghèo, có trình đ thp, ít tài sn
nên vn đ cho vay đc thông qua các t chc đoàn th đa phng có vai trò nh mt
đi lý ca t chc tín dng. Các t chc đoàn th đa phng có vai trò nh là cu ni
gia h nghèo tham gia vay vn và t chc tín dng, va là ngi giúp h nghèo tip cn
đc vi t chc tín dng, và đng thi cng là ngi giao dch, giám sát, kim tra quá
trình s dng vn ca h vay.
-Lng vn cho vay nh, mc vn vay/ln ch khong vài triu đng.
-Thi hn vay ch yu trung và dài hn.
-Lãi sut vay th hin s u đãi so vi lãi sut thng mi.
-Cách thu hi n (bao gm c mt phn gc và lãi) đc tin hành thng xuyên va
hn ch ri ro đi vi t chc cho vay, giám sát đc quá trình s dng vn, có c ch h
tr, đng thi nâng cao ý thc ca ngi đi vay trong vic s dng vn, làm n và to thu
nhp.
-Bo đm tin vay không th chp bng tài sn mà bng tín chp thông qua các t
chc đoàn hi đa phng.
Lun vn tt nghip GVHD: TS. Lê Ngc Uyn
SVTH: Nguyn Th Huyn Trang 9
-H tr trc và sau khi vay rt quan trng đi vi h nghèo, vic cho vay thng
phi gn vi các h tr nh v k thut, công ngh, vt t và thông tin …
1.2. Tín dng cho h nghèo mt s nc trên th gii:
Bangladesh:
Ngân hàng Grameen Bank (GB) là mt đnh ch tài chính ni ting trên th gii v
tín dng nông nghip nông thôn nói chung và cho xoá đói gim nghèo nói riêng. Vi mng
li tín dng rng khp tn c s, mi chi nhánh phc v t 15 - 22 làng. i tng phc
v là các gia đình có di 0.2 ha đt. vay đc tín dng, ngi trong gia đình đ tiêu
chun s lp nhóm gm 5 ngi có hoàn cnh kinh t xã hi ging nhau. Thông thng mi
gia đình ch đc phép có mt ngi tham gia mt nhóm nh th. Do đó, các thành viên
trong gia đình hay thm chí c bà con thân thuc không th nm chung trong cùng mt
nhóm. Mi nhóm bu mt nhóm trng và mt th ký đ ch trì cuc hp hàng tun. Sau
khi nhóm đc thành lp, mt nhân viên ca ngân hàng s đn đ kim tra t cách ca mi
thành viên bng cách đn thm gia đình ca mi thành viên đ ly thông tin v tài sn, thu
nhp …
Khong 5 hay 6 nhóm trong cùng mt đa phng s lp lên mt trung tâm. Trng
trung tâm s đc bu t các nhóm trng, s chu trách nhim giúp các thành viên tìm hiu
k v ngân hàng và ch trì cuc hp hàng tun. Tt c các thành viên s d mt khoá hng
dn kéo dài mt tun, mi ngày 2 gi. Các nhân viên ngân hàng s gii thích quy đnh ca
GB quyn và ngha v ca các thành viên. Sau khi kt thúc khoá hc và nu đt yêu cu
mi ngi đc cp giy chng nhn là thành viên chính thc.
Trc khi đ tiêu chun vay tin, mi thành viên phi chng minh tính thành thc và
tính đoàn kt bng cách tham gia tt c các cuc hp trong nhóm trong 3 tun liên tip.
Trong thi gian này nhân viên ngân hàng tip tc bàn v các quy đnh ca ngân hàng và gii
đáp các thc mc, các thành viên không bit ch đc dy cách ký tên. Các thành viên
không cn phi cn đn tr s ca ngân hàng đ giao dch. Nhân viên ngân hàng đn vi h
trong nhng cuc hp hàng tun đ cp tin vay, thu tin tr n và vào s ngay ti trung
tâm.
Bng các giao dch tín dng linh hot, ngân hàng GB đã rt thành công trong vic
tip cn đc vi các tng lp nghèo nht (đc bit là ph n nông thôn không có tài sn),
đt t l thu hi 100% và nâng cao v th kinh t xã hi ca khách hàng. GB đc bit nhn
mnh khía cnh xã hi và con ngi trong quá trình phát trin ca ngi nghèo, chí không
ch dng li chng trình tit kim thông thng. Nhiu nghiên cu đánh giá rng, GB
ci thin tính đoàn kt gia các thành viên, nâng cao ý thc ca h và đc bit giúp h có
thêm ngun vn đ to công n vic làm mi, ci thin thu nhp, nâng cao mc sng, vì th
có rt nhiu h gia đình Bangladesh đã thoát khi nghèo đói và vn lên làm giàu chính
đáng.
Lun vn tt nghip GVHD: TS. Lê Ngc Uyn
SVTH: Nguyn Th Huyn Trang 10
Indonexia:
Nm 1984, ngân hàng quc doanh chuyên v phát trin nông nghip nông thôn Bank
Rakayt Indonexia (BRI) thành lp h thng Uni Desa (UD) tc là ngân hàng làng xã. Tuy
trc thuc BRI nhng UD là đn v hch toán đc lp và toàn quyn quyt đnh ch trng
hot đng kinh doanh. H thng UD hot đng da vào mng li chân rt là các đi lý ti
các làng xã, h hiu bit rõ v đa phng và nm bt thông tin v các đi tng vay. Các
đi lý này theo dõi hành đng ca ngi đi vay và thi hành các hp đng vay. Ngoài ra các
đi tng đi vay phi đc các nhân vt có uy tín ti đa phng (nh cha đo, thy giáo,
quan chc đa phng …) gii thiu. Phn ln các khon vay không cn th chp mà da
trên uy tín ti đa phng ch qun đ đm bo tránh v n.
Kt qu là h thng UD đã t lc đc v tài chính và bt đu có lãi ln ch vài nm
sau hot đng. Ngay c trong giai đon khng hong tài chính 1997 – 1998, UD vn đng
vng, tng doanh s tin gi trong khi t l v n hu nh không tng. n nm 1999, UD
có khong 2.5 triu khách hàng vay tin và khong 29 triu tài khon tit kim.
Thành công ca UD là có h thng các đi lý rng khp, đi ng nhân viên có trình
đ chuyên môn cao, am hiu đi tng vay vn đc bit là các h nghèo; vi phng thc
cho vay linh hot, cho đn nay UD đã có mt trên phm vi toàn quc vi khong 3,700
ngân hàng làng xã.
1.3. NH SCXH và hot đng tín dng cho h nghèo Vit Nam:
1.3.1. Quá trình hình thành Ngân hàng Chính sách Xã hi:
Ngân hàng Chính sách Xã hi đc thành lp vi mc tiêu cung cp dch v tài
chính cho các đi tng chính sách, ch yu là ngi nghèo, góp phn vào công cuc xoá
đói gim nghèo, hot đng không vì mc tiêu li nhun.
Ngày 4 tháng 10 nm 2002, Th tng Chính ph đã ký quyt đnh thành lp Ngân
hàng Chính sách Xã hi, thi gian hot đng 99 nm bt đu t ngày 1 tháng 1 nm 2003.
NH CSXH k tha các hot đng ca Ngân hàng Phc v ngi nghèo và thc hin thêm
các hot đng tín dng chính sách nh cho vay sinh viên nghèo, cho vay gii quyt vic
làm… NH CSXH ra đi nhm thc hin mc tiêu xoá đói gim nghèo ca ng và Nhà
nc ta.
1.3.2. c đim ca Ngân hàng Chính sách Xã hi:
Ngân hàng CSXH là t chc tín dng Nhà nc, hot đng không vì mc tiêu li
nhun, thc hin cho vay vi lãi sut và các điu kin u đãi, vì mc tiêu ch yu là xoá đói
gim nghèo. Lãi sut cho vay ca NH CSXH thp hn nhiu so vi lãi sut ca Ngân hàng
thng mi.
Các mc lãi sut u đãi do Th tng Chính ph quyt đnh cho tng thi k, chênh
lch lãi sut huy đng và cho vay đc B Tài chính cp bù, sau khi bù đp bng qu d
Lun vn tt nghip GVHD: TS. Lê Ngc Uyn
SVTH: Nguyn Th Huyn Trang 11
phòng, chi phí hot đng ca NH CSXH s đc B Tài chính cp… Nh vy đây là mt t
chc tín dng thc hin hot đng ngân hàng (huy đng và cho vay) song da vào ngun
chi ngân sách hàng nm, tc là Nhà nc thc hin bao cp mt phn cho hot đng ca
NH CSXH.
Quyn quyt đnh cao nht thuc v Hi đng qun tr, gm các thành viên kiêm
nhim và chuyên trách thuc các c quan ca Chính ph và mt s t chc chính tr xã hi
(Hi nông dân, Hi ph n,…); ti các tnh, thành ph, qun, huyn, có Ban đi din Hi
đng qun tr do ch tch hoc phó ch tch UBND làm trng ban.
Ngun vn ca Ngân hàng CSXH đc huy đng t nhiu phía nh: t Ngân sách
Nhà nc; vn huy đng tin gi có lãi t các t chc, cá nhân trong và ngoài nc, tin
gi t nguyn không ly lãi, tin tit kim ca ngi nghèo; t vn đi vay các t chc tài
chính, Ngân sách nhà nc…
1.3.3. Hot đng ca Ngân hàng Chính Sách Xã hi:
Hot đng huy đng vn:
- NH CSXH phi huy đng tit kim vi mt bng chung ca các NHTM khác trên đa
bàn.
- Huy đng tin gi ca các t chc.
- Ngun đóng góp ca các t chc và cá nhân t thin.
- Ngun vn cho vay u đãi ca Chính Ph và t chc tài chính.
- Tài tr ca các Chính ph và t chc tài chính quc t.
Hot đng cho vay u đãi.
Thu hi gc và lãi.
Lun vn tt nghip GVHD: TS. Lê Ngc Uyn
SVTH: Nguyn Th Huyn Trang 12
CHNG 2: GII THIU KHÁI QUÁT V NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HI
HUYN NINH SN – NINH THUN
2.1. Tng quan v Ngân hàng Chính sách Xã hi huyn Ninh Sn - Ninh Thun:
2.1.1. S ra đi ca phòng giao dch Ngân hàng Chính sách Xã hi huyn Ninh
Sn, tnh Ninh Thun:
Nhng nm cui ca th k XX đu th k XXI, thc hin l trình gia nhp WTO
đòi hi h thng tài chính tín dng Vit Nam phi nhanh chóng c cu li h thng ngân
hàng, tách tín dng chính sách ra khi tín dng thng mi cho phù hp vi thông l quc
t và to điu kin cho các NHTM nhà nc rnh tay vn ra nm gi th trng.
Yêu cu tp trung ngun vn tín dng u đãi ca Nhà Nc dành cho các đi tng
chính sách xã hi (đang do nhiu c quan hành chính Nhà Nc và NHTM thc hin theo
các kênh khác nhau làm cho ngun lc ca Nhà nc b phân tán, cho vay chng chéo,
trùng lp, thm chí cn tr ln nhau) vào mt kênh duy nht đ thng nht qun lý cho vay.
đáp ng yêu cu trên, ngày 04/10/2002, Chính ph ban hành Ngh đnh s
78/2002/N – CP v tín dng đi vi ngi nghèo và các đi tng chính sách khác. Ngân
hàng Chính sách xã hi đc thành lp theo Quyt đnh s 131/2002/Q-TTg cùng ngày
04/10/2002 ca Th tng Chính ph nhm tách tín dng chính sách ra khi tín dng
thng mi trên c s t chc li Ngân hàng phc v ngi nghèo. ây là s n lc rt ln
ca Chính ph Vit Nam trong vic c cu li h thng ngân hàng nhm thc hin chng
trình mc tiêu quc gia và cam kt trc cng đng quc t v "xóa đói gim nghèo".
Ngày 10/5/2003 cn c vào quyt đnh s 500/Q-HQT ca Hi đng qun tr NH
CSXH đã quyt đnh thành lp phòng giao dch NH CSXH huyn Ninh Sn, tnh Ninh
Thun trên c s tách t qu tín dng dành cho ngi nghèo ca Ngân hàng Nông nghip
và Phát trin Nông thôn (NH NN&PTNT) huyn Ninh Sn và Kho bc Nhà Nc huyn
Ninh Sn vi tng d n ban đu là 19 t trong đó d n nhn bàn giao t NH NN&PTNT
chuyn qua là 16 t đng, Kho bc Nhà Nc chuyn qua là 3 t đng.
Tr s Phòng giao dch Ngân hàng Chính sách Xã hi huyn Ninh Sn đt ti khu
ph 3, th trn Tân sn, huyn Ninh Sn, tnh Ninh Thun.
2.1.2. C cu t chc và cán b ca phòng giao dch Ngân hàng Chính sách Xã
hi huyn Ninh Sn, tnh Ninh Thun:
PHÓ GIÁM C
PHÒNG TÍN DNG
GIÁM C
Lun vn tt nghip GVHD: TS. Lê Ngc Uyn
SVTH: Nguyn Th Huyn Trang 13
S đ 1.1: S đ c cu t chc
a) Chc nng ca các phòng ban:
Giám đc:
- iu hành mi hot đng ca đn v theo chc nng, nhim v phm vi hot đng
ca đn v.
- Phân công nhim v c th cho tng b phn và nhn thông tin phn hi t các
phòng ban.
- Có quyt đnh chính thc cho mt khon vay.
- Có quyn quyt đnh b nhim, min nhim, khen thng, k lut hay nâng lng
cho các cán b công nhân viên trong đn v.
Phó giám đc
:
- Có trách nhim h tr cùng Giám c trong vic t chc điu hành mi hot đng
chung ca toàn Chi nhánh, các nhim v c th trong vic t chc tài chính, thm
đnh vn và chu trách nhim trc Giám đc v an toàn, hiu qu ca các hot đng
đó trong nhim v, quyn hn đc giao.
Phòng tín dng
:
- Xây dng các chính sách tín dng, lãi sut, phí, các quy trình, quy ch v hot đng
tín dng;
- Tìm kim, phân tích đ xut vic cp tín dng cho khách hàng;
- Chu trách nhim theo dõi, qun lý các khon tín dng đã cp;
- Thc hin vic qun lý, kim soát ri ro tín dng theo quy trình, quy ch;
- Nghiên cu, phát trin các sn phm tín dng phù hp vi chin lc chung;
- Thc hin dch v thanh toán trong nc và quc t.
Phòng k toán – ngân qu:
- Thc hin nhng công vic v nghip v chuyên môn tài chính k toán theo đúng
quy đnh ca Nhà Nc v chun mc k toán, nguyên tc k toán.