Bài 50. HỆ SINH THÁI (tiết 53)

Kiểm tra bài cũ
Kiểm tra bài cũ


Thế nào là một quần xã sinh vật? Nêu ví dụ?
Thế nào là một quần xã sinh vật? Nêu ví dụ?



Là tập hợp nhiều QTSV thuộc các loài khác nhau, cùng sống trong
Là tập hợp nhiều QTSV thuộc các loài khác nhau, cùng sống trong
một không gian xác định và chúng có mối quan hệ mật thiết gắn bó
một không gian xác định và chúng có mối quan hệ mật thiết gắn bó
với nhau
với nhau

Ví dụ:
Ví dụ:

Quần xã rừng ngập mặn ven biển

Quần xã rừng mưa nhiệt đới

Quần xã đầm

Quần xã đồng ruộng

Quần xã ao cá tự nhiên

Bài 50
Bài 50
.
.
Tiết 53
Tiết 53
HỆ SINH THÁI
HỆ SINH THÁI
Thứ bảy ngày5 tháng 3 năm 2011


I. Thế nào là một hệ sinh thái?
I. Thế nào là một hệ sinh thái?


Hãy quan sát hình một quần xã hồ và
Hãy quan sát hình một quần xã hồ và


khu vực sống của
khu vực sống của
quần xã, kể tên những nhân tố sinh thái vô sinh và hữu
quần xã, kể tên những nhân tố sinh thái vô sinh và hữu
sinh?
sinh?


Bài tập
Bài tập



(SGK150): Quan sát hình 50.1 và cho biết:
(SGK150): Quan sát hình 50.1 và cho biết:




1.
1.
Những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong
Những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong
hệ sinh thái rừng nhiệt đới?
hệ sinh thái rừng nhiệt đới?
2. Lá và cành cây mục là thức ăn của những sinh vật nào?
2. Lá và cành cây mục là thức ăn của những sinh vật nào?




3. Cây rừng có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống động
3. Cây rừng có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống động
vật rừng?
vật rừng?
4. Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào tới thực vật?
4. Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào tới thực vật?
5. Nếu như rừng bị cháy mất hầu hết các cây gỗ lớn, nhỏ
5. Nếu như rừng bị cháy mất hầu hết các cây gỗ lớn, nhỏ
và cỏ thì điều gì sẽ xảy ra đối với các loài động vật? Tại
và cỏ thì điều gì sẽ xảy ra đối với các loài động vật? Tại

sao?
sao?




Từ các câu trả lời trên, chúng ta
Từ các câu trả lời trên, chúng ta


thấy
thấy


vai trò của
vai trò của
các thành phần hữu cơ trong rừng
các thành phần hữu cơ trong rừng
:
:

+Thực vật có khả năng tự dưỡng cung cấp thức
+Thực vật có khả năng tự dưỡng cung cấp thức
ăn cho động vật khác
ăn cho động vật khác


được gọi là
được gọi là
sinh vật sản

sinh vật sản
xuất
xuất

+ĐV là sinh vật dị dưỡng ăn thực vật và động vật
+ĐV là sinh vật dị dưỡng ăn thực vật và động vật




sinh vật tiêu thụ
sinh vật tiêu thụ

+Vi sinh vật, giun đất, nấm… phân giải các chất
+Vi sinh vật, giun đất, nấm… phân giải các chất
hữu cơ do thực vật hoặc động vật chết đi
hữu cơ do thực vật hoặc động vật chết đi




sinh
sinh
vật phân giải
vật phân giải




Vậy, một HST hoàn chỉnh có các thành phần chủ

Vậy, một HST hoàn chỉnh có các thành phần chủ
yếu nào?
yếu nào?



HST hoàn chỉnh gồm:
HST hoàn chỉnh gồm:


+
+
SV sản xuất
SV sản xuất
là thực vật
là thực vật
+
+
SV tiêu thụ
SV tiêu thụ
gồm có ĐV ăn TV và ĐV ăn thịt
gồm có ĐV ăn TV và ĐV ăn thịt
+
+
SV phân giải
SV phân giải
như vi khuẩn, nấm….
như vi khuẩn, nấm….

Bài tập 1 (PBT):
Bài tập 1 (PBT):
Đơn vị nào dưới đây không phải là một hệ
Đơn vị nào dưới đây không phải là một hệ
sinh thái?
sinh thái?
a.
a.
Một con suối nhỏ?
Một con suối nhỏ?
b.
b.
Cồn cát Quảng Bình
Cồn cát Quảng Bình
c.
c.
Mặt trăng
Mặt trăng
d.
d.
Thái Bình Dương
Thái Bình Dương


đáp án c.
đáp án c.

II. Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn
II. Chuỗi thức ăn và lưới thức ăn


1. Thế nào là một chuỗi thức ăn
1. Thế nào là một chuỗi thức ăn



Bài tập
Bài tập


(SGK 153)
(SGK 153)


Quan sát hình cho biết:
Quan sát hình cho biết:

Thức ăn của chuột là gì?
Thức ăn của chuột là gì?
ĐV nào ăn thịt chuột? Hãy
ĐV nào ăn thịt chuột? Hãy
điền nội dung phù hợp vào
điền nội dung phù hợp vào
chỗ trống của dãy sau:
chỗ trống của dãy sau:



Chuột
Chuột


….
….






cây cỏ
cây cỏ


Chuột
Chuột


rắn
rắn
sâu
sâu


Chuột
Chuột



cầy
cầy


Tương tự điền nội
Tương tự điền nội
dung phù hợp vào
dung phù hợp vào
chỗ trống của các
chỗ trống của các
dãy sau:
dãy sau:




bọ ngựa
bọ ngựa








sâu
sâu









hươu
hươu






Sâu
Sâu
bọ ngựa
bọ ngựa
rắn
rắn
Cây
Cây
sâu
sâu
bọ ngựa
bọ ngựa
Cây cỏ
Cây cỏ

hươu
hươu
hổ
hổ


Thế nào là chuỗi thức ăn?
Thế nào là chuỗi thức ăn?





là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh
là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh
dưỡng với nhau. Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa
dưỡng với nhau. Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa
là sinh vật tiêu thụ mắt xích
là sinh vật tiêu thụ mắt xích
đứng trước
đứng trước
, vừa là
, vừa là
sinh vật bị mắt xích
sinh vật bị mắt xích
đứng sau
đứng sau
tiêu thụ.
tiêu thụ.

Bài
Bài


(SGK152) :
(SGK152) :
Quan sát hình 50.2 và cho biết sâu ăn lá cây tham
Quan sát hình 50.2 và cho biết sâu ăn lá cây tham
gia vào những chuỗi thức ăn nào?
gia vào những chuỗi thức ăn nào?
( mỗi chuỗi khoảng 4 mắt xích).
( mỗi chuỗi khoảng 4 mắt xích).

sâu ăn lá cây tham gia vào những chuỗi thức ăn:
sâu ăn lá cây tham gia vào những chuỗi thức ăn:
cây gỗ
cây gỗ


sâu ăn lá cây
sâu ăn lá cây


bọ ngựa
bọ ngựa


rắn
rắn

cây gỗ
cây gỗ


sâu ăn lá cây
sâu ăn lá cây


chuột
chuột


cầy
cầy


cây gỗ
cây gỗ


sâu ăn lá cây
sâu ăn lá cây


cầy
cầy



đại bàng
đại bàng


cây cỏ
cây cỏ


sâu ăn lá cây
sâu ăn lá cây


cầy
cầy


hổ
hổ




Từ ví dụ trên, em có nhận xét gì về khả năng
Từ ví dụ trên, em có nhận xét gì về khả năng
tham gia các chuỗi thức ăn khác nhau của sâu ăn
tham gia các chuỗi thức ăn khác nhau của sâu ăn
lá cây?
lá cây?




Sâu ăn lá cây có khả năng tham gia vào
Sâu ăn lá cây có khả năng tham gia vào
nhiều chuỗi thức ăn khác nhau
nhiều chuỗi thức ăn khác nhau




Có thể ghép các chuỗi thức ăn trên lại thông qua
Có thể ghép các chuỗi thức ăn trên lại thông qua
mắt xích sâu ăn lá
mắt xích sâu ăn lá cây:
Cây gỗ
Cây cỏ
Sâu ăn lá
cây
chuột
bọ ngựa
rắn
Vi sinh v
ật
ật
cầy
hổ
Đại bàng
lưới thức ăn


2. Thế nào là một lưới thức ăn?

2. Thế nào là một lưới thức ăn?

lưới thức ăn là các chuỗi thức ăn có nhiều
lưới thức ăn là các chuỗi thức ăn có nhiều
mắt xích chung
mắt xích chung


Sự tuần hoàn vật chất (kèm theo năng lượng) trong
Sự tuần hoàn vật chất (kèm theo năng lượng) trong
hệ sinh thái
hệ sinh thái
chất vô cơ Sinh vật sản
xuất (thực vật)
Sinh vật tiêu thụ
(động vật)
Sinh vật phân giải
(vi sinh vật,
nấm…)


a. một quần thể các cây lúa
a. một quần thể các cây lúa
b. một quần xã sinh vật
b. một quần xã sinh vật
c. một hệ sinh thái
c. một hệ sinh thái
d. cả a, b, c đều đúng
d. cả a, b, c đều đúng
.

.


đáp án c
đáp án c
Bài tập2 (PBT):
Bài tập2 (PBT):


Chọn đáp án đúng. Ruộng lúa là
Chọn đáp án đúng. Ruộng lúa là
:
:


a. Hãy lập 3 chuỗi thức ăn khác nhau gồm 4 mắt xích.
a. Hãy lập 3 chuỗi thức ăn khác nhau gồm 4 mắt xích.
b. Từ các chuỗi thức ăn vừa lập hãy ghép thành một
b. Từ các chuỗi thức ăn vừa lập hãy ghép thành một
lưới thức ăn
lưới thức ăn


Bài tập3
Bài tập3
(PBT):
(PBT):
(nhóm)
(nhóm)
Cho các sinh vật: muỗi, ếch, rắn, đại bàng, chuột,

Cho các sinh vật: muỗi, ếch, rắn, đại bàng, chuột,
mèo, lúa, thạch sùng, vi sinh vật.
mèo, lúa, thạch sùng, vi sinh vật.


Bài tập3
Bài tập3
(PBT):
(PBT):


a. Lập 3 chuỗi thức ăn khác nhau gồm 4 mắt xích.
a. Lập 3 chuỗi thức ăn khác nhau gồm 4 mắt xích.
muỗi
muỗi
ếch
ếch
rắn
rắn
đại bàng
đại bàng
lúa
lúa
chuột
chuột
mèo
mèo
vi sinh vật
vi sinh vật
thạch sùng

thạch sùng
muỗi
muỗi
rắn
rắn
đại bàng
đại bàng


Dặn dò
Dặn dò



Ôn lại kiến thức 2 chương
Ôn lại kiến thức 2 chương


+ Sinh vật và môi trường
+ Sinh vật và môi trường
+ Hệ sinh thái
+ Hệ sinh thái

Tiết sau kiểm tra 1 tiết.
Tiết sau kiểm tra 1 tiết.