PHẦN 6 VÀ 7-TÌNH HÌNH ĐỘNG ĐẤT Ở VIỆT NAM

6.Tình hình đӝng đҩt ӣ ViӋt Nam:
Đӝng đҩt trên lãnh thә ViӋt Nam thuӝc nhóm
đӝng đҩt kiӃn tҥo, phân bӕ dӑc theo các đӭt gãy khu
vӵc và các đӭt gãy phân nhánh, do vұy tұp trung
thành các đӟi đӝng đҩt phân bӕ dӑc theo các đӟi phá
hӫy sâu.
Trung bình mӛi năm có khoҧng hơn 10 chҩn
đӝng vӟi cưӡng đӝ xҩp xӍ 3 đӝ richter.
Trên lãnh thә ViӋt Nam có 10 đӟi phát sinh
đӝng đҩt gҳn liӅn vӟi các đӟi đӭt gãy chính:
` Đӟi Lai Châu- ĐiӋn Biên: hoҥt đӝng đӝng đҩt mҥnh, đã có trên 10 trұn
đӝng đҩt có M= 4,6- 5,0 và hai trұn có M= 5,1- 5,5.
` Đӟi Cao Bҵng- Lҥng Sơn: phương TB- ĐN, đã ghi nhұn đưӧc 3 trұn đӝng
đҩt có M= 4,6 ± 5,5.
` Đӟi Đông TriӅu- Cҭm Phҧ: dҥng cánh cung, chҥy tӯ Tuyên Quang đӃn Bҳc
Giang- Đông TiӅu- Cҭm Phҧ. Đã ghi nhұn đưӧc 9 trұn đӝng đҩt có M= 4,6
-5,0 và 3 trұn đӝng đҩt có M= 5,1- 6,0.
` Đӟi Sông Hӗng: phương TB- ĐN, dài khoҧng 500 km, chӫ yӃu phát triӇn
dӑc theo đӭt gãy sông Hӗng và đӭt gãy sông Chҧy. Đӝng đҩt mҥnh nhҩt
đưӧc ghi nhұn trong đӟi này có M= 5,1- 5,5.
` Đӟi đӝng đҩt Sơn La: phương TB- ĐN, phát triӇn dӑc theo hӋ thӕng đӭt
gãy Sơn La và đӭt gãy sông Đà. Đã ghi nhұn đưӧc 30 trұn đӝng đҩt có M>
4,5, đһc biӋt là đӝng đҩt Yên Đӏnh (1935) có M= 6,7 và đӝng đҩt Tuҫn
Giáo (1983) có M= 6,7.
` Đӟi đӝng đҩt Sông Mã: phương TB- ĐN, kéo dài tӯ ĐiӋn Biên đӃn Tĩnh
Gia (Tanh Hóa). Đã ghi nhұn đưӧc mӝt trong nhӳng trұn đӝng đҩt mҥnh
nhҩt ViӋt Nam, đӝng đҩt ĐiӋn Biên- 1935 cưӡng đӝ 6,5 đӝ richter.
` Đӟi Sông Cҧ-phương TB-ĐN: phát triӇn trong phҥm vi đӭt gãy sông Cҧ và
đӭt gãy Rào Nұy. đã ghi nhұn đưӧc 13 trұn đӝng đҩt có M>4,5, trong đó có
trұn đӝng đҩt mҥnh M= 6,0 (1821).
` Đӟi HuӃ-Đà Nҹng: đӝng đҩt xҧy ra không thưӡng xuyên như các đӟi vùng

Tây Bҳc, nhưng cưӡng đӝ đӝng đҩt thưӡng lӟn, đҥt 6,0 đӝ richter.
` Đӟi Ba Tơ-Cӫng Sơn: phát triӇn trong đӟi phá hӫy Ba Tơ- Cӫng Sơn và
đӭt gãy sông Ba. Đһc trưng là đӝng đҩt xuҩt hiӋn khá thưӡng xuyên, cưӡng
đӝ rung đӝng M= 5,3
` Đӟi Thuұn Hҧi-Minh Hҧi: phát triӇn dӑc dӡ biӇn tӯ Thuұn Hҧi ĐӃn Minh
Hҧi. đӝng đҩt đưӧc ghi nhұn khá liên tөc, cuӗng đӝ đӝng đҩt khá lӟn
M=5,1.
SӴ PHÂN BӔ ĐӜNG ĐҨT TRÊN LÃNH THӘ VIӊT NAM
Sơ đ͛ phân b͙ ch̭n tâm đ͡ng đ̭t Vi͏t Nam trong th͇ kͽ XX
Nơi đӝng đҩt mҥnh xҧy ra:
Đӝng đҩt mҥnh chӍ xҧy ra trong nhӳng đӟi nhҩt
đӏnh.
Đӭt gãy càng lӟn, chuyӇn đӝng cӫa các đӏa khӕi
theo đӭt gãy càng nhanh thì đӝng đҩt xҧy ra trong đӟi
càng lӟn, càng thưӡng xuyên hơn. Ơ nưӟc ta cũng vұy,
đӝng đҩt mҥnh hơn 4,0 đӝ Richter chӍ xҧy ra trong nhӳng
đӟi đӭt gãy sâu đang hoҥt đӝng.
Muӕn biӃt trong tương lai đӝng đҩt mҥnh còn xҧy
ra ӣ đâu nӳa và có thӇ mҥnh đӃn mӭc đӝ nào, chúng ta
cҫn biӃt mҥng lưӟi đӭt gãy kiӃn tҥo ӣ nưӟc ta. Trҧi qua
quá trình vұn đӝng kiӃn tҥo mҥnh và lâu dài, vӓ trái đҩt
thuӝc lãnh thә nưӟc ta đã bӏ chia cҳt thành nhiӅu đơn vӏ
cҩu trúc phân cách nhau bӣi các đӭt gãy sâu.
Các đӭt gãy sâu đӅu là nơi đӝng đҩt mҥnh có thӇ
phát sinh. Đó là các vùng phát sinh đӝng đҩt hay còn gӑi là
vùng nguӗn đӝng đҩt. Tuy nhiên đӇ xác đӏnh đӝng đҩt
mҥnh nhҩt, tӭc đӝng đҩt cӵc đҥi trong vùng nguӗn các
nhà đӏa chҩn phҧi nghiên cӭu các đһc trưng cӫa các đӭt
gãy và các đӝng đҩt đã xҧy ra.
Danh sách các vùng phát sinh đӝng đҩt mҥnh trên lãnh thә ViӋt Nam.

Tên vùng
Đӝng đҩt cӵc đҥi (đӝ
Richter)
Tên vùng
Đӝng đҩt cӵc đҥi (đӝ
Richter)
Sơn La 6,8 Sông Mã-Fumâytun 6,5
Đông TriӅu 6,0 Sông Hӗng- Sông Chҧy 6.0
Sông Cҧ-Khe Bӕ 6,0 Rào Nҥy 5,5
Cao Bҵng-Tiên Yên 5,5 Đông Bҳc trũng Hà Nӝi 5,5
Cҭm Phҧ 5,5 Sông Lô 5,5
Phong Thә-Than Uyên
Mưӡng La-Chӧ Bӡ
5,5 Sông Đà 5,5
Mưӡng Nhé 5,5 Hҥ lưu sông Mã 5,5
Sông HiӃu 5,5 Khe Giӳa-Vĩnh Linh 5,5
Trà Bӗng 5,5 HuӃ 5,5
Đà Nҹng 5,5 Tam KǤ-Phưӟc Sơn 5,5
Sông Pô Cô 5,5 Sông Ba 5,5
Ba Tơ - Cӫng Sơn 5,5 Kinh tuyӃn 109,5 5,5
Tuy Hoà - Cӫ Chi 5,5 Thuұn Hҧi-Minh Hҧi 5,5
Vũng Tàu-Tôn Lê Sáp 5,5 Sông Hұu 5,5
Phú Quý 1 5,5 Phú Quý 2 5,5
Đӝ nguy hiӇm đӝng đҩt trên lãnh thә ViӋt Nam:
Đӝ nguy hiӇm đӝng đҩt đưӧc biӇu thӏ bҵng
cưӡng đӝ chҩn đӝng cӵc đҥi (cҩp đӝng đҩt, gia tӕc
và vұn tӕc dao đӝng nӅn, dӏch chuyӇn nӅn ) có khҧ
năng xҧy ra.
Đӝ nguy hiӇm đӝng đҩt đưӧc đánh giá chӫ
yӃu dӵa theo tҫn suҩt và đҥi lưӧng đһc trưng cӫa các

vùng đӝng đҩt đã biӃt, cũng như dӵa vào các điӅu
kiӋn đӏa chҩt.
B̪N Đ͚ V͈ Đ͠NG Đ̬T NGUY HI͊M TRÊN TOÀN LÃNH TH͜ NƯ͢C TA
trұn đӝng đҩt gҫn đây:
Vào khoҧng 20g30 tӕi qua 5/8/2005, mӝt đӧt rung chuyӇn trong vài
giây đã diӉn ӣ nhiӅu khu vӵc khác nhau ӣ Đông Nam Bӝ.
Trұn đӝng đҩt ӣ NghӋ An đêm 7/1/2005, theo nhӳng ghi nhұn cӫa các
trҥm quan trҳc, trұn đӝng đҩt có đӝ mҥnh là 4,7 đӝ richter, gây chҩn đӝng cҩp 6,
cҩp 7 ӣ trên mһt đҩt. Tâm cӫa đӏa chҩn là vùng Giang Sơn, huyӋn Đô Lương,
sau đó dư chҩn đã lan rӝng các vùng lân cұn trong đӏa phұn tӍnh NghӋ An.
Nguyên nhân cӫa trұn đӝng đҩt là do sӵ vұn đӝng tích cӵc cӫa đӟi đӭt gãy sông
Cҧ.
Dư chҩn mҥnh cҩp 3 tҥi khu vӵc Hà Nӝi (16/5/2007) đã làm náo loҥn
tҥi các khu cao ӕc cӫa Hà Nӝi trên các tuyӃn phӕ thuӝc khu vӵc các quұn Hoàn
KiӃm, Hai Bà Trưng và Đӕng Đa. NhiӅu khҧ năng chính trұn đӝng đҩt mҥnh
6,1 đӝ richter xҧy ra tҥi khu vӵc tây bҳc Lào vào 15g56¶ - giӡ đӏa phương gây
ra chҩn đӝng cҩp 6 ӣ mӝt sӕ khu vӵc cӫa ĐiӋn Biên và cҩp 3 ӣ mӝt sӕ nơi ӣ Hà
Nӝi.
Thông tin đӝng đҩt trênlãnh thә ViӋt Nam đưӧc thu thұp tӯ
các trҥm quan trҳc, như trҥm quan trҳc đӏa chҩn Nha Trang (bҳt
đҫu hoҥt đӝng tӯ năm 1957), trҥm đӏa chҩn Đà Lҥt (hoҥt đӝng tӯ
năm 1981),«
HiӋn chúng ta có 26 trҥm quan trҳc trên toàn quӕc. Trong
đó chӫ yӃu tұp trung ӣ miӅn Bҳc như trҥm Chùa Trҫm (Hà Tây),
ĐiӋn Biên, Lào Cai, Hoà Bình có thӇ đáp ӭng cho công tác dӵ
báo. Nhưng chӍ có 4 trҥm nҵm rҧi rác tӯ miӅn Trung tӟi miӅn Nam
nên không có khҧ năng dӵ báo nӃu xuҩt hiӋn các trұn đӝng đҩt trên
biӇn Đông.
a.Nhӳng kӃ hoҥch giҧm thiӇu tai biӃn
đӝng đҩt:

b.Các biӋn pháp giҧm thiӇu tәn thҩt do
tai biӃn đӝng đҩt:
c.Hành đӝng ӭng phó đӝng đҩt:
d.HӋ thӕng cҧnh báo đӝng đҩt:
e.Nhӳng hiӇu biӃt vӅ hiӇm hӑa đӝng đҩt:
a.Nhӳng kӃ hoҥch giҧm thiӇu tai biӃn đӝng đҩt:
Nâng cao hiӇu biӃt vӅ nguӗn gӕc đӝng đҩt: gӗm tính chҩt
vұt lý và bҧn chҩt cơ hӑc cӫa nhӳng sӵ đӭt gãy, phát triӇn nhiӅu
mô hình vұt lý vӅ quá trình đӝng đҩt.
Xác đӏnh khҧ năng xҧy ra đӝng đҩt: mô tҧ đһc điӇm
nhӳng khu vӵc có nguy cơ đӝng đҩt cao như là xác đӏnh tӕc đӝ
biӃn dҥng vӓ bên ngoài trái đҩt, tìm hiӇu hoҥt đӝng đӭt gãy, xác
đӏnh nhӳng đһc điӇm đӝng đҩt thӡi xưa, đӅ xuҩt chính xác nhӳng
dӵ báo trong thӡi gian dài, cuӕi cùng là phát hiӋn nhӳng phương
pháp trung gian và dӵ báo đӝng đҩt trong thӡi gian ngҳn.
Ӭng dөng nhӳng kӃt quҧ nghiên cӭu: tuyên truyӅn kiӃn
thӭc vӅ nhӳng tai biӃn đӝng đҩt cho mӑi ngưӡi, cӝng đӗng, khu
vӵc và quӕc gia.
b.Các biӋn pháp giҧm thiӇu tәn thҩt do tai biӃn
đӝng đҩt:
BiӋn pháp làm giҧm thiӇu sӵ sөp đә: ngoài viӋc chӑn
vұt liӋu có kӃt cҩu chӏu đӵng đưӧc sӵ rung đӝng thì viӋc thiét
kӃ công trình chӏu đӵng đưӧc sӵ dao đӝng là mӝt trong
nhӳng biӋn pháp quan trӑng. Ba nguyên tҳc cơ bҧn trong
thiӃt lұp công trình chӏu đưӧc dao đӝng là:
+Cô lұp công trình vӟi các sóng chҩn đӝng.
+Bә sung bӝ phұn giҧm chҩn hҩp phө năng
lưӧng.
+KiӇm soát chӫ đӝng.
BiӋn pháp làm giҧm thiӇu cháy nә: thiӃt kӃ van ngҳt tӵ

đӝng cho hӋ thӕng cҩp nưӟc và khí đӕt. Các hӋ thӕng van
này sӁ tӵ đӝng khóa đưӡng dүn cӫa khí đӕt và nưӟc khi sӵ
rung đӝng mһt đҩt vưӧt quá ngưӥng an toàn cho phép.
BiӋn pháp làm giҧm thiӇu thiӋt hҥi vӅ ngưӡi: xây dӵng
quy trình diӉn tұp ӭng phó vӟi tình trҥng khҭn cҩp, bao gӗm
phương pháp báo đӝng, giáo dөc ý thӭc ӭng phó vӟi tai biӃn
cho cӝng đӗng dân cư,«
c.Hành đӝng ӭng phó đӝng đҩt:
Bҧo vӋ các cơ sӣ kiӃn trúc: gӗm có viӋc xây dӵng nhӳng
công trình lӟn có thӇ gây ra ít nhҩt là sӵ rung chuyӇn vӯa phҧi.
Lұp kӃ hoҥch sӱ dөng đҩt: vӏ trí cӫa nhӳng cơ sӣ quan
trӑng như trưӡng hӑc, bӋnh viӋn, sӣ cҧnh sát phҧi đһt ӣ nhӳng
khu vӵc tránh xa vùng có nhӳng đӭt gãy dӉ xҧy ra hoһc vұt liӋu
đҩt ӣ đó dӉ thay đәi như là dӉ bӏ rung do đӝng đҩt.
Gia tăng hӧp đӗng bҧo hiӇm và đưa ra biӋn pháp đӇ giúp
cho viӋc ӭng phó vӟi nhӳng trұn đӝng đҩt tiӃp theo. Đӕi vӟi trұn
đӝng đҩt 1994 tҥi Northridge, hҫu hӃt sӕ tiӅn trong hӧp đӗng
bҧo hiӇm rҩt lӟn và mӝt vài công ty bҧo hiӇm đã kӃt thúc hӧp
đӗng bҧo hiӇm do đӝng đҩt.
d.HӋ thӕng cҧnh báo đӝng đҩt:
ViӋc tҥo ra mӝt hӋ thӕng cҧnh báo đӝng đҩt là khҧ thi, nó sӁ báo trưӟc
mӝt phút tӟi Los Angeles trưӟc khi sóng đӝng đҩt lan truyӅn đӃn. Nguyên tҳc là
sóng Radio truyӅn nhanh hơn nhiӅu so vӟi sóng đӝng đҩt. . HӋ thӕng cҧnh báo
đưӧc đӅ xuҩt ӣ California là mӝt mҥng lưӟi phӭc tҥp gӗm các máy đo đӏa chҩn và
các máy phát tín hiӋu dӑc theo vӃt nӭt ӣ San Andreas. Do phө thuӝc vào nơi bҳt
đҫu xҧy ra đӝng đҩt nên thӡi gian dӵ báo sӁ thay đәi tӯ 15 giây đӃn 1 phút. Thӡi
gian này đӫ cho mӑi ngưӡi tҳt các cơ cҩu hoҥt đӝng, máy tính và ҭn nҩp. HӋ thӕng
dӵ báo đӝng đҩt không phҧi là mӝt thiӃt bӏ dӵ báo, nó chӍ cҧnh báo khi đӝng đҩt đã
xҧy ra rӗi.
Phương pháp sӱ dөng hӋ thӕng dӵ báo đӝng đҩt thì có khҧ năng rӫi ro nӃu

như gһp báo đӝng giҧ. ViӋc sӱ dөng hӋ thӕng này ӣ Nhұt cho thҩy sӕ lưӧng báo
đӝng giҧ có lӁ chiӃm ít hơn 5% nên hӋ thӕng báo đӝng còn thiӃu sót .
Nghiên cӭu gҫn đây vӅ hӋ thӕng báo đӝng sӟm ӣ California có mӝt hӋ
thӕng đưӧc xem là khҧ thi nhưng vӅ lӧi nhuұn kinh tӃ thì không đӫ chi phí cho
viӋc xây dӵng và hoҥt đӝng. Hҫu hӃt sӵ tiêu tӕn phí cho viӋc xây dӵng đưӧc ưӟc
tính tӯ 3 triӋu đӃn 6 triӋu USD, phí hoҥt đӝng hàng năm là tӯ 1,5 đӃn 2,5 triӋu
USD. Như vұy, thҧm hӑa tӯ trұn đӝng đҩt năm 1994 ӣ Northridge vӟi đӝ lӟn 6,7
đã vưӧt quá 30 tӍ USD.
e.Nhӳng hiӇu biӃt vӅ hiӇm hӑa đӝng đҩt:
Hҫu hӃt mӑi ngưӡi sӕng trong vùng có khҧ năng xҧy ra thiên tai đã
không có nhӳng hiӇu biӃt đҫy đӫ vӅ sӵ nguy hiӇm cӫa đӝng đҩt
Ngưӡi Nhұt đã không đưӧc đӅ phòng trong trұn đӝng đҩt Kobe năm
1995 và chính quyӅn bӏ chӍ trích vì đã không đưa ra nhӳng phҧn ӭng có hiӋu quҧ
và nhanh chóng. Bài hӑc cho toàn thӃ giӟi rút ra tӯ Northridge và Kobe là chung
mӝt nӛi mҩt mát lӟn. Xã hӝi hiӋn đҥi cӫa chúng ta có khҧ năng phҧi hӭng chӏu
nhӳng thҧm hӑa tӯ các trұn đӝng đҩt lӟn.
Nhӳng ngưӡi dân sӕng trong vùng ít có đӝng đҩt xҧy ra thì không nhұn
thҩy sӵ đe dӑa thұt sӵ cӫa đӝng đҩt nên không có sӵ phòng bӏ đӇ đӕi phó vӟi
đӝng đҩt, và cũng khó thӵc hiӋn viӋc di tҧn hӑ đӃn vùng an toàn.
Giҧm tӕi thiӇu sӵ tàn phá cӫa đӝng đҩt đӕi vӟi các công trình xây dӵng,
các kiӃn trúc sư phҧi thiӃt kӃ công trình có đӝ vӳng chҳc cao, làm giҧm mӭc đӝ
tәn thҩt khi mһt đҩt rung chuyӇn.