SKKN-tổ chức học nhóm có hiệu quả đối với môn NV

Trang 1
Trường THCS Tân Hiệp A5 Nguyễn Thị Hồ
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài:

Trang 2
Trường THCS Tân Hiệp A5 Nguyễn Thị Hồ
TỔ CHỨC HỌC NHÓM CÓ HIỆU QUẢ
ĐỐI VỚI MÔN NGỮ VĂN LỚP 9
Họ và tên: Nguyễn Thò Hoà
Chức vụ : Giáo viên
Đơn vò công tác : Trường THCS Tân Hiệp A 5

Trang 3
Trường THCS Tân Hiệp A5 Nguyễn Thị Hồ
I. DẪN NHẬP:
Cải tiến phương pháp giảng dạy là một trong những nhiệm vụ cơ bản của người
đứng lớp. “ Phương pháp là thầy của các thầy” như TaLLeyrand – một học giả – đã khẳng
đònh vai trò vô cùng quan trọng của phương pháp giảng dạy nói chung.
Tuy nhiên, bản thân tôi trong quá trình tham gia hội giảng, dự giờ và đặc biệt việc
trực tiếp đứng lớp đã giúp tôi nhận ra rằng: Tổ chức cho học sinh học nhóm là một trong
những biện pháp chủ lực giúp học sinh tiếp nhận kiến thức một cách chủ động, hiệu quả.

Trang 4
Trường THCS Tân Hiệp A5 Nguyễn Thị Hồ
Hơn nữa hoạt động nhóm làm cho từng thành viên bộc lộ suy nghó, hiểu biết, thái
độ của mình; được tập thể uốn nắn, điều chỉnh; phát triển tình bạn, ý thức tổ chức kỷ luật,
tính tập thể, tinh thần tương trợ, hợp tác và ý thức cộng đồng, tạo không khí thoải mái

trong học tập. Đồng thời hoạt động theo nhóm nhỏ sẽ không thể có hiện tượng ỷ lại, tạo
điều kiện cho tính cách năng lực của mỗi thành viên được bộc lộ, tăng tính tự tin trong học
tập và cũng là hỗ trợ cho học sinh hình thành và phát triển các kó năng khác, nhất là giúp
các em biết và có cơ hội bày tỏ thái độ, tình cảm của mình đối với vấn đề được nêu trong
bài.

Trang 5
Trường THCS Tân Hiệp A5 Nguyễn Thị Hồ
Qua đó, từng bước, học sinh tự xây dựng nhân cách mình, điều chỉnh các hành vi,
thái độ cho phù hợp các mối quan hệ xã hội hiện nay.
II. KHÓ KHĂN:
1/ Đối với giáo viên:
Sau hơn 6 năm thực hiện đổi mới phương pháp dạy học (PPDH) của từng môn ở
trường THCS nhất là đối với môn văn, chúng ta phải thừa nhận được rằng : sử dụng PPDH
mới có nhiều chuyển biến tích cực, nhiều giáo viên (GV) đã giúp học sinh (HS) chiếm
lónh kiến thức mới, phát huy được kỹ năng viết văn qua các hình thức tổ chức cho HS hoạt

Trang 6
Trường THCS Tân Hiệp A5 Nguyễn Thị Hồ
động học tập một cách tích cực và chủ động. Nhất là sử dụng PP tổ chức cho HS hoạt
động nhóm. Tuy nhiên vẫn còn một số GV ít chú ý tới việc rèn luyện khả năng hoạt động
hợp tác, khả năng tìm tòi kiến thức của HS. Tình trạng này đã ảnh hưởng không nhỏ đến
việc nâng cao hiệu quả giáo dục.

Trang 7
Trường THCS Tân Hiệp A5 Nguyễn Thị Hồ
Tổ chuyên môn văn – giáo dục công dân của trường THCS Tân Hiệp A 5 gồm có 8
GV, trong đó có 2 GV mới nhận công tác (tháng 11/2007), 3 GV có năm công tác giảng
dạy là 4 – 5 năm. Vì vậy, giáo viên chưa có kinh nghiệm trong việc tổ chức cho HS hoạt
động nhóm.

Đối với GV có trình độ chuyên môn sâu, rộng, có trình độ sư phạm lành nghề và
có sự chuẩn bò trước cả về phía HS lẫn GV, nhưng khi tổ chức cho HS hoạt động nhóm
cũng có thể nảy sinh các tình huống bất ngờ, nằm ngoài tầm dự kiến, lúc đó GV gặp
nhiều lúng túng và sẽ bộc lộ những điểm yếu.

Trang 8
Trường THCS Tân Hiệp A5 Nguyễn Thị Hồ
Do quỹ thời gian hẹp, chỉ sợ không có đủ thời gian tổ chức và giám sát. Do vậy,
yếu tố thời gian cũng là một trong những kho ùkhăn của việc học nhóm.
2/ Đối với học sinh:
Bên cạnh số HS chăm, ngoan có tinh thần học hỏi, có ý thức vươn lên trong học tập
thì vẫn còn một số HS chưa nhận thức được vấn đề này thể hiện qua việc :
Làm bài tập, chuẩn bò bài trước khi đến lớp chưa đầy đủ.
Chưa có nền nếp trong việc chuẩn bò đồ dùng học tập (phiếu học tập, thu thập
thông tin, kẻ bảng phụ, … ); kó năng suy luận, vốn ngôn ngữ, … còn hạn chế.

Trang 9
Trường THCS Tân Hiệp A5 Nguyễn Thị Hồ
Hơn thế nữa, là HS vùng nông thôn nên khả năng thể hiện việc thu thập, chọn lọc
thông tin còn chưa được bộc lộ rõ nét, …
Trình độ học sinh trong lớp không đều, khả năng tiếp cận môn học còn chậm, ý
thức tự học, tự rèn luyện chưa cao, không có thói quen độc lập tiếp cận cái mới.
Học sinh chưa xác đònh được vò trí và tầm quan trọng của việc học nhóm. Ý thức
hợp tác, giúp đỡ nhau trong học tập, lao động và rèn luyện ở học sinh chưa được cao.
3/ Chất lượng môn văn qua khảo sát :
Chất lượng HS thể hiện qua điểm kiểm tra sau 2 tuần học :

Trang 10
Trường THCS Tân Hiệp A5 Nguyễn Thị Hồ
Tổng số HS Giỏi Khá Trung bình Yếu

72 5 12 27 28
Chất lượng, nền nếp học tập của HS qua việc hoạt động trên lớp :
Số HS tích cực trong việc tìm tòi, phát hiện kiến thức mới đạt : 17/72
Số HS tự giác hoạt động trên lớp theo nhóm (bàn ) đạt : 45/72
Nề nếp HS thực hiện công việc do GV giao về nhà đạt : 52/72
3/ Đối với nhà trường :
Về cơ sở vật chất :

Trang 11
Trường THCS Tân Hiệp A5 Nguyễn Thị Hồ
Tuy 2 năm gần đây đã có đủ phòng học đúng quy cách nhưng bàn ghế chưa phù
hợp với việc tổ chức hoạt động nhóm, bảng viết là bảng gỗ nên việc sử dụng bảng phụ
còn có nhiều trở ngại và chưa có hệ thống đèn chiếu.
III/ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN :
Để tháo gỡ những khó khăn trên, tôi đã vận dụng năng lực bản thân và những kinh
nghiệm học hỏi được từ đồng nghiệp để đề ra biện pháp thực hiện cụ thể như sau :
1/ Xây dựng nền nếp chuẩn bò giờ dạy trên lớp :

Trang 12
Trường THCS Tân Hiệp A5 Nguyễn Thị Hồ
Chất lượng và hiệu quả giáo dục của nhà trường được quyết đònh bởi chất lượng giờ
dạy trên lớp của giáo viên.Nhưng muốn đạt được kết quả tốt trong giờ dạy trên lớp thì
phải
có sự chuẩn bò chu đáo, nghiêm túc của giáo viên, học sinh.
1.1/ Rèn luyện kó năng chuẩn bò bài cho học sinh :

Trang 13
Trường THCS Tân Hiệp A5 Nguyễn Thị Hồ
Từng tiết học, giáo viên kiểm tra việc chuẩn bò của học sinh : phương tiện học tập,
hệ thống câu hỏi, bài tập, … (nội dung yêu cầu do giáo viên đã giao ở khâu củng cố bài

hoặc phần dặn dò) qua nhóm trưởng hoặc kiểm tra ngẫu nhiên một số học sinh, …
Giáo viên lập sổ theo dõi việc chuẩn bò bài của học sinh, có nhận xét, đánh giá
theo từng tháng và có khuyến khích cộng điểm cho học sinh có nền nếp trong việc chuẩn
bò bài.
1.2/ Giáo viên duy trì nền nếp chuẩn bò giờ dạy trên lớp :

Trang 14
Trường THCS Tân Hiệp A5 Nguyễn Thị Hồ
Không những soạn giáo án có chất lượng (giáo án phải thể hiện rõ phương pháp
dạy học, hoạt động của giáo viên – học sinh, … ) mà còn phải chuẩn bò phương tiện dạy
học, phiếu học tập (nếu cần ).
Chuẩn bò hệ thống câu hỏi, bài tập, phương tiện học tập, … (thể hiện trong giáo án)
có liên quan tới nội dung bài dạy ở tiết liền kề để hướng dẫn cho học sinh chuẩn bò.
2/ Lập kế hoạch và triển khai thực hiện :
a/ Giáo viên nắm bắt nội dung chương trình, phương pháp giảng dạy chung, lập kế
hoạch tổ chức học nhóm.

Trang 15
Trường THCS Tân Hiệp A5 Nguyễn Thị Hồ
b/ Thông qua nhà trường xin ý kiến chỉ đạo, thông qua tổ chuyên môn thống nhất
cách tổ chức đạt hiệu quả nhất. Triển khai thực hiện rộng rãi ở các lớp học ngữ văn.
c/ Triển khai mục đích, yêu cầu và kế hoạch cụ thể cho phụ huynh học sinh, bàn
bạc với học sinh.
d/ Giáo viên, học sinh cần xác đònh rõ, nhận thức tốt về vò trí và vai trò của việc
học nhóm ngay từ đầu năm học.
e/ Để thực hiện đề tài này, ngay từ đầu năm tôi đã phân loại học sinh thành 4 nhóm
học lực Giỏi – Khá – Trung bình – Yếu ở phân môn tôi phụ trách dựa vào kết quả năm

Trang 16
Trường THCS Tân Hiệp A5 Nguyễn Thị Hồ

học trước. Từ căn cứ trên tôi phân thành 10 nhóm học tập ( 4 em / nhóm/ bàn) tất nhiên có
sự cân đối học lực trong mỗi nhóm và mỗi nhóm có thể tách đôi khi cần.
g/ Giáo viên cho các nhóm làm đồ dùng học nhóm (mỗi nhóm chuẩn bò một bảng
phụ nhỏ, bút ) để nghi chép khi phải thảo luận, đặc biệt khi làm bài tập được giao và trình
bày kết quả bằng cách dán trên bảng lớn.
3/ Tổ chức thực hiện :
3.1/ Đối với học sinh :

Trang 17
Trường THCS Tân Hiệp A5 Nguyễn Thị Hồ
Việc học nhóm có thể tiến hành ở nhiều hoàn cảnh khác nhau như : Học ở nhà, học
trên lớp, lúc phải thảo luận chung cả nhóm, lúc phải tách đôi khi thảo luận nhanh,… Trong
mỗi hoàn cảnh, lại áp dụng học nhóm ở nhiều khâu khác nhau như:
a/ Xây dựng nền nếp học ở nhà:
Trước hết giáo viên, học sinh cần thống nhất cách làm như : Chọn đòa điểm phù
hợp, thời gian hợp lý, lựa chọn nội dung cần thảo luận nhóm.

Trang 18
Trường THCS Tân Hiệp A5 Nguyễn Thị Hồ
Sắp các học sinh ở gần nhà thành một nhóm vì như thế sẽ giúp các em đi lại thuận
tiện, dễ sắp thời gian học ở nhà và có đại diện cha mẹ học sinh theo dõi, nhắc nhở, thông
báo lại cho GV dạy. (mỗi đại diện CMHS đều có cuốn sổ mẫu kẻ sẵn do GV chuẩn bò)

Trang 19
Trường THCS Tân Hiệp A5 Nguyễn Thị Hồ
Để biết được chất lượng luyện tập ở nhà của các nhóm, giáo viên phải thường
xuyên kiểm tra nhận xét, đánh giá. Khen thưởng kòp thời những nhóm làm tốt ; nhắc nhở,
phê bình những nhóm làm việc chưa có hiệu quả hoặc hiệu quả chưa cao.
b/ Nâng cao ý thức tự học của học sinh :
Tôi sắp xếp vò trí cố đònh cho từng nhóm. Vò trí của các nhóm có thể là một bàn,

hoặc liên kết bàn trên với bàn dưới khi cần thảo luận, luyện tập.
Tổ chức cho HS học nhóm theo yêu cầu của GV ở những đơn vò kiến thức khác
nhau

Trang 20
Trường THCS Tân Hiệp A5 Nguyễn Thị Hồ
Trước khi thảo luận nhóm, mỗi thành viên trong nhóm phải tự hoàn thành bài soạn
của mình. Khi thực hiện hoạt động nhóm phải thể hiện tính dân chủ, phát huy tinh thần tự
giác, chủ động trong học tập.
3.2/ Kế hoạch hoá các hoạt động nhóm : p dụng học nhóm cho nhiều bước lên lớp
như:
 Tìm hiểu bài:

Trang 21
Trường THCS Tân Hiệp A5 Nguyễn Thị Hồ
Đối với môn ngữ văn, giáo viên cần xác đònh và chuẩn bò trước câu hỏi thảo luận.
Muốn thảo luận một vấn đề nào đó, giáo viên cần phải đònh hướng cách làm, cách thực
hiện theo từng bước sau:
- Cho học sinh tiếp cận vấn đề.
- Giáo viên quy đònh thời gian cho từng loại câu hỏi.
- Nhóm trưởng cử thư kí ghi lại những ý kiến của từng thành viên trong nhóm
và thống nhất lại để khi cần phát biểu.
- Đại diện nhóm báo cáo kết quả của nhóm mình.

Trang 22
Trường THCS Tân Hiệp A5 Nguyễn Thị Hồ
- Các nhóm khác nhận xét, bổ sung khi cần.
- Giáo viên nhận xét, bổ sung, góp ý kiến, cho điểm nhóm.
Thí dụ:
Dạy bài 24 “NÓI VỚI CON” của Y Phương.

Phần đọc – Hiểu văn bản có 5 câu hỏi. Giáo viên chọn câu hỏi 3,4 để thảo luận.
Mỗi nhóm sẽ thực hiện một yêu cầu, sau đó đứng lên phát biểu ý kiến của nhóm mình.
Nhóm 1,3,5 quan sát, nghiên cứu đoạn: “ Người đồng mình thương lắm con
ơi….Không lo cực nhọc” và thảo luận vấn đề : Người cha nói với con về những đức tính

Trang 23
Trường THCS Tân Hiệp A5 Nguyễn Thị Hồ
cao đẹp gì của người đồng mình. Từ đó nhắc nhở con trên đường đời cần phải như thế
nào? Nhóm 4,5,6 nghiên cứu đoạn “ Người đồng mình thô sơ da thòt … Nghe con” và thảo
luận vấn đề như nhóm 1,2,3. Nhóm 7,8,9 nêu nhận xét về tình cảm của người cha đối với
con trong bài thơ. Điều lớn lao nhất mà người cha muốn truyền cho con là gì?
Sau đó các nhóm tự trình bày, các nhóm khác và giáo viên bổ sung, thống nhất ý
kiến. Học sinh ghi ngắn gọn vào vở.
 Luyện tập

Trang 24
Trường THCS Tân Hiệp A5 Nguyễn Thị Hồ
+ Với những bài tập đơn giản, giáo viên cho học sinh làm ngay, tránh mất thời
gian.
+ Với những bài tập cần thảo luận, giáo viên cần cho học sinh xác đònh yêu cầu
chung của bài, sau đó phân đều cho mỗi nhóm, giới hạn thời gian , đưa ra thang điểm sẽ
chấm cho phần luyện tập này (tuỳ theo câu hỏi khó, dễ để tính điểm, có thể là 10 hoặc 20
điểm cho nhóm có câu trả lời nhanh và chính xác nhất), yêu cầu tất cả các nhóm cùng
làm việc một cách nghiêm túc.

Trang 25
Trường THCS Tân Hiệp A5 Nguyễn Thị Hồ
+ Thư kí của từng nhóm sẽ ghi lại ý kiến của từng thành viên, cả nhóm thống nhất
chung đáp án và trình bày trên phiếu học nhóm của mình, đại diện lên dán trên bảng khi
đã xong.

Thí dụ :